[Tóm Tắt & Đánh Giá Sách] “Thư Viện Nửa Đêm”: Khám Phá Số Phận Và Làm Chủ Cuộc Đời

Cái chết có thực sự là dấu chấm hết? Nếu có cơ hội làm lại, bạn có chọn con đường hiện tại không? Điều gì sẽ xảy ra nếu ngay khoảnh khắc bạn hấp hối, bạn có quyền chọn lại và sửa chữa mọi sai lầm trong quá khứ? Bạn có muốn trải nghiệm một cuộc sống hoàn toàn khác với những lựa chọn khác biệt? 'Thư Viện Nửa Đêm' là một điểm dừng tuyệt vời cho những ai đang lạc lõng giữa ngã ba cuộc đời, nơi hối hận ngày càng gặm nhấm tâm hồn bạn.

Đôi điều về tác giả và tác phẩm

Matt Haig, sinh năm 1975, là một nhà văn và nhà báo người Anh. Các tác phẩm của ông trải dài từ thể loại giả tưởng đến phi hư cấu, từ sách cho trẻ em đến sách cho người lớn. Đặc biệt, các tác phẩm phi hư cấu của ông chịu ảnh hưởng sâu sắc từ những vấn đề tâm lý mà ông đã trải qua từ năm 24 tuổi. Do cảm thông sâu sắc với những người mắc bệnh tâm lý, tác phẩm của ông như liều thuốc xoa dịu và chữa lành tâm hồn độc giả.

'Thư Viện Nửa Đêm', xuất bản năm 2020, thuộc thể loại giả tưởng dành cho người trưởng thành. Câu chuyện kể về Nora Seed, một cô gái trẻ bất mãn với cuộc sống hiện tại và hối hận về những lựa chọn trong quá khứ. Đêm mà cô quyết định kết thúc cuộc đời, cô thấy mình đứng trước một thư viện với những kệ sách kéo dài vô tận. Mỗi quyển sách đại diện cho một cuộc sống khác nhau dựa trên những lựa chọn khác nhau. Cô có thể chọn và thử sống bất kỳ cuộc sống nào để tìm ra cuộc sống mãn nguyện nhất.

Tóm tắt nội dung tác phẩm

Câu chuyện mở đầu với cảnh Nora Seed thời niên thiếu đang chơi cờ với cô thủ thư Elm của thư viện trường. Nora, thông minh và đầy triển vọng trong bơi lội, bị sốc khi biết tin cha mình qua đời. Mười chín năm sau, Nora đã trở thành một phụ nữ ngoài ba mươi, sống một cuộc đời không hạnh phúc.

“‘Có một thư viện nằm giữa sự sống và cái chết,’ bà nói. ‘Trong thư viện đó, những kệ sách kéo dài vô tận. Mỗi cuốn sách là một cơ hội để sống một cuộc đời khác mà em có thể đã có. Để xem mọi thứ sẽ như thế nào nếu em chọn những lựa chọn khác. Liệu em có làm gì khác đi không, nếu có thể hoàn tác những hối hận của mình?’”

Nora Seed là một cô gái mắc kẹt trong chính cuộc đời mình, với tương lai mù mịt, hiện tại bấp bênh và quá khứ đầy hối tiếc. Cô không thể chấp nhận bản thân. Từ bé, Nora đã cảm thấy mình không đủ tốt. Cô luôn ám ảnh với chữ 'giá như', giá như mình trở thành vận động viên bơi lội, giá như mình chọn làm ca sĩ nổi tiếng. Những tự ti và 'giá như' ấy đã biến cuộc đời Nora thành một vòng tròn luẩn quẩn, nhấn chìm cô trong sự tuyệt vọng. Và vào một ngày tồi tệ, mọi thứ bỗng trở nên quá sức chịu đựng: khi chú mèo yêu quý bị xe đụng chết, khi cô mất việc ở cửa hàng nhạc cụ, khi cô gặp lại người bạn cũ và nhớ về người anh trai không còn quan tâm, khi cô lại mất việc gia sư và nhớ về người bạn thân cũ đã lâu không liên lạc,...

Mọi thứ ập đến cùng lúc, và Nora gục ngã dưới sức nặng của chúng. Đêm đó, cô quyết định chấm dứt cuộc đời mình.

“Gửi đến Bất cứ ai, tôi đã có mọi cơ hội để làm cho cuộc đời mình có ý nghĩa, nhưng tôi đã làm hỏng hết. Vì sự bất cẩn và xui xẻo, thế giới đã từ bỏ tôi, và giờ đến lượt tôi từ bỏ thế giới. Nếu tôi cảm thấy rằng mình có thể ở lại, tôi sẽ làm thế. Nhưng tôi không thể. Tôi khiến cuộc sống của mọi người tồi tệ hơn. Tôi không có gì để cho đi. Tôi xin lỗi. Xin hãy dịu dàng với nhau. Tạm biệt, Nora”

Thế nhưng, thay vì cái chết, Nora lại thấy mình đứng trước một thư viện bí ẩn.

