[Tóm tắt & Đánh giá Sách] 'Làm Sao Học Ít Hiểu Nhiều?': Chiến Lược Học Hiệu Quả

“Học mà không thấu hiểu kiến thức.

Học nhưng chỉ đạt được một phần kiến thức mong muốn.

Học mãi mà không có sự tiến bộ nào.

Học mãi nhưng hiệu quả công việc và thu nhập không tăng lên.

Bạn đã từng gặp phải tình trạng đó chưa?”

Trong thời đại hiện nay, không phân biệt tuổi tác, mọi người đều phải chịu trách nhiệm cập nhật kiến thức cho bản thân nếu muốn cuộc sống của họ và những người thân yêu trở nên tốt đẹp hơn. Việc học chiếm phần lớn thời gian hàng ngày của mỗi người, không chỉ học từ sách vở mà còn học từ những trải nghiệm và sự kiện xảy ra trong cuộc sống. 'Làm sao để học ít hiểu nhiều?' là một cuốn sách tổng hợp các phương pháp học hiệu quả hơn, giúp người đọc tiết kiệm thời gian, tiền bạc và công sức một cách hiệu quả hơn bao giờ hết.

Về tác giả

Zion Kabasawa là một bác sĩ tâm lý kiêm nhà văn. Ông sử dụng mạng xã hội như Facebook và Twitter để chia sẻ kiến thức về tâm lý học và tâm trí. Ông đã viết nhiều cuốn sách về kỹ năng sống, phương pháp ghi nhớ và cách sử dụng mạng xã hội, bao gồm “Đọc nhiều, nhớ bao nhiêu?” và “Phương pháp tối ưu hóa trí nhớ”...

Về tác phẩm

Với kiến thức sâu rộng về cách não bộ tiếp nhận, hấp thụ và xử lý thông tin sau hơn 30 năm nghiên cứu và giảng dạy về thần kinh và tâm lý học, Zion Kabasawa sẽ giải thích cách học từ tận gốc. Ông đề xuất những phương pháp học cụ thể để tiết kiệm thời gian và đạt hiệu quả tối đa. Bạn không cần phải có trí thông minh phi thường hay bộ nhớ siêu phàm để đạt được mục tiêu học tập, chỉ cần học cách học đúng, tất cả sẽ trở nên dễ dàng.

“Trong việc học của người trưởng thành, hiệu suất học là quan trọng nhất.”

Dành một vài giờ mỗi ngày để học với hiệu suất cao là rất cần thiết. Những người dành quá nhiều thời gian cho việc học thường không thành công, trong khi những người học hiệu quả trong thời gian ngắn thường đạt được nhiều thành công hơn. Do đó, hiệu suất là yếu tố quyết định trong quá trình học tập.

Con người tự nhiên ham học và tò mò. Sự phát triển của khoa học và văn hóa phần lớn là nhờ vào sự ham học của con người. Mọi người đều có tiềm năng để phát triển và hoàn thiện bản thân.

Tuy nhiên, sự kiện thi làm giảm ham thích học của con người. Việc học chỉ để chuẩn bị cho kỳ thi có thể làm cho việc học trở nên chán ngắt. Kết quả của bài kiểm tra thường làm cho mọi người cảm thấy tự ti về trí thông minh của mình. Hơn nữa, vì thiếu phương pháp học đúng, họ dễ dàng rơi vào tình trạng học lãng phí và không đạt được kết quả mong muốn.

Vui vẻ là động lực, còn khổ sở là chướng ngại

“Tôi không ưa từ 'thông minh'. 'Thành tích' mới là điều quan trọng, nghĩa là có phải làm tốt không? Có ai đạt thành tích kém nhất lớp mà lại thông minh không? Tôi nghĩ không.”

Có thể bạn cho rằng mình không thông minh, nhưng điều đó không quan trọng. Thành công không phụ thuộc vào trí thông minh mà phụ thuộc vào tâm lý học hay không học.

“Trong lĩnh vực khoa học về tâm lý và não bộ, việc thích hoặc không thích học có ảnh hưởng cơ bản đến hiệu quả học và kết quả học tập.”

