[Tóm Tắt & Đánh Giá Sách] 'Hiểu - Tạo Ra Con Đường Tự Do của Bạn': Tin Tưởng Sự Hoài Nghi

“Hiểu” là một động từ có chiều sâu mà ngay trong cấu trúc của nó cũng thú vị khi cho ta thấy cái nhìn của riêng mình về vấn đề. Mọi người thường nói rằng, để thực sự hiểu một người, ta cần dành thời gian để hiểu họ, đồng cảm với họ. Khi ta tin tưởng vào những suy nghĩ của mình về họ, ta mới dám trao họ niềm tin. Cuốn sách 'Hiểu - Cuốn Sách về Sự Hiểu Biết: Tạo Ra Con Đường Tự Do của Bạn' của OSHO đã mở ra một góc nhìn mới, khác biệt, khiến chúng ta phải hoài nghi về đức tin của mình. Tuy nhiên, đồng thời cũng giúp chúng ta nhìn nhận và đánh giá mọi thứ một cách khách quan hơn.

Những điều mới mẻ thường khiến ta phải suy nghĩ và tìm hiểu kỹ lưỡng. Nhưng đối với những điều quen thuộc, ta thường có xu hướng ỷ lại và coi như điều hiển nhiên. Khi những điều mà chúng ta tin tưởng thay đổi, chúng ta thường cảm thấy ngạc nhiên và hoài nghi. Đó cũng là lý do mà OSHO viết cuốn sách này, để khuyến khích chúng ta nhìn nhận thế giới một cách đa chiều và khách quan hơn.

Thông Tin Về Tác Giả

Osho (1931 – 1990), tên thật là Chandra Mohan Jain, còn được biết đến với tên Acharya Rajneesh và Bhagwan Shree Rajneesh, là một nhà tâm linh và lãnh đạo phong trào Rajneesh. Trong suốt cuộc đời, ông được coi là một vị thầy tâm linh.

Trong những năm 1960, ông đã đi khắp Ấn Độ như một diễn giả công cộng và là nhà phê bình đối với Mahatma Gandhi và đạo Hindu chính thống. Ông cũng nổi tiếng với quan điểm cởi mở về tình dục.

Đôi nét về cuốn sách

• Khi sự nghi ngờ trở nên quan trọng hơn niềm tin
• Từ con người nghi ngờ, nổi loạn đến Zorba Phật
• Tự do là khi sống với một tâm trí luôn nghi ngờ và không khuất phục

1. Khi sự nghi ngờ trở nên quan trọng hơn niềm tin

“Ngay khi tin vào điều gì đó, bạn đã ngừng tìm hiểu về nó. Niềm tin là một trong những thứ độc hại nhất có khả năng phá hủy trí tuệ của con người”.

Và dù giải quyết thế nào cũng không phủ nhận được việc cô ấy có một người chồng không chung thủy, ngoại tình. Nhưng nếu nhìn từ một góc độ khác, cô ta thấy những điều tiêu cực, thói quen xấu của chồng là do bản thân cô chưa đủ tốt, là do chồng quá áp lực với công việc,... có lẽ tin tưởng anh ta quá mức, tự tìm lý do cho những thay đổi của chồng nữa. Hãy tưởng tượng, bạn về nhà sau một ngày dài, chuẩn bị nấu cơm chờ anh ta về, mở cửa phòng ngủ ra và phát hiện ra chồng đang ở với một người phụ nữ khác. Điều này sẽ khiến bạn cảm thấy như trong những bộ phim truyền hình 8 giờ tối mà bạn thường xem, bạn sẽ ngồi bật dậy bàng hoàng đến mức không thể khóc được, phải không? Vì vậy, việc tin tưởng là việc bạn đặt chìa khóa vào trái tim của người khác, cho họ quyền tự do tổn thương và phản bội niềm tin đó.

Sự ngây thơ, hồn nhiên và dễ tin tưởng là đặc tính bẩm sinh của mỗi đứa trẻ. Tôi nói 'từng' vì không phải ai khi trưởng thành cũng giữ nguyên những phẩm chất đó, sau khi trải qua nhiều trải nghiệm, gặp gỡ nhiều người, những gì thuộc về thời thơ ấu, một khi trưởng thành có thể bị lãng quên hoặc che khuất. Chúng ta từ cái sự tò mò về thế giới, ánh mắt tròn ngắm nhìn những điều lạ lùng, hấp dẫn xung quanh trở thành lo lắng, nghi ngờ và hoài nghi về mọi thứ. Vì có một lý do cơ bản, đó là vì “Sự nghi ngờ ngay lập tức tạo ra sự kết nối giữa cái chủ quan và cái khách quan. Chúng là hai cực đối lập của cùng một thực tế, và sự nghi ngờ là cầu nối”.