Ở đó, cô gặp lại Cô Elm - hay đúng hơn là một hình dạng siêu nhiên giống Cô Elm. Bà giải thích cho Nora về thư viện nửa đêm và dẫn dắt cô. Thư viện này tồn tại giữa sự sống và cái chết, với vô số sách đại diện cho những khả năng khác nhau trong cuộc đời Nora. Nora có thể thử sống các cuộc đời này bao lâu tùy thích, nhưng nếu cô mất đi ý chí sống trong quá trình thử nghiệm, cô sẽ ra đi mãi mãi.

“Nhưng vấn đề thực sự không phải là những cuộc đời mà ta đã không sống khiến ta hối hận. Chính sự hối hận mới là vấn đề. Sự hối hận làm ta co lại, héo úa và trở thành kẻ thù tồi tệ nhất của chính mình và của mọi người.”

Đầu tiên, Nora thử sống cuộc đời mà cô kết hôn với Dan, người yêu cũ. Trong những ngày cô đơn, đây là một trong vô số hối hận giày vò cô. Nora nghĩ rằng mình sẽ hạnh phúc với Dan, nhưng thực tế, cuộc hôn nhân của họ không hề viên mãn. Dan chán nản với cuộc sống chung và ngoại tình với người khác.

Đau khổ, Nora chọn cuộc đời khác, nơi cô giữ Volt - chú mèo yêu quý - ở trong nhà và tránh việc Volt bị xe đụng. Nhưng rồi cô phát hiện ra rằng Volt chết do vấn đề sức khỏe - dù cô có làm gì cũng không thể cứu được Volt.

Trong một cuộc đời khác, Nora giữ lời hứa với Izzy - bạn thân nhất của cô - và chuyển đến Úc. Tại đây, cô sống vô tư và tự do. Nhưng số phận nghiệt ngã, ở cuộc đời này, Izzy lại mất trong một tai nạn giao thông.

Quay về với ước mơ thời thơ ấu, Nora chọn trở thành vận động viên bơi lội nổi tiếng. Cô theo đuổi con đường cha cô mong muốn, tránh được cái chết của cha, giữ mối quan hệ tốt đẹp với anh trai Joe và có một cuộc đời thành công. Nhưng cô phát hiện mình vẫn không hạnh phúc. Những đơn thuốc trầm cảm và vết tự hại vẫn hiện diện trong cuộc đời này. Cô tự hỏi liệu mình có thể sống vui vẻ không.

Từ bỏ cuộc sống của một vận động viên bơi lội thành công, cô chọn làm nhà nghiên cứu Bắc Cực. Tại đây, cô gặp Hugo Lefèvre, người cũng tìm thấy “thư viện” của mình và du hành giữa các thực tại. Hugo giúp cô hiểu rõ hơn về thư viện nửa đêm: nơi này thay đổi theo ký ức của mỗi người - với Nora là thư viện trường, với Hugo là tiệm băng đĩa cũ. Hugo không sống một cuộc đời duy nhất mà liên tục thay đổi để tránh nhàm chán. Tuy vậy, Nora vẫn khao khát sự ổn định.

Nora chuyển qua cuộc đời khác, tiếp tục theo đuổi âm nhạc cùng anh trai Joe và bạn của anh - Ravi. Nhờ tài năng, họ trở thành ngôi sao nhạc rock ở đỉnh cao danh vọng, có thể có mọi thứ họ muốn. Nhưng sự nổi tiếng cũng giết chết con người - với Joe, anh trở thành con nghiện và chết do sốc thuốc.

Sau khi chứng kiến người thân yêu gặp nhiều tai ương, Nora không muốn thử thêm cuộc đời nào nữa: cô tin rằng cuộc đời mình đầy rẫy xui xẻo. Quyết định này khiến thư viện rung lắc và gần như sụp đổ, nhưng dưới sự hướng dẫn của Cô Elm, Nora quyết định thử những cuộc đời vượt khỏi lối mòn. Ở một cuộc đời, cô làm ở trung tâm cứu trợ động vật, ở cuộc đời khác, cô là chủ trang trại nho và xưởng rượu vang. Dù sống qua nhiều cuộc đời, cô vẫn không thấy nơi nào thực sự thuộc về mình.

Cô nhớ đến anh hàng xóm Ash và chọn cuộc sống khi chấp nhận lời hẹn hò với anh. Đây là cuộc sống khiến Nora hạnh phúc nhất. Họ có với nhau một con gái tên Molly, thiên thần nhỏ tuyệt vời của cô, và không có gì phàn nàn về chồng mình - Ash. Tuy nhiên, cô luôn cảm thấy mình đang sống cuộc đời của người khác: cô xuất hiện đột ngột và có cả chồng lẫn con, cô không bao giờ thực sự có được một phần quan trọng của cuộc sống này. Sau khi trở về quê nhà và chứng kiến hậu quả khi thiếu vắng mình, mối dây liên kết với thực tại này càng mờ đi.

Nora trở lại thư viện nửa đêm, nhưng lúc này thư viện đang trên bờ sụp đổ. Cô Elm giải thích rằng khao khát sống hiện tại của Nora khiến thư viện biến mất, và cô phải tìm cuốn sách của dòng thời gian gốc để trở về. Nora trở về thành công, tìm người trợ giúp và được đưa đến bệnh viện.

