Sáng tạo là gì? Bạn có thực sự hiểu bản chất của từ này không? Theo cách hiểu thông thường, sáng tạo là quá trình tạo ra giá trị mới, khác biệt với bản gốc, mang tính mới mẻ, độc đáo. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở đây, bạn chỉ mới thấy bề nổi. Đối với tác giả Osho, sáng tạo là định nghĩa về con người mới, là sự bùng cháy sức mạnh bên trong. Điều này được thể hiện trong cuốn sách.
Sáng Tạo - Khơi Dậy Sức Mạnh Nội TạiTrong lời đề từ, sáng tạo được xem là hương thơm của tự do, là sự nổi loạn ngoạn mục nhất trong cuộc sống. Con người chỉ thực sự sáng tạo khi vượt qua những khuôn mẫu thông thường. “Người sáng tạo không thể đi theo lối mòn cũ kỹ. Anh ta phải tự mở lối đi riêng, khám phá những bí ẩn của cuộc đời. Anh ta phải dấn thân, vượt qua tâm trí của đám đông.”
Tác giả cuốn sách là ai?
Osho, tên thật là Chandra Mohan Jain, là một nhân vật đặc biệt. Thay vì theo một trường phái cụ thể như các nhà hiền triết khác, ông thuộc “phái đa năng” với hàng ngàn bài giảng về mọi chủ đề, từ cá nhân, khám phá ý nghĩa tồn tại, đến các vấn đề xã hội và chính trị.
Nhiều tờ báo đã mô tả con người và tính cách của ông. Tờ Sunday Times của London gọi Osho là một trong “1.000 Người kiến tạo của Thế kỷ 20”, trong khi tờ Sunday Mid-day của Ấn Độ xếp ông cùng với Gandhi, Nehru và Đức Phật là những người thay đổi vận mệnh Ấn Độ.
Ông còn nổi tiếng với những đóng góp cách mạng trong lĩnh vực chuyển hóa nội tâm qua thiền định.
Lời chia sẻ của tác giả về cuốn sách
Theo Osho, có một quy luật khắc nghiệt rằng những người làm công việc sáng tạo không bao giờ mơ tưởng đến sự trọng vọng. Họ sống như những người du mục, đời sống đầy chông gai và dễ mất phương hướng. Đó là điều kiện tốt nhất để sáng tạo. Nhưng trong tương lai, mỗi người sẽ có lối sống riêng; cuộc sống du mục sẽ là kết quả của một cuộc đời được định trước và tuân theo quy luật cũ.
Loài người cần một mảnh đất tự do. Chủ nghĩa du mục là lối sống không theo quy tắc xã hội, là phản ứng tất yếu. Nhưng nếu tầm nhìn của tác giả trở thành hiện thực, chủ nghĩa du mục sẽ biến mất vì không còn tâm trí đám đông thống trị con người. Khi đó chỉ còn sự sáng tạo. “Người sáng tạo có sự thấu hiểu để nhìn thấy những điều chưa ai thấy và nghe thấy những điều chưa ai nghe.”
Qua cuốn sách Sáng Tạo - Khơi Dậy Sức Mạnh Nội Tại, chúng ta nhận được gì?
Trong hành trình khám phá sự sáng tạo, tác giả Osho chia sẻ quan điểm về năm vấn đề sau:
Thứ nhất, CHUẨN BỊ SẴN SÀNG, bao gồm:
Sống một cuộc đời phong phú
An nhiên trong mọi hành động
Hài hòa với thiên nhiên
Thứ hai, NĂM TRỞ NGẠI, được thể hiện gồm:
1- Ý thức về bản thân
2- Chủ nghĩa hoàn hảo
3- Trí tuệ
4- Niềm tin
5- Sự mê hoặc của danh vọng
Thứ ba, BỐN CHÌA KHÓA, bao gồm:
1- Trở lại như một đứa trẻ
2- Sẵn sàng học hỏi
3- Thấy Niết bàn giữa đời thường
4- Sống với những giấc mơ
Thứ tư, BỐN CÂU HỎI, với những nội dung tương ứng bao gồm:
1- Ký ức và trí tưởng tượng
2- Chứng trầm cảm sau sinh
3- Sự sáng tạo và sự lai tạo
4- Nghệ thuật tôn trọng đồng tiền
Thứ năm, SÁNG TẠO, như phần kết luận:
Sự sáng tạo tối thượng và ý nghĩa cuộc sống.
Mở đầu cuốn sách, Osho đặt tiêu đề CHUẨN BỊ SẴN SÀNG, kèm theo đoạn trích: “Khi bệnh tật biến mất, mọi người đều trở thành nhà sáng tạo. Chỉ những người ốm đau mới gieo rắc sự tàn phá, còn ai khỏe mạnh thì đều sáng tạo. Sáng tạo là hương thơm của sức khỏe. Khi con người thực sự khỏe mạnh, khỏe toàn diện, tự thân họ sẽ trở nên sáng tạo và khát khao sáng tạo.”
Sống đời phong phú, con người cần sống một cuộc đời đa chiều, bao gồm: sống có ý thức, sống với lòng trắc ẩn và sống có sáng tạo. Mỗi yếu tố tương ứng với sự hiện hữu, tình cảm và hành động. Con người mới phải hội tụ đủ ba yếu tố này để trở nên toàn vẹn; thiếu một sẽ khiến bạn trở nên thiên lệch, khiếm khuyết.
Bạn có thể chọn sống cuộc đời đơn chiều và đạt được một số thành tựu nhất thời. Nhưng nếu muốn có ánh hào quang lâu dài và tác động lớn đến nhân loại, bạn phải sống cuộc đời đa chiều. Một cuộc sống đơn chiều chỉ mang lại vinh quang cá nhân tạm thời và không thể thay đổi toàn diện nhận thức và hành vi của con người trên thế giới. Mục đích của chúng ta là khai sáng thêm nhiều người theo con đường ba chiều này. Đó cũng là định nghĩa của Osho về con người mới.
Trong phần này, Osho so sánh bản chất của logic và thơ ca. Logic thì khô khan, không thể nhảy múa hay bay bổng, không yêu thương, lạnh lẽo và mang ý nghĩa toán học, thiếu nhân văn. Ngược lại, thơ ca thì sống động, bay bổng, là vũ điệu của trái tim, biết yêu thương và nhảy múa giữa những nghịch lý của tình yêu, mang tính nhân văn.
Thơ ca, âm nhạc, hội họa và cảm xúc làm cho cuộc sống con người thêm phong phú, ấm áp và sâu sắc. Cuộc sống không chỉ dừng lại ở những con số mà còn chứa đựng tính nhân văn, làm cho tâm hồn con người thêm phần mềm mại, ấm áp.
Ba yếu tố mà Osho khám phá trong định nghĩa về con người mới là: hiện hữu, xúc cảm và hành động. Hành động luôn chứa đựng tính sáng tạo; xúc cảm luôn bao gồm những gì thuộc về thẩm mỹ như tình yêu, cái đẹp; còn sự hiện hữu luôn mang tính chiêm nghiệm, nhận thức sáng suốt và ý thức nội tâm.
An nhiên trong hành động, để có sự thảnh thơi, bạn phải hiểu bản chất của hành động và những dòng chảy ngầm trong nó. Nhiều người muốn thảnh thơi nhưng không thể. “Sự thảnh thơi giống như hoa nở, bạn không thể ép buộc nó. Bạn phải hiểu toàn diện hiện tượng này, như lý do vì sao bạn bận rộn và luôn bị ám ảnh bởi các hoạt động.”
Trước hết, tác giả muốn phân biệt rõ hai khái niệm hành động và hoạt động. Dù thoạt nhìn chúng có vẻ tương đồng, nhưng với Osho, hành động và hoạt động là hai khái niệm hoàn toàn khác biệt. Hành động xuất hiện khi tình huống đòi hỏi, trong khi hoạt động lại là sự phản ứng từ nội tâm bất an, không yên tĩnh. Hành động là sản phẩm của tâm trí tĩnh lặng, còn hoạt động lại xuất phát từ tâm trí bất ổn, mang tính phá hoại.
Sự khác biệt giữa hành động và hoạt động ảnh hưởng lớn đến con người. Hoạt động có thể khiến bạn bị ám ảnh, mất đi sự tĩnh lặng, trong khi hành động lại là đáp ứng tự nhiên và toàn diện cho mỗi tình huống. Hoạt động không tự nhiên, mà mang tính ngẫu nhiên, xuất phát từ quá khứ, trong khi hành động thì ngược lại, mang tính sáng tạo và tự nhiên.
