Buzz
'Một cuộc hành trình khám phá nên bắt đầu từ đâu? Dĩ nhiên là từ quá khứ, một quá khứ xa xôi từ thời điểm ngôn ngữ được sinh ra. Những câu hỏi chúng ta sẽ khám phá trong quyển sách này không xoay quanh thuật ngữ về bán dẫn, tế bào thần kinh hay thuật toán... mà là về bản chất của hiện thực, con người và tâm trí. Sự khó hiểu bắt đầu khi chúng ta hỏi 'Con người là gì?' thay vì 'Người máy sẽ cướp những công việc nào của con người?'. Chỉ khi có thể trả lời được câu hỏi đầu tiên, chúng ta mới có thể giải đáp câu hỏi thứ hai một cách đầy đủ.'
Bao giờ bạn đã tự hỏi tại sao con người có thể tiến đến bước đường ngày hôm nay không? Hầu hết chúng ta đều hiểu rằng máy tính, thiết bị điện tử, các định lý hay phép toán đều cần một thời gian dài để nảy ra ý tưởng, hình thành và chứng minh. Chúng ta cũng biết rằng sau mỗi tiện ích hay công nghệ hiện đại mà chúng ta sử dụng hàng ngày là một câu chuyện dài liên quan đến hàng trăm năm lịch sử và những nhân vật nổi tiếng. Tuy nhiên, nếu nhìn kỹ hơn, sâu hơn và soi chiếu vào một dòng lịch sử dài hơn, một dòng lịch sử từ gốc, từ góc nhìn tổng quát về lịch sử loài người thì có lẽ nó sẽ trở nên sâu sắc và ấn tượng hơn nhiều.
Và một trong những cuốn sách có thể thay đổi cách nhìn và kiến thức của chúng ta về thời kỳ hiện nay, về thời đại mà chúng ta đang sống nhưng lại bắt đầu từ gốc rễ của lịch sử loài người, từ cái gốc căn bản đến những sự phát triển vượt bậc của nhân loại qua các thời kỳ, chỉ có thể kể đến cuốn 'Thời Đại Thứ Tư' của tác giả Byron Reese. Theo tôi, đây là cuốn sách rất đáng đọc và nên đọc cho bất cứ ai đang mơ mộng về thời đại mình đang sống, về bối cảnh và sự phát triển xung quanh, về xu hướng và cơ hội việc làm trong bối cảnh xuất hiện của AI. Tất cả sẽ được giải thích và giải mã trong cuốn sách này, vừa mang tính học thuật nhưng cũng không kém phần thú vị và hóm hỉnh. Nếu đến giờ bạn vẫn cảm thấy AI, công nghệ hay những thay đổi xung quanh về bối cảnh và thời đại là những khái niệm xa lạ, tôi tin rằng cuốn sách này là dành cho bạn!
1. Giới thiệu về Tác Giả
Byron Reese là giám đốc điều hành kiêm người phụ trách xuất bản nội dung cho công ty nghiên cứu công nghệ Gigaom, cũng là người sáng lập của một số công ty công nghệ cao. Ngoài ra, ông còn là chủ nhân của nhiều bằng sáng chế đã được cấp hoặc đang chờ được cấp trong nhiều lĩnh vực như gọi vốn cộng đồng, sáng tạo nội dung và tâm lý học. Có thể nói, Byron đã dành phần lớn đời mình để nghiên cứu về mối quan hệ giữa con người và công nghệ. Do đó, khi nhắc đến Byron Reese, ta có thể hiểu rằng ông là một doanh nhân và cũng là một nhà nghiên cứu công nghệ.
Trong các tác phẩm của Byron, điều đặc biệt không phải là việc ông dự đoán tương lai dựa trên hiện tại, mà là cách ông nhìn nhận hiện tại và suy luận về tương lai từ sự phát triển lịch sử, tiến hóa sinh học và văn hóa xã hội của loài người. Việc kết hợp kiến thức và hiểu biết này đã tạo nên cuốn 'Thời đại thứ tư', mở ra cái nhìn độc đáo về thế giới và tương lai.
