Buzz
Khi nhắc đến tác phẩm của Nam Cao, ta thường nhớ đến những hình ảnh đau đớn của nhân vật như Chí Phèo, Thị Nở, Lão Hạc, Lang Rận... Những câu chuyện này không chỉ miêu tả sự “ánh trăng lừa dối”, mà còn nói lên những đau khổ, nỗi oan trái trong cuộc sống. Bức tranh về nông thôn nghèo túng thời kỳ 1940 - 1945, cùng với những tầng lớp trí thức đầy nhức nhối được Nam Cao lặng lẽ ghi lại trong tác phẩm “Đời Thừa” với những dòng văn thấu hiểu và chân thực.
1. Cuộc đời của nhà văn
Nam Cao, tên thật Trần Hữu Tri, sinh ngày 29/10/1915, quê quán ở làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Sang (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam). Đây không chỉ là nơi sinh ra nhà văn mà còn là nguồn cảm hứng cho những nhân vật nổi tiếng trong tác phẩm của ông như Chí Phèo, Thị Nở, Bá Kiến, Lão Hạc, Lang Rận, Trạch Văn Đoành…
Ít ai biết rằng, Nam Cao bắt đầu sự nghiệp văn chương từ thơ và truyện ngắn lãng mạn, nhưng phải đến khi tác phẩm “Chí Phèo” xuất hiện vào năm 1941, phong cách văn học của ông mới thay đổi. Từ đó, ngòi bút của Nam Cao khơi dòng nghệ thuật mới, mang lại những tác phẩm chân thực như “Chí Phèo”, “Lão Hạc”, “Một đám cưới”, “Một bữa no”, “Lang Rận”, “Tư cách mồ”, “Đời Thừa”, “Sống mòn”, “Giăng sáng”...
2. Tác phẩm “Đời Thừa”
Đời thừa kể về một nhà văn nghèo kiệt quệ, tâm hồn luôn khao khát tạo dựng nghệ thuật hoàn mỹ và gìn giữ lý tưởng sống. Hộ không chỉ quan tâm đến bản thân và tác phẩm của mình mà còn chia sẻ nỗi đau của Từ - một phụ nữ bị bỏ rơi cùng đứa con. Với lòng nghĩa hiệp, Hộ vực dậy danh dự cho Từ, tạo điều kiện cho cô có cuộc sống mới.
Nhà văn Hộ đại diện cho tầng lớp trí thức nghèo trong xã hội, những người có hoài bão lớn nhưng bị cảm xúc đánh bại. Họ thể hiện niềm khao khát sống mạnh mẽ, sâu sắc, vượt lên trên những khó khăn xung quanh, điều mà thế hệ 1930 rất khao khát.
Đề tài về người lao động trí thức gặp khó khăn không mới, và Nam Cao đã đóng góp vào bức tranh này bằng tác phẩm Đời thừa. Ông không chỉ mô tả nỗi buồn của họ mà còn sử dụng nước mắt và máu để thể hiện sự chua xót và cay đắng của cuộc sống với người viết.
3. Đời thừa: bi kịch từ tình thương
Hộ là người yêu văn, và anh chia sẻ niềm đam mê đó với vợ mình:
“Nghĩ cho kỹ, cuộc đời tôi không đáng khổ nhưng lại chính tôi làm cuộc đời mình khổ, vì tôi quá mê văn nên mới gặp khó khăn. Mặc dù cuộc sống của tôi đầy đau khổ, nhưng liệu có ai giàu có sẵn sàng đổi lấy vị trí của tôi không, tôi không chắc.”
Tôi nghĩ rằng, khi đọc được một đoạn văn như thế này và hiểu được tất cả cái hay, thì dù ăn một món ăn ngon đến đâu cũng không thể bằng.
Là một người đam mê văn chương, Hộ phê phán những lo âu về vật chất và khẳng định rằng, đói rét không có nghĩa lý gì với một người trẻ tuổi say mê lý tưởng. Anh ta không chấp nhận viết một cách vội vàng, mì ăn liền mà muốn tác phẩm của mình để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.
Tuy nhiên, ước mơ của Hộ bị chặn đứng bởi tình thương và trách nhiệm. Đối mặt với số phận đau khổ của Từ, anh không chỉ coi nghệ thuật là tất cả mà còn hành động như một con người có trách nhiệm. Anh phải kiếm tiền để nuôi gia đình và viết những tác phẩm không phản ánh tinh thần nghệ sĩ của mình.
