[Tóm Tắt & Đánh Giá Sách] “Nghe Hiểu Lòng Người': Bí Quyết Tinh Thần Trong Hội Thoại

“Đầu Tiên Lắng Nghe, Sau Đó Hãy Nói”

Ý Nghĩa của Việc Trở Thành Người Lắng Nghe Tốt? Cuộc Sống Của Bạn Sẽ Thay Đổi Như Thế Nào? Bạn Sẽ Ảnh Hưởng Như Thế Nào Đến Cuộc Đời Của Người Khác? Ai Sẽ Nhìn Nhận Bạn Là Một Mẫu Lắng Nghe?

Món Quà Tuyệt Vời Nhất Cho Người Khác Là Trở Thành Phiên Bản Tốt Hơn Của Chính Mình. Và Bắt Đầu Từ Việc Trở Thành Một Người Lắng Nghe Hiệu Quả.

Về Tác Giả

Dale Carnegie (1888 - 1955), Tên Đầy Đủ Dale Breckenridge Carnegie, Sinh Ra Tại Maryville, Missouri, Hoa Kỳ Trong Một Gia Đình Nông Dân. Ông Là Một Nhà Văn, Chuyên Gia Huấn Luyện Mỹ, Người Đã Xây Dựng Những Chương Trình Nổi Tiếng Về Năng Lực Lãnh Đạo, Nghệ Thuật Thuyết Trình - Bán Hàng, Nghệ Thuật Đối Nhân Xử Thế. Mặc Dù Gặp Khó Khăn Nhưng Ông Vẫn Cố Gắng Tốt Nghiệp Học Viện Sư Phạm Tại Warrensburg. Sau Khi Ra Trường, Ông Phải Làm Nhiều Công Việc Vất Vả Để Kiếm Sống.

Đến năm 1911, sau khi tích lũy được số vốn 500 đô la, Dale Carnegie quyết định theo đuổi giấc mơ trở thành một nhà diễn thuyết. Tuy nhiên, cuộc sống lại đưa ông trở thành học viên của Học viện Kịch nghệ tại New York, trải qua thời kỳ khó khăn và phá sản.

Trong những thời điểm khó khăn đó, Dale Carnegie bắt đầu giảng dạy các khóa học về kỹ năng giao tiếp và nghệ thuật nói trước công chúng. Ông rút ra kinh nghiệm từ các triết gia lừng danh và áp dụng những câu chuyện thực tế từ học viên của mình và kinh nghiệm cá nhân để phát triển ra hệ thống lý thuyết và giải pháp. Những ý tưởng của ông đã là cơ sở cho Tổ chức Đào tạo Dale Carnegie - tổ chức dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực phát triển cá nhân và doanh nghiệp từ năm 1912. Đã hơn 100 năm trôi qua với sự phát triển và hoàn thiện, ảnh hưởng đến hàng triệu lãnh đạo và học viên trên toàn thế giới.

Dale Carnegie là người tiên phong trong việc đào tạo và phát triển con người, tin tưởng vào 'khả năng tự hoàn thiện' của mỗi cá nhân. Ông tin rằng mọi người đều có khả năng thay đổi hành vi của mình theo hướng tích cực khi được trang bị và có cơ hội áp dụng các công cụ hữu ích.

Cuốn sách đầu tiên của ông, 'Art of Public Speaking' (1915), đã mở ra một hành trình vĩ đại. Dale Carnegie cũng là tác giả của hai cuốn sách nổi tiếng 'How to Win Friends and Influence People' (1936) và 'How to Stop Worrying and Start Living' - hai tác phẩm đã thay đổi cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới.

Dale Carnegie qua đời vào ngày 1 tháng 11 năm 1955 vì căn bệnh Hodgkin tại New York, và được hỏa thiêu tại quê nhà Belton, quận Cass, Missouri.

Về cuốn sách

'Điều quý giá nhất mà bạn có thể tặng đi là trở thành phiên bản tốt hơn của bản thân mình.'

Và điều đó bắt đầu từ việc trở thành một người lắng nghe hiệu quả hơn.'

Khi bạn thay đổi bản thân, bạn cũng đang thay đổi cuộc đời mình. Thay đổi cuộc đời của bạn cũng là thay đổi thế giới xung quanh. Phát triển cá nhân không chỉ tác động đến cách mà con người tương tác với nhau ngày nay mà còn ảnh hưởng đến nhiều thế hệ sau này. Điều này đã được Dale Carnegie chứng kiến hàng ngày trong công việc của mình. Khả năng lắng nghe thực sự có thể xem là kỹ năng quan trọng nhất, mang lại sự thay đổi đáng kể cho cuộc sống của bạn.

