[Tóm tắt & Nhận xét Sách] 'Tư Duy Phản Biện - Zoe Mckey': Dành Một Chút Thời Gian Để Suy Ngẫm Về Những Điều Không Thể

Từ khi chào đời và lớn lên, chúng ta được truyền dạy về sự đúng đắn, sai lầm, thu nhận hàng ngày nhiều thông tin, tự có quan điểm riêng, nhưng không thể hoàn thiện nếu thiếu tư duy. Và chỉ có tư duy phản biện mới giúp chúng ta suy nghĩ sâu sắc và hành động đúng đắn hơn.

Bạn đã bao giờ tưởng tượng về bản thân mình sẽ trở thành ai? Bạn đã từng cố gắng làm một điều gì đó không? Hay bạn đã nghĩ về mục đích sống của mình chưa?

Những câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống và bản thân chúng ta luôn tồn tại. Liệu chúng ta nên theo đuổi điều gì trong cuộc sống? Đôi khi, chúng ta mơ ước về những điều lớn lao, nhưng liệu chúng ta có đủ sức mạnh để thực hiện chúng không? Nhìn xung quanh, chúng ta luôn so sánh mình với người khác, cảm thấy bản thân không đặc biệt, không tài năng, và không may mắn.

Tuy nhiên, nếu chúng ta rèn luyện tư duy phản biện để nhìn nhận vấn đề sâu sắc hơn, không đi theo lối mòn, chúng ta sẽ không bận tâm về những điều ngoài tầm kiểm soát, thay vào đó, chúng ta sẽ tự tìm ra giá trị của bản thân và tận dụng nó.

Cuốn sách 'Tư Duy Phản Biện' của Zoe Mckey sẽ giúp bạn khám phá sức mạnh tinh thần của mình. Cuốn sách này sẽ giúp bạn trả lời những câu hỏi:

Cách nào để nâng cao trí thông minh? Làm thế nào để tin tưởng vào khả năng của bản thân?

Từng bước từng bước, cuốn sách sẽ hướng dẫn bạn khám phá những giá trị tiềm ẩn, phát triển một tư duy kỷ luật, tự chủ, tập trung và có hướng đi rõ ràng như:

• Phát hiện ra “tài năng đặc biệt” của bản thân

• Trở thành một chuyên gia từ tình trạng mới bắt đầu

• Khám phá sự sâu sắc của tư duy sáng tạo

• Hiểu rõ hơn về bản chất tự nhiên của sự đánh giá để có cái nhìn chính xác hơn

• Nuôi mơ ước vươn tầm cao mới

• Tự do là cơ hội, không phải là ràng buộc

• Khám phá chân dung thời gian (hoàn toàn chân thành)

• Quyết định từ nhiều hướng khác nhau

• Bắt đầu tự kỉu với bản thân

• … và còn biết bao điều thú vị khác.

Về tác giả

“Tôi luôn ngạc nhiên trước sức mạnh của từ ngữ và số lượng ý nghĩa mà chúng ẩn chứa. Ví dụ, khi nhìn từ “bất khả thi” (impossible), thường nghĩa là điều gì đó không thể xảy ra. Nhưng nếu nhìn theo góc độ khác, tạo ra một khoảng cách giữa “im” và “possible”, từ này có thể biến thành “I’m possible”, nghĩa là “Tôi có thể”, hoàn toàn trái ngược với nghĩa ban đầu.”

Khi chúng ta thay đổi góc nhìn, liệu mọi thứ có trở nên đơn giản hơn không? Dừng lại trong 30 giây, nhìn ra thế giới của chúng ta, chúng ta có Albert Einstein, Neil Armstrong hoặc Barack Obama,... Họ đều là những người đã thực hiện những điều mà hàng thập kỷ và hàng thế kỷ trước đây được coi là không thể.

Đôi khi, những ước mơ và áp lực để trở thành một ai đó khác khiến chúng ta bị mắc kẹt. Chúng ta phải theo đuổi các xu hướng, ngành nghề phổ biến hiện nay, tham gia các khóa học “dạy cách làm giàu, dạy cách thành công” để thực hiện những ước mơ vĩ đại? Nhưng liệu những ước mơ này có đáng để theo đuổi không, khi chúng không dựa trên những đặc điểm tính cách, sở thích, và điểm mạnh của chúng ta?”

Cho dù ước mơ của chúng ta chỉ là một giấc mơ nhỏ nhoi, hay đó là một giấc mơ chấn động toàn cầu, giấc mơ không thể tưởng tượng được, thì hãy mong ước những giấc mơ thực sự là của chính bạn, một phiên bản “hân thật” của bạn mà bạn muốn trở thành. Tác giả chỉ ra một điều mà chắc hẳn chúng ta ai cũng từng nghe “Không điều gì là không thể” - nhưng với một khía cạnh khác, đúng là mọi điều đều có thể nhưng chỉ khi chúng ta chấp nhận những đánh đổi, hy sinh rất nhiều để có được “tất cả những điều khả thi đó” và bước đầu tiên trong hành trình này là đừng mặc định điều bất khả thi tồn tại, đó đơn giản chỉ là sự thiếu tập trung và thụ động, lười thay đổi, ngại thử thách của chính chúng ta.

