Buzz
Tây Bắc của những năm 1950 thường được miêu tả như một miền cao nguyên hoang vu, nơi mà bầu trời vẫn xanh mịn, chỉ có niềm tin và sự sinh tồn là vẫn còn nguyên vẹn. Thậm chí thời gian cũng không chạm vào, con người vẫn chiến đấu với tự nhiên bằng bản năng và tâm linh.
Thiên Táng là câu chuyện về hành trình đầy bi kịch từ Tô Châu đến Tây Bắc của cô gái trẻ tên là Thư Văn. Dù có những cuộc đối đầu đầy cam go, tình yêu lớn lao của Thư Văn dành cho chồng ngắn ngủi của mình không bao giờ phai nhạt.
“Những mâu thuẫn đã chôn vùi dấu vết của người bạn đời của cô, giờ đây đẩy cô vào một thế giới huyền bí và nguy hiểm. Cuộc tìm kiếm kéo dài vô tận và kết thúc chỉ được phơi bày qua nghi lễ cuối cùng: Thiên Táng.”
Cuốn sách này là tác phẩm thứ hai của tác giả Hân Nhiên, với câu chuyện cảm động sâu sắc và phong cách kể chuyện đan xen giữa lạ và quen thuộc, đã nhận được sự đánh giá tích cực từ độc giả. Hân Nhiên từ đó trở thành một trong những tác giả nổi tiếng nhất của văn học đương đại Trung Quốc, thu hút một lượng độc giả đông đảo trên toàn thế giới.
Một vài điều về tác giả
Hân Nhiên, tên đầy đủ Tiết Hân Nhiên, sinh năm 1958 tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Bà bắt đầu sự nghiệp tại Tân Hoa Xã vào cuối những năm 1980 và nhanh chóng trở thành một trong những nhà báo, phát thanh viên xuất sắc nhất thời điểm đó.
Năm 1997, Hân Nhiên chuyển đến Anh quốc định cư và xuất bản cuốn sách đầu tiên mang tựa đề 'Những Người Phụ Nữ Tốt của Trung Quốc: Những Giọng Nói Bị Ẩn Sau' (ghi chép lại những câu chuyện về cuộc sống của phụ nữ Trung Quốc mà bà đã nghe trong thời gian làm phát thanh viên cho chương trình 'Những từ trên Ngọn Gió Đêm'). Tác phẩm này đã làm sáng tỏ ngọn lửa văn chương trong Hân Nhiên, với thành công lớn trong những năm đầu thế kỷ 2000. 'Những Người Phụ Nữ Tốt của Trung Quốc: Những Giọng Nói Bị Ẩn Sau' đã được dịch ra hơn 30 ngôn ngữ và phát hành ở nhiều quốc gia (tại Việt Nam với tựa đề 'Những Phụ Nữ Tốt của Trung Quốc').
Hân Nhiên được đánh giá là một trong những nhà văn nữ nổi tiếng và thành công nhất trong văn học Trung Quốc hiện đại. Các tác phẩm của bà sâu sắc vào các vấn đề lịch sử, văn hóa, tình yêu và đạo đức, cũng như thể hiện sự đồng cảm chân thành với số phận của con người, đặc biệt là những nạn nhân của chiến tranh.
Đến nay, bà đã xuất bản năm cuốn sách cho độc giả của mình. Hiện tại, bà vẫn sống ở Anh cùng chồng và con trai, và vẫn là một nhà báo nổi tiếng.
Thiên Táng là cuốn sách thứ hai trong sự nghiệp viết của Hân Nhiên, xuất bản vào năm 2004. Với câu chuyện xúc động về Thư Văn, Thiên Táng đã nhận được sự chào đón nồng nhiệt và đánh dấu tên tuổi và phong cách viết của Hân Nhiên.
Thư Văn và hành trình từ Tô Châu đến Tây Tạng
Hân Nhiên chia sẻ rằng, vào năm 1963, ít người Trung Quốc biết về Tây Tạng, thông tin về vùng đất này cũng hiếm khi xuất hiện. Ngoại trừ một cuộc trò chuyện ngẫu hứng trên đường phố Bắc Kinh mà người viết nghe được, nội dung là một người lính phải trả giá bằng mạng sống vì giết chết một con kền kền.
