[Tóm Tắt & Review Sách] “Thói Quen Sáng Tạo”: Kích Thích Khả Năng Tư Duy Sáng Tạo

Trong cuộc sống, để đạt được thành công không chỉ cần nỗ lực mà còn cần phải có sự sáng tạo. Sự sáng tạo đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, công nghệ không phải lúc nào cũng thúc đẩy sự sáng tạo. Thay vào đó, nó có thể làm giảm sự sáng tạo bằng cách làm cho mọi thứ trở nên quá dễ dàng. Quyển sách về thói quen sáng tạo này sẽ giúp ta phát triển sự sáng tạo trong cả công việc và cuộc sống.Đôi nét về tác giả

Tác giả của quyển sách Thói Quen Sáng Tạo là bà Twyla Tharp, sinh ngày 1 tháng 7 năm 1941, là một vũ công, đạo diễn múa và tác giả người Mỹ, hiện đang sống và làm việc tại New York. Bà nổi tiếng là một trong những đạo diễn múa hàng đầu của Mỹ. Bắt đầu sự nghiệp từ năm 1965, bà đã sản xuất hơn 130 vở múa cho đoàn múa của mình. Bà đã nhận được nhiều giải thưởng, bao gồm giải thưởng Princess Grace cho nghệ sĩ xuất sắc vào năm 2006. Năm 1997, bà trở thành thành viên danh dự của Viện Hàn lâm Nghệ thuật và Văn chương Mỹ.

Về tác phẩm 

Đây là một cuốn sách mà bà viết dựa trên những câu chuyện từ thực tế, quan điểm triết học sâu sắc và hiểu biết đến từ cuộc sống hàng ngày. Bà chứng minh rằng sáng tạo không phải là khả năng tự nhiên mà là kết quả của sự kiên nhẫn, cố gắng và thói quen. Bằng cách viết đồng thuận và hướng dẫn chi tiết về bài tập, quyển sách trở nên thân thiện và dễ hiểu hơn. Nó còn chứa đựng nhiều câu nói ý nghĩa về cuộc sống và động viên. Sách bao gồm 12 chương, mỗi chương đi kèm với các bài tập nhỏ được giải thích cặn kẽ để độc giả áp dụng. Tuy nhiên, tôi chỉ thảo luận một số ý chính từ 12 chương.

Trích đoạn tôi yêu thích trong chương 1: Bước Vào Phòng Trắng

“Trong việc nghĩ về sự sáng tạo, chúng ta thường nghĩ đến nó như một thói quen. Thế nhưng, thói quen thường mang tính lặp đi lặp lại, trong khi sáng tạo lại là sự mới mẻ. Nghịch lý này khiến tôi tò mò vì nó làm chiếm giữ trí óc sáng tạo và kỹ năng kết hợp.”

Chúng ta cần phải có kỹ năng để chuyển ý tưởng thành hiện thực: sử dụng từ ngữ để tạo ra câu chuyện mà người khác có thể tin vào, chọn màu sắc và chất liệu để tái hiện cảnh quan, kết hợp nguyên liệu để tạo ra một bữa ăn đầy hương vị. Những kỹ năng này không sinh ra từ tự nhiên mà cần được phát triển thông qua sự tập luyện, trau dồi và suy ngẫm. Mozart, mặc dù có tài năng thiên bẩm, cũng phải sử dụng thời gian và công sức để phát triển kỹ năng của mình trước khi tạo ra những tác phẩm đáng giá.”

Đó là lý do tại sao việc tập luyện là cần thiết. Nó giúp chúng ta phát triển kỹ năng. Một số kỹ năng có vẻ đơn giản, nhưng tập luyện chúng không bao giờ là lãng phí thời gian. Trước khi sáng tác 'Cây sáo thần', Mozart đã phải tập luyện cật lực.”

Chương 2: Chuẩn Bị Trước

Mặc dù có vẻ như nghi lễ chuẩn bị có tính tôn giáo, nhưng thực ra không phải. Đây chỉ là hành động bắt đầu công việc, ví dụ như chạy bộ, tập thể dục, ... Những nghi lễ này giúp tạo động lực và hình thành thói quen mới. Nó cũng giúp tăng cường tự tin và sự độc lập.”

“Việc từ bỏ một số thứ không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và không gian tinh thần mà còn là một loại nghi lễ. Thay vì hiến tế động vật, chúng ta hiến tế thời gian và cố gắng cho sự sáng tạo. Thực hiện việc này cũng là một cách để tạo nên nghi lễ.”

Khi đã chọn được môi trường phù hợp, việc tạo lễ khởi đầu sẽ thúc đẩy bạn tiến bộ, vượt qua nỗi sợ và định hướng tâm trí đúng đắn. Bạn đã vượt qua rào cản đầu tiên và sẵn sàng khởi đầu.

Phần 3: ADN Sáng Tạo

Nhiều người không nhận ra tính sáng tạo của họ như thế nào. Họ chấp nhận bản thân mình nhưng ít khi hiểu rõ. Hiểu biết về ADN sáng tạo sẽ giúp bạn nhìn thấy cách nó ảnh hưởng đến sản phẩm của bạn, những câu chuyện bạn kể, và lý do bạn làm những gì. Điều này giúp bạn nhận ra điểm mạnh và yếu của mình, và cách bạn nhìn nhận thế giới.

Để hiểu bản thân hơn, tác giả đã tạo ra 33 câu hỏi về sự sáng tạo. Bài kiểm tra này giúp bạn trở lại điểm xuất phát, lấy lại động lực và bước ra khỏi vùng an toàn. Mặc dù nguy hiểm, đó là cách phát triển tốt nhất.

Phần 4: Khai Thác Bộ Nhớ

Cách mà trí nhớ hoạt động đa dạng và đáng giá làm nguồn cảm hứng.

Sự sáng tạo thường kết hợp với trí nhớ. Trí nhớ không tạo ra cảm hứng cho ý tưởng mới nhưng lại là một kỹ năng quan trọng, giúp lưu giữ dữ liệu, hình ảnh và kinh nghiệm cuộc sống. Khi kết hợp với ý tưởng và kiến thức, trí nhớ giúp tạo ra ý tưởng mới.

“Hãy tích cực học hỏi từ người khác. Điều này không phổ biến ngày nay khi mọi người được khuyến khích tìm con đường riêng. Nhưng học hỏi từ người khác cũng là cách quan trọng để phát triển kỹ năng và tiến xa hơn.

Điều mà tôi chắc chắn nhất là:

“Khi nhận ra sức mạnh của trí nhớ, bạn sẽ khám phá ra nhiều tiềm năng mới. Quan trọng là bạn phải biết cách khai thác. Đôi khi bạn phải tự mình khai quật những ký ức bên trong mình.

Phần 5: Trước Khi Nghĩ Ra Khỏi Hộp

“Mỗi người có cách tổ chức riêng. Tôi sử dụng một chiếc hộp để tổ chức giấy tờ.

Mọi dự án điệu múa của tôi bắt đầu với một chiếc hộp. Tên dự án được ghi lên chiếc hộp và tôi đưa vào đó mọi thứ liên quan, từ sổ ghi chép, tin tức, đĩa CD, băng video ghi lại quá trình luyện tập đến sách và hình ảnh tạo cảm hứng.

Chiếc hộp là một hệ thống lưu trữ hoàn hảo, không tốn nhiều tiền và công sức. Nó cung cấp nguồn tư liệu và giúp tiết kiệm thời gian cho sự sáng tạo. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng chiếc hộp không thay thế cho sự sáng tạo mà chỉ là bước chuẩn bị cho nó.

Phần 7: Tai Nạn Sẽ Xảy Ra

Nhiếp ảnh gia Richard Avedon luôn kế hoạch và chuẩn bị cẩn thận. Nhưng ông biết rằng chỉ khi đối tượng bước vào studio, bản năng và sự sáng tạo mới phát huy hiệu quả.

“Để sáng tạo theo thói quen, bạn cần chuẩn bị. Nhưng chỉ khi từ bỏ kế hoạch, bạn mới có thể thực sự sáng tạo.”

Dù có chuẩn bị hoàn hảo, tai nạn vẫn có thể xảy ra. Chúng ta phải đối mặt và vượt qua chúng bằng sự sáng tạo.

Phần 11: Điểm A cho Sự Thất Bại

“Khi thất bại trước mắt công chúng, bạn buộc phải học những kỹ năng mới, những kỹ năng không nhất thiết liên quan đến sự sáng tạo nhưng lại quan trọng cho sự sống sót.”

Một điều thú vị trong chương này là tác giả nói về sự đối mặt giữa quên và nhớ sau thất bại. Điều này cho ta biết rằng cần phải học được từ thất bại mà không để nó làm tổn thương, chỉ giữ lại bài học mà nó mang lại.

“Giải quyết vấn đề sáng tạo không có câu trả lời đúng. Thậm chí có hàng nghìn câu trả lời khả thi. Nhưng điều quan trọng là khắc phục những thứ mà bạn biết cách khắc phục. Đó là lý do tại sao thất bại trong kỹ năng là không tha thứ: Nếu bạn không có nền tảng kỹ năng đủ lớn, bạn sẽ bị hạn chế trong việc giải quyết vấn đề khi khó khăn xuất hiện.”

Khi hiểu được lý do thất bại, quan trọng là phải tìm cách khắc phục nó. Nhìn nhận vấn đề, đặt ra câu hỏi và giải quyết nó. Điều này đòi hỏi phải vượt qua tâm trạng phủ nhận để có cái nhìn trung thực nhất. