[Tóm Tắt & Nhận Xét Sách] “Hiểu - Con Đường Hướng Tới Tự Do”: Xây Dựng Lối Đi Riêng Cho Tự Do Cá Nhân

Mỗi người đều là một cá nhân độc nhất. Không có so sánh nào là chính xác. Bạn là bạn và tôi là tôi. Phật là Phật và Chúa là Chúa, không thể so sánh được. Nếu so sánh, bạn sẽ tạo ra sự vượt trội và thấp kém - con đường của cá nhân. Điều này dẫn đến lòng ganh đua, ghen tỵ, và sự thù hằn. Cuộc sống trở nên đau khổ trong trạng thái đó.

Trong thế giới này, việc tìm thấy hạnh phúc thật khó khăn, vì không ai đạt được tiêu chuẩn của nó. Điều kiện đầu tiên là từ bỏ so sánh. Bạn không phải vượt trội, cũng không thấp kém. Bạn chỉ đơn giản hiểu về bản thân, thế giới, và cuộc sống. Khi đó, ở bất cứ nơi đâu, bạn sẽ cảm thấy như ở nhà.

Con đường tới tự do đầy câu hỏi và không chắc chắn. Chúng ta thực sự biết ai là mình không? Cuộc sống có ý nghĩa, hay chúng ta chỉ là một vật chất ngẫu nhiên? Chúng ta muốn đóng góp gì? Chúng ta muốn trở thành, sáng tạo, và chia sẻ điều gì? Trong “Hiểu”, Osho thúc đẩy chúng ta hiểu thế giới và bản thân theo cách mới. Ông khuyên bắt đầu bằng việc đặt câu hỏi và nghi ngờ mọi điều chúng ta được dạy tin.

Osho: Người Thầy Tâm Linh

Osho là một giáo sư tâm linh gây tranh cãi nhất và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ nhất. Ông không thuộc một trường phái cụ thể. Hàng ngàn bài giảng của ông trải rộng mọi chủ đề - từ ý nghĩa tồn tại cá nhân đến vấn đề xã hội và chính trị.

Tờ Sunday Times của London miêu tả Osho là một trong “1000 nhà sáng tạo của thế kỷ 20”. Còn tờ Sunday Midday của Ấn Độ bình chọn Osho là một trong mười người - cùng với Gandhi, Nehru và Đức Phật - thay đổi số phận của Ấn Độ.

Osho xác nhận rằng ông đang tạo điều kiện cho sự xuất hiện của một loài người mới. Ông thường gọi loài người mới này là “Zorba Phật” - sự kết hợp giữa Zorba “tay chơi Hy Lạp”, đại diện cho niềm vui sống, và sự an bình, tự do của Đức Phật Cổ Đàm.

Hiểu - Con Đường tới Tự Do

Xuất bản lần đầu tiên năm 1987, Hiểu - Con Đường tới Tự Do (tựa gốc The Book of Understanding: Create Your Own Path to Freedom) là một cuốn sách quan trọng và ý nghĩa trong sự nghiệp của Osho.

Với những ý tưởng sâu sắc và mới lạ, Osho dẫn dắt người đọc khám phá những điều bất ngờ trong cuộc sống. Những vấn đề về sự nổi loạn, tôn giáo, cách mạng, và trách nhiệm được thảo luận qua từng trang sách. Tiếp cận với tri thức trong Hiểu - Con Đường tới Tự Do, chúng ta được khám phá sâu hơn về cuộc sống, tâm trí, và tìm kiếm hạnh phúc thực sự.

Trong quá trình sống, chúng ta thường nhận được nhiều kiến thức gọi là chân lý từ người khác - những niềm tin mà chúng ta chấp nhận mà không cần lý do. Chỉ khi chúng ta đặt câu hỏi về niềm tin, giả định và định kiến của mình, chúng ta mới khám phá được giọng nói riêng của mình và hàn gắn những phân chia bên trong.

Một khi ta khám phá bản chất thực sự của mình, ta có thể hiểu rõ mọi khía cạnh của trải nghiệm con người - từ những phẩm chất trần tục, niềm vui của Zorba, đến sự yên bình của Đức Phật Gautam. Ta có thể trở nên hoàn thiện và sống chân thành, đối mặt với những phân chia về tôn giáo, chính trị và văn hóa đang gây hại cho xã hội.

Trong công trình đột phá này, Osho đã xác định, giải phóng chúng ta khỏi những nút thắt của nỗi sợ và hiểu lầm - để chúng ta tự do khám phá và tạo ra con đường dẫn đến tự do cá nhân.

