Chắc hẳn ai trong chúng ta đều từng nghe câu chuyện kinh điển về chú ếch được thả vào nồi nước lạnh. Câu chuyện này gợi nhớ về khả năng suy nghĩ lại và thích nghi với sự thay đổi, điều mà cuốn sách 'Think Again - Dám Nghĩ Lại' của Adam Grant thú vị khám phá. Cuốn sách này tập trung vào sức mạnh của việc biết rằng mình chưa biết và khuyến khích tư duy linh hoạt.
Về tác giả
Adam Grant, một nhà tâm lý học và tác giả hàng đầu, đã đạt được nhiều thành công trong sự nghiệp của mình. Với bằng cử nhân từ Đại học Harvard và tiến sĩ từ Đại học Michigan, ông trở thành giáo sư trẻ nhất tại trường Wharton - Đại học Pennsylvania. Cuốn sách 'Think Again - Dám Nghĩ Lại' đã giúp tác giả ghi dấu ấn trong làng văn học với vị trí số 1 trong danh sách bán chạy nhất của New York Times.
Ngoài việc làm tác giả, Adam Grant còn là một nhà nghiên cứu hàng đầu và đóng góp ý kiến cho các tờ báo uy tín như The New York Times. Cuốn sách 'Think Again - Dám Nghĩ Lại' là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông.
'Think Again - Dám Nghĩ Lại' chia thành ba phần chính, nhấn mạnh vào việc mở mang tư duy, khuyến khích người khác tái tư duy, và cung cấp động lực để tiếp tục phát triển. Cuốn sách này là một nguồn cảm hứng lớn cho những ai muốn trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
Phần I: Tái Tư Duy Cá Nhân (Cập Nhật Quan Điểm Cá Nhân):
Nhà truyền giáo, công tố viên, chính trị gia và nhà khoa học bước vào lý trí của bạn;
Sự Thánh Phán và Kẻ Mạo Danh;
Niềm Vui Khi Sai;
Đấu Trường Sống Động.
Phần II: Tái Tư Duy Liên Cá Nhân (Khai Mở Tư Duy của Người Khác):
Giao lưu khiêu vũ cùng đối thủ;
Bức màn ác cảm che phủ lí trí;
Người tâm tình về vắc-xin và điều tra viên nhã nhặn;
Phần III: Tái Tư Duy Tập Thể (Tạo Ra Những Cộng Đồng Học Tập Suốt Đời):
Những cuộc trò chuyện đối đầu căng thẳng;
Viết Lại Sách Giáo Khoa;
Cách tiếp cận mới không giống như trước đây;
Phần IV: Tổng Kết
Thoát khỏi quan điểm hẹp hòi.
Phần I: Tái Tư Duy Cá Nhân (Cập Nhật Quan Điểm Của Bản Thân).
Và bây giờ, chúng ta đến với phần đầu tiên của cuốn sách: “Tái Tư Duy Cá Nhân”. “Không thể có tiến bộ nếu không có sự thay đổi; và ai không thể thay đổi tư duy của mình sẽ không thay đổi được bất cứ thứ gì” (George Bernard Shaw). Phần I giới thiệu một cái nhìn toàn diện về bốn kiểu tư duy mới mẻ và thú vị: “Kiểu Tư Duy Nhà Truyền Giáo”, “Kiểu Tư Duy Chính Trị Gia”, “Kiểu Tư Duy Công Tố Viên” và “Kiểu Tư Duy Nhà Khoa Học”. Chắc chắn mọi người đều thuộc ít nhất một trong số này mỗi khi gặp vấn đề hoặc thông tin mới. Tác giả Adam Grant đã đưa ra một góc nhìn đặc biệt và bất ngờ về câu chuyện cổ tích về con ếch và nồi nước: “Khi bị đặt vào nồi nước sôi, con ếch có thể bị phỏng và có thể nhảy ra khỏi nồi nhưng cũng có thể không. Thực ra, con ếch có cơ hội sống sót cao hơn nếu nước trong nồi nóng lên từ từ, bởi khi nước nóng đến mức không chịu được nữa, nó sẽ nhảy ra. Sau khi tìm hiểu, tôi nhận ra điều này là hoàn toàn đúng. Hóa ra ta đã chấp nhận một “sự thật” không hoàn toàn chính xác. Sự tỉnh táo và sự tự hỏi sau mỗi câu chuyện là cách con người tiếp cận thế giới và tái tư duy để phát triển. Để có “tái tư duy” đó, Adam Grant khuyên: Con người cần tiếp cận với tư duy của nhà khoa học, phân tích, so sánh và chấp nhận sai lầm. Dường như đơn giản nhưng hầu hết mọi người thường rơi vào ba kiểu tư duy khác là “tư duy nhà truyền giáo”, “tư duy chính trị gia” và “tư duy công tố viên”. Vậy điểm khác biệt giữa ba kiểu này và “tư duy nhà khoa học” ra sao? Cuốn sách “Think Again – Dám Nghĩ Lại” sẽ giải đáp điều này một cách rõ ràng và sâu sắc.
Khi chúng ta suy nghĩ và diễn đạt suy nghĩ của mình, thường chúng ta sẽ thấy mình đóng vai trò của một nhà truyền giáo, một công tố viên hoặc một chính trị gia...
Phần I không chỉ nói về các loại tư duy thông thường mà còn giúp chúng ta khám phá khía cạnh lý tưởng của tự tin, sự thách thức của việc không tin vào mọi suy nghĩ của mình, và tâm lý học của sự xung đột có tính xây dựng trước khi chúng ta chuyển sang Phần II.
