[Tóm Tắt & Đánh Giá Sách] “Hồi Ký Viết Dưới Hầm”: Cuộc Tranh Giành Từ Bên Trong Lòng Người Đầy Biến Động Và Phức Tạp

Buzz

Nội dung bài viết

Hai tia sáng mặt trời đột ngột ló ra từ sau lớp mây đen kéo theo cơn mưa, khiến mọi thứ trở nên âm u trong tầm nhìn của tôi; có lẽ trước mắt tôi là tất cả những khổ cực của tương lai, cảnh tượng u ám và buồn bã, và tôi thấy mình, sau mười lăm năm, vẫn ở trong căn phòng này, vẫn cô đơn như vậy, với Matrêna không một chút thay đổi qua bao nhiêu năm....

I. Tác giả Dostoevsky

II. Tác phẩm Hồi ký viết dưới hầm

Cả cuốn sách và tác giả đều chỉ là tưởng tượng. Tuy nhiên, nếu nhìn vào hoàn cảnh mà xã hội ta đã trải qua, thì một nhân vật giống như tác giả của cuốn sách này không chỉ có thể, mà còn cần phải tồn tại trong xã hội của chúng ta. Tôi muốn mô tả rõ hơn một chút để độc giả thấy một trong những nhân vật của thời đại vừa qua, một trong những người đại diện cho thế hệ hiện tại.

Nhưng thưa quý vị, có biết không, cái gì làm tôi tức giận nhất? Điều làm tôi phát điên là ngay cả trong cơn giận dữ nhất, tôi luôn cảm thấy xấu hổ khi nhận ra rằng mình không phải là người độc ác, thậm chí không phải là người hay cáu giận. Tôi cứ thích bày trò hù dọa trẻ con để tự an ủi. Tôi có thể cáu đến sùi bọt mép, nhưng nếu ai đó đưa tôi một con búp bê hay mời một tách trà đường, có khi tôi lại nguôi ngoai ngay. Thậm chí còn cảm động nữa. Dù sau đó tôi sẽ nghiến răng tự mắng mình và mất ngủ cả tháng vì cảm giác đớn hèn. Đó là tính tôi!

Có một điều gì đó khác trong giọng nói của nàng: không còn vẻ dữ dằn và bướng bỉnh như trước, mà là một tình cảm dịu dàng, bẽn lẽn khiến tôi cảm thấy xấu hổ và có lỗi với nàng.

Nếu nàng cười có lẽ tôi đã ghét rồi. Tôi ngắm nàng thật lâu, như thể phải nỗ lực tập trung. Khuôn mặt nàng có vẻ ngây thơ và hiền lành, nhưng cũng đầy nghiêm trang kỳ lạ. Điều này khiến nàng không phù hợp với nơi này, và không tên nào trong đám khốn nạn kia chú ý đến nàng. Nàng không hẳn là đẹp, nhưng có dáng cao lớn, khỏe mạnh và cân đối. Trang phục của nàng rất giản dị. Trong tim tôi bỗng nhen lên một cảm xúc tàn nhẫn, và tôi tiến lại gần nàng.

III. Lời kết

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của Fyodor Dostoevsky phản ánh rất sâu sắc cuộc sống đau khổ của nhân dân Nga trong thế kỷ 19. Ông sinh ra trong một gia đình giàu có nhưng sống gần gũi với những nghèo khổ.
- Tác phẩm nổi bật như 'Tội ác và hình phạt', 'Hồi ký viết dưới hầm' chứa đựng những suy ngẫm sâu sắc về con người và xã hội, với một giọng điệu duy tâm phản ánh những tranh cãi và mâu thuẫn về tư tưởng duy lý phương Tây.
- Dostoevsky phản đối sâu sắc tư tưởng duy lý phương Tây, thể hiện qua tác phẩm Hồi ký viết dưới hầm.
- Ông sử dụng ngôn ngữ sắc bén, đan xen giữa châm biếm và sự sống động của nhân vật, để khai phá bản chất con người và sự thống khổ của cuộc sống.
- Tác phẩm này là một biểu tượng cho triết lý và nghệ thuật sáng tạo của Dostoevsky, mang đến những suy ngẫm sâu sắc về tự do và giới hạn của xã hội.