“Nghi ngờ - vì nó không phải là một tội lỗi, mà là một biểu hiện của sự thông minh. Bạn không phải chịu trách nhiệm trước bất kỳ quốc gia, nhà thờ nào, hay Thượng Đế nào. Bạn chỉ chịu trách nhiệm với kiến thức của chính mình. Khi bạn thực hiện trách nhiệm này, bạn có thể thực hiện nhiều trách nhiệm khác mà không cần phải cố gắng. Khi bạn trở nên tự chủ, cuộc cách mạng sẽ xảy ra trong tầm nhìn của bạn. Tầm nhìn về cuộc sống của bạn sẽ thay đổi hoàn toàn. Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy niềm vui trong việc đóng góp, không phải vì nghĩa vụ mà vì niềm vui.”

Cuốn sách mở ra những góc nhìn mới, những khía cạnh mới của cuộc sống mà chúng ta chưa từng khám phá. Osho đã dũng cảm đụng vào gốc rễ và lay động những niềm tin sâu đậm trong tâm trí con người qua các thời kỳ lịch sử.

Theo Osho, phương Tây đang vật lộn với quá nhiều khoa học, còn phương Đông đau khổ với quá nhiều tôn giáo. Điều chúng ta cần là một nhân loại mới, nơi khoa học và tôn giáo tồn tại cùng nhau, trở thành hai khía cạnh của một con người. Nhận ra mối liên kết giữa tinh thần và thể chất sẽ giúp con người giải quyết mâu thuẫn giữa cơ thể và tâm trí. Đây không chỉ là vấn đề của con người mà còn của toàn nhân loại trên trái đất. Theo Osho, đây chính là nguyên nhân gây ra mọi đau khổ và bất hạnh trên thế giới. Khi đam mê vật chất làm mất đi tinh thần, phương Tây đã đánh mất bản chất của mình. Trong khi đó, ở phương Đông, khi vật chất trở nên vô nghĩa, con người không thể tận hưởng cuộc sống với thân thể yếu đuối, nghèo đói và cái chết đang đe dọa. Osho cũng chỉ ra rằng, cả phương Tây và phương Đông đều thất bại trong việc tìm kiếm hạnh phúc và trở thành chính mình.

Trong một diễn thuyết, khi được hỏi về sự khác biệt giữa tầm thường và bình thường, Osho nhấn mạnh về trải nghiệm làm người bình thường. Đối với ông, bình thường chính là hạnh phúc.

Theo Osho, tầm thường là trạng thái tự nhiên của con người. Đó là trạng thái phát triển chậm trí thông minh. Một người tầm thường giống như một cây bị cắt rễ thường xuyên để không phát triển. Điều thú vị là để giữ cho một người tầm thường luôn tầm thường, ta phải đặt vào đầu anh ta ý nghĩ về phi thường.

Ngược lại, người bình thường là người tự nhiên. Tự nhiên không tạo ra những con người đặc biệt mà tạo ra những con người duy nhất. Mỗi người là duy nhất theo cách riêng của mình.

Osho phân tích kỹ lưỡng về người bình thường. Ông nói, làm một người bình thường là điều phi thường trên thế giới. Mỗi người cần quan sát bản thân mình thật kỹ. Nhận biết và thấu hiểu sự bình thường trong chúng ta sẽ giúp ta sống tự nhiên, mở cửa trái tim ra một cách tự nhiên nhất.

Những bài diễn thuyết của Osho đã giúp dẫn dắt những tâm hồn lạc lối trong cuộc sống hiện đại này, nơi mọi người đều cảm thấy tổn thương và cô đơn. Bằng cách đọc và suy ngẫm, ta có thể nhìn sâu vào bản thân mình, tìm thấy mối kết nối sâu sắc và hiểu biết về bản thân. Osho nhấn mạnh rằng cuộc sống trở nên đơn giản khi ta hiểu rõ. Nếu ta hiểu, ta có thể từ bỏ mọi sự kiểm soát và sống tự do bởi vì mọi hành động đều đến từ sự hiểu biết sâu sắc của chính mình.

Với quan điểm này, Osho thể hiện tư tưởng của mình về việc tận hưởng cuộc sống ở mọi khía cạnh. Ông phê phán sự chia rẽ con người khi đặt họ vào các trạng thái đối lập, giữa nội tâm và bên ngoài, giữa vật chất và tinh thần, giữa trần tục và thiêng liêng, giữa phương Tây và phương Đông. Theo Osho, không có sự cân bằng nào khi bạn cố gắng giữ một trạng thái. Đừng né tránh sự đa dạng, hãy sẵn sàng đối mặt với mọi khía cạnh của cuộc sống.

Kết luận: 

Osho từng nói: 'Khi ta cho rằng mình đã hiểu hết, thì thực tế là ta chưa hiểu gì cả. Chỉ khi ta nhận ra sự không hiểu của mình, thì sự nhận thức mới lan tỏa như mũi tên đâm vào trái tim, làm ta tỉnh thức như trong một cú sốc'. Cuốn sách 'Hiểu - Đường đến Tự do' là hành trang quý giá trong cuộc hành trình khám phá chân lý, sự nghi ngờ và giải mã những bí ẩn. 

Tóm tắt bởi: Ngọc Linh - Sách của Tôi

Ảnh: Ngọc Linh