Phần II: Tái tư duy cá nhân (Mở mang tư duy của người khác)
Mở đầu cho Phần 2, tác giả đã dẫn dắt chúng ta qua câu chuyện tranh biện giữa Debra và Harish - một cuộc tranh biện thực sự với một chủ đề thực sự và cách Harish - người ở vị trí yếu thế, đã giành được sự ủng hộ của đông đảo mọi người. Anh ấy đã thực hiện điều này như thế nào? Đó là điều mà người đọc sẽ tự hỏi sau khi đọc phần kể chuyện của Adam Grant. Không phải là việc 'chiến thắng' nhưng là việc thay đổi quan điểm của người nghe, để họ phải xem xét lại ý kiến của họ và chuyển sang ủng hộ một quan điểm khác. Cũng cần phải nói rằng, việc 'thay đổi ý kiến không làm bạn trở thành một kẻ hai mặt hay giả tạo. Đó là biểu hiện của sự cởi mở và sẵn sàng học hỏi.' Quay trở lại cuộc tranh luận, Adam Grant nhận xét: 'Debra không chỉ đưa ra nhiều bằng chứng hơn, chứng cứ tốt hơn và hình ảnh ấn tượng hơn - vì vậy cô ấy đã giành được lòng tin từ khán giả ngay từ khi bước vào cuộc tranh luận. Tuy nhiên, Harish là người thuyết phục được đa số chúng ta tái tư duy về quan điểm của mình.' Và trong phần tiếp theo của cuốn sách 'Khiêu vũ với đối thủ', tác giả sẽ hướng dẫn chúng ta 'cách thuyết phục người khác tái tư duy về quan điểm của họ.
Một lần nữa, các kiểu tư duy như 'nhà truyền giáo', 'công tố viên', 'chính trị gia' và 'nhà khoa học' lại xuất hiện trong cuộc tranh luận - điều mà ai trong chúng ta cũng quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Chúng ta không thể tránh khỏi việc bảo vệ quan điểm của mình, không thể không đối lập ý kiến với người khác và không thể không thuyết phục họ tin vào quan điểm mà chúng ta đại diện. Chính vì lí do đó, người đọc rất muốn tìm hiểu cách mà Harish đã sử dụng để bảo vệ quan điểm của mình. Nhưng Adam Grant đã cho chúng ta thấy một cách tiếp cận khác: 'Khiêu vũ với đối thủ'. Tại sao lại là 'khiêu vũ' mà không phải là đối mặt, đấu tranh hay thuyết phục để đạt được mục tiêu của mình? Tác giả đã so sánh cuộc tranh luận như một vũ công không biết nhảy đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, và bạn cố gắng đi theo những bước nhảy khác của đối tác. Nếu bạn cố gắng dẫn dắt, đối thủ sẽ phản kháng. Nếu bạn có thể điều chỉnh bước nhảy cùng với đối thủ và khiến họ làm như vậy, cuối cùng bạn sẽ hòa mình vào nhịp điệu. Chúng ta sử dụng 'tư duy của nhà khoa học' khi biết cách đặt câu hỏi, khơi gợi sự đồng thuận và thu được lợi ích cho cả hai bên.
'Một cuộc tranh luận không phải là một cuộc chiến. Đó thậm chí không phải là một trận đấu kéo co trong đó bạn phải dùng sức mạnh của mình để kéo đối phương sang phần của bạn. Thực tế, đó giống như một điệu nhảy không có kịch bản sẵn sàng, và bạn cố gắng đi theo những bước nhảy khác của đối tác. Nếu bạn cố gắng làm người dẫn đầu, đối thủ sẽ chống lại. Nếu bạn có thể điều chỉnh bước nhảy cùng với đối thủ và khiến họ làm như vậy, cuối cùng bạn sẽ hòa mình vào nhịp điệu. Chúng ta sử dụng 'tư duy của nhà khoa học' khi biết cách đặt câu hỏi, khơi gợi sự đồng thuận và thu được lợi ích cho cả hai bên.
Phần II sẽ đưa ra cái nhìn tổng quan nhất về cách tranh luận, 'loại bỏ định kiến bằng cách tháo gỡ mô hình suy nghĩ' và 'lắng nghe đúng cách để thuyết phục người khác thay đổi quan điểm của họ'. Qua đó, bạn có thể thu lại cho mình kiến thức bổ ích và phát triển bản thân. Một điều đặc biệt được tiết lộ ngay trong bài viết này là nhân vật Debra trong câu chuyện tranh luận ở phần đầu tiên. 'Cô ấy' thực sự là Project Debater - một trí tuệ nhân tạo được IBM phát triển để tranh luận với con người. Debra có kiến thức lớn hơn bất kỳ người nào với một thuật toán gần như hoàn hảo, 400 triệu bài báo uy tín và hơn 10 tỉ mẫu câu - nhưng cô ấy vẫn không thể chiến thắng Harish. Điều này là một bất ngờ và là một bài học mà chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng để phát triển.
Lời kết
Ngoài việc nhận ra cách tái tư duy của chính mình, bạn cũng có thể khám phá sâu hơn ở Phần III - 'Tái tư duy tập thể (Xây dựng cộng đồng học tập suốt đời)' và học cách 'thoát khỏi tầm nhìn hạn hẹp' trong Phần IV của cuốn sách. 'Think Again - Dám nghĩ lại' thật sự là một cuốn sách đầy đủ và thú vị cho những ai muốn làm mới bản thân, muốn thành công hơn trong tương lai hoặc đơn giản là muốn khám phá tri thức mới và có cái nhìn mới về thế giới xung quanh.
Tác giả: Minh Ngọc - Tác giả của MyBook.
Hình ảnh: Minh Ngọc