Buzz
Một câu chuyện về thế giới trẻ con hồn nhiên, trong sáng nhưng cũng đầy đớn đau khiến con tim người ta phải thổn thức...
Đó chính là những suy nghĩ đầu tiên của tôi khi gấp lại cuốn sách “Cây cam ngọt của tôi”. Dưới bút của José Mauro de Vasconcelos, những con người thuộc tầng lớp lao động nghèo của Brazil hiện lên mờ ảo dưới ánh mắt trẻ thơ của một cậu bé năm tuổi; nhưng sự kham khổ, đau đớn khi bị nghèo quấn quýt lại hết sức rõ ràng. Câu chuyện tưởng chừng chỉ dành cho trẻ con lại ẩn chứa nhiều hơn thế: Bức thông điệp về gia đình, về tuổi thơ miên man tươi đẹp đối nghịch với sự thực trần trụi và lạnh lùng của cuộc sống, và cũng là thông điệp về tình cảm gia đình giữa những người thân thiết nhất, hay thậm chí là giữa hai người xa lạ như Zezé và Ông Bồ.
Về Tác Giả
Khi nhắc đến José Mauro de Vasconcelos, tôi nhớ ngay đến một người con sinh ra trong cảnh nghèo khổ ở ngoại ô Rio de Janeiro. Lớn lên, ông phải làm nhiều công việc để sống sót, nhưng thực tế khắc nghiệt của cuộc sống cũng không thể ngăn cản trí tưởng tượng phong phú và đam mê viết lách của ông. Từ những trải nghiệm phong phú, những cuốn sách của ông để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả, mở ra một thế giới mới để họ cảm thấy rung động và yêu thích – và “Cây cam ngọt của tôi” chính là một trong số đó. Những dòng viết tự truyện, trong sáng và ngây thơ hiện ra dưới hình ảnh cậu bé Zezé đã trở thành biểu tượng của José Mauro de Vasconcelos, và có vẻ như đó cũng là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của ông, được sử dụng trong chương trình giáo dục tại Brazil và được bán bản quyền cho hơn 20 quốc gia cũng như được chuyển thể thành phim điện ảnh.
'Mẹ ơi, nên lấy làm đáng tiếc khi con được sinh ra vào thế giới này.' - 'Ai được sống, tức là họ đáng được sinh ra, con ạ. Con cũng vậy.'
(Trích từ 'Cây cam ngọt của tôi')
Khi Zezé lên 5 tuổi, cậu bé trở nên nổi tiếng với sự nghịch ngợm của mình. Người lớn xem cậu là đứa trẻ hư hỏng với những trừng phạt, những lời nói cay đắng, không hề suy nghĩ rằng một đứa trẻ cũng có thể bị tổn thương và đau đớn. Điều quan trọng đầu tiên khi nói về cuốn sách đó là tình yêu thương dịu dàng mà người mẹ dành cho Zezé - rằng việc cậu bé tồn tại là một món quà với bà, và tình yêu thương của bà cũng là một món quà dành cho Zezé. Tình cảm gia đình được thể hiện qua từng câu chuyện của José Mauro de Vasconcelos, với những lớp mây dịu dàng của ngôn từ, vẫn còn nắng sưởi ấm lòng người đọc, làm nhẹ nhàng tâm hồn với những lời thoại giản dị. Đó là cách Zezé yêu thương, quan tâm đến em trai của mình, và cách Ông Bồ mở rộng tầm mắt của Zezé, đem lại cho cậu sự yêu thương, dạy dỗ nhẹ nhàng và tình thương nhỏ bé từ những người chị. Một thế giới nơi đứa trẻ được bảo vệ, không chìm đắm trong đau thương, không bao giờ hoài nghi và tuyệt vọng (như cách Zezé đã hỏi mẹ của mình). Người đọc có thể nhận ra bài học về cách đối xử với trẻ con - không phải là bạo lực, lạnh lùng, mà là tình yêu thương. Thậm chí khi lớn lên, tình yêu cũng nên là thứ mà mọi người dành cho nhau, khiến cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn và gắn bó với mạng sống của bản thân. Những đứa trẻ như Zezé, những đứa trẻ lớn lên trong nghèo khó, trong sự kiệt sức của người lớn, trong sự khó khăn, cằn cỗi của những tâm hồn bị cơm áo gạo tiền làm thay đổi, vẫn giữ nguyên tính hồn nhiên, trong sáng đến lạ kỳ. Và đó cũng là nỗi lo sợ của chúng ta - liệu chúng ta có đang mất đi sự trong sáng tự nhiên trong tâm hồn khi phải đối mặt với cuộc sống, và liệu chúng ta có đang mất đi tình yêu thương và lòng nhân ái của một đứa trẻ trước sự khắc nghiệt của những người lớn ngoài kia?