Tổng quan về tác phẩm
'Thời đại của chúng ta ít thay đổi so với toàn bộ lịch sử. Chỉ có ba lần thay đổi đích thực, và đều bắt nguồn từ công nghệ - không phải từ một công nghệ đơn lẻ mà từ sự kết hợp của nhiều công nghệ, tác động sâu rộng đến con người và thậm chí là mặt sinh học. Vậy nên, chỉ có ba lần thay đổi lớn cho đến nay. Và quyển sách này sẽ đề cập đến lần thay đổi thứ tư.'
'Thời đại thứ tư' bắt đầu bằng việc khám phá kỹ lưỡng quá khứ, qua quá trình hình thành và phát triển lịch sử con người, đến việc phân tích tác động của trí tuệ nhân tạo, câu hỏi liệu AI có thể thay thế và làm mất cơ hội việc làm của con người, rồi dẫn đến sự mở ra về thời đại thứ năm sắp tới. Mặc dù nội dung không nhiều, nhưng đủ để ta hiểu tổng quan về lý do thời đại thứ tư tồn tại cũng như những gì đang chờ đợi trong thời đại thứ năm.
Từ thời đại đầu tiên đến thời đại thứ tư là một hành trình dài, tác giả đã chi tiết lý giải về ba thời kỳ trước khi đến thời đại thứ tư với tất cả tiện ích hiện tại.
Trong phần đầu của cuốn sách, tác giả minh họa chi tiết về ba thời đại mà con người đã trải qua trước khi đến thời đại thứ tư, nơi có tất cả tiện ích hiện tại.
Theo quan điểm của tác giả, thuật ngữ 'công nghệ' đề cập đến việc 'áp dụng kiến thức vào vật, quy trình hoặc kĩ thuật' và được sinh ra để nâng cao khả năng và năng lực của con người. 'Công nghệ tạo điều kiện cho chúng ta làm những việc trước đây không thể làm được, hoặc làm tốt hơn những việc đã làm.'
Thời đại đầu tiên, được tác giả đề cập, là thời kỳ chứng kiến sự phát triển lớn của con người, khi số tế bào não tăng gấp ba lần so với các loài khỉ, khoảng 100.000 năm trước - thời kỳ mà con người học cách sử dụng lửa và phát triển ngôn ngữ đầu tiên. Lửa, như một phép mà thuật, đã mang lại ánh sáng và an toàn, tạo điều kiện cho sự di chuyển đến vùng lạnh và cải thiện sức khỏe qua việc nấu ăn.
Tinh thần all in vào sức mạnh của bộ não đã chuẩn bị cho việc xuất hiện của công nghệ thứ hai, đó là ngôn ngữ. Ngôn ngữ, như đã khẳng định bởi nhà sử học Will Durant, là bước nhảy vọt khiến con người trở thành như ngày nay. Ngôn ngữ giúp giao tiếp, hợp tác và tạo ra trí tưởng tượng, cũng như hình thành xã hội và nền văn hóa.
Thời đại thứ hai là thời kỳ của nông nghiệp và đô thị. Nông nghiệp đã làm thay đổi cách con người sống và làm việc, thúc đẩy sự hình thành của đô thị và sự phân công lao động. Từ nông nghiệp và đô thị, con người bắt đầu tích trữ tài sản và phân chia lao động một cách rõ ràng.
'Nông nghiệp và đất tư hữu đã kết thúc sự bình đẳng kinh tế của thời đại đầu tiên. Sự bất bình đẳng về năng lực và vận may dẫn đến bất bình đẳng về tích lũy của cải. Mặc dù không có tiền tệ như ngày nay, ý thức về giàu có đã tồn tại.'