Hơn 30 năm sau, khi đang làm báo ở Nam Kinh, Hân Nhiên tham gia vào chương trình phát thanh đêm khuya trong một tuần, nơi cô nhận được cuộc gọi từ một thính giả ở Tô Châu. Người này kể về cuộc gặp gỡ với một phụ nữ kỳ lạ từ Tây Tạng, là Thư Văn. Vị thính giả cung cấp thông tin về Thư Văn và nghĩ rằng sẽ rất thú vị nếu có cuộc phỏng vấn.
“Tại đó, trong một quán trà thuộc khách sạn nhỏ kế bên, tôi thấy một bà lão mặc trang phục Tây Tạng, mùi da, sữa và phân thú bốc lên nồng nặc. Mái tóc bạc của bà tết thành hai bím rối bù, làn da nhăn nheo trông dạn dày nắng gió.”
Đó là hình ảnh đầu tiên của tác giả sau khi đã đi từ Nam Kinh đến Tô Châu để gặp Thư Văn. Dù mang vẻ ngoài của Tây Tạng, nhưng ấn tượng của tác giả với Thư Văn vẫn là nét đặc trưng của phụ nữ Trung Quốc, đặc biệt là giọng điệu. Hân Nhiên ngay lập tức xác định Thư Văn là người Trung Quốc.
Mất hai ngày để lắng nghe câu chuyện của Thư Văn, những gì thu thập được khiến Hân Nhiên cảm thấy xôn xao khi trở về Nam Kinh. Câu chuyện của Thư Văn cũng là chìa khóa giúp tác giả giải mã cuộc trò chuyện ngày xưa từ Bắc Kinh. Thư Văn là một trong những người phụ nữ đặc biệt mà Hân Nhiên từng gặp.
Thư Văn kể rằng, bà đã ở lại Tây Tạng hơn ba thập kỷ, sau khi chồng mất mà không rõ nguyên nhân khi làm nhiệm vụ ở đó. Chồng bà, Khả Quân, là bác sĩ và cả hai coi việc ly biệt là một cơ hội để chứng minh lòng trung thành với Tổ quốc.
“Trong thời chiến, y học là con đường duy nhất để sống sót: dù chiến tranh có chính nghĩa hay phi nghĩa, việc cứu giúp những người bị thương vẫn là hành động anh hùng.”
Cuộc phỏng vấn không hề dễ dàng, Hân Nhiên tâm sự về sự bối rối do thiếu hiểu biết của mình, khiến việc đặt câu hỏi gặp nhiều khó khăn. Thậm chí, cô còn cảm thấy mình không đủ vốn từ để diễn tả trang phục của Thư Văn.
Khi liên lạc lại với thính giả cung cấp thông tin và khách sạn ở Tô Châu, nơi Thư Văn ở lại, Hân Nhiên chỉ biết bà đã rời đi. Không cách nào tìm được bà, Thư Văn chỉ để lại lời nhắn mong Hân Nhiên chia sẻ câu chuyện của bà với mọi người.
Dù không dễ dàng vì là một thời kỳ lịch sử đã kết thúc, trước khi hiểu ý nghĩa của những gì Thư Văn kể, Hân Nhiên cần tìm hiểu thêm về Tây Tạng. Khi làm phim tài liệu ở đó vào năm 1995, cô mới bắt đầu hiểu được cuộc sống ở đó.
Thư Văn rời Tô Châu để tìm hiểu về cái chết của Khả Quân ở Tây Tạng vào những năm 1950. Từ khi câu chuyện bắt đầu, Hân Nhiên gọi Thư Văn là Văn. Chuyến đi từ Tô Châu dọc theo dòng Đại Vận Hà, sau khi Văn từ biệt gia đình.
“Nếu dòng kênh sâu, lạnh giá này là sự liên kết đầu tiên của cô với Khả Quân, nước của nó chảy từ vùng núi băng và tuyết phủ đã chôn vùi chồng cô.”