Hai tia sáng mặt trời đột ngột ló ra từ sau lớp mây đen kéo theo cơn mưa, khiến mọi thứ trở nên âm u trong tầm nhìn của tôi; có lẽ trước mắt tôi là tất cả những khổ cực của tương lai, cảnh tượng u ám và buồn bã, và tôi thấy mình, sau mười lăm năm, vẫn ở trong căn phòng này, vẫn cô đơn như vậy, với Matrêna không một chút thay đổi qua bao nhiêu năm....

I. Tác giả Dostoevsky

Thế kỷ XIX là thời kỳ hoàng kim của văn học Nga. Sự thức tỉnh dân tộc sau cuộc chiến tranh với quân đội của Napoleon (năm 1812) và sự cai trị nghiêm khắc của hoàng đế Nga đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của tư tưởng cách mạng của người Nga: lòng tự do, lòng yêu nước mạnh mẽ và những tác giả văn học tài năng - nhiều trong số họ đã để lại những kiệt tác văn học lớn cho loài người.

Nhìn chung, văn học Nga thời kỳ này có hai xu hướng chính: lãng mạn và hiện thực. Nếu ánh sáng của văn chương Nga, Alexander Sergeyevich Pushkin - người được coi là bậc thầy của mọi bậc thầy (theo Maxim Gorky), đã mở ra một thời đại mới trong văn học thì sau một thế kỷ, Nga một lần nữa được thức tỉnh sau một giấc ngủ dài bởi những tài năng vĩ đại, trong đó có Fyodor Mikhailovich Dostoevsky

Cuộc Sống và Sự Nghiệp Sáng Tác

Dostoevsky được sinh ra vào năm 1812 tại vùng ngoại ô của Moscow, Nga. Ông lớn lên trong một gia đình khá giả vì mẹ ông là con của một thương gia và cha là một bác sĩ xuất sắc. Sau khi nghỉ hưu, cha của ông làm việc tại một bệnh viện từ thiện, điều trị miễn phí cho người nghèo. Gia đình sống trong một căn nhà thuộc quần thể bệnh viện Maryinsky - một nơi tồi tàn nhất của thành phố, bao gồm một nghĩa trang cho tội phạm, một trại thương điên và một cô nhi viện cho trẻ sơ sinh. Từ nhỏ, Dostoevsky đã trải qua những trải nghiệm khác biệt với bạn bè cùng trang lứa. Thời trẻ, ông chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ cuộc sống khốn khổ của người nghèo và điều đó ảnh hưởng sâu sắc đến sự sáng tạo của ông, tập trung chủ yếu vào những tầng lớp dân thấp hèn của Nga trong thế kỷ XIX.

Một số tác phẩm đáng chú ý của Dostoevsky bao gồm: 'Tội ác và hình phạt', 'Anh em nhà Karamazov', 'Hồi ký viết dưới hầm',...

II. Tác phẩm Hồi ký viết dưới hầm

Tháng 3 năm 1863, Tsernysevski (một nhà văn, nhà tư tưởng, triết gia xã hội chủ nghĩa Nga) đã đăng một bài viết trên Tạp chí Người cùng thời đại với tựa đề 'Làm gì', nơi ông thảo luận về cải cách xã hội, xây dựng con người mới và tạo ra một bức tranh tương lai rạng rỡ của nhân loại. Vài tháng sau đó, F.M. Dostoevsky đã viết và công bố Hồi ký viết dưới hầm. Tác phẩm này viết ra nhằm tranh luận với Tsernysevski về con người và thời đại. Dostoevsky viết trong bối cảnh tối tăm giữa lý trí và trái tim của mình - với sự chấp nhận rằng Nga đã hưởng lợi từ sự phương Tây hóa và sự tức giận trước những nhà tri thức Nga kiêu căng phổ biến các ý kiến duy vật khách quan.

Cả cuốn sách và tác giả đều chỉ là tưởng tượng. Tuy nhiên, nếu nhìn vào hoàn cảnh mà xã hội ta đã trải qua, thì một nhân vật giống như tác giả của cuốn sách này không chỉ có thể, mà còn cần phải tồn tại trong xã hội của chúng ta. Tôi muốn mô tả rõ hơn một chút để độc giả thấy một trong những nhân vật của thời đại vừa qua, một trong những người đại diện cho thế hệ hiện tại.

Cuốn sách được chia thành hai phần: 'Dưới hầm' và 'Nhân mùa tuyết tan'. Với cấu trúc rõ ràng, triết gia Walter Kaufmann đã tuyên bố: Đây là tác phẩm về chủ nghĩa hiện sinh tốt nhất từng được viết.

