Khoảnh khắc ấy tôi hiểu rằng âm thanh đẹp nhất của cuộc sống là tiếng nói của người yêu thương.
Là con người, chúng ta luôn ao ước được bảo vệ, chăm sóc bởi tình thương của người khác vì sự an ủi lớn nhất là cách trái tim chia sẻ nhau trong những thời điểm khó khăn. Một đứa trẻ được nuôi dưỡng trong tình thương sẽ trưởng thành một cách toàn diện nhất, trở thành một phiên bản tốt hơn, góp phần xây dựng xã hội. Tuy nhiên, chúng ta vẫn thấy một số đứa trẻ sinh ra trong sự tàn nhẫn, sự căm ghét của xã hội, và họ dần trở thành những con người vô cảm, những con người mang trong mình lòng thù hận và căm ghét toàn bộ thế giới này. Một tác phẩm nổi tiếng từ năm 2010 đã phản ánh sâu sắc tình hình hiện nay và để lại nhiều ý nghĩa, bài học cho thế hệ tiếp theo đó là tác phẩm Khói Trời Lộng Lẫy của Nguyễn Ngọc Tư.
Khói Trời Lộng Lẫy tạo nên ấn tượng sâu sắc trong tâm trí của độc giả bằng cách nhấn mạnh vào nỗi cô đơn, tuyệt vọng của con người. Tập truyện đề cập đến sự đau thương của cuộc sống một cách nhẹ nhàng, không vội vàng, không gượng ép nhưng lại rất gợi mở, sâu sắc. Nếu ai đã yêu thích phong cách viết, quan điểm nghệ thuật của Cô Tư, thì đây chắc chắn là một tác phẩm bạn không thể bỏ qua vì trong tác phẩm này, cô không chỉ giới hạn ở cuộc sống bình dị, đơn giản mà còn thể hiện sự lo lắng không ngừng của con người thành thị, của những người có ước mơ lớn nhưng vẫn bị số phận đẩy họ vào bước đường cùng.
1. Thông Tin về Tác Giả Nguyễn Ngọc Tư và Tác Phẩm Khói Trời Lộng Lẫy
Sinh ra dưới ánh nắng rực rỡ của miền Nam, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư đã phát triển phong cách viết giản dị, mộc mạc của quê hương. Cô Tư đã tận dụng văn học để bày tỏ bản thân và vào năm 20 tuổi, cô đã tỏa sáng khi giành giải Nhất cuộc thi Văn Học của Nhà Xuất Bản Trẻ. Sau thành công đó, Nguyễn Ngọc Tư đã tiếp tục đóng góp cho văn học nước nhà và nhận được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước, trong đó có giải Văn Học Liberaturpreis 2018 do Litprom (Hiệp Hội Quảng Bá Văn Học Châu Á, Châu Phi, và Mỹ Latin tại Đức) bình chọn.
Tiếp tục thành công rực rỡ của tác phẩm Cánh Đồng Bất Tận, Nguyễn Ngọc Tư sáng tạo ra tác phẩm Khói Trời Lộng Lẫy, một tác phẩm sâu sắc thể hiện phong cách văn chương độc đáo và quan điểm nghệ thuật đặc trưng của cô.
2. Tác Phẩm Ngắn Khói Trời Lộng Lẫy
Tập truyện ngắn Khói Trời Lộng Lẫy dẫn dắt người đọc đến câu chuyện cuối cùng và tuyệt vời nhất, đẹp nhất, sâu lắng nhất, đó là câu chuyện ngắn Khói Trời Lộng Lẫy. Với một phong cách mảnh mai, nhẹ nhàng, tác phẩm này tạo ra một điểm nhấn đặc biệt với một cốt truyện đầy nhân văn, ý nghĩa, kết hợp với một phong cách thơ mộng, làm lay động trái tim của độc giả.
Tác phẩm này là tiếng kêu thét của một cô gái tên Di, người luôn khát khao tình yêu và cũng là người đã dành cả cuộc đời để tìm kiếm vẻ đẹp của thiên nhiên, con người và những điều kỳ diệu đã và đang chìm vào quá khứ. Vì vậy, cô luôn ám ảnh về việc bảo vệ những vẻ đẹp ấy, khiến sự bảo vệ trở nên cực đoan khi Di đã dắt đứa em trai của mình, con của một người cha khác mẹ, đi rất xa để quan sát hành trình trưởng thành của đứa trẻ. Ở nơi hoang sơ, cô đơn đó, con người tụ tập như để chờ đợi sự lãng quên của thế gian. Tại xóm Cồn, nơi Di chứng kiến những cuộc đời trôi nổi, sống vật vã, như những ngày buồn, trống trải của mình.