Khi nhắc đến Trung Quốc, mọi người thường chú ý đến Vạn Lý Trường Thành nhưng ít ai để ý tới Đại Vận Hà với sức lớn không kém. Con kênh đào này đã tồn tại suốt 2400 năm, nối liền Hàng Châu và Bắc Kinh, mở ra đường thủy nối liền sông Dương Tử, sông Hoàng Hà và nhiều con sông khác trên lãnh thổ đại lục. Văn cảm thấy đây là một liên kết quan trọng với người chồng đã mất của mình. Vì tất cả các con sông chính của Trung Quốc đều chảy từ Tây sang Đông, điều này ám chỉ chúng bắt nguồn từ Tây Tạng bí ẩn, cũng là đích đến mà Văn mong mỏi ngày đêm.
Hành trình của Văn tiếp tục với chuyến tàu hoả đến Thành Đô, và sau đó đi tiếp đến Tây Tạng qua đường Tứ Xuyên - Tây Tạng. Theo những gì cô nghe được, đơn vị của Khả Quân cũng đã di chuyển lên cao nguyên Tây Tạng theo tuyến đường phức tạp này. Văn được sự hỗ trợ từ Quân Giải phóng nhân dân và trở thành một phần của đội ngũ quân đội, không phải là người dân bình thường. Mặc dù vậy, những thách thức khó khăn trước mắt Văn vẫn không thay đổi.
“Cô không biết nói tiếng Tây Tạng, điều này khiến cô dễ dàng lạc đơn vị, vị trí và độ cao ở đây, điều này khiến người ta dễ mắc bệnh và không ai dám đoán trước được tương lai. Tỷ lệ tử vong cao, và với một phụ nữ không được đào tạo, khả năng sống sót thậm chí chỉ trong một tháng cũng rất thấp.”
Văn nhớ về Khả Quân, người đàn ông cô đã trao trọn cuộc đời cho. Cô đã từ chối một cách quả quyết lời khuyên của Vương Lượng, không nên đến Tây Tạng. Tác giả đã nhắc lại nhiều lần thông điệp của Vương Lượng: “Viết có thể là nguồn sức mạnh”, và Văn đã thực hiện điều đó thường xuyên trong nhiều năm ở Tây Tạng.
Hai tuần ngắn ngủi cùng lính, Văn đã tham gia vào cuộc xâm nhập lãnh thổ Tây Tạng qua con đường từ Thành Đô đến Lhasa, học được ngôn ngữ cơ thể của các lính. Nhờ đó, cô có thể giao tiếp mà không cần phải nói. Tuy nhiên, chứng sốc độ cao không phải ai cũng có thể tránh khỏi, điều này dường như là một quy luật tự nhiên, mọi người muốn đến với vùng đất “mái nhà thế giới” trên 4000 mét phải trải qua. Cách thức nhìn nhận thời gian cũng bắt đầu thay đổi, Văn cảm thấy mình như lạc vào một thế giới thần tiên, nơi mỗi ngày ở đây dài bằng nghìn năm ở dưới thế giới bình thường.
“Văn không sợ chết. Cô cảm thấy mình đang gần gũi hơn với Khả Quân. Thỉnh thoảng, cô thậm chí còn hy vọng rằng mình đã đi vào biên giới giữa cõi sống và cõi chết. Nếu Khả Quân ở phía bên kia, cô muốn nhìn thấy anh sớm nhất có thể, bất kể anh ấy đang ở trong hoàn cảnh đen tối cỡ nào.”
Khi gặp Trác Mã, Văn bắt gặp một người Tây Tạng đặc biệt - một hình ảnh bẩn thỉu nhưng rực rỡ với vàng bạc châu báu.
Trác Mã chia sẻ câu chuyện của mình với Văn sau khi được cô cứu, và hai người trở thành bạn đồng hành trong cuộc hành trình gian nan. Trác Mã mong muốn tìm lại người hầu cận có tên là Thiên An Môn. Với Văn, Trác Mã giúp cô nhận ra tầm quan trọng của tôn giáo đối với người Tây Tạng.
Mặc dù gặp may trong cuộc hành trình, nhưng Văn và Trác Mã vẫn cảm thấy lạc lõng khi giao tiếp với mọi người do sự khác biệt văn hoá, ngôn ngữ và tâm linh.
Thỉnh thoảng, Văn cảm thấy như một con vật nuôi trong gia đình du mục, được bảo vệ và chăm sóc nhưng cũng cảm thấy bị tách biệt khỏi thế giới.
Tác giả miêu tả về tôn giáo của gia đình người Tây Tạng, với việc cầu nguyện liên tục và thực hiện các nghi lễ tôn giáo. Văn nhận biết sâu sắc hơn về cuộc sống và tâm linh của gia đình này nhờ Trác Mã.
Tác giả nhắc lại một ngạn ngữ Tây Tạng, nói về sự quý trọng của con bò so với đứa con trai. Văn trải qua những trải nghiệm đầy bí ẩn kể từ khi đặt chân vào vùng đất này.
Mỗi ngày, Văn luôn phát hiện những điều mới mẻ trong cách sống của người Tây Tạng, và luôn ngạc nhiên trước sự khác biệt giữa phong tục của họ và phong tục Trung Quốc.
Theo lời kể của gia đình du mục, Văn di chuyển từ nơi này qua nơi khác dựa trên trực giác nhạy bén của họ. Mọi việc từ chăn nuôi đến các nghi lễ đều tuân theo truyền thống của người Tây Tạng. Nhưng sau tai nạn bất ngờ, việc tìm kiếm Trác Mã không có kết quả.
Vận mệnh đã sắp đặt một cuộc hành trình cho Văn, và nhờ sự giúp đỡ từ gia đình du mục cùng nhiều người khác, Văn quyết tâm tìm ra điều cô luôn tìm kiếm.
Sau khi đọc xong, tôi bị ấn tượng và ám ảnh.
Sau hai trăm trang sách, tác giả Hân Nhiên tiết lộ rằng tung tích của Thư Văn từ lúc gặp Trác Mã đến nay là một bí ẩn. Đọc giả đều mong muốn biết Trác Mã và Thiên An Môn cuối cùng ra sao, và liệu Thư Văn có thể quay trở về với gia đình sau bao năm ròng rã?
Kể từ lúc chia tay gia đình ở Tô Châu, Thư Văn, một cô gái mới lấy chồng, quyết định đối mặt với những thách thức phía trước. Mỗi kỷ niệm, mỗi vật phẩm, mỗi suy nghĩ của Văn đều làm độc giả xúc động và rơi nước mắt. Bên dưới vẻ ngoài, sức mạnh của tình yêu và ủng hộ từ gia đình là thứ giúp Văn vượt qua.
Mặc dù cuốn sách không dày, nhưng tựa đề rất súc tích và chân thực, kể về cuộc hành trình của một cô gái trong suốt ba thập kỷ đời. Tây Tạng - nơi được tò mò nhất, với lối sống và tín ngưỡng khó hiểu, cũng là nơi Phật giáo đạt đến trạng thái cao siêu, đã mang lại cho bác sĩ Văn nhiều trải nghiệm khó tả thành lời.
Sau khi Thư Văn kể xong, tâm trí của tác giả Hân Nhiên cũng như người đọc không thể ngừng lưu luyến. Nghĩ về hành trình của một cô gái Trung Quốc trở thành Phật tử Tây Tạng. Nghĩ về sự kết nối sâu sắc giữa con người, tôn giáo và thiên nhiên. Và ngưỡng mộ tình yêu và sự mạnh mẽ của người phụ nữ mất chồng ngay sau kỳ nghỉ trăng mật.
Lối viết của Hân Nhiên không dài dòng, đi thẳng vào vấn đề với nhịp độ tuỳ thuộc vào sự hấp dẫn của câu chuyện. Việc hiểu biết và suy ngẫm về lịch sử, văn hóa, tôn giáo và triết lý sống là quan trọng. Tác giả đã sâu sắc mô tả tình yêu và trí tuệ của phụ nữ thời chiến. Tình yêu và lòng trung thành đã giúp họ vượt qua mọi khó khăn.
