Khi nhắc đến hai từ “pháp y”, người ta thường nghĩ đến điều gì đầu tiên? Có lẽ hình ảnh đó sẽ gợi nhớ đến các bộ phim về giải phẫu thi thể trong những vụ án mạng và cuộc hành trình của họ để tìm ra sự thật.
“Tuy nhiên, chúng tôi không chỉ quan tâm đến các vụ án mà còn quan tâm đến “câu chuyện của sự chết”, hay cụ thể là việc giải đáp cho câu hỏi “tại sao cái này lại chết”.”
Sự trung thực của xác chết là cuốn sách được viết bởi tác giả Hajime Nishio - một bác sĩ pháp y, với nội dung bao gồm bảy chương sẽ giải đáp các câu hỏi trên và chia sẻ những trải nghiệm thực tế mà tác giả đã trải qua trong 20 năm làm nghề.
Ban đầu, Hajime Nishio không dự định trở thành một bác sĩ pháp y. Sau khi tốt nghiệp y học tại đại học Kagawa, ông tiếp tục học lên thạc sĩ và nghiên cứu về y học cơ bản. Thường thì, ông chỉ nghiên cứu về căn bệnh mà không tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân. Sau khi nhận bằng thạc sĩ, ông sang Mỹ du học và dự định sẽ tiếp tục làm nhà nghiên cứu.
Cuộc đời Hajime Nishio có bước ngoặt lớn khi ông được giới thiệu với giáo sư S, một chuyên gia giải phẫu học và cũng là người hướng dẫn của ông. Việc chuyển sang làm bác sĩ pháp y đánh dấu một sự thay đổi lớn và may mắn trong sự nghiệp của Nishio.
“Trong cuốn sách này, tôi luôn tìm kiếm sự hiểu biết về “sự sống” bắt đầu từ “cái chết”. Với những người chưa từng trải qua cái chết, điều này là không thể tránh khỏi, liệu các bạn có cảm nhận được điều này.”
Tác giả thừa nhận liên quan đến ngành pháp y vì công việc, nhưng thực ra ông quan tâm sâu sắc đến sự sống và cái chết. Hajime Nishio mong muốn qua cuốn sách này, mỗi người có thể suy ngẫm và tìm cách sống tốt hơn.
Chết vì đói đó.
“Bước vào ngành pháp y, tôi nhận ra rằng chết do lạnh không phải là điều hiếm gặp, ngay cả trong điều kiện bình thường.”
Khi nghe về người chết do lạnh, người ta nghĩ ngay đến những trường hợp thi thể bị chôn dưới tuyết, thiếu thức ăn và nhiệt độ thấp,... Tuy nhiên, trong thế giới pháp y mà Hajime Nishio mô tả, việc người bình thường chết lạnh trong căn hộ của họ không gây ngạc nhiên.
Khi cơ thể không đủ năng lượng từ thức ăn, quá trình sinh nhiệt để duy trì nhiệt độ cơ thể không được đảm bảo. Bác sĩ pháp y Nishio đã giải phẫu và phát hiện người đàn ông chết do lạnh có dạ dày và ruột trống rỗng, cho thấy thiếu năng lượng dẫn đến hao mòn sức khỏe và chết vì lạnh.
Trong phần Chết vì nghèo đói, Nishio nói rằng, Phòng Pháp y nhận thi thể nhiều người nghèo khổ trước khi qua đời.
Nishio phản ánh về số người phụ thuộc vào trợ cấp xã hội để sống.
Cuộc sống ở Nhật Bản có thể thay đổi vì mất khả năng hoặc cắt giảm biên chế, khiến nhiều người sống không an tâm.
Nishio nhận thấy những người chết thường không được nhận sự chết bình thản.
Có người sống độc thân, không có công việc, thậm chí không tắm rửa trong thời gian dài.
Nishio sử dụng bọt biển và nước tẩy kỳ cọ để xử lý thi thể, thậm chí còn gội đầu cho họ.
Do nghèo đói, có người qua đời vì bệnh tật, còn người lựa chọn tự kết thúc cuộc đời. Nishio nêu rõ đây là hiện thực của xã hội Nhật Bản ngày nay.
Tình trạng sống cô đơn và qua đời
Cụm từ “cái chết cô đơn” thể hiện tình trạng sống một mình và qua đời không ai quan tâm. Nishio chia sẻ về những trường hợp này tại Phòng Pháp y.
“Cái chết cô đơn” là gì? Tình trạng sống một mình và qua đời không ai biết.
Nishio không chỉ quan tâm đến người sống đơn độc mà còn tới cái chết của họ. Ông chia sẻ về các trường hợp đặc biệt trong nhóm này.
Một số người trong nhóm này mắc bệnh tâm thần. Nishio nhấn mạnh mối liên hệ giữa bệnh tâm thần và các vụ án mạng.