Hộ không thể viết văn một cách thận trọng và nghiêm túc nữa mà phải viết những bài báo để người ta đọc và quên ngay sau đó. Điều này gây ra tấn bi kịch đầu tiên cho anh, khi hắn phải viết ra những thứ mà một người đam mê nghệ thuật và có lương tâm nghề nghiệp như anh không thể chấp nhận.
“Sự cẩu thả trong bất cứ nghề nghiệp nào cũng là một hành động bất lương. Nhưng trong văn chương, thì thật đê tiện.”
Đây không phải là bi kịch của một nhà văn không thành công hay là thất bại của một người đam mê văn chương, mà là nỗi đau của một con người có ý thức sâu sắc về cuộc sống và tình yêu nghệ thuật, nhưng lại bị lôi cuốn vào cuộc sống vô nghĩa và vật chất. Nam Cao đã lên án mạnh mẽ cái hiện thực tàn nhẫn đã tước đi mọi ước mơ và hoài bão của con người, đồng thời bày tỏ sự trăn trở về vị trí của người nghệ sĩ trong cuộc sống.
4. Đời thừa: bi kịch của một người coi tình thương là nguyên tắc sống nhưng lại vi phạm vào chính đạo lý đó.
Hộ có thể từ bỏ gia đình để theo đuổi đam mê văn chương nhưng không thể bỏ lòng thương, bởi tình yêu là điều quan trọng nhất.
Nam Cao đã khẳng định tình thương là tiêu chuẩn của tư cách làm người và không có tình thương, con người chỉ là con quái vật bị sai khiến bởi lòng tự ái.
Một tác phẩm thật sự giá trị phải chứa đựng những giá trị cao quý như lòng thương, tình bác ái và sự công bằng, làm cho mọi người gần nhau hơn.
Hộ không bỏ nghệ thuật vì đó là ước mơ và ý nghĩa thiêng liêng nhất trong đời anh, dù có đau đớn và nhức nhối, anh vẫn không thể yên tâm.
Hộ bị chi phối bởi mối quan hệ với gia đình và công việc, khiến cho anh không thể tập trung vào nghệ thuật một cách trọn vẹn.
Hắn ra ngoài để trốn tránh hiện thực đắng cay, nhưng không thể thoát khỏi chính bản thân mình. Hộ cảm thấy càng đau đớn hơn khi nhìn nhận hành vi tồi tệ của mình.
Hộ hối hận vì đã đối xử tệ bạc với người vợ, anh nhận ra sự đau khổ mà mình gây ra. Anh không thể tha thứ cho chính mình.
- Anh… chỉ là… một kẻ… tồi tệ!…
- Không!… Anh chỉ là một người khổ sở!… Chính vì em mà anh khổ…
Những giọt nước mắt trong nỗi đau khốn cùng của Hộ giống như những hạt bụi vàng trong Đời thừa, đều là biểu hiện của sự giằng xé và hy vọng hướng thiện.
Nhân vật của Nam Cao luôn đối mặt với hối hận về những lỗi lầm của mình, đó không phải là sự hối hận giả tạo mà là niềm khát khao hướng thiện trong tâm hồn.
Hộ là một nhân vật đáng thương hay đáng trách? Có phải nguyên nhân của mọi khổ đau là do ai?
5. Đời thừa - một tuyên ngôn nghệ thuật của nhà văn Nam Cao
Tác phẩm Đời Thừa không chỉ mô tả chân thực nỗi đau buồn của người trí thức, mà còn đặt ra những vấn đề quan trọng trong văn học của Nam Cao.
Nam Cao khéo léo khắc họa tâm lý nhân vật Hộ và tiết lộ những bi kịch tinh thần trong xã hội hiện thực, đồng thời tạo ra một tác phẩm sâu sắc và đầy ý nghĩa.
Tác phẩm Đời Thừa của Nam Cao thể hiện tài năng văn học sắc bén và lòng nhân đạo cao cả của tác giả, đồng thời gợi mở nhiều suy ngẫm về giá trị sống và đạo đức trong xã hội.
Đời Thừa không chỉ là một truyện ngắn mà còn là một tuyên ngôn về cuộc sống và giá trị nhân sinh, đem lại những cảm xúc sâu sắc và suy tư về tình cảm, đạo đức, và nghệ thuật.
Tóm tắt: Quýt Lạnh - Sách của MyBook
Hình ảnh: Quýt Lạnh