Và một trong những kẻ thù rất lớn của chúng ta khi chúng ta muốn bắt tay thực hiện điều gì đó là sự lo lắng. Chúng ta đôi lúc bị những định kiến của những người xung quanh đánh gục, hay tệ hơn là chính chúng ta không tin tưởng vào bản thân mình, chúng ta có quá nhiều rào cản trong suy nghĩ, những lo sợ đủ thứ trên đời”, “Tôi không có thời gian, tuổi không còn trẻ nữa, tôi sẽ thất bại thôi”.

Bạn hãy ghi nhớ rằng: Điều định nghĩa sự thành công của những người thành công không phải là những thành công của họ, mà chính là những thất bại rồi thử lại, rồi thử lại lần nữa.

Vậy nên ngay bây giờ hãy viết ra những ý tưởng của bạn, những mục tiêu thật cụ thể của bạn và có thể thay đổi cuộc đời mình và có ý nghĩa, hãy thực hiện nó đi, từng bước một, đi chậm rãi từng bước, đừng lo sợ, hãy tự động viên chính bạn luôn tiến lên phía trước như bạn đang trên một chiếc xe đạp nếu bạn không tiến lên, bạn sẽ mãi đứng yên hoặc ngã xuống.

Ở phần này tác giả đã giới thiệu một cuốn sách tên là The Time Paradox của tác giả Philip Zimbardo và John Boyd. Các tác giả trong cuốn sách The time Paradox đã chia ra sáu quan điểm về sử dụng thời gian sống khác nhau:

• Chủ nghĩa sống cho Quá khứ - tiêu cực

• Sống với lòng biết ơn với Quá khứ

• Đối diện với số phận ở Hiện tại

• Thưởng thức cuộc sống ở Hiện tại

• Xây dựng Tương lai bền vững

• Mơ ước về Tương lai tốt đẹp

Nếu bạn muốn biết mình thuộc trường phái nào? Hãy tham gia bài kiểm tra ở đây: http://www.thetimeparadox.com/surveys/

Tác giả phê phán cuốn sách Nghịch lý thời gian, ví như nó đã trình bày tri thức cơ bản một cách đầy đủ và phân tích các hành động phản ứng một cách hấp dẫn và đáng suy ngẫm.

Tại sao người già lại thoải mái hơn khi chia sẻ, du lịch và thay đổi cuộc sống một cách đột ngột (như ly hôn ở tuổi 73)? Bởi vì họ nhận ra tương lai không còn xa vời. Họ không còn sống trong suy tưởng “Tôi sẽ sống mãi mãi”. Điều này cũng đúng với những người đối mặt với căn bệnh nghiêm trọng. Họ bắt đầu chọn lựa những giải pháp đơn giản hơn mà không cần suy nghĩ nhiều. Khi bạn nhận ra thời gian không còn dư dả, bạn sẽ đánh giá cao chất lượng hơn là số lượng, và dành nhiều thời gian hơn cho những người thân yêu. Tại sao phải đợi đến khi già cỗi và bệnh tật để bắt đầu sống trọn vẹn? Tại sao bỏ qua những niềm vui thực sự mà cuộc sống mang lại?

Tác giả so sánh mọi chủ nghĩa thời gian, với những ưu điểm và nhược điểm của cách sống, cách sử dụng thời gian của từng loại người theo từng chủ nghĩa thời gian khác nhau. Có điều thú vị, hầu hết chúng ta thường nghe những câu như “Hãy sống cho hiện tại”, “Hãy sống thoải mái”, nhưng có khi chúng ta cần suy ngẫm lại: chúng ta có thực sự phải tận hưởng từng khoảnh khắc, mọi thứ không? Tiết kiệm tiền là gì?

Thôi không sao, chỉ cần làm những gì mình thích thôi. Tập thể dục làm gì? Mệt lắm, tốt hơn là đi chơi cùng bạn bè, tâm sự cùng họ có vui hơn không? Những người sống cho hiện tại tích cực thường là những người yêu đời, lạc quan, và năng động, điều này tốt nhưng họ có thể trở nên quá chăm sóc bản thân. Họ có thể trở nên quá tự cao, không kiểm soát được sự bốc đồng, và phản ứng quá mạnh mẽ khi không hài lòng. Cảm xúc của họ biến đổi rất nhanh.

