Trong quá khứ, nhà vật lý thiên tài Albert Einstein đã từng phát biểu: “Hai thứ trên thế giới này là vô hạn: vũ trụ và sự ngu ngốc của con người; và tôi không chắc lắm về thứ thứ nhất”. Lời này có vẻ như là một cái nhìn tiêu cực về con người, nhưng liệu có phải như vậy không? Trên thực tế, con người thường tự tin vào khả năng của mình, nhưng liệu họ thực sự 'thông minh' như họ nghĩ không?
Về tác giả
Cuốn sách 'Bạn Không Có Ít Trí Nào' là một tác phẩm của David McRaney. Đáng chú ý, McRaney không phải là một nhà tâm lý học chuyên sâu hay một nhà nghiên cứu về tâm trí, mà thực tế, ông là một nhà báo. Dù vậy, với sự đam mê của mình với tâm lý học, ông đã mang lại cho chúng ta một cái nhìn mới mẻ và độc đáo về suy nghĩ và hành vi của con người.
Có thể, kinh nghiệm đa ngành đa nghề của David McRaney đã giúp ông hiểu rõ hơn về tư duy con người, từ đó, tạo ra những tác phẩm vô cùng giá trị.
Một số đoạn trích trong cuốn sách
“Từ những nhà khoa học lỗi lạc nhất cho tới những người thợ khiêm tốn, bộ não của mỗi cá thể đều chứa đầy những định kiến và khuôn mẫu. Những thứ này thường đánh lừa bộ não một cách khéo léo khiến chúng ta chẳng thể nhận ra được. Vậy nên đừng vội lo lắng, bạn không phải là trường hợp đặc biệt đâu. Dù thần tượng hay sư phụ của bạn có là ai đi chăng nữa, chính họ cũng thường xuyên mắc lỗi”
“Và mặc dù bạn thường tin là mình hiểu hết mọi suy nghĩ hay hành động, mọi cảm xúc hay động cơ của bản thân, nhưng thực tế, trong hầu hết các trường hợp, bạn chẳng biết chút nào”
“Bạn có nhu cầu được những người xung quanh yêu quý và ngưỡng mộ, tuy nhiên, đối với bản thân thì bạn lại khá nghiêm khắc và hay tự trách mình. Mặc dù vẫn còn có một số yếu điểm trong tính cách, bạn vẫn thường bù đắp và che giấu được chúng một cách hiệu quả. Bạn có tiềm năng lớn ẩn sâu mà vẫn chưa được hiện thực hoá”
Điều đầu tiên nổi bật là tiêu đề của cuốn sách. Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu không chỉ thu hút bởi cách viết độc đáo mà còn bởi thông điệp sâu sắc. Tác giả David McRaney đã tài tình khi chọn tiêu đề này, khiến người đọc cảm thấy hứng thú và muốn khám phá sâu hơn về bản thân.
Giới thiệu về Bạn
Tri ân
Hồi Tưởng Vẫn Tồn Tại
Sự Thật Rõ Ràng
Bài viết đan xen với những suy tư sâu sắc và phê phán của tác giả trong từng trang sách, luôn được minh họa bằng những ví dụ cụ thể, minh chứng cho các hành vi và suy nghĩ của con người khi đối mặt với các tình huống khác nhau trong cuộc sống. Như một nhà báo, một nhà làm phim truyền hình, sự am hiểu, khả năng phân tích và ứng dụng thông tin của David McRaney là đáng khâm phục. Mỗi minh chứng mà ông đưa ra đều hợp lý và hỗ trợ tốt nhất cho các luận điểm mà ông đề xuất trong mỗi chương sách. Ví dụ như cuộc thăm dò ý kiến của người xem để chọn ra 3 bộ phim ưa thích từ 24 bộ phim có sẵn, từ đó thống kê dữ liệu cụ thể; hoặc thí nghiệm với các nhóm sinh viên với thời hạn hoàn thành nhiệm vụ khác nhau để đánh giá tác động của tâm trạng lên kết quả làm việc của từng nhóm; và cả những câu chuyện thực tế như tai nạn của Eleanor Bradley hay Kitty Genovese, trong đó điểm chung là gần như không ai quan tâm đến họ;... Mỗi minh chứng mà David McRaney đưa ra thường liên quan đến các sự kiện cụ thể, số liệu hoặc tên riêng để làm tăng tính thuyết phục cho câu chuyện. Không phải là ngẫu nhiên mà tác giả mang những cuộc khảo sát hoặc những câu chuyện ngắn như vậy vào sách của mình. Như chúng ta đều biết, tâm lý học hành vi là một lĩnh vực tương đối phức tạp và khó hiểu, ngay cả khi nó chỉ nghiên cứu về chính chúng ta. Việc mang những ví dụ cụ thể, liên quan đến cuộc sống hàng ngày hoặc các tin tức gần gũi trên các trang báo đã giúp độc giả hiểu một cách nhanh chóng và cơ bản nhất những gì liên quan đến lĩnh vực tâm lý, kể cả đối với những người không quen biết với vấn đề này.