Có thể đó là ông Sáu Câu, với sự ham muốn trả thù lớn lao vì quá khứ đau thương cùng người vợ không chịu tha thứ cho ông. Có thể là anh Thơ, sống suốt ngày với chiếc radio cũ, như một nửa của bản thân mình. Hoặc có thể là Di, đang chiến đấu với cảm giác cô đơn dài lâu, là Phiên, sống trong cảm giác thiếu vắng cảm xúc khi không thể sống trong một môi trường bình thường. Họ đều là những số phận đơn độc, u sầu, trên mảnh đất khô cằn mà “Cho dù tui có giàu có đi nữa cũng không muốn ở cái xóm Bần này, buồn thấy mẹ…”. Đây chỉ là một nơi trú ẩn tạm thời, vì vậy những căn nhà, cửa sổ, mái hiên cũng trở nên cũ kỹ, những mối quan hệ đến và đi cũng trở thành những mối quan hệ chưa hoàn chỉnh.
Tôi đến đây với hy vọng tìm được sự quên lãng, giống như ông Sáu Câu đã chịu án giết người, như chị Thắm trốn tránh sự ghen tuông của bà chủ nhà, như chị Thiện để lại phía sau đứa con nhỏ và một nợ khó trả.
Tuy nhiên, độc giả không thể trách cứ Di, một người thiếu tình cảm, hơi ấm, trẻ trung, phải đối mặt với nhiều mất mát, tưởng rằng đã có tình yêu nhưng mọi thứ chỉ kéo dài trong phút chốc rồi biến mất. Đó là hành trình tìm kiếm, cuộc chạy trốn không ngừng của Di để thoát khỏi sự đàn áp, khinh bỉ, sợ hãi.
Khói trời lộng lẫy cho ta thấy nỗi cô đơn sâu thẳm của Di mỗi khi ký ức của quá khứ chiếm trọn trái tim cô. Di thiếu tình cảm, thiếu nụ cười, giọt nước mắt, tiếng gào thét, mặc dù có cơ thể khỏe mạnh nhưng trái tim cô lại tàn tật, thiếu cảm xúc. Cô ao ước được chăm sóc, quan tâm, và những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống cũng làm cô xúc động. Có khi cô trả tiền để một đứa bé gọi tên cô, khiến cô cảm thấy đau lòng. Hoặc khi được gọi tên trong công việc, cô lại cảm thấy hạnh phúc. Có lẽ vì phải chịu đựng nhiều tổn thương, mất mát nên cuộc sống, tâm trí của Di không thể trở về như trước, thậm chí khi ngủ, “Tâm trạng của Di phản ánh một nỗi buồn. Cô tự ôm chặt mình, tìm kiếm sự an ủi từ bên trong mình”.
Mặc dù đau khổ, cảm thông với Di, nhưng đối với tôi, đứa em trai Phiên cũng đáng thương, là một nhân vật phụ đầy ý nghĩa, không chỉ làm nền cho nhân vật chính mà còn truyền đạt nhiều bài học về quá trình trưởng thành của một đứa trẻ. Hiểu sâu hơn về Di, tôi lại càng thương phiền cho đứa trẻ bị cuốn vào quá khứ của cô. Cậu bé nên được yêu thương, được chăm sóc, đi học, chơi đùa, chứ không phải bị đẩy vào một cuộc sống khó khăn, cô đơn như thế.
Kết thúc câu chuyện, Di đứng nhìn khói bếp lam lơ lửng, tự hỏi làm thế nào để giữ vững vẻ đẹp của nó. Khi cô chạm vào khói, chỉ cảm nhận được ngón tay lạnh lẽo, còn khói thì vụt bay qua và biến mất. Một chi tiết nhỏ nhưng đủ để gây xót xa cho độc giả, vì Di đã thất bại trong việc bảo vệ vẻ đẹp, và cô đơn với trái tim tan vỡ.
Tôi đứng trong khói tự hỏi làm thế nào để giữ vững vẻ đẹp của nó. Khói này, là món quà cuối cùng tôi dành cho em tôi. Nhưng khi nắm chúng, tôi chỉ cảm nhận được ngón tay mình, còn khói thì vụt bay qua và tan biến.
