[Tóm tắt & Đánh giá sách] “Thất Lạc Cõi Người”: Nỗi Lẻ Lơi Sâu Sắc Cuộc Đời - Mytour

Thất lạc cõi người, có lẽ là những dòng tâm sự cuối cùng đầy cay đắng và u uất của Dazai Osamu về cuộc đời nhân gian, về những trò đùa của số phận, những lúc vui chơi giữa những cung đường u tối chỉ với những niềm vui hão huyền để rồi một ngày khi chán nản, linh hồn cô đơn kia lại tìm đường trở về bằng cách tận hưởng cái chết?

1. Một tài năng bị mắc kẹt trong những khổ đau và một kiệt tác của văn học Nhật Bản

Dazai Osamu, tên thật là Tsushima Shuuji, một thiên tài xuất sắc trên trường văn học Nhật Bản trong thời kỳ hậu Thế chiến thứ hai, nhưng cuộc đời ông giống như một dấu vết sao lướt qua thế gian, để lại hàng loạt những quan niệm sâu sắc về thực tế đau buồn và những trăn trở về những vấn đề vẫn còn tồn tại, những cảm xúc chân thực nhất của con người giữa một xã hội dường như không chứa chấp những người không chỗ đứng.

Sinh ra trong một gia đình quý tộc đông con nhưng Dazai lại trải qua một cuộc đời đầy sóng gió và bi kịch - tự tử đến năm lần, một người nghiện rượu chìm đắm trong cơn say, chứng kiến sự tan rã và sụp đổ của chiến tranh đã làm hủy hoại tâm hồn của người Nhật Bản thời kỳ đó. Tài năng văn chương của ông bắt đầu từ khi còn trẻ, nhưng lại bị làm mất tập trung bởi cái chết của thần tượng - nhà văn Akutagawa Ryunosuke tự tử. Dazai sống và viết với một ý nghĩa, các tác phẩm của ông nén chứa nỗi buồn thương của một thời đại, phản ánh vẻ đẹp và nỗi đau của con người Nhật Bản trong thời kỳ loạn lạc, miêu tả những linh hồn muốn thoát ra khỏi tình trạng bế tắc để đạt được sự tự do toàn diện. Trải qua cuộc đời, Dazai Osamu viết nên những lời thổ lộ chân thành, đầy bi thương và thâm sâu, là những dòng chữ chứa đựng bi kịch thực sự, đầy bóng tối và u ám, nhưng sau tất cả, chỉ là một linh hồn vô cùng đau khổ đấu tranh giữa thế giới mong muốn sự thông cảm và mong muốn thoát khỏi hiện thực dối trá.

Cuộc sống của một nhà văn được chuyển thể thành phim, trở thành nhân vật truyện tranh không phải là điều hiếm, nhưng Dazai Osamu dường như là một biến thể độc đáo trong số những người nổi tiếng. Cho đến khi ông tự sát thành công, mọi người mới chấp nhận rằng cái chết là kết luận cuối cùng, là lối sống lý tưởng của ông. Nhưng các tác phẩm như 'Tà Dương', 'Thất Lạc Cõi Người', 'Nữ Sinh', 'Xe Điện'... làm cho Dazai không thể chết hoàn toàn mà vẫn sống, dưới sự khen chê của thế hậu và nhãn hiệu 'nhà văn đại diện của dòng văn phái Vô Lại'.

Thất Lạc Cõi Người là tác phẩm cuối cùng của Dazai Osamu trước khi ông và người tình Tomie tự sát bằng cách chìm đắm trong dòng sông Tamagawa vào năm 1948. Tác phẩm có tựa đề gốc là Nhân Gian Thất Cách (人間失格 - Ningen Shikkaku) và tựa tiếng Anh No Longer Human (Chẳng Còn Là Người) cũng sâu sắc không kém. Ngay từ tiêu đề cũng đã gợi lên cho chúng ta rất nhiều điều: một người mất đi danh dự của mình nhưng vẫn được coi là con người, và có lẽ cũng không muốn hiểu biết về con người. Vậy thì họ thuộc về thế giới nào, hay họ chỉ là những linh hồn lạc lõng, sợ hãi nhưng không thể rời bỏ thế gian?

