Buzz
Trong thế giới tự nhiên, sự kiện như một viên sỏi rơi vào nước, hiện tượng nước bốc hơi hoặc đóng băng, hoặc một hạt mầm nảy mầm: tất cả đều tuân theo các quy tắc vật lý như trọng lượng, nhiệt độ,... Trong cuộc sống, mọi sự kiện đều tuân theo một quy luật cụ thể. Nhưng con người thì sao? Liệu con người có bị chi phối bởi các yếu tố nào trong hành vi của mình? Có phải là do nhu cầu, bản năng, giáo dục hay điều kiện kinh tế? Đây là một vấn đề đã được nhiều triết gia quan tâm từ lâu.
Để giải quyết vấn đề này, có hai trường phái triết học đối lập, bao gồm những người ủng hộ quan điểm tất định và những người theo trường phái tự do. Theo họ, con người có khả năng mang lại điều mới mẻ trong cuộc sống này, nhờ vào quyết định tự do của mình.
Trong cuốn sách 'Jean-Paul Sartre - Anh Hùng Và Nạn Nhân của Ý Thức Khốn Khổ' của tác giả Andre Niel, được dịch bởi Tôn Thất Hoàng và phát hành bởi công ty sách Khai Minh.
Jean Paul Sartre mong muốn thoát khỏi tình cảnh bị ràng buộc khi phải lựa chọn giữa hai hướng đi. Ông nhấn mạnh vào những yếu tố quy định con người, như môi trường sống và những hạn chế về thể chất, nhưng trong bối cảnh đó, Sartre tạo điều kiện cho con người có tự do tuyệt đối, tức là tự do lựa chọn tương lai của mình, chọn lựa bản ngã của mình thông qua quyết định cá nhân. Ông cho rằng con người có thể tự do lựa chọn hành động của mình mặc dù bị ràng buộc bởi các hoàn cảnh như bị giam giữ, bệnh tật, hay thiếu thốn.
Tác phẩm của Jean Paul Sartre đã đặt ra những câu hỏi sâu sắc về tự do và trách nhiệm cá nhân.
Jean Paul Sartre đã viết: 'Mỗi hành động của tôi... đều hoàn toàn tự do, nhưng điều đó không có nghĩa là hành động đó có thể là bất kỳ điều gì, cũng không có nghĩa là hành động đó là bất ngờ.'
Ví dụ, khi chúng ta đi trên xe buýt và có thể chọn xuống ở bất kỳ trạm nào, nhưng vẫn có những hạn chế nhất định, chẳng hạn như không thể đi tắm ngay tại đó. Sartre cho rằng tự do của con người là khả năng lựa chọn, nhưng lựa chọn trong bối cảnh cụ thể.
Tuy nhiên, có một vấn đề mới được đặt ra: liệu trong việc lựa chọn như vậy, thực sự có tự do hay không, hay là do tập quán và tính cách của tôi?
Jean Paul Sartre đã giải thích câu hỏi này như sau:
“Tự do tồn tại cả trong tình trạng nô lệ và vượt qua tình trạng nô lệ.”
Về phần trạng thái nô lệ, đó là khi con người bị ràng buộc, kiểm soát và không có tự do lựa chọn. Điều này có thể do áp lực từ xã hội, văn hóa, chính trị hoặc môi trường. Người trong trạng thái nô lệ mất đi cảm giác tự do và bị chi phối bởi những yếu tố bên ngoài.
Chúng ta thường cảm thấy mất tự do và bị chi phối bởi những yếu tố bên ngoài. Đứa trẻ có thể bị bó buộc bởi những kỳ vọng không thực tế từ phía bậc cha mẹ. Hay trong tình yêu, những rào cản như tôn giáo, kinh tế, xã hội có thể làm hạn chế tự do của chúng ta.
Theo Sartre, dù sống trong tình trạng nô lệ, con người vẫn có khả năng vượt qua bằng cách thay đổi cách tiếp cận và hiểu biết về tình hình. Mặc dù bị hạn chế, con người vẫn có thể tự do lựa chọn cách đối diện với hoàn cảnh một cách chủ động và sáng tạo.