Dưới hầm và Nhân mùa tuyết tan

Phần đầu tiên, tôi, một người đàn ông bốn mươi tuổi, tự giới thiệu về bản thân, là một công chức nhà nước, mồ côi cha mẹ, tự cho mình thông minh và không thân thiện với những người xung quanh. Tôi đã nghỉ hưu và sống ở St.Petersburg. Các nhà phê bình gọi tôi là Underground Man. Trong tâm trí tôi, có nhiều cuộc tranh luận về sự hạn hẹp của lý trí con người, những giới hạn và hệ thống tư tưởng và giá trị đạo đức.

Phần thứ hai tiết lộ về những nhân vật cụ thể, một câu chuyện dài về cuộc sống của tôi cùng những người bạn và mối quan hệ với Liza. Với bạn bè, tôi tranh cãi về tiền bạc và tự do con người, cũng như mối quan hệ tự do với Liza. Toàn bộ tác phẩm là một hành trình suy luận về xã hội và nhận thức triết học.

Sâu trong vỏ bọc của những tư tưởng và tâm lý đạo đức là bản chất tối tăm, bỉ ổi của con người. Điều này là cái mà bất kỳ ai cũng muốn phủ nhận. Dostoevsky đã nhìn sâu vào tâm hồn của nước Nga và bản chất con người. Đó cũng là lý do văn học được coi là nhân học, bởi từ các sự kiện trong văn chương, ta học được nhiều về con người. Đọc một tác phẩm văn học hay là cơ hội để ta nhìn lại và hiểu sâu hơn về bản thân.

Tư tưởng tự do tinh thần trong Hồi Ký Viết Dưới Hầm

Trong cuốn sách Lịch sử văn học Nga, tác giả Nguyễn Kim Đính đã trình bày về ngữ cảnh lịch sử hình thành nên tư tưởng của Dostoevsky, bao gồm giai đoạn lịch sử khi đại thi hào sống, biến động xã hội tại châu Âu và phong trào đấu tranh của dân chúng Nga. Tất cả đều đóng góp vào ý thức về tự do của nhà văn.

Hồi ký viết dưới hầm kêu gọi tự do, dâng hiến và phản kháng. Đòi hỏi của Dostoevsky vượt ra ngoài giới hạn, chống lại mọi yếu tố khoa học kỹ thuật và thực dụng của thời đại, ông chủ trương phủ nhận mọi dữ kiện mà xã hội và thời đại áp đặt.

Nhưng thưa quý vị, có biết không, cái gì làm tôi tức giận nhất? Điều làm tôi phát điên là ngay cả trong cơn giận dữ nhất, tôi luôn cảm thấy xấu hổ khi nhận ra rằng mình không phải là người độc ác, thậm chí không phải là người hay cáu giận. Tôi cứ thích bày trò hù dọa trẻ con để tự an ủi. Tôi có thể cáu đến sùi bọt mép, nhưng nếu ai đó đưa tôi một con búp bê hay mời một tách trà đường, có khi tôi lại nguôi ngoai ngay. Thậm chí còn cảm động nữa. Dù sau đó tôi sẽ nghiến răng tự mắng mình và mất ngủ cả tháng vì cảm giác đớn hèn. Đó là tính tôi!

Người đàn ông hơn 40 tuổi trong phần Dưới hầm gần như chán ghét mọi thứ. Có lúc anh ta muốn biến thành một con bọ, nhưng thậm chí còn cảm thấy mình không xứng đáng làm loài thấp kém đó.

Chất bi hài kịch trong Hồi Ký Viết Dưới Hầm

Tập truyện dành cho những con người ở đáy xã hội; mặc dù có sự ngẫu hợp giữa người với người, ngữ ngôn với ngôn ngữ. Đây cũng là cá tính sắc bén của nhân vật, làm tăng thêm sự bối rối và góp phần khẳng định lời thú tội. Nó nói lên cái bi thảm mà con người phải chịu đựng, dòng chảy không ngừng xuyên suốt hai phần của truyện.

Có một điều gì đó khác trong giọng nói của nàng: không còn vẻ dữ dằn và bướng bỉnh như trước, mà là một tình cảm dịu dàng, bẽn lẽn khiến tôi cảm thấy xấu hổ và có lỗi với nàng.