Toàn bộ tác phẩm được viết từ góc nhìn thứ nhất, như một cuốn tiểu thuyết tự thuật, bao gồm ba tập ghi chép về cuộc sống đầy bi kịch và hài hước của Oba Yozo, một nhân vật có thể coi là bản sao của nhà văn. Nói chung, đó là cuốn sách về một kẻ điên (ở cuối câu chuyện, Oba Yozo được đưa đến bệnh viện tâm thần, vì vậy việc gọi anh ấy là kẻ điên không sai), một kẻ điên với cuộc sống dối trá, đen tối và vô nghĩa, đối với hầu hết mọi người sống với mục đích.

Cuốn sách thuộc loại tác phẩm kinh điển của văn học Nhật Bản lại mô tả về một linh hồn tội lỗi kéo dài như vậy, một người không biết cách làm người, nhưng liệu đây có chỉ là những dòng nhật ký bất tỉnh hay thức tỉnh của một 'người điên', 'người không giá trị' hay không?

2. Con cừu đen lạc lõng giữa bầy cừu trắng tinh khôi

Đơn giản thì có một nhà văn nào đó tình cờ có ba tập ghi chép của Oba Yozo và thêm lời mở đầu và kết thúc để tạo thành một cuốn tiểu thuyết. Người đọc đã bị thu hút ngay từ dòng đầu tiên với ba bức ảnh kỳ lạ của Oba Yozo, tượng trưng cho ba giai đoạn trong cuộc đời của anh, không chỉ bởi lai lịch không rõ ràng của ba bức ảnh mà còn bởi những gương mặt kỳ lạ: một cậu bé với nụ cười kỳ dị, một thanh niên tuấn tú nhưng mang nụ cười trống rỗng, và một người đàn ông với gương mặt gợi nhớ về sự bí ẩn.

Đó cũng đủ để nói lên sự kỳ dị ở một con người, như một thân xác với một khoảng trống bên trong quá lớn để lấp đầy. Ngay từ khi nhận thức mọi chuyện, Oba Yozo đã cảm thấy mình lạc lõng, không thể hiểu được hạnh phúc hoặc đau khổ.

“Có nhiều lúc mọi người nói tôi hạnh phúc nhưng tôi luôn cảm thấy mình đang ở trong địa ngục. Tôi nghĩ rằng những người được khen ngợi hạnh phúc thì thực sự hạnh phúc hơn tôi. Đôi khi tôi nghĩ mình phải gánh vác nhiều khổ đau hơn người khác. Nếu đến mức đó, tại sao họ không tự tử hoặc trở nên điên đi nhưng vẫn sống, chiến đấu cho cuộc sống? Họ có cảm nhận được sự đau khổ không?”

Hoặc có thể định nghĩa về hạnh phúc và đau khổ của anh ấy khác so với người khác, khiến Yozo trở thành con cừu đen lạc lõng giữa bầy cừu trắng - cùng là cừu, nhưng khác biệt làm cho anh không thể sống chung với người khác.

Sự đối nghịch trong nội tâm của một cậu bé, phải chứng kiến một thế giới giả tạo, khiến Yozo tự khoác lên mình một vai diễn - một người không thể sống chung với loài người. Có lẽ bởi vì trời sinh anh ta là một kẻ thất lạc trong xã hội, hoặc bởi vì mặt truỵ lạc, ghê sợ của nhân gian mới làm cho Yozo sợ hãi.

'Tìm kiếm hạnh phúc cuối cùng của tôi với con người đã dẫn tôi qua những nỗi sợ hãi vô hạn, nhưng không thể nào tôi từ bỏ được điều đó.'

Oba Yozo trở thành một đứa trẻ tinh nghịch, một diễn viên hài nhí nhố, sử dụng tiếu lâm và hài hước để làm mọi người cười, che giấu những mối quan hệ tan vỡ trong một thế giới đầy sự giả dối và lừa dối của loài người. Trong cảnh bất trắc và trớ trêu đó, hắn đã im lặng và che giấu bản thân mình. Hắn nhận ra vấn đề của bản thân nhưng đã chọn lối đi sai lạc: sống một cuộc sống giả tạo không khác gì những người khác, sống như một diễn viên hề từ sáng đến tối. Đó là sự lầm lạc của một người hiểu biết sâu sắc mọi thứ nhưng lại không có ai để dẫn dắt: không ai chỉ bảo hắn cách sống một cuộc sống trong sạch và tự tin mà không cần phải lừa dối lẫn nhau.