Việc duy trì tâm trạng hứng khởi trong quá trình học là như đang “bóp chân ga” cho sự tiến bộ. Học trong tâm trạng căng thẳng và ép buộc sẽ dẫn đến sản xuất cortisol, làm giảm hoạt động của vùng giả não và khả năng ghi nhớ, giống như việc “đạp chân phanh” cho não bộ.

Tác giả đã gợi ý năm phương pháp để tăng sự yêu thích trong học tập:

1. Hỏi những người đã nhận ra sự thú vị của học tập để được họ truyền cảm hứng.

2. Nghe các chuyên gia xung quanh, họ có kiến thức sâu rộng để kích thích việc học của bạn.

3. Tham gia vào các cộng đồng học tập.

Ngoài ra, học một mình có thể làm cho tâm trạng của bạn trở nên không vui vẻ, khi đó bạn sẽ cảm thấy học tập gặp phải nhiều khó khăn hơn. Khi học cùng bạn bè, chia sẻ kiến thức cùng nhau, việc học không chỉ trở nên dễ dàng hơn mà còn thú vị hơn, giống như một trò chơi mà không cần phải cố gắng quá nhiều.

Phương pháp “kích thích vui vẻ” cho não

Phương pháp 1: Lựa chọn con đường khó khăn hơn

So với việc đọc một cuốn sách, ta chỉ biết được:

10% những điều chưa biết.

30% những điều chưa biết.

70% những điều chúng ta chưa biết.

Lựa chọn tốt nhất vẫn là lựa chọn thứ hai. Mặc dù cuốn sách chứa 70% kiến thức mới có thể dạy chúng ta nhiều điều, nhưng nó thường làm ta cảm thấy chán chường. Khi học quá nhiều điều mới, chúng ta thường dễ bỏ cuộc giữa chừng. Với cuốn sách chỉ chứa 10% kiến thức mới, dễ đọc hơn nhưng lại không dạy ta nhiều điều, dẫn đến việc chúng ta lãng phí thời gian vào những kiến thức đã biết.

“Nếu bạn chọn một thứ khó hơn một chút so với khả năng của bản thân, việc học của bạn sẽ được tối ưu hóa.”

Phương pháp 2: Chia nhỏ thời gian học

“Nếu bạn tạo thói quen học mỗi ngày, dopamine sẽ hỗ trợ bạn, làm việc học trở nên thú vị và bạn sẽ luôn muốn học.”

Có nhiều thử nghiệm tâm lý học đã chỉ ra rằng học tập phân tán (chia nhỏ thời gian học) làm cho kiến thức dễ dàng lưu vào trí nhớ, mang lại kết quả học tập cao hơn nhiều so với học tập tập trung. Khi bạn ôn lại kiến thức hoặc tiếp cận với một lĩnh vực kiến thức mỗi ngày, kiến thức đó sẽ dễ dàng lưu vào trí nhớ dài hạn hơn.

Phương pháp 3: Ghi lại thông tin

“Khi đạt được mục tiêu và thấy tiến bộ hàng ngày, não sẽ sản sinh dopamine, làm cho bạn cảm thấy vui vẻ.”

Khi bạn ghi chép và nhận thấy sự tiến bộ, dù là nhỏ nhặt, não sẽ tiết ra dopamine, tăng động lực. Việc ghi lại tiến bộ hàng ngày giống như phần thưởng cho sự nỗ lực, giúp bạn cảm thấy tiến bộ hơn. Nếu không có con số cụ thể để đo lường, việc ngồi học mỗi ngày cũng trở nên khó khăn hơn.

Phương pháp 4: “Lãnh đạo trong một lĩnh vực nhỏ”

“Được bạn bè và đồng nghiệp nhờ vả và biết ơn là thành quả của việc học.”

