Không chỉ đơn thuần là một câu chuyện về sự lạnh lùng và thiếu trung thành, Dịu Dàng Là Đêm khám phá sự phức tạp của mối quan hệ con người với nhau và sự thao túng cũng như tuân theo của những người thân thiết nhất với chúng ta. Cuốn tiểu thuyết tìm hiểu về cách mà tình yêu bắt đầu, trượt qua và biến đổi do vô số yếu tố ảnh hưởng đến cuộc sống của con người, bao gồm cả tiền bạc, bệnh tật và chính trị.
Là một cuốn tiểu thuyết tự truyện u ám của nhà văn danh tiếng F. Scott Fitzgerald, Dịu Dàng Là Đêm kể về cuộc hôn nhân tan vỡ của Dick và Nicole Diver. Mặc dù không được hoan nghênh nồng nhiệt khi xuất bản vào năm 1934, nhưng từ đó, cả độc giả lẫn giới phê bình dần nhận ra rằng cuốn tiểu thuyết này là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của thế kỷ XX.
Phần 1: Gia Đình Hoàn Hảo
Phần đầu tiên của tác phẩm được viết từ góc nhìn ngây ngô của một nữ diễn viên trẻ đầy triển vọng, Rosemary Hoyt, người tình cờ gặp và kết bạn với gia đình Diver trong một chuyến du lịch tại Riviera, Pháp. Rosemary, với vẻ đẹp tươi trẻ và thanh nhã của một cô gái mười bảy tuổi, vô tình phát hiện mình đắm chìm trong tình yêu với Dick Diver ngay từ lần gặp đầu tiên trên bãi biển. Bất kể sự cấm đoán về đạo đức, Rosemary vẫn theo đuổi mối tình đầy nồng nhiệt với người đàn ông đã có vợ, để rồi khám phá ra những bí mật của gia đình Diver.
Ngay từ đầu, Dick Diver được tạo hình như một anh hùng dũng cảm, một mẫu đàn ông hiện đại mà mọi cô gái đều mơ ước, và suốt cuốn tiểu thuyết, anh ta được xây dựng để trở thành một nhân vật bí ẩn và lấp lánh hơn tất cả. Hình ảnh của cặp vợ chồng Dick - Nicole qua con mắt ngây thơ của Rosemary nhấn mạnh một tình yêu toàn diện và không đổi: Nicole, một thừa kế giàu có với vẻ đẹp rạng rỡ, và Dick Diver, một người đàn ông đẹp trai, phong trần, từ một gia đình nghèo khó nhưng đã vươn lên trở thành một bác sĩ tâm lý tài năng. Mặc dù Rosemary đắm chìm trong tình yêu với Dick, nhưng cô vẫn kính trọng và ngưỡng mộ Nicole, cũng như sự trung thành của cả hai.
Tuy nhiên, bức tranh lãng mạn hoàn hảo mà nữ diễn viên vừa kể chỉ là phần nổi của cuộc sống phức tạp với những bí mật ẩn sau lớp vỏ hào nhoáng. Sau những nỗ lực gian khổ để giữ trọn tình yêu với người vợ mà anh từng yêu thương, Dick bắt đầu mất kiểm soát trong mối quan hệ đầy cám dỗ với Rosemary, lúc này là lúc những vấn đề trong hôn nhân của họ được phơi bày. Trên thực tế, tình yêu không phải là một cảm giác, mà là một sự lựa chọn khó khăn và thậm chí khó duy trì hơn nữa.
Tình yêu là hành động, không phải là cảm xúc. Sự say mê của Dick với Rosemary không phản ánh tình cảm của anh dành cho cô mà thể hiện những vấn đề thực tế mà gia đình Diver phải đối mặt. Nhìn bề ngoài, cuộc sống của họ được mô tả bởi những từ tán dương xa hoa và lý tưởng nhất: Họ là một cặp vợ chồng thượng lưu, sở hữu những căn nhà tuyệt đẹp ở những địa điểm sang trọng nhất châu Âu và dành thời gian cho những kỳ nghỉ sang trọng. Nhưng qua trải nghiệm với Rosemary, độc giả sớm nhận ra rằng sự thực có sâu sắc hơn nhiều so với bề ngoài hào nhoáng này.
