Nửa Kia Biệt Tích là một trong hai tiểu thuyết của Britt Bennett được đánh giá cao, xuất bản vào năm 2020. Cuốn sách kể về câu chuyện của hai chị em sinh đôi từ Mallard, Louisiana, một quyết định trở thành người da trắng và cuộc hành trình của họ. Cuốn tiểu thuyết đã đạt được nhiều thành công và sẽ được chuyển thể thành một bộ phim truyền hình.
Giới Thiệu Về Britt Bennett và Bối Cảnh Lịch Sử Của Nửa Kia Biệt Tích
Britt Bennett sinh ra ở Oceanside, California, trải qua học vấn đa dạng trước khi trở thành một tác giả nổi tiếng. Cuốn tiểu thuyết đầu tay của cô, “The Mothers”, đã giúp cô nổi tiếng. Nửa Kia Biệt Tích, cuốn thứ hai của cô, cũng được đón nhận mạnh mẽ.
Khám Phá Sự Vượt Qua Trong Nửa Kia Biệt Tích
Chủ Đề Chủng Tộc và Bản Sắc
Nửa Kia Biệt Tích gợi ý rằng sự đa dạng chủng tộc không chỉ được xác định bởi ngoại hình. Cuốn tiểu thuyết kể về Desiree và Stella, hai người phụ nữ da đen da sáng là chị em sinh đôi. Họ sống ở Mallard, Louisiana, một thị trấn tôn trọng làn da sáng hơn mọi thứ. Mặc dù Mallard là nơi cư trú của người da đen, nhưng mọi người trong thị trấn đều kết hôn với người da sáng để thế hệ sau trở nên trắng hơn. Khi Desiree và Stella trốn đi, Stella từ bỏ mối quan hệ với Desiree và trở thành người da trắng. Trong khi đó, Desiree kết hôn với một người đàn ông da đen và quay trở lại Mallard. Kết quả là, hai chị em có cuộc sống khác biệt: Stella và con gái da sáng được hưởng lợi từ đặc quyền xã hội của người da trắng, trong khi Desiree và con gái da đen của cô phải đối mặt với phân biệt chủng tộc. Sự giống nhau giữa hai chị em rất quan trọng, bởi nó minh họa cách hành vi và bản sắc tác động đến con người. Việc Stella lựa chọn trở thành người da trắng là một cách thể hiện bản sắc, tuân theo các kỳ vọng xã hội dành cho người da trắng. Cuốn sách không chỉ là về việc Stella giả vờ là người da trắng tạm thời; nó là về một người phụ nữ da đen sống cuộc đời của một người da trắng. Mặc dù việc trở thành người da trắng gây ra nhiều xúc động, nhưng cũng làm nổi bật bản sắc của Stella, chứng minh danh tính không cố định như mọi người nghĩ.
Cuốn tiểu thuyết kể về hai phụ nữ mà chủng tộc không nhất thiết phải dựa vào ngoại hình để xác định, đặt ra câu hỏi về bản sắc chủng tộc khi nó không dựa vào đặc điểm thể chất. Cuốn sách gợi ý rằng bản sắc chủng tộc—hoặc có thể là bản sắc tổng thể—có thể được tạo ra bởi chính bản thân mỗi người. Stella có thể sống như người da trắng vì da cô sáng, nhưng việc chuyển từ da đen sang da trắng chỉ là minh chứng cho việc xã hội quan trọng hóa chủng tộc quá mức. Sự tương phản giữa trải nghiệm của Stella và Desiree là minh chứng rõ ràng cho quan điểm này: khi Desiree nộp đơn làm nhà phân tích vân tay, một viên cảnh sát da trắng ban đầu ấn tượng bởi bằng cấp và kỹ năng của cô. Tuy nhiên, khi biết cô là người da đen, anh ta từ chối cô ngay lập tức. Ngược lại, Stella làm việc như một phụ nữ da trắng và nhanh chóng được tuyển dụng tại một công ty tiếp thị, mặc dù cô thiếu kinh nghiệm. Desiree và Stella trông giống hệt nhau, và Desiree đủ tiêu chuẩn cho công việc vị trí mà cô ứng tuyển, nhưng lại không được chấp nhận. Rõ ràng, thành công của họ phụ thuộc vào việc họ được xem là người da trắng hay da đen, không phải ngoại hình hay khả năng.