Khi bạn vượt trội hơn mọi người trong một lĩnh vực nhỏ, bạn trở thành người dẫn đầu. Khi đó, bạn sẽ nhận được sự quan tâm và câu hỏi từ mọi người về lĩnh vực bạn giỏi. Mỗi câu hỏi bạn trả lời là một cơ hội để giúp đỡ người khác, khiến bạn cảm thấy hạnh phúc hơn là tập trung vào lợi ích cá nhân.

Học không chỉ là vì bản thân. Khi học và chia sẻ kiến thức với người khác, bạn không chỉ phát triển bản thân mà còn cảm thấy hạnh phúc khi giúp đỡ người khác trưởng thành hơn. Giữ suy nghĩ này trong tâm trí, dù chỉ là bước nhỏ đầu tiên, bạn cũng đang trên đường trở thành 'đại tướng của một lĩnh vực nhỏ' của riêng mình.

Phương pháp mô phỏng

'Dành vài giờ để học một cách hiệu quả sẽ tiết kiệm 100 giờ sau này và tiến bộ nhanh chóng.'

Khi học cái gì mới, nên tham khảo phương pháp từ sách của một tác giả nào đó hoặc cách học của người khác trong giai đoạn đầu. Bắt chước nghe có vẻ đơn giản, nhưng hầu như mọi người không làm hoặc chỉ làm một phần. Dưới đây là những phương pháp thực tế và hiệu quả đã được thử nghiệm:

Phương pháp siêu ra

Nội dung chương này, đến một mức độ nào đó, hướng đến những người muốn tiến bộ trong việc học và nghiên cứu.

Giảng dạy

Theo nghiên cứu từ Viện Đào tạo Quốc gia về Hành vi Ứng dụng ở Mỹ, con người ghi nhớ:

10% những gì đọc (sách, báo,...);

20% những gì nghe;

30% những gì nhìn thấy (hiện vật, biểu đồ);

50% những gì được thảo luận trong nhóm;

75% những gì thực hành;

90% những gì dạy cho người khác.

Đây được gọi là kim tự tháp học tập. Nằm ở đỉnh tháp, phương pháp học tập hiệu quả nhất là khi mình giảng dạy cho người khác. Bất cứ ai cũng có thể chia sẻ kiến thức ở lĩnh vực mạnh của mình cho người khác. Việc này không chỉ giúp bạn ghi nhớ lâu kiến thức mà còn giúp những người xung quanh tiếp cận những kiến thức mới.

“Con người có thể tiến bộ vượt bậc bằng cách giảng dạy cho mọi người.”

Đừng vì thiếu kiến thức mà ngần ngại “dạy”. Chính vì kiến thức chưa đủ nên để tiến bộ nhanh chóng, hãy tích cực chia sẻ kiến thức của mình cho mọi người xung quanh. Vì phần kiến thức đó sẽ không tồn tại lâu trong ký ức của bạn, nó cần được truyền đi từ người này sang người khác để không bị mất đi giá trị.

Chia sẻ kiến thức qua mạng xã hội

Với những người sử dụng mạng xã hội cho mục đích riêng tư, có vẻ như có một rào cản lớn trong việc sử dụng mạng xã hội để chia sẻ thông tin.

“Bằng cách xem lại những bài đăng trên mạng, bạn cũng có thể ôn lại kiến thức một cách hiệu quả hơn.”

Việc ghi lại trải nghiệm, kiến thức trên các mạng xã hội như Facebook, Twitter không chỉ giúp bạn tránh quên mà còn chia sẻ thông tin đến những người khác, giúp họ hiểu biết hơn về một vấn đề hoặc học hỏi thêm.

Bên cạnh đó, thông tin bạn chia sẻ trên mạng xã hội sẽ thu hút sự quan tâm và bình luận của một cộng đồng. Nhờ những ý kiến tích cực hay góp ý, kiến thức của bạn sẽ được củng cố và bạn có thể nhận được góc nhìn mới từ người khác.

Viết hàng ngày sẽ cải thiện khả năng viết và suy nghĩ của bạn. Ngoài ra, viết những bài ngắn gọn hằng ngày sẽ cải thiện khả năng tổ chức và truyền đạt thông tin của bạn.