'3. Khám phá bản ngã'

Những kẽ hở từ thuở thiếu thời đã làm nền tảng cho những đổ vỡ sau này, một chuỗi nhục nhã kéo dài, dù được che giấu bởi vẻ hề của Yozo, nhưng sâu trong lòng, chúng vẫn làm tổn thương.

'Tôi đã sống một cuộc đời đầy xấu hổ.'

Hắn mang trên mặt chiếc mặt nạ của nhân vật hề, và đóng vai đó vô cùng tự nhiên, từ khi còn học ở trường tiểu học đến khi lên Tokyo học đại học. Mọi người đều ngưỡng mộ và chào đón Yozo, với cái ánh mắt hâm mộ. Nhưng vì vai diễn đó quá nổi bật, Yozo cảm thấy sợ ai đó sẽ nhìn thấu được cái vỏ bọc giả dối của mình và sự yếu đuối bên trong, sợ rằng nếu ai đó phát hiện ra bí mật thật sự của hắn, thì hắn chỉ có thể chôn vùi mình. Và Yozo càng sợ hãi con người hơn. Cuộc đời đầy xấu hổ của Yozo bắt đầu từ đó, khi hắn bước chân vào con đường tối tăm của sự lừa dối và trống rỗng, chỉ để che giấu con quỷ trong tâm hồn, con quỷ mỗi ngày đè nén những cảm xúc cô đơn và sợ hãi.

Nhưng vai diễn của Yozo không kéo dài lâu, khi hắn rời xa gia đình và đến Tokyo học đại học, con quỷ ấy đã được thả ra. Sống trong môi trường gian trá, Yozo mất đi khả năng chống cự những điều xấu xa, hắn gặp Horiki - một kẻ làm điều. Yozo bắt đầu rơi vào những thói quen xấu, những hành động tiêu cực như rượu chè, phụ nữ, hoặc thậm chí là cả tư duy bi quan, cuộc đời hắn lãng phí trong sự vô trách nhiệm, hèn mọn và xấu hổ - như câu đầu tiên mà Dazai Osamu đã viết.

'Anh ta không nhận thức được tính bi kịch của vai diễn hề mình, và hoàn toàn không hiểu rằng mình đang thực hiện một phân vai thảm hại. Điều đó làm tôi khác biệt với anh ta từ bản chất.'

Oba Yozo biết rõ Horiki là một tay lừa đảo, nhưng chính việc ở bên cạnh anh ta khiến Yozo cảm thấy 'được làm người', hòa mình vào xã hội hơn, hoặc ít ra là với Horiki, Yozo không cần phải đóng vai hề vì Horiki đã đảm nhiệm vai diễn đó rồi. Yozo đắm chìm trong những niềm vui tội lỗi đó, như một phao cứu sinh giữa dòng nước xiết, hắn cảm thấy như đã tìm ra một con đường để trốn tránh nỗi sợ hãi và lo âu.

'Không lâu sau, tôi hiểu rằng rượu, thuốc lá, và phụ nữ là những cách tốt nhất để trốn thoát khỏi nỗi sợ hãi con người, ít nhất là trong khoảnh khắc đó. Thậm chí, tôi nghĩ nếu phải bán hết tất cả để làm điều đó, tôi cũng sẽ không hối hận.'

Chính những suy nghĩ yếu đuối đó đã dẫn đến tình cảnh túng quẫn của Yozo sau này, khi cuộc sống thay đổi, hắn phải đối mặt với việc phải xin tiền gia đình và phụ thuộc vào tiếng tăm của cha để sống qua ngày. Từ đó, cái dấu 'nghèo' đã dính chặt vào số phận khốn khổ của hắn.