Trong kỳ nghỉ đầy ám ảnh tại Paris, Rosemary khám phá ra rằng Nicole là một bệnh nhân tâm thần; từ khi còn nhỏ, Nicole đã trải qua nỗi đau từ sự lạm dụng tình dục của cha, và cô đã được chữa trị tại một bệnh viện tâm thần ở Thụy Sĩ, nơi Dick làm việc. Tại thời điểm đó, cả hai đều tan vỡ, cố gắng tuyệt vọng để cứu lấy nhau và bản thân, họ tạo ra một sự kết nối chặt chẽ, thể hiện sự khắc nghiệt của cam kết lãng mạn.
Bây giờ, sau hơn 80 trang mà Rosemary kể chuyện, độc giả nhận ra rằng cô chỉ là một yếu tố kích thích. Sau khi tiết lộ về cuộc sống thực của Nicole và Dick, vai trò của Rosemary bị loại bỏ gần như hoàn toàn khỏi cuốn tiểu thuyết; cô vẫn là người tình của Dick, và mặc dù có vài phân cảnh sau này thể hiện sự thay đổi của chàng, nhưng với kỳ vọng của độc giả về một cốt truyện hấp dẫn, việc này khiến mạch truyện trở nên vô cùng hụt hẫng.
Tập 2: Sự Thật Bị Tiết Lộ
Trong phần hai của cuốn sách, độc giả được đưa về quá khứ, nơi Dick gặp Nicole lần đầu tiên khi cô đang trong tình trạng tâm thần và anh là một bác sĩ trẻ triển vọng. Dick nhanh chóng phải lòng cô bệnh nhân và tự mãn khi được xem là cứu thế cho một người phụ nữ xinh đẹp. Nếu quá khứ của Dick đầy triển vọng, thì của Nicole lại đầy khốn khổ và trống rỗng.
Sau một khoảng thời gian ngắn xa cách rồi tái hợp, cả hai quyết định tiến tới hôn nhân; sau khi trở thành vợ chồng, mỗi người đều tự nhận thức vai trò và mối quan hệ của mình. Với những kí ức về bệnh của Nicole và sự lo ngại về nguy cơ tái phát, Dick đóng vai trò người chăm sóc vĩnh viễn và Nicole là người phụ thuộc vĩnh viễn. Tình yêu của Dick dành cho Nicole gây ra xung đột cho anh ta, những người xung quanh thẳng thắn cảnh báo Dick rằng sự quá gần gũi và cá nhân với bệnh nhân có thể đe dọa việc chữa trị cho cô ấy.
“Khi cô nhìn anh, anh hiểu rằng từ bây giờ trở đi, họ sẽ luôn bên nhau.”
Khi hôn nhân của họ rạn nứt, Dick và Nicole dần mất chính mình trong nhau. Sự mất tự tin trong bản thân bắt đầu phá vỡ sự đồng thuận của họ. Nicole tái phát bệnh, trở nên nổi loạn, căm ghét và tương phùng với con cái của mình, trong khi Dick tìm kiếm sự an ủi trong rượu chè. Anh trở về Mỹ và tại đây, gặp lại Rosemary, người yêu cũ của anh, giờ đây đã trở thành một diễn viên nổi tiếng, nhưng cô không còn là người ngây thơ như trước. Họ có những tháng ngày ngọt ngào nhưng cuối cùng Rosemary nhận ra Dick không phải là người mà cô tưởng, và Dick nhận ra chỉ có Nicole mới là tình yêu thực sự của anh.
“Có vẻ như anh không mang lại hạnh phúc cho nhiều người nữa.”
Dick Diver, cô đơn và bị kiểm soát hơn bao giờ hết. Vì rượu, anh vướng vào những vụ scandal phá hủy danh tiếng và sự nghiệp của mình: gây rối ở Rome, gây rối trật tự công cộng, bị bắt. Anh được tha thứ nhờ sự sắp xếp tiền bạc của gia đình vợ, nhưng không phải là từ nhà tù cuộc sống của anh trở nên mất phương hướng hơn. Dick biết rằng mình luôn nợ và bị phụ thuộc vào quyền lực của gia đình vợ, là minh chứng cho sự mất mát hoàn toàn của bản thân mà anh không dám phản đối.