Từ trần vì tuổi già
Khi tuổi cao, cái chết thỉnh thoảng đến bất ngờ, không dấu hiệu báo trước, thậm chí ngay cả khi được người khác chăm sóc. Xác chết lên tiếng kể về những cái chết đau lòng không ai ngờ đến của người già và những căn bệnh tâm thần như suy giảm trí nhớ.
“Đến một lúc nào đó, người chăm sóc cũng trở thành 'người cần được chăm sóc' hay đôi khi họ qua đời trước cả người được chăm sóc.”
Tự nhiên, sức khỏe của con người giảm đi theo tuổi tác, vì vậy người cao tuổi thường không còn đủ sức để tự chăm sóc bản thân và người thân. Một số tai nạn được tác giả ghi lại trong sách, cho thấy tình hình đáng thương của những người cao tuổi chăm sóc nhau.
Trong trường hợp pháp y xác định người cao tuổi tử vong vì suy giảm trí tuệ, Nishio sẽ ghi thêm thông tin về khoảng cách từ nhà đến nơi phát hiện thi thể trong biên bản. Điều này chứng minh rằng, để làm tốt công việc của mình, người ta cần có khả năng linh hoạt.
Dù sống trong viện dưỡng lão, người cao tuổi cũng không tránh khỏi những cái chết đáng tiếc. Chẳng hạn như chết vì nghẹn thức ăn khi được điều dưỡng viên giúp ăn, chết đuối trong bồn tắm, hoặc chết do bị kẹp giữa giường và giá đỡ đặt ngang khi sử dụng điều khiển điện tử,...
“Chỉ mong người già có thể nhẹ nhàng đón nhận thời gian cuối đời của mình.”
Nhật Bản từ lâu đã được biết đến là 'xã hội già nhất thế giới', điều này nên đồng nghĩa với sức khỏe và tuổi thọ tuyệt vời. Tuy nhiên, nỗi buồn vẫn xuất hiện không ngừng trong xã hội này.
Ghi chép của một nhà pháp y (sau khi đọc)
Dù có người nói rằng ngành pháp y không hấp dẫn, nhưng tác giả Nishio cho biết, bác sĩ pháp y đôi khi phải đối mặt với tử thi không bình thường, như các trường hợp cắt lìa cơ thể hay thậm chí chia nhỏ nạn nhân sau khi chết để 'nấu cà ri'. Dù không nhận được sự công nhận như bác sĩ lâm sàng, nhưng các ghi chép trong 'Sự trung thực của xác chết' cho thấy bác sĩ pháp y có cái nhìn khác biệt.
Tác giả đã giải thích rõ ràng rằng các bác sĩ pháp y không thể tiết lộ thông tin về vụ án. Ngoài việc ghi chép về pháp y, sách còn chứa kiến thức về y khoa và xã hội.
Việc xử lý các thay đổi trên cơ thể sau khi chết là công việc hàng ngày của bác sĩ pháp y, họ cũng nỗ lực để xác định nguyên nhân tử vong và hỗ trợ công cuộc phá án của cảnh sát.
May mắn là có nhiều sinh viên y khoa quan tâm đến pháp y hơn là dự đoán. Trong thời kỳ học, nhiều sinh viên muốn học pháp y hơn là các môn cơ bản khác. Tuy nhiên, sau khi tốt nghiệp, ít ai tiếp tục theo đuổi con đường của Nishio. Dù không phản đối lựa chọn cá nhân, tác giả vẫn lo lắng về việc không truyền đạt được ý nghĩa xã hội của pháp y tới sinh viên hiện nay.
Nishio tin rằng pháp y sẽ không bị thay thế dù có thay đổi. Nếu không có nghề này, việc xác định nguyên nhân tử vong trong các vụ án sẽ khó khăn hơn. Do đó, ngành pháp y là rất cần thiết, vì chỉ có bác sĩ pháp y mới có kiến thức về y học và xã hội để đưa ra nhận định chính xác.
Tác giả lưu ý rằng cảnh sát và bác sĩ pháp y không được liên kết quá mật thiết. Nishio tuân thủ nguyên tắc này từ khi bắt đầu công việc. Sách cũng giải thích về việc tại sao pháp y được thực hiện ở các trường đại học. Tác giả cho rằng việc này có ý nghĩa lớn về mặt công bằng.
Sau khi đọc những dòng này, độc giả sẽ thấy khác biệt giữa thực tế và các bộ phim hình sự. Sự trung thực của xác chết khẳng định rằng điều đó không phải là hiện thực.
Bác sĩ như Nishio không cần viết phức tạp, cách kể chuyện bình thường này giúp người đọc dễ tiếp nhận. Cuốn sách giúp hiểu rõ hơn về công việc của bác sĩ pháp y từ góc nhìn của tác giả.
Sự trung thực của xác chết giúp người đọc hiểu thêm về công việc đặc biệt của bác sĩ pháp y thông qua trải nghiệm của Nishio.