Đôi dòng về tác phẩm

'Nuối tiếc không bao giờ biến mất. Chúng không như vết muỗi đốt. Chúng sẽ ngứa ngáy suốt cuộc đời.'

Thư viện nửa đêm là một cuốn sách dịu dàng, chữa lành tâm hồn với giọng văn mềm mại và khát vọng sống len lỏi trong từng câu chữ - dù rằng đây là câu chuyện về một cô gái không còn thiết tha gì với cuộc sống.

Theo bước Nora, ta học được nhiều bài học, như việc nhận ra rằng không có cuộc đời nào hoàn hảo hay hoàn toàn hạnh phúc. Một cuộc sống không có bất kỳ khổ đau nào là không tồn tại.

'Nỗi buồn thực ra là một phần của chất liệu tạo nên hạnh phúc. Em không thể có một thứ mà không có thứ kia. Tất nhiên, chúng xuất hiện ở mức độ và số lượng khác nhau. Nhưng không có cuộc sống nào mà em luôn hạnh phúc tuyệt đối mãi mãi. Tưởng tượng rằng cuộc đời đó tồn tại chỉ làm tăng thêm bất hạnh trong cuộc sống hiện tại của em.'

Qua từng trang sách, ta như cùng Nora trên hành trình tìm lại và chấp nhận bản thân, chứng kiến từng bước phát triển và trưởng thành của cô, để rồi có lẽ ta cũng sẽ chấp nhận bản thân mình như Nora đã làm.

'Ngay lúc này, khi cô nhìn chăm chăm vào bìa của cuốn tạp chí - hình ảnh của một hố đen vũ trụ - cô nhận ra rằng đó chính là bản thân mình. Một hố đen. Một ngôi sao đang chết, sụp đổ dưới chính nó.'

Nora thật sự phải chật vật với việc chấp nhận bản thân, và xuyên suốt tác phẩm, dễ thấy rằng cô không đánh giá cao bản thân mình.

'Cuộc sống thật đáng sợ, và điều đó có lý do. Không quan trọng ta sống ở nhánh nào của cuộc đời, ta mãi mãi là một cái cây mục rữa. Tôi đã muốn trở thành rất nhiều thứ trong cuộc đời mình. Đủ kiểu. Nhưng khi cuộc sống của bạn đã mục rữa, nó sẽ mãi mục rữa dù bạn có làm gì đi nữa.'

Nhưng qua mỗi cuộc đời, niềm tin vào bản thân của cô lại tăng lên. Nora không còn cố gắng trở thành ai khác, làm những điều mà người hạnh phúc nên làm. Cô ngừng ép buộc bản thân phải hạnh phúc hay thành công. Cô chấp nhận bản thân, để rồi hạnh phúc tự nhiên sẽ đến.

'Cô không phải là một hố đen, cô quyết định thế. Cô là một ngọn núi lửa. Và như một ngọn núi lửa, cô chẳng thể chạy trốn khỏi bản thân mình. Cô sẽ phải ở lại và chăm sóc cho bãi đất hoang đó.

Cô có thể trồng cả một cánh rừng trong chính mình.'

Theo bước chân Nora qua từng trang sách, ta cùng chia sẻ sự mệt mỏi và nỗi đau của cô. Đến những trang cuối cùng, ta vỡ òa trong cảm xúc khi cô tìm lại tình yêu với cuộc sống, một cuộc sống do chính cô xây dựng, không phải bất kỳ phiên bản nào khác.

'Liệu cuộc đời tôi có, bằng một cách thần kỳ nào đó, bỗng dưng mất hết mọi khổ đau, tuyệt vọng, thương tiếc, đau lòng, khó khăn, cô đơn, trầm cảm? Không.

Nhưng tôi có muốn sống không? Có. Có chứ. Ngàn lần có.'

Như một lời vỗ về dịu dàng dành cho những tâm hồn đang lạc lối giữa ngã rẽ cuộc đời, Thư viện nửa đêm khuyến khích ta mở lòng và chấp nhận bản thân mình, chấp nhận một ta dù không hoàn hảo, nhưng là một ta đang sống, và đó là điều quan trọng nhất.

Thư viện nửa đêm không chỉ là câu chuyện về Nora Seed, một cô gái chìm trong sự hối tiếc. Đây là câu chuyện dành cho tất cả những tâm hồn lạc lối giữa dòng đời. Nếu giữa dòng đời vội vã, bạn vô tình kẹt lại giữa ngã ba mịt mù, hy vọng đây sẽ là tác phẩm kéo bạn ra khỏi sự bối rối, nhẹ nhàng vỗ về bạn rằng mọi thứ rồi sẽ ổn. Không có con đường nào là dễ dàng, tất cả đều chỉ là những con đường thôi, và bạn không cần phải tự dằn vặt bản thân khi chọn sai đường. Dù sao thì, hiện tại bạn đang sống, và thế là đủ.

Tóm tắt bởi: Ngọc Hân - MyBook

Hình ảnh: Ngọc Hân