[Tóm tắt & Nhận xét sách] “Hảo Nữ Trung Hoa”: Bản cao trào của lịch sử và chính trị

Được coi như một truyện không thể bỏ qua, Hảo Nữ Trung Hoa như một vũ khí phá vỡ bức tường im lặng qua nhiều thế kỷ. Trên hành trình lịch sử dài, khi chính trị hỗn loạn, với chuẩn mực 'tam tòng tứ đức', phụ nữ Trung Quốc thường im lặng về cảm xúc của mình. Nhưng Hân Nhiên, với lòng chân thành và sự đồng cảm sâu sắc, đã trở thành người đầu tiên lắng nghe những câu chuyện mà phụ nữ đã giấu kín trong lòng.

“Cuốn sách là kết quả của những thứ mà một khi đã mất đi, sẽ không bao giờ có thể tìm lại. Bước vào ký ức của mình, bạn mở ra cánh cửa dẫn tới quá khứ; con đường này có nhiều ngã rẽ và mỗi lần đi lại là một hành trình mới.”

Không ngẫu nhiên khi Hân Nhiên đặt câu hỏi về ý nghĩa của cuộc sống của phụ nữ Trung Quốc ngay từ những trang đầu tiên. Hầu hết những lá thư mà cô nhận được từ chương trình phát thanh buổi tối của mình đều từ phái nữ. Tuy nhiên, hầu hết đều giấu tên hoặc dùng tên giả. Sự bất mãn từ câu hỏi đó, Hân Nhiên nhận ra rằng thông qua những lá thư, cô không thể hiểu được cuộc sống của những người phụ nữ cùng giới đang phải trải qua như thế nào.

“Đọc lá thư của họ, tôi mới nhận ra mình đã hiểu lầm đến đâu. Những người phụ nữ cùng giới với tôi đang trải qua cuộc sống và đối mặt với những thách thức mà tôi chưa bao giờ tưởng tượng.”

Một vài điều về tác giả

Hân Nhiên sinh vào năm 1958 ở Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc, trong một gia đình có họ là Tiết. Năm 1980, Hân Nhiên bắt đầu công việc tại Tân Hoa xã và sau đó nhanh chóng trở thành một nhà báo và phát thanh viên được nhiều người công nhận. Qua hơn 15 năm, Hân Nhiên quyết định chuyển đến Anh quốc sinh sống và công bố cuốn sách đầu tiên mang tựa đề The Good Women of China: Hidden Voices (Hay phụ nữ Trung Quốc: Những giọng nói bị che giấu). Từ tác phẩm này, tình yêu với văn chương của Hân Nhiên bắt đầu rực cháy. Cuốn sách đã được dịch ra hơn 30 ngôn ngữ và phát hành ở nhiều quốc gia, đồng thời gây tiếng vang lớn trong xã hội những năm đầu của thế kỷ 21. Các chuyên gia văn học đều đánh giá cao tài năng của Hân Nhiên, xếp bà vào danh sách những nhà văn nữ nổi tiếng của Trung Quốc hiện đại. Hầu hết các tác phẩm của Hân Nhiên đều sâu sắc và tìm hiểu sâu rộng về văn hóa, lịch sử, tình yêu và phẩm hạnh con người, đặc biệt là việc chia sẻ lòng thương xót đối với những nạn nhân của chiến tranh và số phận con người.

Sau thành công của Hay phụ nữ Trung Quốc, Hân Nhiên tiếp tục cho ra mắt độc giả bốn tác phẩm văn học khác. Bên cạnh công việc là một nhà báo uy tín, hiện nay bà đang cùng gia đình định cư tại Anh quốc.

Câu chuyện của phụ nữ và những trải nghiệm của họ

'Chủ đề của các lá thư dần trở nên phong phú và đa dạng hơn. Những câu chuyện mà các khán giả của tôi chia sẻ xảy ra trên khắp đất nước, từ những thời kỳ khác nhau, có thể từ hơn 70 năm trước hoặc thậm chí còn lâu hơn, trong cuộc sống của phụ nữ từ nhiều tầng lớp xã hội, với nền văn hóa và nghề nghiệp đa dạng.'

Nhờ sự cảm hứng từ chương trình phát thanh mà bản thân làm dẫn dắt, nhiều phụ nữ đã dũng cảm chia sẻ những câu chuyện bị che giấu khỏi sự hiểu biết của đa số người dân. Hơn cả việc xúc động, Hân Nhiên đã cảm thấy sửng sốt và kinh ngạc trước sự thật và những dấu ấn mà những câu chuyện đó để lại qua các lá thư.