Khi ý thức về giàu có và phân biệt giai cấp nảy nở, cũng là lúc nô lệ bắt đầu xuất hiện - một hình thức bất công chưa từng thấy trước đây trong thời đại đầu tiên.
'Khi đô thị, tư hữu đất đai và tích trữ của cải đã xuất hiện, lòng tham của con người được kích thích bởi những kí ức về thời kém phần thiếu thốn đã trải qua. Sự tham lam về tài sản của nhiều người dường như không có hồi kết.'
'Đáng tiếc hơn khi : '
'Trong một thế giới không biết đến khái niệm về nhân quyền và tự do cá nhân, chế độ nô lệ hoàn toàn không gặp bất kỳ sự cản trở nào từ lương tâm.'
Sau thời đại thứ hai với sự xuất hiện của hai giai cấp, người cai trị và người bị cai trị, con người đã tiến vào thời đại thứ ba, thời kỳ gần nhất với chúng ta khi chữ viết và xe cộ bắt đầu được phát minh. Hai phát minh này đã thúc đẩy không ngừng hoạt động thương mại và tăng tốc độ di chuyển, đồng thời làm nền tảng cho việc hình thành luật pháp và tiền tệ.
Từ thời đại thứ nhất, thứ hai và thứ ba đã góp phần tạo ra một thời kỳ mới, từ 'tiến hóa' đến 'cách mạng'.
Thời đại thứ tư - thời của máy móc, công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Thời kỳ mà so với các thời đại trước, chúng ta đang được coi như sở hữu quyền năng của các vị thần. Trước đây, không ai tưởng tượng được con người có thể nhìn thấy mọi sự kiện từ xa chỉ qua màn hình điện thoại, điều chỉnh nhiệt độ cho trẻ con chỉ bằng vài thao tác đơn giản và nhanh chóng. Và cũng không ai tin rằng 'chúng ta có thể bay trên không cách mặt đất 10000 mét với vận tốc của âm thanh' một cách an toàn và ít rủi ro. Tuy nhiên, trong giai đoạn cuối của thời đại thứ ba, công nghệ tối tân và tiên tiến nhất mà mọi người có thể nghĩ đến chỉ có thể là máy tính.
'Máy tính là bộ trang phục công nghệ vượt trội của con người, là một phần của hệ thống thần kinh trung ương.'
Trước đây, Baggage - một trong những người đã đóng góp vào sự ra đời của máy tính - đã từng phát biểu về tầm quan trọng của nó rằng
'Khi một cỗ máy phân tích xuất hiện, nó chắc chắn sẽ là điểm chỉ dẫn cho ngành khoa học trong tương lai.'
Và với thời đại thứ tư, sự đột phá đáng chú ý nhất là sự ra đời của Trí Tuệ Nhân Tạo trong cuộc cách mạng tự động hóa. Như tác giả đã nhấn mạnh trong cuốn sách của mình:
'Mỗi thời đại mới đều chứng kiến sự thay đổi và nâng cấp công nghệ để cải thiện cuộc sống vật chất và tinh thần của con người. Chúng ta đã sử dụng lửa để hỗ trợ quá trình tiêu hóa, chữ viết để mở rộng trí nhớ, bánh xe để giảm gánh nặng cho cơ thể. Trong thời đại của chúng ta, chúng ta đã tạo ra một thiết bị - một bộ não cơ học - linh hoạt đủ để lập trình và giải quyết hầu hết mọi vấn đề chúng ta đặt ra. Chúng ta đã phát triển Trí Tuệ Nhân Tạo, một phương pháp để dạy cho thiết bị tự học; và khi kết hợp với sức mạnh của robot hóa, chúng ta đang giao cho Trí Tuệ Nhân Tạo khả năng tương tác và di chuyển trong thế giới thực. Chúng ta sẽ sử dụng máy tính và robot để đạt được nhiều điều hơn có thể.'
3. Tóm lại