Bên cạnh trí thông minh, sự nhạy bén, và sự hài hước giả tạo, Oba Yozo cũng là một người đẹp trai. Một người đẹp trai với vẻ buồn bí hiểm và kinh nghiệm phong phú, một người đàn ông thu hút phụ nữ - có vẻ đó là phần thưởng cho những ngày tháng 'ngập trong không khí bỉ lậu, mất danh dự', nhưng cũng chính sự quyến rũ đó lại mang đến cho chàng họa sĩ vô số bi kịch khác.

Trong cuộc đời của Oba Yozo, có ba người phụ nữ quan trọng, đó là Tsuneko, Shizuko và Yoshiko. Tsuneko là người đầu tiên làm Yozo biết đến cảm giác của 'hạnh phúc', và chỉ có cô mới khiến hắn cảm thấy từ chối từ 'hạnh phúc' một cách nghiêm túc.

'...một đêm tình ái với người vợ lừa đảo này, tôi cảm thấy hạnh phúc (một từ không hề mang ý châm biếm mà hoàn toàn khẳng định. Tôi sẽ không sử dụng từ này một cách nghiêm túc như vậy trong tập ghi chép này) và hoàn toàn tự do.'

Có lẽ cảm giác của 'hạnh phúc' và 'tự do' đó đến từ việc cả Tsuneko và Oba Yozo đều là những người lạ lùng, họ dường như không thuộc về thế giới phàm trần. Tsuneko là người đầu tiên mà Yozo yêu, dù đó chỉ là tình yêu của một người luôn sợ hãi và không hiểu con người. Bên cạnh cô, Yozo lần đầu tiên cảm thấy thoát ra khỏi cảm giác cô độc và nỗi sợ hãi, bởi vì cô cũng giống như hắn, cô khiến hắn 'cảm thấy cô đơn như một cơn gió lạnh luôn thổi quanh cô, làm những chiếc lá vàng rơi tung bay.'

Tuy nhiên, hắn lại rụt rè. Một người chẳng bao giờ biết đến hương vị của niềm hạnh phúc, tin rằng bản thân không xứng đáng với cuộc sống, với hạnh phúc. Khi niềm vui đến, hắn sẽ chạy trốn trong sợ hãi. Chỉ một vài cảm xúc lúc vui vẻ trong buổi tiệc cũng đủ khiến hắn phải bỏ chạy, hắn sợ hạnh phúc hoặc sợ sự ấm áp - phụ nữ lúc này chỉ là một loại đe dọa đối với hắn, giống như những kẻ chủ nợ muốn đòi lại món nợ tình mà Yozo vay mượn.

“Sáng hôm sau, khi mở mắt tỉnh giấc, tôi lại trở thành kẻ hề như trước đây. Một người yếu đuối sợ hãi trước cả niềm hạnh phúc. Tôi bị tổn thương bởi lớp vải mỏng. Hạnh phúc sẽ làm tổn thương tôi.”

Và đây cũng chính là người con gái đã cùng hắn tự tử, nhưng tên nàng chỉ còn là một mảnh ký ức mờ nhạt trong tâm trí tan nát của hắn. Hắn chứng kiến nàng bị bạn của mình làm nhục, và cảm thấy hổ thẹn và đau đớn bởi hoàn cảnh bất hạnh của mình - Yozo không thể thoát khỏi sự đánh dấu của một cậu ấm, và không thể bảo vệ người phụ nữ mà hắn yêu.

“Nhưng nàng đã ra đi, chỉ mình tôi được cứu.”

Sau cú sốc từ lần tự tử không thành công cùng người yêu, giống như một liều thuốc độc, giết chết tâm trí đã không còn sống của Oba Yozo - hắn “sống mơ màng” tại nhà của ông chủ và chịu sự khinh bỉ và coi thường từ họ và nhân viên, trở thành một “kẻ sống ăn bám ngu ngốc toàn diện”. Hắn vẫn như vậy, vẫn chịu đựng sự miệt thị và sợ hãi con người và cái “bề ngoài tỏ ra mạnh mẽ” và cách nói chuyện “rườm rà, mơ hồ, và phức tạp quá mức” của loài người, khiến Yozo u uất, khó xử đến mức không thể chịu nổi.