Tập 3: Kết thúc của bi kịch
Phần cuối của Dịu Dàng Là Đêm đóng vai trò là một cú shock cuối cùng trong chuỗi bi kịch của cuộc đời người đàn ông, lấy đi hai yếu tố quan trọng nhất của cuộc sống của Dick Diver - vợ và sự nghiệp của anh.
Sau sự việc nhục nhã ở Rome, Dick Diver dường như đặt nặng hơn vào việc thăng tiến trong sự nghiệp của mình, và khi trở lại, anh lao đầu vào công việc. Nhưng vận may lại đùa cợt với anh, đặc biệt sau cái chết của Iron Maiden. Dick quý mến cô ta, nhưng cái chết của cô ta cũng làm chết ý tưởng, ý kiến của Dick về một thế giới tốt đẹp, một hy vọng cho sự sáng tạo trong người phụ nữ ấy. Dick kết thúc sự nghiệp của mình trong một tình huống tệ hại hơn nhiều, khi Franz Gregorovius không cần phải âm mưu loại bỏ đồng nghiệp, vì Dick tự đề nghị loại bỏ mình khỏi hệ thống. Một trong số các bố mẹ của bệnh nhân, ông Morris, cáo buộc Dick uống rượu trong bệnh viện và không hài lòng với chất lượng của bác sĩ, ông đã phản đối và từ chối điều trị, khiến Dick mất việc.
Như đã nói ở trên, Dick Diver từ một chàng trai lịch lãm thành một kẻ nghiện rượu. Anh phải làm việc toàn thời gian cho sự nghiệp, đồng thời là người chăm sóc cho vợ, nhưng áp lực về tình yêu, tiền bạc, danh vọng làm cho anh mất kiểm soát và rơi vào hố sâu mà anh tự tạo ra.
Một số nhân vật hư hỏng xuất hiện vào những chương cuối của cuốn sách, khiến sự suy sụp của Dick trở nên trống rỗng hơn. Sự kết thúc của tiệc tùng không còn niềm vui, và Dick, người tự cho mình duyên dáng và hài hước, cuối cùng lại bị xúc phạm và khinh bỉ. Khi Nicole nhớ lại anh, nhớ người đàn ông mà cô từng yêu, cô khóc, thấy đau lòng cho sự thay đổi của anh.
Nicole gặp lại Tommy Barban; từ đầu cuốn sách, đọc giả đã biết Tommy yêu Nicole, nhưng ít khi thấy điều này trở thành sự thật. Sự thay đổi rõ ràng nhất trong tình cảm của Nicole là khi cô cảm thấy xấu hổ vì Dick. Rosemary Hoyt xuất hiện một lần nữa, và như một người đàn ông trẻ trung, Dick cố gắng để thể hiện sự phô trương trước cô, nhưng thất bại. Quyết định của Dick đến Provence mở ra cơ hội cho Nicole và Tommy bắt đầu mối quan hệ của họ. Tommy nói với Nicole rằng cô có 'đôi mắt của kẻ lừa đảo.' Ban đầu cô thấy tổn thương, nhưng sau đó cô chấp nhận đó là một phần của mình. Nicole đã từ một người tỉnh táo trở thành một người tính toán và nham hiểm; cô dẫn dụ Tommy vào một mối quan hệ ngoài luồng, và lần đầu tiên trong đời, cô tự quyết định cuộc chơi của mình.
Quyết định đến Provence của Dick Diver tạo cơ hội cho Nicole và Tommy bắt đầu mối quan hệ của họ, và Tommy nói với Nicole rằng cô có 'đôi mắt của kẻ lừa đảo.' Ban đầu cô thấy tổn thương, nhưng sau đó cô chấp nhận đó là một phần của mình. Nicole đã từ một người tỉnh táo trở thành một người tính toán và nham hiểm; cô dẫn dụ Tommy vào một mối quan hệ ngoài luồng, và lần đầu tiên trong đời, cô tự quyết định cuộc chơi của mình.