Khả năng thực sự lắng nghe người khác không chỉ giúp bạn thu thập thông tin mà còn giúp bạn phát triển tư duy phục vụ trong mọi hoàn cảnh. Kỹ năng này là chìa khóa giúp bạn đạt được tư duy đó ở mức cao nhất.

“Thay đổi là điều duy nhất luôn ổn định. Nếu bạn không tự cải thiện, đó có nghĩa là bạn đang ngày càng tồi tệ hơn.”

Bao lần bạn gặp phải tình huống xung đột về lợi ích, khi một trong hai bên phải hy sinh quyền lợi của mình? Tình huống này có thể xảy ra ở mọi nơi, từ gia đình đến công việc.

Nếu ta suy nghĩ khác về vấn đề? Một cách giảm xích mích, củng cố mối quan hệ và mở ra góc nhìn mới? Có cách đó. Đó là lắng nghe.

Chỉ nghe không đủ để giải quyết vấn đề. Lắng nghe không chỉ là ngồi yên và chờ đợi câu trả lời. Bạn phải biết hỏi đúng điều, lắng nghe hiệu quả, để hành động có sự thấu hiểu. Vấn đề là đặt mình vào hoàn cảnh của người khác và hiểu góc nhìn của họ về thế giới.

Kỹ năng lắng nghe không tự nhiên có. Nó đến từ quá trình học hỏi. Lắng nghe hiệu quả là nghệ thuật. Khi bạn thực sự lắng nghe, bạn xây dựng mối quan hệ với người khác. Giao tiếp có thể xây dựng hoặc phá hủy mối quan hệ. Đó là lý do Dale Carnegie viết 'Đọc vị bất cứ ai'.

Lắng nghe hiệu quả là một nghệ thuật và cũng là một kỹ năng. Như một họa sĩ hoặc nhà điêu khắc, bạn có thể học để trở thành người lắng nghe hiệu quả. Khi thành thạo kỹ năng này, bạn nhận ra một thế giới mới. Một thế giới mà bạn nhận ra ý định thực sự của người khác.

Có sự khác biệt rõ ràng giữa nghe và lắng nghe. Bạn có thể nghe và lặp lại những gì người khác nói. Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn lắng nghe. Nghe xảy ra khi giọng nói đập vào tai bạn mà không phải là lựa chọn của bạn.

Nghe - không tự nguyện. Đôi khi bạn nghe những điều bạn không muốn, nhưng không thể ngừng.

Lắng nghe không chỉ là việc nghe, mà còn là việc thấu hiểu. Đó là hoạt động tương tác, bạn phải tham gia và cam kết đúng bạn đang lắng nghe. Đòi hỏi sự tập trung và nhận thức để hiểu ý nghĩa của những gì bạn nghe được.

Trong cuộc trò chuyện, đôi khi đối phương có thể lặp lại những gì bạn nói, nhưng họ không hiểu bạn đang muốn nói gì.

Nhiều người tự tin rằng họ là người lắng nghe tốt. Nhưng trong thực tế, có sự khác biệt lớn giữa tự đánh giá và đánh giá từ người khác. Có thể bạn cho rằng mình là người lắng nghe xuất sắc, nhưng liệu có phải không?

Bạn có thể đồng thời trả lời điện thoại và tin nhắn không?

Bạn có dễ bị khó chịu và phản ứng theo cảm xúc khi nghe người khác nói không?

Bạn có thể đồng thời xử lý tin nhắn hoặc email trong khi đang nói chuyện qua điện thoại không?

Bạn có cảm thấy bất tiện khi có khoảng im lặng trong cuộc trò chuyện không?

Khi người khác đang nói câu chuyện, bạn có thường gián đoạn để kể câu chuyện của mình rồi mới để họ tiếp tục không?

Bạn có từng nhận ra rằng mọi người dường như không vui vẻ khi nói chuyện với bạn không?

Để làm cho cuộc trò chuyện diễn ra mạch lạc, bạn có thường hỏi những câu có thể trả lời bằng 'có' hoặc 'không' không?

Bạn hay tham gia trò chơi 'làm quỷ dữ' để giúp người khác nhìn nhận vấn đề từ một góc độ khác không?

Nếu ai đó liên tục nói về một vấn đề mà bạn không quan tâm, bạn có cố gắng nói những điều mà họ muốn nghe để họ ngừng nói không?

Khi nghe người khác, bạn có suy nghĩ về cách trả lời họ không?

Bạn có cảm thấy không thoải mái khi người khác nói về các chủ đề nhạy cảm không?