Nhưng tuyệt vọng hơn cả là khi, Yozo nghĩ “sợi dây duy nhất kết nối mình với thế gian chỉ là cái tên Horiki kia, tôi cảm thấy một cảm giác lạnh buốt tan biến từ bên trong tâm hồn.” Nếu như vậy thì thật đáng sợ biết bao, con người được mọi người yêu quý nhưng lại không có khả năng yêu quý người khác, con người không có bạn bè và cũng không có nơi nào để đi. Đọc những dòng này, ta mới thực sự nhận ra Yozo là một người đã mất hẳn bản thân mình, một cá nhân không có nơi thu hút, nhưng lại không thể không liên kết với thế giới này. Càng lớn, hắn càng không hiểu được con người, không thấu hiểu được sự “phức tạp và tinh tế” hay “sự phức tạp và lạnh lùng” mà người bạn Horiki đã thể hiện, rõ ràng thế giới được tạo thành bởi những cá nhân như vậy, những người gọi là “con người”, nhưng thực chất lại là những con người đầy dối trá, không thành thật và không có gì ngoài dối trá. Mọi người kinh tởm cách hắn sống với mặt nạ hề, nhưng cũng đồng cảm với cái vai hề ấy, bởi vì đó chỉ là sự khao khát giải thoát của một cá nhân nhạy cảm trong một thế giới đầy khủng khiếp.

“Thế gian cụ thể là gì? Là sự tổng hợp của con người chăng? Thực thể của thế gian ở đâu chứ? Cho đến bây giờ, tôi sống với suy nghĩ rằng thế gian toàn là một cái gì đó cực kỳ mạnh mẽ, nghiêm trọng và đáng sợ.

Thế gian không phải là cái đó chứ?”

Người phụ nữ thứ hai trong cuộc đời của Oba Yozo là Shizuko, hắn “được người phụ nữ mạnh mẽ từ vùng Koshu này chăm sóc tận tình”, nàng mang đến cho hắn một tổ ấm, một nghề nghiệp và một tình yêu đầy nhân từ. Nhưng tình yêu ấy cũng khiến tên đàn ông mất đi phẩm giá của mình trước mắt mọi người, biến hắn thành kẻ đáng thương và tầm thường, hắn phụ thuộc vào phụ nữ, làm cho “cảm giác cô đơn và tuyệt vọng ngày một lớn hơn.” Duy chỉ có cô con gái Shigeko của nàng khiến hắn cảm thấy an toàn, bởi vì đứa trẻ như tờ giấy trắng, bé gái “không phân biệt phép tắc nào” mà gọi hắn là cha, đối xử với hắn như cha thật sự. Tuy nhiên, dù gọi hắn là “cha” nhưng điều mà Shigeko mong muốn vẫn là “cha thực sự của mình trở về”.

Nếu như vậy, bản chất của con người từ khi sinh ra là gì? Thực sự là dối trá, không trung thực hay sao?

Sau đó, Oba Yozo rời khỏi ngôi nhà đó, trả lại sự yên bình và hạnh phúc đơn giản cho hai mẹ con.

Hắn ra đi với tâm hồn đầy tội lỗi, nhưng lại sống một cuộc sống càng lỗi lầm hơn - Yozo lang thang từ quán bar này sang quán bar khác, dựa vào người phụ nữ này rồi lại đến với người phụ nữ khác, sống trong sự đau khổ, nhờ vào rượu để quên đi nỗi sợ hãi với thế gian. Cuối cùng, hắn cũng hiểu được phần nào về thế gian này, nhưng hắn vẫn sợ, vẫn cần phải tự an ủi bằng men rượu, giả vờ như đã trở thành một con người.

Người phụ nữ cuối cùng trong cuộc đời của Yozo là Yoshiko, một cô gái có “làn da mịn màng và nụ cười xinh đẹp”, một cô gái còn trẻ và thuần khiết.