“Người ta có thể rời khỏi thị trấn, nhưng không thể rời khỏi dòng dõi.”
Chắc chắn, điều này không có nghĩa là chủng tộc không có ý nghĩa hoặc giá trị, vì việc xác định một chủng tộc nhất định có thể mang lại thông tin và làm phong phú cuộc sống. Nhưng cuốn sách làm phức tạp thêm ý tưởng rằng danh tính không hẳn là một khái niệm cố định. Khi con gái Stella, Kennedy, đi châu Âu để 'tìm kiếm' bản thân, Stella không ủng hộ quan điểm về việc tồn tại một bản thân duy nhất đang chờ đợi cô. Thay vào đó, cô muốn con gái tạo ra một bản thân mà cô tự xác định:
“Con không chỉ phát hiện ra một con người ở ngoài kia đang đợi con - con phải tự tạo ra một con người,”
Stella nghĩ:
“Hãy tạo ra bản thân mà bạn mong muốn trở thành.”
Sau đó, Stella đã tạo dựng hình ảnh con người mà cô ấy khao khát trở thành, thậm chí khi điều đó đòi hỏi sự hy sinh lớn lao bằng cách bỏ lại quá khứ. Cô ấy kiểm soát cuộc sống và định hình bản thân mình, thể hiện tính cá nhân trong việc xây dựng danh tính.
Nửa Kia Biệt Tích không phê phán việc Stella chọn làm người da trắng, mà thể hiện sự quý trọng về việc mọi người tạo ra danh tính của chính mình. Stella chấp nhận cuộc sống mới để mở ra cơ hội và ổn định hơn, không phải vì cảm xúc bất cứ. Cô không từ bỏ danh tính mới mà mình đã xây dựng. Thay vào đó, cô tiếp tục sống cuộc sống mới, nhấn mạnh rằng việc chọn lựa danh tính cũng chính đáng như việc sinh ra nó.
“Người ta thường cho rằng sự khác biệt làm cho chúng ta đặc biệt. Nhưng không, nó chỉ làm chúng ta cô đơn. Đặc biệt là khi thuộc về ai đó khác.”
Sự mất mát, ký ức và di sản
Thông qua trải nghiệm của Desiree và Stella, cuốn tiểu thuyết cho thấy cách đối phó với mất mát là tập trung vào sự thật rằng cuộc sống vẫn tiếp diễn. Hai người phụ nữ này đối mặt với bi kịch từ thuở nhỏ, nhưng họ tiếp tục vượt qua để tiếp tục sống. Sự kiên cường của họ khi đối mặt với mất mát là lý do tại sao họ có thể dễ dàng tiếp tục cuộc sống mới. Stella rời bỏ Desiree để trở thành một phụ nữ da trắng, nhưng dù vậy cô vẫn cảm thấy mất đi một phần của bản thân. Desiree cũng tiếp tục cuộc sống mới, không để cho sự vắng bóng của Stella làm cản trở.
“Để trở nên xa lạ với ai, có nhiều cách, nhưng thực sự thuộc về ai đó thì rất ít.”
Tầng lớp và đặc quyền
Nhìn xa hơn về đa dạng chủng tộc trong cuốn tiểu thuyết, Nửa Kia Biệt Tích minh họa rõ ai sẽ thành công ở Mỹ. Khi Stella chuyển từ xã hội Da đen sang xã hội trắng, không chỉ danh tính Da đen là điều cô bỏ lại phía sau - cô còn bỏ lại cuộc sống nghèo khó ở nông thôn để bước vào một thế giới đầy đặc quyền và cơ hội. Việc cô kết hôn với Blake, một người đàn ông trắng giàu có, không phải là ngẫu nhiên. Tóm lại, khi cô giả làm phụ nữ trắng, cô bắt đầu tiếp cận một thế giới mới đầy cơ hội và những cơ hội này nhanh chóng nối tiếp nhau. Ban đầu, Stella giả mạo là phụ nữ trắng để có công việc tại một công ty tiếp thị uy tín. Kết quả là, cô trở nên thân thiện với ông chủ mới, Blake, và mối quan hệ này dẫn đến một cuộc sống giàu có và tiện nghi. Nói cách khác, quyết định giả làm phụ nữ trắng đã mở ra cơ hội cho cô, điều này không thể xảy ra nếu cô giữ vững bản sắc chủng tộc của mình. Trái lại, cuốn tiểu thuyết cho thấy người trắng ở Mỹ có thể dễ dàng tiếp cận cơ hội thay đổi cuộc sống hơn người da đen, vì giàu có và tầng lớp thường liên quan trực tiếp đến các đặc quyền hoặc bất lợi của chủng tộc.