Một trong những vấn đề mà Dick Diver sau này nhận ra là sự phụ thuộc của Nicole là một trách nhiệm nặng nề. Khi Dick trở về, Nicole dường như cố gắng kết nối với anh ta lần cuối để duy trì sức ảnh hưởng của mình, nhưng anh từ chối bằng cách nói: 'Đừng chạm vào tôi!'. Sau đó, anh nói thêm, 'Tôi không thể giúp được em nữa. Tôi đang cố tự cứu lấy mình.” Cuộc đối đầu của họ sau đó hoàn toàn là một trận chiến tinh thần; nó diễn ra trong im lặng, và Nicole chiến thắng, vì cô biết rằng cô không mất đi gì quan trọng, chỉ đơn giản là buộc mình vào một người đàn ông mới. Cuối cùng, Dick cũng được giải thoát khỏi căn bệnh mà anh không bao giờ chữa được, và sự ra đi của Nicole gây ra sự đau lòng khi cụm từ 'vợ yêu thương' thay thế cho 'bệnh nhân'.
“Dick đợi cho đến khi cô ấy ra khỏi tầm nhìn. Rồi anh ấy dần dần gục xuống tường. Trận chiến đã kết thúc. Bác sĩ Diver đã được tự do.”
Chương cuối cùng của cuốn sách nên được hiểu là hậu quả của một người đàn ông tiếp tục sống trên cõi đời này. Dick Diver xa lánh gia đình, rời xa con cái, Nicole kết hôn với Tommy Barban; anh anh hùng của câu chuyện đã bị mất danh hiệu, chàng sống ẩn dật từ thị trấn này sang thị trấn khác, từ những vụ bê bối nhỏ nhặt đến công việc vô vọng, và đáng buồn nhất là anh phải sống để thực hiện những mục đích mà anh đã từng hứa hẹn.
Nếu xét theo bối cảnh, có thể kết luận rằng Nicole chỉ yêu Dick Diver khi cô ấy cần anh ta. Thực tế là cô ấy yêu anh ta vì sự an ủi về căn bệnh; cuối cùng khi Nicole cảm thấy mình đủ mạnh mẽ để đứng tựa vào, tình yêu của cô dành cho anh sụp đổ. Một mặt, Nicole vẫn phụ thuộc, nhưng vào cuối câu chuyện, mối quan hệ phụ thuộc ban đầu của cô đối với Dick đã chuyển sang sự độc lập. Ý nghĩa của mô hình chuyển đổi trong cuốn sách này là Nicole ăn mòn sức mạnh của Dick; cô là ký sinh trùng và anh là vật chủ, và cô phát triển mạnh mẽ hơn khi anh trở nên yếu hơn, cho đến khi cô cuối cùng có thể rời bỏ anh.
Cuốn sách này liên tục suy ngẫm về các vấn đề của tầng lớp, những gánh nặng thực tế của địa vị tầng lớp đã ảnh hưởng đến cuộc hôn nhân của Dick và Nicole. Những người sinh ra trong giàu có như Nicole cảm thấy mình cao quý hơn những người kiếm tiền mới và tin rằng sự giàu có và quyền lực của họ gần như vô hạn.
“Có người viết rằng những vết thương sẽ lành, nhưng trong đời con người không như thế. Có những vết thương vẫn mở ra, đôi khi co lại nhưng vẫn còn đó. Những vết thương đau đớn dễ so sánh hơn với việc mất đi một ngón tay, hoặc một mắt mất khả năng nhìn. Chúng ta có thể không nhận ra chúng, hoặc chúng ta có thể không nhớ đến chúng trong năm phút, nhưng chúng ta không thể làm gì hơn.”
Kết luận cuộc hành trình
Truyện kể về bi kịch đầy cảm xúc của một bác sĩ tâm thần trẻ tuổi, tài năng, nhưng lại chịu nỗi đau tan vỡ do số phận. Dịu Dàng Là Đêm không chỉ là một cuốn sách về nỗi buồn, mà còn là câu chuyện về sự chấm dứt - chia ly, tử vong, sự phá vỡ và mất mát danh dự.
Đánh giá tổng quan từ: Diệu Anh - MyBook