Đó là “sự trong trắng chưa biết gì về thế giới vẫn đang tồn tại”, là “cảm giác quyến rũ của những thiên tài ngớ ngẩn, bất ngờ hiện diện ở đây, giữa thế gian này”. Yoshiko, đúng vậy, vẫn là một phụ nữ, mang đến cho hắn cảm giác mong manh và hi vọng về một tương lai êm đềm, để hắn nắm giữ sợi lông mềm mại của hy vọng. Hai người kết hôn và sống cuộc sống hôn nhân mà hắn mong muốn, và hắn “cảm thấy mình trở nên như một con người, tự hỏi liệu có cần phải chết bi thảm nữa không?” Nhưng rồi, dù Yozo có chạy trốn đến đâu để tìm cuộc sống thanh thản với người vợ hiền lành và ngây thơ, thì đời vẫn không tha thứ cho hắn.

“Thế gian không biết thương xót chút nào. 

Đó không phải là thế gian. Đó chính là lòng không tha thứ của em đấy chứ. 

Nếu em tái phạm, thế gian sẽ trừng phạt em đấy. 

Đó không phải là thế gian. Đó là em đấy chứ. 

Bây giờ thế gian đã từ chối em. 

Không phải là thế gian. Đó là em đã từ chối bản thân mình đấy.”

Yoshiko bị nhục nhã. Horiki là người phát hiện, nhưng lại phải chạy lên tầng thượng và gọi Yozo xuống xem. Chắc là để chứng kiến biểu cảm của bạn mình khi thấy vợ mình bị đối xử tồi tệ bởi một “gã thương nhân vô học, người nhỏ tuổi khoảng ba mươi, đặt hàng vẽ truyện tranh, chi tiêu cẩn thận từng đồng.”

Và niềm tin vào cuộc sống của Yoshiko bị phá vỡ, kéo theo đó không chỉ là một cuộc sống trong nỗi sợ hãi của nàng. Yozo, kẻ mà niềm tin vào con người đã tan vỡ, đã mất hoàn toàn lòng tự tin, niềm vui, sự đồng cảm hoặc thậm chí là ý muốn sống. Cái người đáng thương khổ sở ấy, kẻ lừa gạt tiền của phụ nữ, làm hại người tình đến chết, “tóc bắt đầu chuyển sang màu bạc”, hắn bị “đâm một nhát chí mạng vào trái tim, và vết thương này từ đó về sau, mỗi khi gặp người tha nhân đều đau lòng rỉ máu.”

Cái phẩm hạnh mà hắn luôn ước mong, phụ thuộc và tin tưởng ấy đã bị lấn át, cái tinh khiết trong đàn bà, lại trở thành “tiền đề của tội ác”, “tin tưởng con người là tội ác.” Hắn không thể kết tội, càng không thể tức giận, không thể nói ra một lời trách móc đắng cay, bởi vì đó là người vợ mà hắn cực kỳ tự hào, một người vợ với phẩm hạnh cao đẹp - niềm tin ngây thơ và tuyệt đối đã khiến hắn muốn tin, muốn yêu thế gian này một lần nữa. 

“Niềm tin ngây thơ đó có phải là tội ác không?”

Hắn lại chìm đắm trong rượu và thuốc, và cuối cùng, trong một đêm say rượu, hắn tự tử một lần nữa.

Một viên thuốc DIAL này đủ để kết thúc tất cả... Tôi lén lút đổ nước vào cốc, cố gắng không gây ra tiếng ồn, mở hộp thuốc ra và đổ hết vào miệng, uống nước để thuốc trôi xuống và sau đó tắt đèn đi ngủ.

Nhưng Yozo không chết. Thật đáng sợ, thần linh không mảy may tính toán đến ham muốn của hắn, mong muốn được giải thoát khỏi cuộc sống bi địa này, nhưng vẫn ép hắn phải sống, phải sống trong cô đơn tột cùng, chìm đắm trong những nỗi đau do chính hắn tạo ra. Dù cuộc đời của Oba Yozo đắm chìm trong rượu thuốc và nghiện ngập, nhưng hắn vẫn tỉnh táo, tỉnh táo đến đau đớn, một kẻ say sưa với ánh mắt nhìn xuyên thấu tâm tư con người. Hắn là một kẻ bất hạnh, cuối cùng cũng chỉ là một con người đáng thương, một linh hồn lang thang khắp thế gian, đã tan vỡ trước cả khi số phận khiến hắn phải gục ngã.