'Người có thể giết đi một ai đó trong tâm trí của họ. Họ không còn yêu thương người đó nữa. Và điều đó khiến cho người đó sẽ mất đi vào một ngày nào đó...'
(Trích từ 'Cây cam ngọt của tôi')
Tình yêu có sức mạnh kỳ diệu như vậy, và suy nghĩ của một đứa trẻ năm tuổi khiến người lớn phải suy nghĩ sâu xa. 'Cây cam ngọt của tôi' đã đem lại cho người đọc những bài học về tình yêu và cuộc sống. Tâm hồn của chúng ta lưu trôi trên những dòng chữ, và chúng ta được tự do ngẫm nghĩ về bản thân mình. Trước đứa bé Zezé tinh nghịch, thông minh và nhạy cảm, chúng ta có thể nhìn thấy một phần của bản thân mình, hiểu rõ hơn về tình yêu và giá trị cuộc sống.
Những suy nghĩ sâu xa của Zezé được hình thành từ sự đối nghịch giữa thực tế cuộc sống và tâm hồn trong sáng của một đứa trẻ. Với việc cha mất việc, mẹ phải làm việc vất vả để kiếm sống, gia đình đông con - nỗi đau của những ngôi nhà nghèo hiển nhiên hơn bao giờ hết. Trong truyện, Zezé nhiều lần bị lờ đi suy nghĩ của mình. Mọi người thương gia đình của Zezé, thương cậu bé và yêu thương sự trong sáng của cậu dù cho bị lãng quên. Zezé như một cỏ dại vẫn sinh sôi, chỉ khi Ông Bồ - người cậu bé yêu quý nhất - qua đời, cuộc sống của Zezé mới đổi thay.
“Tại sao người lớn lại truyền đạt nhiều điều như vậy cho trẻ con khi họ còn nhỏ?”
Ông Bồ, người được cháu yêu mến, thực ra là mọi người đã làm cho cháu biết mọi điều quá sớm.”
(Trích từ 'Cây cam ngọt của tôi')
Trong quá trình trưởng thành, mỗi người đều có những người bạn thời thơ ấu, nhưng sau này, khi trưởng thành, những người bạn ấy thường biến mất, cùng với những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ. Đúng vậy - chúng ta trưởng thành qua những niềm đau. Với Zezé, Ông Bồ không chỉ là người cha, mà còn là người bạn đồng hành, người đã cho cậu bé tình thương khi cậu mất đi sự yêu thương từ cha ruột do nghèo đói. Nỗi đau đó có lẽ quá lớn so với khả năng chịu đựng của một đứa trẻ, khiến Zezé phải từ bỏ sự trẻ con, nghịch ngợm, hiếu kỳ của mình, từ bỏ người bạn thân thiết và thế giới tưởng tượng để trở thành một 'người lớn'. Cuộc chia ly chua xót, đau lòng nhưng lại rất thực tế, dường như quen thuộc với tất cả chúng ta, vì trong chúng ta cũng từng có những 'người bạn' thơ ấu, người đã mất theo thời gian và sự trưởng thành.
Tổng kết
Tiểu thuyết 'Cây cam ngọt của tôi' trở thành tác phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của José Mauro de Vasconcelos vì lí do đặc biệt. Câu chuyện vẫn giữ được màu sắc hiện thực sâu sắc nhưng không mất đi vẻ trong sáng, nhẹ nhàng của tuổi thơ con người. Nó để lại trong lòng chúng ta một cảm xúc nhẹ nhàng, sâu lắng, dịu dàng và sâu sắc, khiến ta khó lòng quên.
Tác giả: Minh Ngọc - Bookademy
Hình ảnh: Minh Ngọc