Osho so sánh việc đặt niềm tin với việc đặt một xác chết, bởi khi bạn quyết định, xác nhận tin vào một điều mà chưa từng trải nghiệm, không có đủ thời gian tiếp xúc, thì niềm tin đó chứa đựng sự tồn tại của nỗi hoài nghi và nhiều bí ẩn về sau. Lúc đó, niềm tin chỉ là một lớp mỏng trên bề mặt của tảng băng chìm, che giấu sự nghi ngờ sâu thẳm bên dưới - gốc rễ trong tiềm thức. “Đồng hành với xác chết không hề là điều tốt. Đó là rất nguy hiểm”, vì vậy “Niềm tin phải biến mất khỏi mọi lời nói. Sự nghi ngờ phải lên ngôi và niềm tin phải bị loại bỏ”, Osho nhấn mạnh.

Cùng với sự phân biệt rõ ràng giữa niềm tin và nghi ngờ, Osho giải thích rằng nghi ngờ không đồng nghĩa với việc không tin tưởng, bởi “không tin” là trái ngược hoàn toàn với niềm tin. Hơn nữa, cách Osho tiếp cận vấn đề không bắt buộc độc giả phải chọn giữa tin tưởng hoặc không tin, mà là giúp họ khám phá nguồn gốc theo phương pháp khoa học, lập luận logic - nguồn cơn của sự nghi ngờ.

Từ con người nghi ngờ, nổi loạn đến Zorba Phật

“Một tôn giáo đích thực không đòi hỏi bạn phải có niềm tin; tôn giáo đích thực đòi hỏi bạn phải trải nghiệm” bởi “sự nghi ngờ không bị tiêu diệt bằng cách tin. Sự nghi ngờ bị tiêu diệt bằng trải nghiệm”.

Với chiếc kéo sắc bén sẵn sàng cắt đứt sợi dây của niềm tin và một hành lý chứa đầy sự nghi ngờ trên vai, tinh thần nổi loạn của Osho không được che giấu ngay trong cuốn sách khi cho rằng không phải những cuộc cách mạng đổi mới theo thời đại, mà chính là những con người nổi loạn đứng lên mới là nguyên nhân làm thay đổi thế giới bấy giờ.

Sự nổi loạn là tâm hồn của tôn giáo, đem đến sự đổi mới ý thức cho thế giới - và khi ý thức thay đổi, cấu trúc xã hội sẽ dần thay đổi theo.

Không có trường hợp ngược lại, điều này đã được chứng minh qua các cuộc cách mạng, vì mọi cuộc cách mạng đều dần trở nên thất bại.

Đồng hành với sự nghi ngờ và nổi loạn, ông đã dũng cảm phá tan giá trị về tôn giáo, niềm tin và những hệ tư duy tồn tại. Với phân tích sâu sắc cùng câu chuyện hư cấu, tác giả mở ra cái nhìn mới về Đức Phật, Khổng Tử, Lão Tử, Mahatma Gandhi...

Với việc đưa ra các ý tưởng, khái niệm mới, Osho thể hiện quan điểm về việc tận hưởng cuộc sống ở nhiều khía cạnh như một bản nhạc đầy sắc màu.

Cảm nhận cá nhân về cuốn sách

Cuốn sách 'Hiểu - The Book of Understanding: Create Your Own Path to Freedom' khiến tôi phải đọc rất chậm và suy ngẫm nhiều ngày. Nó đặt ra nhiều thách thức về giá trị, cách đánh giá và niềm tin của tôi. Thế giới này đầy biến động, không gì là chắc chắn, xã hội phát triển, con người thông minh hơn, tìm cách tối đa hóa lợi ích cá nhân và thường đặt người khác vào thế yếu. Tôi cũng từng như vậy, nên dễ hiểu khi bị phản bội hoặc đánh mất lòng tin.

Cuốn sách “Hiểu - The Book of Understanding: Create Your Own Path to Freedom” thực sự là một trong những tác phẩm đáng đọc nhất, giúp ta mở rộng tầm nhìn, đặt ra những câu hỏi và tìm kiếm câu trả lời cho chính mình. Theo Osho, khi ta nhận ra rằng mình không biết, ta mới bắt đầu hiểu được. Nhận thức sự không biết là bước đầu tiên để trở nên sáng suốt.

Lời kết

Theo quan điểm của tôi, việc hiểu về bản thân là điều cơ bản để hiểu về người khác và về tất cả mọi thứ xung quanh. Hiểu rằng ta không hoàn hảo nhưng vẫn nỗ lực, can đảm để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.

Hiểu là khi nhận ra mình đã trưởng thành, phải đối mặt với những thách thức, học cách kiếm sống và trở thành người mà mình mơ ước. Hiểu rằng cuộc sống không luôn như mơ ước và nụ cười không phải lúc nào cũng là biểu hiện của niềm vui.

Dù thế nào đi nữa, mong rằng mọi người luôn giữ cho mình sự trong sáng, ấm áp và trân trọng tín ngưỡng của mình. Chúng ta cần trưởng thành để sống cuộc sống mà mình mong muốn, không để bị cuốn vào những thứ không đáng.

Thân ái.

Tóm tắt bởi: Minh Khánh

Hình ảnh: Minh Khánh - Sách của Tôi