Tuy nhiên, ngày nay, giới trẻ thường dễ bị cuốn vào việc chia sẻ cảm xúc hay khoe khoang trên mạng xã hội. Điều này có thể khiến mạng xã hội trở thành nơi tranh cãi và gây gổ, nhưng mong rằng bạn sẽ sử dụng thời gian trực tuyến của mình vào những hoạt động có ích hơn.

Phương pháp học liên tục suốt 10 năm

“Việc học là một khoản đầu tư cho tương lai mười năm sau.”

Phương pháp 1: Học cách sống trong hiện tại

“Lí do chính khiến bạn không bắt đầu là vì bạn nghĩ rằng mình sẽ bắt đầu sau.”

Tiếp tục là việc dự đoán và tưởng tượng về tương lai. Thay vì mục tiêu là hạn chế ăn uống, điều khiến bạn từ bỏ không phải là mục tiêu đó mà là suy nghĩ về quá trình. Hãy nghĩ xem nếu bạn đã đặt ra suy nghĩ từ trước rằng bạn sẽ phải đối mặt với cơn thèm ăn trong ba tháng, liệu bạn có tiếp tục không?

Thay vì lo lắng về những điều chưa xảy ra, hãy bắt đầu hành động ngay từ khi suy nghĩ mới bắt đầu nảy nở. Sống trong hiện tại là con đường tắt đến hạnh phúc. Bệnh nhân thường sống trong tương lai và gặp rất nhiều lo lắng. Vậy tại sao không nghĩ rằng: “Sức khỏe của hôm nay không phải là điều tốt đẹp sao?”

Phương pháp 2: Sử dụng Hệ số Kỹ luật

“Mức độ nỗ lực và kết quả không tăng theo tỷ lệ thuận mà tăng theo luỹ thừa.”

Bạn có tin rằng học tập sẽ đem lại kết quả, và càng học nhiều thì hiệu quả càng cao?

Điều này hoàn toàn không chính xác. Trong việc học và nghiên cứu, nỗ lực không phải lúc nào cũng đem lại kết quả ngay lập tức. Khi bạn làm việc chăm chỉ, ban đầu bạn chỉ thấy được kết quả nhỏ bé. Và sau cùng, kết quả mới bắt đầu tăng lên đột biến.

Phương pháp 3: “Lối thoát ở trước mắt”

Kết quả cho mọi nỗ lực của bạn thường không xuất hiện ngay lập tức. Việc làm mà không thấy kết quả là điều bình thường. Trong tình huống như vậy, thường thì lối thoát đang nằm trước mắt, chỉ là bạn không thể nhìn thấy nó nếu vẫn quay đầu nhìn vào quá khứ.

Nếu bạn cảm thấy muốn bỏ cuộc vì không thấy kết quả, đó chính là dấu hiệu cho thấy “lối thoát” đang nằm trước mắt bạn. Bạn có quyết định tiếp tục bước tiếp không? Mọi nỗ lực sẽ được đền đáp xứng đáng cho những người kiên trì đến cùng.

Để trở thành chuyên gia, bạn cần dành ra 10000 giờ cho một việc gì đó. Một thời gian ba năm là quan trọng, như câu thành ngữ Nhật Bản: “Ngay cả việc ngồi trên tảng đá cũng mất ba năm.” Dù đó là tảng đá lạnh, nhưng khi bạn ngồi lên nó, trong ba năm, dù có lạnh đến đâu cũng sẽ ấm lên. Kiên nhẫn và sự nhẫn nại sẽ mang lại kết quả tốt.

Lời kết

Vẫn còn nhiều phương pháp khác được tác giả rút ra từ kinh nghiệm nhiều năm của mình mà trong giới hạn bài viết này tôi không thể đề cập hết. Cuốn sách nhằm mục đích giúp những người muốn xây dựng thói quen học tập lâu dài và tốt. Từ đó, mọi người có thể dựa vào kiến thức họ học được từ sách, báo chí, internet,... để xây dựng một lối sống hằng ngày tích cực và lành mạnh hơn.