Buzz
Nếu cách mạng là dòng sông, và cuộc đời của mỗi chiến sĩ là một con suối đổ vào dòng sông đó, thì chúng ta lại là những tia nước nhỏ bé, bất ngờ vọt ra từ một kẽ đá, một vết nứt trên thân cây, hoặc trút xuống từ một đài hoa gió thổi nghiêng... Nhưng điều kỳ thú là những tia nước mỏng manh ấy đã len lỏi hòa vào dòng sông Cách mạng hùng vĩ, không ai biết được khi nào.
Cách mạng tháng Tám là bước ngoặt vĩ đại trong cuộc chiến chống Pháp, là sự ra đời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, là niềm hạnh phúc của biết bao nhiêu thế hệ. Nhưng mỗi khi nhắc đến những năm 1945 - 1946, trong lòng mỗi người con Việt Nam lại nhói lên như có một mũi kim, một vết sẹo lại rách toạc, bởi vì những tháng ngày ấy đã làm đau lòng bao nhiêu người.
Tựa như một cuốn phim tua ngược về những năm 1945 -1946, những năm đầy bi ai của chiến tranh, khó khăn của nhân dân Việt Nam khi đấu tranh giành tự do dân tộc. Khó khăn, gian khổ vẫn không thể làm mờ đi sự dũng cảm của những lính trẻ kiên cường, bất khuất. Các em không ngại khói lửa bom đạn, không ngại những trận đòn roi, không ngại đói khát, dơ bẩn, xông pha ra mặt trận “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.
1. Giới thiệu về tác giả Phùng Quán và tác phẩm Tuổi thơ dữ dội
Nổi lên trong thời kì loạn lạc, bom đạn, Phùng Quán để lại ấn tượng mạnh mẽ với độc giả. Con đường hành văn của ông liên quan chặt chẽ đến chiến tranh Đông Dương. Ông tham gia Vệ Quốc Quân và là lính trinh sát Trung đoàn 101 vào năm 1945. Những tác phẩm của Phùng Quán đều mang hơi thở của chiến trường, của mất mát và đau thương. Tác phẩm đầu tay, Vượt Côn Đảo, dù không nổi tiếng nhưng sau Đổi Mới, Phùng Quán thu hút được nhiều độc giả bằng lối hành văn chân thật, hài hước.
Cho đến ngày nay, những tác phẩm của Phùng Quán vẫn được tái bản và yêu thích, trong đó 'Tuổi thơ dữ dội' là một phần quan trọng gắn liền với tên tuổi của ông. Viết vào năm 1968 và xuất bản năm 1988, cuốn tiểu thuyết này, với sự hùng vĩ của những người lính cụ Hồ và ngôn từ trong sáng, mộc mạc nhưng đầy cảm xúc của Phùng Quán, đã giành giải thưởng Văn học Thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam hai năm sau đó và được dựng thành phim. Dù chiến tranh Việt Nam là một chủ đề phổ biến, nó vẫn luôn nóng bỏng bởi những đau thương, thống khổ chưa từng được phơi bày hoàn toàn.
Khát khao vượt lên trên số phận cơ cực của những chiến sĩ nhỏ.
'Tuổi thơ dữ dội' tái hiện lại bối cảnh Huế những ngày đổ máu sau Cách mạng Tháng Tám, khi Vệ Quốc Đoàn được thành lập và Trung đoàn Trần Cao Vân trở thành biểu tượng. Trung đoàn 31 người này chỉ gồm những cậu bé nhỏ tuổi, lẽ ra phải chơi đùa nhưng vì đất nước lâm nguy, các em đã hy sinh tuổi thơ và sinh mạng cho mặt trận. Các em gia nhập Vệ Quốc Đoàn để thoát khỏi cảnh tù đày, nhục nhã dưới ách xâm lược, mỗi người đều có một câu chuyện và hoàn cảnh riêng, nhưng chung quy lại là để vượt qua cuộc sống đầy áp bức.
Dù mai đây có đói khổ gấp mười lần em cũng xin chịu. Em thà chết đói trên chiến khu còn hơn phải sống chung với tụi Tây, tụi Việt gian...
Câu chuyện về em Mừng, vì muốn hái lá thuốc chữa bệnh cho mẹ mà trèo lên mọi ngọn cây bút bút ở Huế. Em thương mẹ nên dù phải đánh đổi tính mạng cũng không ngại. Hay câu chuyện cảm động về Vịnh - chú thợ súng nhỏ chăm chỉ, gương mẫu, sau khi được giao nhiệm vụ liên lạc trong Vệ Quốc Đoàn, Vịnh được tín nhiệm tham gia các trận đánh lớn. Khi chính trị viên mà em kính trọng bị thương nặng và để lại chiếc áo trấn thủ, Vịnh đã luôn ghi nhớ lời dặn 'nhớ trả thù cho anh', sống mẫu mực và thương yêu mọi người.