3. Vẻ đẹp trong tác phẩm Khói trời lộng lẫy
Kết thúc không hoàn hảo mở ra một không gian rộng lớn, làm cho độc giả cảm nhận được sự vận động, mất mát của Di trong hành trình tìm kiếm tình yêu, bảo vệ vẻ đẹp, và mong muốn có một bàn tay vững chắc để giúp cô vượt qua. Mặc dù như vậy, tác phẩm Khói trời lộng lẫy đã để lại cho độc giả nhiều cảm xúc lắng đọng, xót xa. Qua từng dòng văn nhẹ nhàng, lối viết đặc trưng của Nguyễn Ngọc Tư, độc giả cảm nhận được sự cô đơn, đau khổ trong cuộc sống của Di, ông Sáu Câu, cậu bé Phiên và các nhân vật khác.
Điều đặc biệt không chỉ là kết thúc mở, mà trong tác phẩm này còn thấy được sự sáng tạo trong việc xen kẽ giữa hiện tại và quá khứ. Sự kết hợp giữa ký ức và hiện thực tạo ra một cảm giác hòa quện, giúp độc giả hiểu rõ hơn về tính cách và những khó khăn mà các nhân vật đã trải qua. Mặc dù có nhiều chi tiết xen kẽ, nhưng không gây khó hiểu cho người đọc, điều này có thể coi là một thành công trong phong cách văn học của Nguyễn Ngọc Tư.
Suốt câu chuyện, độc giả không chỉ là bạn đọc, mà còn là người đồng hành cùng Di, chứng kiến sự khao khát bảo vệ rừng, thiên nhiên và vẻ đẹp của con người bị lãng quên của cô. Đặc biệt, với anh Viện phó, người để lại niềm tiếc nuối lớn, đã thể hiện được ước mơ về việc bảo vệ rừng xanh yêu thương. Điều này cho thấy tình trạng của các khu rừng đang biến mất do đô thị hóa, làm cho người đọc nhận thức được sự tan rã của thiên nhiên bởi sự ích kỷ của con người.
Con người đánh bại thiên nhiên bằng cách khinh bỉ, phá hủy nó. Nhưng thiên nhiên đáp trả bằng cách nào? Nó biến mất.
4. Kết luận
Vẫn giữ nguyên văn phong đơn giản, sâu lắng nhưng đầy ý nghĩa của cô Tư, Khói trời lộng lẫy đã chân thật phản ánh một thực tế đầy tàn nhẫn, 'trọng nam khinh nữ', đã ảnh hưởng đến tâm hồn của một đứa trẻ như thế nào. Không chỉ vậy, câu chuyện còn làm cho chúng ta cảm nhận sâu sắc về nỗi cô đơn tột cùng khi phải sống trong sự lạnh lùng của xã hội, một thế giới u ám của vùng quê hẻo lánh, nghèo nàn, hoang tàn. Vì phải sống trong một môi trường khắc nghiệt, đau khổ nên nhân vật luôn lạc lối trên con đường tìm kiếm vẻ đẹp thiêng liêng, hoặc chỉ đơn giản là một vẻ đẹp giản dị như 'khoảnh khắc đó tôi đã biết âm thanh đẹp nhất của cuộc sống là tiếng của một người nói yêu một người'.
Những trang sách cuối cùng gợi lại trong lòng người đọc một cảm giác không yên bình, như những đợt sóng cuồn cuộn xô bờ, khiến chúng ta cảm thấy ngày càng buồn bã, ám ảnh bởi sự cô đơn, thống khổ của những cuộc sống rung động, vô tâm, trống rỗng. Khói trời lộng lẫy không chỉ là về nỗi cô đơn vô tận của con người mà còn là sự lột tẩy thực tế đầy tàn nhẫn, để rồi dạy cho chúng ta cách yêu thương cuộc sống, cách che chở những trái tim tan nát, hoang tàn. Bởi vì tình yêu, sự quan tâm là điều cần thiết cho sự trưởng thành, phát triển của mỗi con người, vậy nên chúng ta càng phải bảo vệ để bảo toàn sự trong sáng, thuần khiết cho những linh hồn ấy.
Tóm tắt và Đánh giá bởi: Phương Anh - MyBook
Hình ảnh: Hà Vy