Quan Điểm Khách Quan
Tự Lập Trải Nghiệm
Lạc quan nhầm lẫn
Nhận Thức Sai Lầm (Cognitive biases)
“Là những mô hình tư duy và hành vi thường dẫn bạn đến những kết luận sai lầm.”
Đây là chủ đề đầu tiên mà Bạn Không Hẳn Là Thông Minh Muốn Thảo Luận. Có thể nói rằng, hiện tại đây là tình trạng phổ biến rất rộng rãi trong xã hội, đặc biệt là với thế hệ trẻ - những người chưa tích lũy đủ kiến thức hoặc kinh nghiệm để phân biệt một cách rõ ràng giữa đúng và sai, nên và không nên, khả thi và không khả thi,... trong cuộc sống hàng ngày.
David McRaney lập luận rằng: mỗi chúng ta khi sinh ra đều được “lập trình” sẵn những quan điểm, cách suy nghĩ về thế giới này, và chúng ta tiếp tục phát triển, tin tưởng vào những gì chúng ta coi là đúng mà không bao giờ kiểm tra xem có định kiến nào trong đó là sai lầm hay không. Và vì một lý do tâm lý tự nhiên muốn tin vào những gì mình cho là đúng, điều này khiến chúng ta cảm thấy tự tin hơn trong các quyết định của mình. Chúng ta thường tìm kiếm bằng chứng, lý lẽ để hỗ trợ cho quan điểm mà đã được lập trình từ ban đầu mà ít khi suy nghĩ lại hoặc xem xét những khả năng khác có thể xảy ra mà trong đó, suy nghĩ của chúng ta có thể là sai.
Phương Thức Nhận Biết (Heuristics)
“Là những lối mòn tinh tế trong tâm trí bạn dùng để giải quyết những thách thức phổ biến trong cuộc sống.”
Thực tế, con người luôn tìm kiếm những con đường nhanh chóng đến mục tiêu. Nhưng đôi khi, việc suy nghĩ quá nhanh chỉ khiến ta nhìn thấy phần nổi của tảng băng mà bỏ qua phần dưới nước. Cần phải cân nhắc giữa nhanh và chậm, linh hoạt trong việc sử dụng tốc độ phù hợp với từng tình huống.
Trầm luận (Logical fallacies)
“Như việc giải bài toán bằng ngôn từ, bỏ qua một số bước quan trọng và rơi vào bẫy. Đó là những lý lẽ tự tạo ra để rút ra kết luận mà thiếu thông tin đầy đủ.”
David McRaney đã đưa ra ví dụ hóm hỉnh về hiện tượng trầm luận. Thông qua ví dụ, ông muốn nhấn mạnh vào cách suy nghĩ của con người thường dựa vào dữ kiện không đầy đủ để kết luận.
Phần giới thiệu của Cuốn Sách Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu được mô tả là “Một cuốn sách hài hước về những hiểu lầm phổ biến về bản thân.”
Kết luận
Cuốn sách Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu là một tác phẩm đáng đọc và cần phải đọc kỹ. Dù viết bằng ngôn ngữ nước ngoài và được dịch thuật, cuốn sách vẫn đầy thách thức với người đọc với những từ ngữ phức tạp. Tuy nhiên, việc hiểu về tâm lý con người vẫn là một nhiệm vụ khó khăn. Đọc cuốn sách này không chỉ là dành thời gian và công sức mà còn là một trải nghiệm sâu sắc về cuộc sống.
Một ưu điểm lớn của cuốn sách là tác giả đã sử dụng ngôn từ đơn giản, dễ hiểu nhất có thể. Điều này giúp cho nhiều người có thể tiếp cận dễ dàng mà không cần kiến thức chuyên sâu về tâm lý học. Câu chuyện hấp dẫn và hài hước đã tạo ra sức hút để độc giả tiếp tục đọc dù cuốn sách này có dung lượng không nhỏ.
Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu, như đã nói ở trên, là một cuốn sách đáng đọc. Dù không thay đổi hoàn toàn con người hay cuộc sống, nhưng nó có thể thay đổi quan điểm của bạn về bản thân và những hiểu lầm thường gặp trong cuộc sống.
Tóm tắt bởi: Hoà Hương - MyBook
Hình ảnh: Đình Thành