Có những câu chuyện kỳ lạ như một cô gái trẻ nuôi một con ruồi như một người bạn trong bệnh viện. Dường như bên ngoài, nó trông vô vị và nhạt nhẽo, nhưng thực sự, xung quanh nó là những bi kịch, những tội ác và những căn bệnh tâm thần. Cô gái không thể có một cuộc sống bình thường và không bị ảnh hưởng bởi gia đình của mình. Sự đe dọa không chỉ đến từ bên ngoài mà còn đến từ người cha tàn nhẫn của cô.

Hãy tưởng tượng một đứa trẻ phải trưởng thành trong hoàn cảnh khó khăn, và quyết định chọn một con ruồi đầy bệnh tật làm bạn đồng hành. Mỗi ngày trôi qua, mỗi khoảnh khắc đều đầy khổ đau, cô gái không thể nói lên điều gì, chỉ có thể chiến đấu với suy nghĩ và nỗi sợ hãi lớn lao. Thậm chí đáng buồn hơn, ngay cả khi mẹ cô biết được sự việc, cô cũng không thể làm gì hơn ngoài việc chịu đựng, không một lời phản ứng. Cho đến khi qua đời, ngoài con ruồi, cô gái không có bất kỳ hy vọng nào để dựa vào.

“Khi lòng tự trọng của đàn ông bắt đầu tỉnh dậy, họ thề sẽ yêu mãi mãi. Điều đó đã tạo ra những bài thơ lãng mạn không ngừng qua các thế hệ: tình yêu sâu như biển hoặc tương tự như vậy. Nhưng đàn ông như vậy chỉ tồn tại trong truyện ngắn. Ở ngoài đời, đàn ông tự bảo rằng họ chưa gặp một người phụ nữ xứng đáng với tình yêu ấy. Họ chính là những chuyên gia trong việc tận dụng sự yếu đuối của phụ nữ để kiểm soát họ.”

Phụ nữ Trung Quốc, từ xưa đến nay, luôn được đánh giá cao khi biết cư xử nhẹ nhàng, dịu dàng, dù là trong cuộc sống xã hội hay trong chuyện tình dục. Sự cư xử như vậy, luôn giữ một mức độ và ranh giới nhất định, khiến các ông chồng không thể không than thở rằng họ chẳng thể tìm thấy người vợ nào đủ quyến rũ để chống lại sự lăng nhăng của họ. Điều đáng sợ hơn cả, chính những điều kiện này dẫn đến việc phụ nữ cảm thấy tự trách mình, không ai khác ngoài họ. Nhân vật Kim Soái trong cuốn sách Hay phụ nữ Trung Quốc đã dám thẳng thắn lật tấm màn che, để lộ ra trái tim đầy tổn thương mà phụ nữ phải đơn độc gánh chịu.

Dù vẫn có nhiều câu chuyện ấm áp, tình yêu chân thành, nhưng khi chúng ta chấp nhận nhìn vào mặt khác của xã hội, đó cũng là lúc chúng ta chấp nhận một thế giới không hoàn hảo. Đàn ông thực sự là những chuyên gia trong việc sử dụng từ ngữ hay ý đẹp để làm cho phụ nữ hạnh phúc, nhờ vào ảo tưởng đó của phụ nữ mà không chỉ một vài, mà là rất nhiều phụ nữ đã hy sinh niềm tin của họ để đổi lấy sự đau đớn.

“Vào những năm 1930, khi phụ nữ ở phương Tây đang chiến đấu cho quyền bình đẳng, phụ nữ Trung Quốc chỉ mới bắt đầu đối mặt với sự phân biệt và áp đặt từ xã hội, không chấp nhận việc bị ép buộc hay bị đặt vào tình trạng hôn nhân mà họ không muốn.”

Tuy nhiên, những hành động mơ hồ và yếu đuối đó cho thấy phụ nữ Trung Quốc thời điểm đó vẫn chưa thực sự nhận ra quyền lợi và trách nhiệm của mình là gì. Họ cũng không biết phải làm gì để chiến đấu cho sự tự do và không gian riêng của mình.