Tại sao chúng ta nên đặt mục tiêu cho tương lai? Những người tập trung vào tương lai thường dễ thành công hơn so với những người chỉ tập trung vào hiện tại. Họ sống ít trải nghiệm hơn nhưng hướng tới những mục tiêu trừu tượng hơn. Họ ưu tiên sự thỏa mãn dài lâu hơn là những thành tựu ngay lúc này. Họ thường xuyên suy nghĩ về tác động của tương lai đối với hành động hiện tại. Họ đáng tin cậy, có trách nhiệm, và hiệu quả. Họ làm việc chăm chỉ, tránh xa những cám dỗ và lãng phí thời gian để đạt được mục tiêu. Họ có mục tiêu rõ ràng, tập trung, không tự mãn, và kiểm soát bản thân tốt.

Tuy nhiên, nhóm này có thể lo lắng quá mức về thời gian, quá chăm chỉ, nghiện công việc, và cảm thấy mất đi sự hài lòng khi đạt được mục tiêu. Họ thiếu sự tự nhiên và có xu hướng kiểm soát quá mức trong các mối quan hệ.

Và còn nhiều góc nhìn đa dạng, mà tác giả chắc chắn rằng sẽ giúp chúng ta suy nghĩ sâu hơn về cách chọn lựa quan điểm sống và quản lý thời gian một cách thông minh, phù hợp với bản thân, lựa chọn những điều tích cực và loại bỏ những điều không tốt, từ đó phát triển bản thân.

Phần 3: Ra quyết định đúng đắn

Bạn đã bao giờ rời khỏi nơi làm việc và trở về nhà nhưng lại không nhớ con đường về nhà? Bạn không thể nhớ lại những thứ đã gặp trên đường về. Tại sao? Bởi vì bạn đã đi quá nhiều lần. Những quyết định đó được tạo ra bởi ý thức của não bộ. Rẽ phải thay vì rẽ trái, tránh viên đá thứ ba sau góc đó, và những điều tương tự...

Có những quyết định chúng ta không cần suy nghĩ, chúng như một phần của tiềm thức giúp ta tự động hóa quyết định. Nhưng có những quyết định quan trọng khiến ta phải suy nghĩ, bối rối, đau đầu. Để ra quyết định đúng đắn cần kiến thức, cân nhắc các quan tâm khác nhau, điều này không dễ, đặc biệt khi bạn bị giới hạn về thời gian.

Tại sao? Bởi vì bạn không đủ giàu để tập trung vào bản thân. Những quyết định khó đa số liên quan đến người khác. Đó không phải là vấn đề bạn mặc áo xanh hay áo xám nữa. Bạn cũng không thể chậm trễ hơn được. Để tồn tại trong thời đại này, bạn phải ra quyết định đúng đắn thật nhanh.

Trong thời đại hiện nay, không chỉ là 'Cá lớn nuốt cá bé' mà còn là 'Cá nhanh nuốt cá chậm'. Để đạt đến trình độ này đòi hỏi mỗi cá nhân phải có tư duy có hệ thống.

Tác giả đã phát hiện ra một phương pháp giúp chúng ta đối diện với các vấn đề từ nhiều quan điểm khác nhau, sử dụng kỹ thuật tư duy Six Thinking Hats (tạm dịch: Sáu chiếc mũ tư duy) của giáo sư Edward de Bono.

Sáu chiếc mũ tượng trưng với sáu màu khác nhau, và mỗi chiếc đại diện cho một cách tiếp cận độc đáo. Cụ thể, sáu màu mũ như sau:

1. Chiếc mũ màu trắng biểu thị cho thông tin. Tập trung vào thông tin có giá trị thực sự.

2. Chiếc mũ màu vàng đại diện cho tư duy lạc quan. Khi 'đội chiếc mũ vàng' bạn nên nhìn nhận mọi thứ một cách tích cực như ánh nắng mặt trời.

3. Chiếc mũ màu đỏ biểu thị cho cảm xúc. Chúng ta không chỉ là con người của lý trí mà còn là của cảm xúc, suy luận, nghi ngờ và trực giác.

4. Chiếc mũ màu đen biểu thị cho sự phê phán. Mặc dù âm u, nhưng không phải lúc nào cũng là điều xấu. Mỗi quyết định lớn đều đi kèm với nhược điểm riêng.

5. Chiếc mũ màu xanh lá biểu tượng cho sự sáng tạo. Đây là nơi mà những người hướng tới tương lai có thể phát triển và thành công.

6. Chiếc mũ màu xanh dương đại diện cho tầm nhìn. Đây là thời điểm bạn tổng kết lại quá trình nhận thức của mình. Tác giả cũng đề xuất ba cách áp dụng sáu chiếc mũ tư duy vào thực tế một cách hợp lý nhất.

Khi đọc phần này, bạn sẽ khám phá ra nhiều hướng tiếp cận để đưa ra những quyết định tỉnh táo, phù hợp nhất với bản thân. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, trước mỗi quyết định quan trọng, bạn có thể tham khảo ý kiến của người khác nhưng đừng để chúng chi phối hành động của mình. Bạn đã có công cụ sáu chiếc mũ tư duy rồi, vì vậy hãy sử dụng nó một cách thông minh để nâng cao chất lượng cuộc sống của mình.

Kết luận

Ảnh: Thanh Trúc