“Bạn nên cảm thấy an toàn ở Mallard... được che giấu trong số riêng của bạn. Nhưng ở đây, nơi không ai kết hôn với người da đen, bạn vẫn là người màu và điều đó có nghĩa là bạn có thể bị người trắng giết vì không chịu ngậm ngùi. Cặp sinh đôi Vignes là sự nhắc nhở về điều này, những cô gái nhỏ trong bộ váy tang lớn lên không có cha vì những người đàn ông trắng quyết định như vậy.”
Leon, cha của hai chị em, gần như bị giết bởi những người đàn ông trắng phân biệt chủng tộc, trong khi các con gái của ông chứng kiến, và sau đó bị sát hại khi ông đang hồi phục trên giường bệnh. Suốt cuộc đời, Stella nhớ về cách Desiree đã ở bên cạnh cô trong tang lễ và trả lời thay Stella khi ai đó nói chuyện với cô, như thể họ là một người. Bất kể mối quan hệ của họ, cái chết của cha là lý do khiến Stella phải rời bỏ em gái của mình. Trong tâm trí của Stella, việc trở thành người trắng sẽ giúp cô tránh khỏi nỗi sợ hãi và bảo vệ khỏi nỗi đau và hoang mang về cái chết của cha mình.
Stella luôn tự hỏi tại sao cha cô bị giết - một nỗi sợ được Kennedy cảm nhận khi cô phát hiện ra vụ sát hại ông mình. Desiree dường như hiểu được logic đằng sau cái chết của cha cô: không có lý do, chỉ là sự tàn bạo ngẫu nhiên của những người đàn ông trắng phân biệt chủng tộc. Stella dành cả đời cố gắng kiểm soát điều gì “sẽ như vậy”. Trải nghiệm sâu sắc nhất của Stella xảy ra khi cô sử dụng địa vị của mình là phụ nữ trắng mong manh để chống lại những người da đen, những người cô tin có thể đe dọa cuộc sống mà cô đã xây dựng.
“Dân trắng giết ta nếu ta tham vọng, cũng giết ta nếu ta hèn mọn. Phải tuân theo luật của chúng nhưng chúng có thể thay đổi luật bất cứ lúc nào.”
Tất cả lý do khiến Stella trở thành người trắng có thể bắt nguồn từ sự phân biệt và đối xử kỳ thị chủng tộc, khiến người Da đen gặp khó khăn trong việc hỗ trợ tài chính. Sự kết hợp giữa phân biệt chủng tộc và tầng lớp kinh tế đã hiện rõ từ rất sớm trong Nửa Kia Biệt Tích, khi Stella và Desiree phải bỏ học để giúp mẹ kiếm tiền - tất cả vì một nhóm đàn ông phân biệt chủng tộc đã sát hại cha họ, khiến Vignes gặp nhiều khó khăn hơn trong việc duy trì cuộc sống. Sau đó, khi Stella bị lạm dụng tình dục bởi chủ nhà da trắng, cô đã bỏ trốn. Sau khi mất việc ở một tiệm giặt là, Stella và Desiree không thể tồn tại ở thành phố nên Stella phải nộp đơn xin việc tại một công ty tiếp thị toàn người da trắng. Lý do cô chuyển sang làm phụ nữ trắng không chỉ để thử nghiệm một danh tính mới mà còn vì môi trường phân biệt chủng tộc của Hoa Kỳ thời đó đã làm mất sự ổn định và thành công của họ.
Tóm tắt bởi: Huyen Thai
Hình ảnh: Huyen Thai