Lịch sử Trung Quốc kéo dài vô cùng dài lâu. Thế nhưng, thời điểm mà phụ nữ có cơ hội được thể hiện bản thân và đàn ông bắt đầu thấu hiểu họ lại trở nên muộn màng.

Câu chuyện về hai chị em bị lợi dụng trong một môi trường đầy ác ý và đen tối để thực hiện hành vi xâm hại tập thể thật sự đáng kinh tởm và gớm ghiếc. Đó chính là nơi mà sự bảo vệ bị thiếu vắng, và nỗi kinh hoàng được che giấu dưới lớp vỏ của một xã hội giả tạo. Thời kỳ Cách mạng Văn hoá đã đưa phụ nữ trở lại những bóng tối của lịch sử, và Hồng Vệ Binh là biểu tượng của sự đau đớn không tưởng.

Phụ nữ bị định mệnh ràng buộc thường xuyên gắn bó với quyền lực. Ví dụ, một người phụ nữ được sắp đặt kết hôn với một người đàn ông có vị trí quan trọng trong chính trị. Nhưng thực tế đắng lòng là ông ta coi cô như một vật phẩm, một đồ dùng không giá trị, chỉ được sử dụng để thể hiện sự cao quý và trinh trắng của ông ta. Cô chỉ tồn tại để ông ta chứng tỏ sự đơn giản và thanh khiết của mình trước xã hội, trong khi sự hiện diện của cô không có ý nghĩa gì ngoài việc làm đẹp cho bức tranh xã hội của ông ta.

Mối tình của một phụ nữ dành hơn bốn mươi năm cuộc đời để đợi chờ một tình yêu không bao giờ trọn vẹn. Cả hai đều là những người tri thức bị đàn áp và chia cắt vì những biến cố không lường trước.

Nhiều gia đình Trung Quốc từ chối đối mặt với thời kỳ Cách mạng Văn hoá. Những quyển sách kể lại những câu chuyện ấy đầy nước mắt và không thể mở ra được. Những thế hệ sau này hoặc những người không phải là người Trung Quốc chỉ có thể nhìn thấy một phần nào đó của những gì đã xảy ra.

Hạnh phúc là gì?

Dù thời gian trôi đi có vĩnh viễn không quay trở lại, dù ký ức chỉ là những hình ảnh mờ nhạt trong tâm trí, nhưng tội ác đã xảy ra và người phải gánh chịu nỗi đau chỉ có thể kể lại câu chuyện của mình như một bài học đắt giá. Khi nhìn thấy niềm vui của gia đình, bạn bè hoặc bất kỳ mối quan hệ nào được tái hợp sau nhiều năm, ít ai có thể hiểu được những khó khăn mà những người trong câu chuyện đã phải trải qua, hoặc cách họ đương đầu với sự lạnh lùng của thế giới.

Những đứa trẻ, đặc biệt là con gái, thường là nạn nhân của sự kiểm soát về ham muốn tình dục. Một cô gái lớn lên trong thời kỳ Cách mạng Văn hoá thường bị bao quanh bởi sự ngu dốt, điên cuồng và bất công. Trong khi trường học và gia đình không thể hoặc không muốn trang bị cho họ kiến ​​thức cơ bản về giới tính.

Đáng ngạc nhiên hơn, nhiều giáo viên và phụ huynh cũng thiếu hiểu biết về những vấn đề mà con gái của họ đang gặp phải. Cơ thể dậy thì của họ trở thành mục tiêu cho những hành vi quấy rối và xâm hại tình dục. Việc phạm tội này thậm chí còn được thực hiện bởi những người thân trong gia đình hoặc người mà con người tin tưởng.

Dù có một số trường hợp hiếm hoi nữ giới đạt được thành công, nhưng đa số họ vẫn bị coi là chỉ quan tâm đến tiền bạc mà không biết rằng họ đã trải qua những cảm xúc đau đớn không thể tả để đạt được vị trí như ngày hôm nay.

Hạnh phúc không chỉ là chiến thắng trước nỗi ám ảnh mà còn là việc vượt qua nỗi đau để tìm kiếm ánh sáng mới. Đôi khi, nhìn thấy người mình yêu thương hạnh phúc cũng đủ để làm ta hạnh phúc. Như câu chuyện về người phụ nữ nhặt rác, hay người mẹ vượt qua động đất Đường Sơn năm 1976 và dành cả cuộc đời để xây dựng cô nhi viện.