Khi con người có những hoạt động bất thường, thường hay đổ lỗi cho ma quỷ. Osho lại cho rằng, chính tâm trí bất an mới là nguyên nhân. Tâm trí trống rỗng là xưởng thợ của Thượng Đế, không phải ma quỷ. Khi bạn đạt được bất kỳ đỉnh cao sáng tạo nào, niềm vui sẽ luôn ngập tràn trong bạn, như khi bạn đứng trên đỉnh núi cao ngắm mây trời.
Hoạt động xảy ra khi bạn hành động mà không liên quan đến tình huống. Hãy tự quan sát, phần lớn năng lượng của bạn bị tiêu hao bởi các hoạt động không cần thiết. Người thảnh thơi bảo toàn năng lượng tự nhiên và dành toàn tâm toàn ý cho hành động khi cần.
Bạn cần tỉnh táo nhận ra sự khác biệt giữa hành động và hoạt động. Thư giãn thực sự đến khi bạn không bị ràng buộc bởi các nghĩa vụ hay áp lực. Sự thư giãn không chỉ nằm ở thể xác hay tâm trí mà lan tỏa khắp cơ thể, bao gồm thân, trí, tâm.
Thư giãn là trạng thái không thể ép buộc, bạn chỉ cần buông bỏ tiêu cực và rào cản để thư giãn tự đến. Khi đó, năng lượng tích cực sẽ hình thành, giúp bạn sáng tạo, thông minh và nhạy cảm hơn. Tuy nhiên, năng lượng tích cực cần được sử dụng, nếu không sẽ gây bất an, bồn chồn. Năng lượng cần được bộc lộ để phát huy sức sáng tạo, nếu không nó sẽ sinh ra bệnh.
Hành động vô tư đôi khi là biểu hiện của sự năng lượng tràn đầy, hãy dám chia sẻ và mặc cả về nó. Hãy luôn là chính mình, tận hưởng cuộc sống mà không ràng buộc bởi bất kỳ quy tắc hay mẫu mực nào. Hãy giữ vững bản thân và tìm hiểu những gì tiềm ẩn bên trong mình.
Theo Osho: “Khi thời gian đến, bạn sẽ trở thành một vị Phật.”
Hài hòa với tự nhiên là cách tiếp cận sáng tạo. Sự sáng tạo đến khi bạn hoàn toàn thư thái, nhưng không phải là trạng thái thờ ơ. Khi bạn hòa mình vào trạng thái bình an, Thượng đế sẽ hiện hữu và sự sáng tạo sẽ bùng nổ.
Sự sáng tạo đến khi bạn hòa mình với tự nhiên, theo nhịp điệu của vũ trụ. Đây chính là chìa khóa của sự thông thái. Mỗi khi bạn hài hòa với tự nhiên, bạn trở thành một nghệ sĩ đích thực.
Bạn không cần trở nên nổi tiếng. Người sáng tạo thực sự không quan tâm đến danh vọng, vì họ đã tìm thấy niềm hạnh phúc trong công việc của mình. Khi bạn sáng tạo, những ham muốn vật chất sẽ tan biến, và bạn trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
Vẫn còn rất nhiều ý nghĩa của sự sáng tạo trong con người và cuộc sống cần được khám phá...
Cảm nhận từ bên trong
Đọc cuốn sách Sáng tạo- Bừng cháy sức mạnh bên trong, tôi bị cuốn vào những dòng chữ kích thích tinh thần của mình. Sáng tạo không chỉ đơn thuần như từ ngữ mà nó còn ảnh hưởng sâu sắc đến con người. Sự sáng tạo thể hiện qua nhiều cách khác nhau. Theo tác giả Osho, sáng tạo là nguồn năng lượng bùng cháy bên trong và là bản sắc mới của con người. Đọc sách, tôi như được làm mới, nhận ra bản chất thực sự của bản thân và sự hiện diện của mình trong thế giới này.
Tác giả: Nguyễn Phương Huyền My- MyBook.
Hình ảnh: Nguyễn Phương Huyền My