Nếu nàng cười có lẽ tôi đã ghét rồi. Tôi ngắm nàng thật lâu, như thể phải nỗ lực tập trung. Khuôn mặt nàng có vẻ ngây thơ và hiền lành, nhưng cũng đầy nghiêm trang kỳ lạ. Điều này khiến nàng không phù hợp với nơi này, và không tên nào trong đám khốn nạn kia chú ý đến nàng. Nàng không hẳn là đẹp, nhưng có dáng cao lớn, khỏe mạnh và cân đối. Trang phục của nàng rất giản dị. Trong tim tôi bỗng nhen lên một cảm xúc tàn nhẫn, và tôi tiến lại gần nàng.

Thật đau đớn khi mầm thiện, trái tim run rẩy chứa đựng tình yêu của nàng bị chà đạp. Cuối cùng nàng không thể thoát khỏi sự khốn cùng của hoàn cảnh và nghề nghiệp vì miếng cơm manh áo. Cái nhìn méo mó của y - một kẻ vừa cao ngạo vừa đớn hèn trong tình yêu, sau bao năm sống dưới hầm tối, đã biến hắn thành kẻ đê tiện, độc ác, ngu ngốc, không thể yêu được Liza. Sự nhận thức muộn màng này nhuốm đầy màu sắc bi kịch.

Dostoevsky và tư tưởng SLAVOPHILIA

Về cơ bản, tư tưởng này phản đối chủ nghĩa duy lý của phương Tây và đề cao nước Nga cùng tính độc đáo của xứ sở này về chính trị, tôn giáo và xã hội, cho thấy tầm ảnh hưởng của Nga đối với lịch sử thế giới. Quan điểm duy tâm của phái Slavophilia đối lập với duy lý của phương Tây. Trong Hồi ký dưới hầm, tính chất duy tâm này thể hiện rõ qua nhan đề, giọng điệu và thái độ của nhân vật tôi đối với thính giả - đại diện cho phái thân Tây phương, hay rộng hơn, là toàn xã hội.

Xét về giọng điệu của nhân vật tôi, dễ thấy quan điểm của Dostoevsky đối với tư tưởng duy lý của phái thân Tây phương. Ông đặt cho những người ủng hộ phái thân Tây phương danh xưng cao quý và trang trọng nhưng ngay sau đó lại bác bỏ tính trang trọng ấy bằng những câu như: À mà, thưa quý vị, hay quý vị tưởng tôi đang ăn năn hối lỗi trước quý vị hay muốn xin quý vị tha thứ cho điều gì chăng? Tôi dám chắc thế nào quý vị cũng tưởng như vậy ấy… Nhưng tôi xin nói để quý vị biết, quý vị có tưởng như thế hay không tôi cũng chẳng cần!

hay

Trời đất, nhưng tôi cần gì những quy luật của tạo hóa hả Trời, khi vì lý do nào đó tôi không thích những quy luật và cái sự 'hai lần hai là bốn' ấy! Tất nhiên, nếu không đủ sức mạnh thì tôi không thể húc đầu vào bức tường đá, nhưng tôi cũng không thỏa hiệp chỉ vì đó là bức tường đá mà tôi không đủ sức đổ nó!

Có thể nói, Dostoevsky đã thể hiện thái độ dứt khoát và mạnh mẽ trước hệ tư tưởng đối lập. Ông muốn thể hiện quan điểm chứ không phải hỏi ý kiến ai. Dostoevsky hoàn toàn phản đối tư tưởng duy lý, dù thừa nhận rằng tư tưởng ấy của phái thân phương Tây là bức tường đá khó vượt qua bởi sự níu chân của những 'hoài nghi', 'lo sợ' và những chuẩn mực phi lý của xã hội!

III. Lời kết

Đây là một cuốn sách mỏng nhưng không dễ đọc, nhất là những đoạn nhân vật tôi mâu thuẫn và tranh cãi gay gắt về bản chất con người, đậm dấu ấn triết học. Đây là một tác phẩm lạ lùng theo cách nói của Shestov bởi nội dung sáng tạo, bố cục mới mẻ và tư duy riêng biệt. Đọc thêm các tiểu thuyết của Dostoevsky, ta lại trải nghiệm âm điệu, văn phong phong phú: Ngôn ngữ châm biếm thời đại, con người đan xen, làm nhân vật sống động và có hồn; Những từ ngữ khó hiểu khiến nhiều người tưởng là triết thuyết nhưng có thể chỉ là lối chơi chữ độc đáo của Dostoevsky.