Sau khi đọc, cái cảm giác làm sao đó chảy xuống mắt. Cảm xúc rất nặng nề, rất sâu xa.

Tàn khốc và tàn nhẫn! Không từ ngữ nào có thể miêu tả hết sự tột cùng của nỗi đau. Có quá nhiều đau thương, quá nhiều mảnh đời đầy khổ đau, quá nhiều câu chuyện đen tối trong cuốn Hảo nữ Trung Hoa. Các con số thống kê thực tế sau khi hòa bình được thiết lập vượt xa những gì được phản ánh trong những bức thư mà Hân Nhiên nhận được trong chương trình phát thanh, cả về số lượng và tính chất.

Sự kiên cường của phụ nữ thể hiện rõ nhất qua tình yêu dành cho con cái. Có lẽ vì thế, những đứa trẻ may mắn và hạnh phúc vì không phải tất cả mọi người mẹ đều đủ can đảm để bảo vệ con cái của mình. Cách mạng Văn hoá không chỉ là rào cản lớn che giấu tội ác, mà còn là đôi bàn tay khổng lồ, không ngừng đẩy mảnh đời vô tội vào vũng lầy đau khổ.

Cả người viết và người đọc đều bị lời kể của những phụ nữ trong Hảo nữ Trung Hoa làm thay đổi hoàn toàn cách họ nhìn nhận đất nước trong thời kỳ đó. Có thể bạn sẽ bật khóc sau trang sách cuối cùng, bởi mọi từ ngữ và ý nghĩa sẽ nằm trong đó. Chỉ có những người đã trải qua khó khăn mới thực sự hiểu được nỗi sợ hãi.

Nước mắt và lời nói khinh miệt là điều quá bình thường để diễn tả sự tăm tối của những câu chuyện trong quá khứ đầy u ám. Bút pháp của Hân Nhiên khiến người đọc cảm thông, tức giận và nghẹn ngào trước tất cả cái tốt - xấu, đúng - sai trong Hảo nữ Trung Hoa.

Người Trung Quốc có câu 'Mỗi gia đình là một cuốn sách, tốt nhất là đừng mở ra đọc lên to tiếng'. Không ai ngoại trừ tác giả là người phá vỡ rào cản và phá hủy bức màn im lặng đó. Hân Nhiên thừa nhận, khi viết cuốn sách này, bà đã trải qua những cảm xúc đau đớn và tuyệt vọng. Hảo nữ Trung Hoa là kết quả của quá nhiều thứ mà một khi mất đi, sẽ mãi không thể lấy lại được.

Hơn 300 trang sách, 15 câu chuyện kể lại những cảnh đời đồng bệnh tương lân, con đường dẫn tới sự thật được xây dựng từ nước mắt của các nhân vật và của người viết. Hân Nhiên đã hoàn thành tốt vai trò của mình, khám phá và tiết lộ những sự kinh hoàng bị che giấu trong bóng tối.

Cuộc sống của phụ nữ Trung Quốc đằng sau lớp mặt nạ đầy vết sẹo. Đời họ, từ khi mới ra đời, đã được định trước phải trải qua những gian khổ và đau đớn trong một xã hội đã từng tỏ ra văn minh.

Tiết lộ và lên án

Sự thật vẫn mãi là sự thật, không tờ giấy nào có thể che lấp được ngọn lửa mãi mãi. Tờ báo Daily Mail của Anh đã nhận xét: “Những dòng văn của Hân Nhiên tràn đầy sự đồng cảm nhưng không mất đi tính chân thành, khiến những câu chuyện của bà trở thành những tác phẩm văn học đầy cảm xúc.”

Sau khi đọc Hảo nữ Trung Hoa, ba câu hỏi mà Kim Soái dành cho Hân Nhiên về quan điểm về cuộc sống của phụ nữ; về ý nghĩa của hạnh phúc đối với phụ nữ; và về yếu tố nào tạo nên một người phụ nữ tốt, dường như đã có câu trả lời. Cuốn sách này mang đến một góc nhìn hoàn toàn mới, một cách diễn đạt chưa từng được sử dụng trước đó, thể hiện một phong cách và một điều bất ngờ về những người phụ nữ Trung Quốc. Họ đã đối mặt với bất công, với định kiến về giới tính và đã bị đạp đổ mà không có sự trỗi dậy. Họ chính là những “hảo nữ” thực sự.