Nếu ai đó có quan điểm khác hoàn toàn với sở thích của bạn, bạn sẽ không muốn thảo luận về điều đó với họ phải không?

Bạn không chú ý đến ngôn ngữ cơ thể hoặc hoàn cảnh của cuộc trò chuyện. Đối với bạn, điều quan trọng là những gì người khác thực sự nói phải không?

Nếu ai đó gặp khó khăn trong việc diễn đạt, bạn có giúp họ hoàn thành ý của mình bằng cách đề xuất không?

Nếu có ai đó muốn nói chuyện khi bạn đang bận rộn, bạn có kiên nhẫn đợi họ kết thúc để tiếp tục công việc của mình không?

Ý nghĩa của việc trở thành một người lắng nghe tốt hơn là gì đối với bạn? Cuộc sống của bạn sẽ thay đổi như thế nào nếu bạn biết cách lắng nghe hơn?

Mỗi cuộc giao tiếp đều bao gồm năm yếu tố: người gửi thông tin, quá trình mã hóa, thông điệp, quá trình giải mã, và người nhận thông tin.

Với ví dụ sống động, các kỹ thuật dễ học và các bài tập thực tế, Dale Carnegie qua cuốn Đọc vị tâm lý bất cứ ai. Bạn có thể tự đánh giá khả năng lắng nghe của mình qua bài kiểm tra “Bạn có nghe tôi nói không?”. Giới thiệu các đặc điểm thường thấy từ bảy loại người nghe để gợi ý cho bạn cách giao tiếp hiệu quả. Phân tích bốn cách lắng nghe: Giả vờ lắng nghe; Lắng nghe để đáp trả; Lắng nghe để học hỏi và Lắng nghe đồng cảm. Tất nhiên, đây không phải là danh sách toàn diện về các loại lắng nghe. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy nhiều hơn nữa trên Internet. Tuy nhiên, bốn loại này có thể bao gồm nhiều loại khác.

“Món quà tốt nhất bạn có thể tặng cho người khác là trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình. Và điều đó bắt đầu từ việc trở thành một người lắng nghe hiệu quả hơn.”

Các yếu tố liên quan đến người nhận tin

“Sự thay đổi bắt đầu từ việc lắng nghe và sau đó là việc mở đầu cuộc trò chuyện với người đang thực hiện điều bạn không nghĩ là đúng.”

Dựa trên khung tham chiếu và bộ lọc của người nhận. Khung tham chiếu là hiểu biết tổng quan của bạn về một tình huống hoặc đề tài cụ thể. Nếu bạn trải qua những trải nghiệm tái diễn với một người nào đó, những trải nghiệm đó sẽ xây dựng nên một khung tham chiếu cho phản ứng của bạn đối với họ. Bộ lọc là cách bạn vô thức chọn lọc và tập trung vào một điều gì đó. Việc lắng nghe hiệu quả đến từ việc tự nhận thức về khung tham chiếu và bộ lọc của bản thân cũng như cách chúng ảnh hưởng đến cách bạn tiếp nhận thông điệp từ người khác.

“Bạn có thể thu hút được nhiều bạn bè hơn trong hai tháng bằng cách quan tâm đến câu chuyện của người khác hơn là cố gắng khiến họ quan tâm đến câu chuyện của bạn trong hai năm.”

Sự phân chia thời gian giữa tập trung hoàn toàn, tập trung chọn lọc và bị phân tâm có thể thay đổi.

Giả vờ nghe là khi người nghe tạo ra ấn tượng rằng họ đang lắng nghe, nhưng thực ra họ chỉ đang mơ màng hoặc suy nghĩ về điều gì khác. Có bốn cách lắng nghe: Nghe để đáp trả khi bạn chỉ nghe để giải thích hoặc bảo vệ ý kiến của mình. Nghe để học hỏi là việc lọc thông tin để tìm kiếm thông tin mong muốn. Nghe để đồng cảm là quá trình tìm hiểu về một cá nhân cụ thể.

Yếu tố từ phía người truyền thông

Dựa trên khung tham chiếu và bộ lọc của người truyền thông cần phải cẩn thận trong việc sử dụng từ ngữ, vì những giá trị mà chúng truyền tải sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cách chúng ta hiểu sự việc. Những người có cùng bối cảnh - giới tính, học vấn, tuổi tác, quốc tịch... - thường có khung tham chiếu tương tự về những vấn đề xung quanh.

Vấn đề lớn nhất trong giao tiếp là những ảo tưởng nó tạo ra. Khi bạn không hiểu rõ người bạn đang nói, thông điệp có thể bị hiểu sai. Phải phân biệt rõ ràng giữa phong cách giao tiếp và thông tin. Thông tin là cái được truyền đi, còn giao tiếp là trải nghiệm.