Nhìn chung, đây là tác phẩm đáng đọc và suy ngẫm. Kẻ nằm dưới hầm đã ghi chép nỗi thống khổ của con người, mỗi dòng là tiếng lòng đau đớn của huyết lệ. Cái tài của nhà văn ở chỗ: Ông dùng ngòi bút đại diện cho chúng ta nói lên lời uất nghẹn. Khổ cho kẻ mù mờ chưa thấu lý thuyết của Dostoevsky nhưng lại bàn nhiều về ông.

Tóm tắt bởi: Thuy Huong Tran - MyBook

Ảnh: Thuy Huong Tran

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Dostoevsky đã có những ảnh hưởng gì đối với văn học Nga thế kỷ 19?

Dostoevsky là một trong những tác giả quan trọng nhất của văn học Nga thế kỷ 19. Ông đóng góp nhiều tác phẩm nổi tiếng như 'Tội ác và hình phạt', 'Anh em nhà Karamazov', phản ánh sâu sắc các vấn đề xã hội và nhân sinh, đặc biệt là những tầng lớp thấp hèn của Nga.

Tác phẩm Hồi ký viết dưới hầm của Dostoevsky có điểm gì đặc biệt?

Tác phẩm 'Hồi ký viết dưới hầm' mang tính triết học sâu sắc, thể hiện sự đấu tranh giữa lý trí và cảm xúc, phản ánh sự cô đơn và sự suy thoái của nhân vật chính trong bối cảnh xã hội Nga lúc bấy giờ. Đây là một tác phẩm mang đậm tính tự phản ánh và nhân văn.

Nhân vật chính trong Hồi ký viết dưới hầm đại diện cho điều gì?

Nhân vật chính trong 'Hồi ký viết dưới hầm', được gọi là Underground Man, đại diện cho sự bi kịch của con người trong xã hội hiện đại. Ông là hình mẫu của một cá nhân bị đày đọa bởi những mâu thuẫn nội tâm, xa lánh xã hội và không thể hòa nhập vào các chuẩn mực xã hội.

Tư tưởng Slavophilia của Dostoevsky là gì và nó ảnh hưởng thế nào đến tác phẩm của ông?

Tư tưởng Slavophilia của Dostoevsky phản đối chủ nghĩa duy lý của phương Tây, tôn vinh sự độc đáo và giá trị tinh thần của nước Nga. Trong 'Hồi ký viết dưới hầm', ông sử dụng giọng điệu phản kháng, thể hiện sự không đồng tình với các tư tưởng phương Tây, đồng thời phản ánh sự đấu tranh giữa lý trí và cảm xúc.

Tại sao Dostoevsky lại xem 'Hồi ký viết dưới hầm' là tác phẩm về chủ nghĩa hiện sinh?

Dostoevsky được cho là đã viết 'Hồi ký viết dưới hầm' như một tác phẩm chủ nghĩa hiện sinh, vì nó khai thác sâu sắc về bản chất con người, sự tự do, những mâu thuẫn và sự chấp nhận thực tại của một con người sống trong xã hội cô đơn và tăm tối.

Tác phẩm Hồi ký viết dưới hầm có thể áp dụng những giá trị gì vào xã hội ngày nay?

Mặc dù viết trong bối cảnh thế kỷ 19, những vấn đề về cô đơn, mâu thuẫn nội tâm và sự đấu tranh với xã hội trong 'Hồi ký viết dưới hầm' vẫn còn rất phù hợp với xã hội ngày nay. Cuốn sách khám phá sự phức tạp trong tâm hồn con người, đặc biệt là trong bối cảnh của những cá nhân cảm thấy bị gạt ra ngoài lề xã hội.

Tại sao Dostoevsky không đồng tình với quan điểm của những nhà tri thức Nga trong thế kỷ 19?

Dostoevsky phản đối mạnh mẽ quan điểm của các nhà tri thức Nga thân phương Tây, vì ông cho rằng họ quá lý trí, thiếu cảm xúc và không hiểu hết bản chất sâu xa của con người và xã hội Nga. Ông cho rằng xã hội Nga cần phải có một con đường riêng biệt, không phải là sự sao chép từ phương Tây.

Tác phẩm Hồi ký viết dưới hầm có cấu trúc và nội dung như thế nào?

Tác phẩm 'Hồi ký viết dưới hầm' chia thành hai phần chính: 'Dưới hầm' và 'Nhân mùa tuyết tan'. Phần đầu giới thiệu về nhân vật chính, một công chức cô đơn, trong khi phần hai kể về các cuộc gặp gỡ và mối quan hệ với những người xung quanh, thể hiện sự giằng xé giữa lý trí và cảm xúc của nhân vật.