Các cậu thiếu niên ấy đều có những câu chuyện đầy cảm xúc và hoàn cảnh hài hước, éo le nhưng luôn đối mặt bằng tinh thần lạc quan. Đó là Hòa - đen bán đậu phộng rang nóng giòn hay Bồng giao bánh mì, tình cờ cướp được súng và xin vào Vệ Quốc Đoàn. Đặc biệt là câu chuyện về Vệ - to - đầu với ám ảnh về gánh xiếc, nơi em bị buộc phải tham gia trò ném dao và nhảy qua vòng lửa. Em không biết quê quán hay tên mình, và ký ức đau thương đã bị vùi lấp bởi nỗi sợ hãi.
Những trường hợp nhập ngũ của các em thật đặc biệt và đôi khi hài hước, hiếm thấy trong lý lịch các chiến sĩ lớn tuổi. Nhưng điều kỳ diệu là những giọt nước nhỏ bé ấy đã âm thầm hòa mình vào dòng sông Cách Mạng hùng vĩ mà không ai nhận ra.
Dù biết sẽ khổ, đói, và có thể mất mạng, các cậu bé vẫn không hề sợ hãi hay chùn bước. Với tờ truyền đơn trong tay như bảo vật, trên gương mặt vẫn luôn hiện diện nụ cười tươi sáng, trong trẻo. Dù là trong trận đòn roi hay mưa bom bão đạn, các em vẫn giữ nụ cười khinh miệt, coi trời bằng vung. Từng sinh mạng bé nhỏ ấy chạy băng băng trên con đường sỏi đá gập ghềnh, chông gai vì hòa bình của Tổ quốc, vì cuộc sống bần cùng, khắc khổ của chính mình và những người yêu thương. Dưới ngòi bút của Phùng Quán, những mẩu chuyện về các cậu thiếu niên trinh sát ấy trở thành những mảnh ghép trong bức tranh tuổi thơ đầy sắc màu, có phần ảm đạm, bi thương nhưng cũng rất rực rỡ với những tháng ngày cống hiến cho đất nước.
Hình hài bi tráng của người lính trinh sát.
Bạn sẽ nghĩ gì khi nhắc đến chiến tranh? Có lẽ con người thời nay khó mà hình dung được ngày xưa chiến tranh đã tàn phá như thế nào. 'Tuổi thơ dữ dội' tái hiện lại thời bom đạn nuốt chửng từng sinh linh, bất kể già trẻ, nam nữ đều ngã xuống trước súng đạn quân thù. Những kẻ tàn độc ấy nào biết yêu thương là gì? Nhưng quân ta chưa bao giờ biết khuất phục. Hết người này đến người khác tiến lên, chiến tranh cướp đi một phần tuổi thơ trong sáng của các cậu thiếu niên, nhưng cũng cho họ những tháng ngày dữ dội và cuồng nhiệt. Các em cảm nhận sâu sắc rằng cuộc đời ngắn ngủi của mình gắn chặt với Tổ quốc, với từng tấc đất, miếng cơm, manh áo của đồng bào, nên các em gánh trên vai trọng trách lớn lao.
Chiến tranh mài giũa nên tính chăm chỉ, cần mẫn và kỷ luật của Vịnh - sưa nhưng cũng lấy đi hơi thở yếu ớt của cậu. Có mấy ai gan dạ trèo lên nóc thành địch, trở thành ngọn đuốc sống giữa trời khói lửa bom đạn? Sự dũng cảm nào đã thúc giục em lập công cứu nước một mình? Trong khoảnh khắc màn đêm bừng sáng, hình dáng gầy gò của em vẫn đứng sừng sững trên đầu giặc, chỉ điểm cho đồng đội bắn trúng kho vũ khí, ngắm nhìn anh em chiến đấu dũng cảm.
Chiến tranh khắc nghiệt giam giữ Lượm - sứt trong nhà tù tối tăm, dơ bẩn, kìm hãm tâm trí cậu với những trận đòn roi xé nát da thịt. Nhưng đó cũng là lò lửa rèn nên trái tim sắt đá và trí thông minh, lanh lợi của cậu trong những lần vượt ngục đầy thót tim. Chẳng ai ngờ một cậu bé mười bốn tuổi phải chịu đựng đủ mọi loại tra tấn dã man. Dù thân thể mệt mỏi, ánh mắt cậu vẫn giữ ngọn lửa ý chí kiên cường, nhất quyết không khai bất kỳ bí mật nào. Lượm lập ra 'Đội thiếu niên chiến đấu lao Thừa Phủ' để bảo vệ nhau trong ngục tù. Ba lần vượt ngục của cậu khiến người đọc hồi hộp, tiếc nuối khi cậu bị bắt lại và tra tấn thảm khốc. Lượm - sứt là hiện thân tinh thần bất khuất, gan dạ và cái tôi cao ngút trời của một cậu thiếu niên mười bốn tuổi.
- Em không bao giờ sợ hãi! Cha em từng là Cộng sản, đã vượt ngục năm lần, nhưng đến lần cuối thì bị bắn chết.
– Nếu có cơ hội, em có dám chơi tụi nó thêm một lần nữa không?
– Sao lại không dám chơi anh!
Chiến tranh tàn khốc đã cướp đi người mẹ quý giá của cậu bé ngây thơ Mừng, đẩy em vào con đường bế tắc khi bị nghi ngờ là Việt gian. Mừng xuất hiện trong Tuổi thơ dữ dội như một cậu bé nhỏ nhắn, lanh lợi, lẻn qua cầu và vào hàng ngũ Vệ Quốc Đoàn. Dù chỉ mười hai tuổi, Mừng đã lập nhiều chiến công và gây ấn tượng với trung đoàn trưởng nhờ là “tấm bản đồ sống” của chiến khu, nhanh nhẹn và biết quan tâm đồng đội. Câu chuyện trèo cây hái lá thuốc chữa bệnh cho mẹ của em thật cảm động. Cuối tiểu thuyết, Mừng nói trong nước mắt: “Anh ơi, anh đừng nghi em là Việt gian nữa anh hí!” khi bị cả chiến khu quay lưng. Câu nói trong sáng của cậu vang vọng giữa bom đạn, để lại nốt trầm bi thương trong lòng độc giả. Em là hình ảnh của tình yêu, sự ngây thơ và trong sáng, dù trong chiến tranh khốc liệt.
Tuổi thơ dữ dội không chỉ về tình mẫu tử của Mừng, những lần vượt ngục của Lượm - sứt, tinh thần hy sinh của Vịnh - sưa mà còn là giọng hát của Quỳnh - sơn - ca, con mắt tinh tường của Bồng da rắn và sự hài hước, lạc quan của Tư dát. Chiến tranh làm nổi bật nét ngây thơ, hồn nhiên của những cậu bé trinh sát, những tiếng cười giòn giã khắp mặt trận, chiến khu là lời động viên lớn lao trong lúc tuyệt vọng, khiến sự đau thương và cái chết trở nên nhẹ nhàng.
Chúng ta quyết định ra đi, thà chết không lui để cùng các anh lớn đánh đuổi thực dân ra khỏi Tổ quốc. Khi đất nước tự do, độc lập, người Việt Nam sẽ được hưởng cuộc sống sung sướng, hạnh phúc gấp trăm nghìn lần hôm nay.
4. Tâm hồn kiên cường của những chiến binh trẻ tuổi
Nếu không đọc Tuổi thơ dữ dội, ít ai biết rằng những “Vệ quốc đoàn con nít” đã phải trải qua bao nhiêu khó khăn, cực khổ ở tuổi ăn, tuổi lớn. Mỗi trang sách thấm đẫm màu bi thương, khốc liệt của cuộc chiến. Trên từng dòng chữ, máu, nước mắt và mồ hôi, nhưng cũng chứa đựng ngọn lửa bi tráng, nhiệt huyết và quyết tâm chiến thắng của nhân dân.
Những chiến binh dũng cảm, quật cường, mang trong mình tinh thần quả cảm và tình yêu vô bờ bến với đất nước, không ngừng tiến lên phía trước ngoài chiến trường. Khi ra đi, những thiếu niên đầy nhiệt huyết không ngờ rằng bom đạn và cái chết đang chờ đợi. Họ bỏ lại mẹ già đang bị bệnh, bỏ lại cuộc sống sang trọng và những ước mơ để theo đuổi tiếng gọi của cách mạng và tinh thần hy sinh cao cả. Những chiến binh ấy ra đi không tiếc một đời người, với trái tim tan vỡ, thân hình gầy guộc, đen nhẻm, lấm lem bùn đất, nhưng họ muốn ghi lại công lao của mình, noi gương các anh hùng và thoát khỏi cảnh tù đày của thực dân và phản quốc.
Tóm tắt bởi: Phương Anh - MyBook
Hình ảnh: Hà Vy - MyBook