Bạn không lắng nghe! Những thất bại trong giao tiếp đến từ sự hiểu sai. Nó phát sinh khi mỗi người có cách hiểu khác nhau về thông điệp. Người đã trải qua nhiều xung đột giao tiếp có thể dẫn đến xung đột rõ ràng. Quan trọng nhất là phải lắng nghe người khác hiệu quả.

Kỹ năng lắng nghe đòi hỏi việc đặt câu hỏi thông suốt: câu hỏi cơ bản, câu hỏi xây dựng và câu hỏi đánh giá. Điều quan trọng là hiểu rõ hơn người khác. Dale Carnegie đã phát triển kỹ thuật Cái nhìn nội tại để đặt những câu hỏi có ý nghĩa.

Mặt lạnh như tiền, quan sát cơ thể có thể đưa ra nhiều thông tin hơn là nghe lời. Giao tiếp phi ngôn ngữ không phải là qua từ ngữ. Ta có thể lắng nghe thông qua cử chỉ cơ thể.

Thực hiện câu hỏi thông qua ba bước: cơ bản, xây dựng và đánh giá. Người thường trả lời câu hỏi mà họ nghĩ là được hỏi thay vì trả lời ý bạn muốn biết. Lắng nghe hiệu quả bắt đầu bằng cách hiểu rõ người khác.

Giao tiếp không chỉ qua lời nói. Quan sát cơ thể cũng là một cách lắng nghe. Thông điệp không chỉ qua từ ngữ mà còn qua cử chỉ cơ thể.

“Gắp tay là biểu hiện mạnh mẽ nhất của quyền lực và tự tin.”

Trong thế kỷ mới, sự phổ biến của email, tin nhắn và mạng xã hội đã thay đổi cách chúng ta giao tiếp. Để hiểu rõ thông điệp trong giao tiếp văn bản, chúng ta cần chú ý đến ảnh hưởng của khung quy chiếu mà chúng ta đang sử dụng để hiểu thông điệp.

“Mạng xã hội chỉ là một nền tảng. Twitter là nơi cập nhật nhanh chóng. Facebook là nơi cá nhân hóa, nơi bạn kết nối với bạn bè và nhóm.”

Để hiểu người khác qua giao tiếp văn bản, ta cần chú ý đến ngữ điệu, việc in đậm, in hoa; biểu tượng cảm xúc; dấu câu, từ viết tắt... Điều này giúp ta lắng nghe trong giao tiếp văn bản, một xu hướng phổ biến trong thế kỷ mới.

Kết luận

'... Khi đã thành thạo kỹ năng này, bạn sẽ phát hiện ra một thế giới hoàn toàn mới mà bạn chưa từng biết đến đang mở ra trước mắt. Một thế giới mà bạn có thể nhận ra những gì một người đang thực sự muốn nói, không chỉ những điều được truyền tải ở bề mặt.'

Trong thế giới ngày nay, chúng ta đã quá quen với việc theo đuổi lợi ích cá nhân và đôi khi quên đi sự quan trọng của việc dừng lại và lắng nghe. Khả năng lắng nghe người khác thực sự là kỹ năng quan trọng nhất, có thể thay đổi cuộc sống của bạn và những người xung quanh. Trong giao tiếp hàng ngày, kỹ năng lắng nghe giúp xây dựng mối quan hệ dựa trên việc tiếp nhận thông tin; trong công việc, lắng nghe không chỉ giúp tiếp nhận kiến thức từ chuyên gia, mà còn thấu hiểu đồng nghiệp và phát triển cùng nhau.

Mặc dù lắng nghe chỉ là một phần của giao tiếp, nhưng thường bị lãng quên. Bước đầu tiên để trở thành một người lắng nghe hiệu quả hơn là thừa nhận rằng lắng nghe hiệu quả là một quá trình năng động. Quá trình này bao gồm hiểu khung quy chiếu và bộ lọc của bản thân, nhận biết yếu tố ảnh hưởng đến nội dung thông điệp, và xem xét lại giả định về khung quy chiếu và bộ lọc của người khác.

Khi bạn trở thành một người lắng nghe hiệu quả, bạn có khả năng thay đổi mối quan hệ của mình.

'Hãy lắng nghe một cách toàn diện những gì người khác nói.'

Hầu hết mọi người không bao giờ lắng nghe.'

Tóm tắt bởi: Nguyễn Thị Ngọc Ánh - Tác giả

Hình ảnh: Nguyễn Thị Ngọc Ánh