Oba Yozo dùng cái xác đau khổ của mình để đổi lấy một con đường cuối cùng để trốn chạy - morphine. Và nó đã biến câu nói trêu chọc “Tôi phải đi đến nơi không có phụ nữ nữa” thành sự thật, hay nói cách khác, hắn phải đến một nơi không có con người nữa.

Hắn bị giam giữ trong bệnh viện tâm thần. Không có khả năng chống đỡ, liệu đó cũng là một tội lỗi?

“Mất đi quyền làm con người. 

Tôi không còn là một con người nữa.”

Cuộc sống của Oba Yozo sau đó vô cùng bi thảm, “Năm nay hai mươi bảy tuổi. Nhưng với mái tóc đã bạc trắng, mọi người đều nghĩ rằng hắn đã qua tuổi bốn mươi.”

Sau đó, liệu hắn có chọn tự tử như tác giả đã sắp đặt để kết thúc một cuộc sống đau khổ, hay là sống tiếp một cuộc sống kiếp trước đã qua đi”?

Những từ như dấu máu trên tuyết, dẫn dắt chúng ta vào mê cung của cô đơn trong cuộc đời con người

Đọc Thất lạc cõi người, chúng ta không chỉ cầm trên tay một cuốn sách, đó là cuộc sống, ta như đã trải qua cuộc sống của một ai đó, dù đó chỉ là tưởng tượng về một kẻ lạc lối hay cuộc đời của một tác giả trong văn chương - Dazai đã ghi lại mọi điều tốt đẹp nhất trong cuộc sống, để lại một bài học cho chúng ta, những người hiện đại hơn, giàu có hơn nhưng chưa bao giờ cao quý hơn con người, và ta phải nhận ra mọi đau khổ trên thế gian đều bắt nguồn từ sự ngu muội, dối trá của con người. Nhìn vào cuộc đời của Oba Yozo hay của Dazai Osamu, ta chỉ thấy sự vô ích, thảm hại, yếu đuối, lạc lối, nhưng vì lí do nào mà sau này, đọc văn của ông vẫn luôn làm ta đau lòng, suy tư về cuộc sống không hồi kết của con người. Giọng văn nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa, hài hước nhưng ẩn chứa đau khổ, nặng nề. Lối ra cho một du khách cô độc trên hành trình đời người, liệu đó mới thực sự là con người, hay chỉ là những kẻ giả tạo, lừa dối, không phải là bản chất thật sự của loài người?

Thất lạc cõi người kể về một người không biết tha thứ cho chính mình. Và nỗi đau lớn nhất của một con người không phải là bị bỏ rơi mà là “tự từ chối ý thức”. Chỉ khi Oba Yozo thật sự là chính mình, thấu hiểu và chấp nhận sự kỳ lạ, bệnh hoạn, không may của mình, khi hắn vẽ bức tranh “Ác ma” và chia sẻ cùng bạn thân thuở nhỏ. Chỉ khi vỏ trứng vỡ ra, ta mới biết được ai là người đáng kính hay kẻ lạc lối. Dù sinh ra là con cừu đen trong bầy cừu trắng, ta cũng phải học cách chấp nhận và yêu thương bản thân, chỉ khi đó mới sống được. Tất nhiên, tác phẩm không khuyến khích hành động tự vẫn hay bất cứ điều tiêu cực nào, nhưng khi con người chọn rời bỏ thế giới này, họ không mong đợi điều gì khác ngoài sự thay đổi, một khởi đầu mới và một tình yêu cháy bỏng với cuộc sống này.

Cuốn sách kết thúc bằng những câu hỏi, những nỗi lo không lời, không giải quyết được: Làm người là gì? Làm người phải làm những gì? Mất tư cách làm người, nhưng mất tư cách với ai, theo tiêu chuẩn nào?

Dazai Osamu không biết, và chúng ta, có lẽ cũng sẽ không bao giờ biết.

Tóm tắt bởi: Quýt Ướp Lạnh - Bookademy

Hình ảnh:  Quýt Ướp Lạnh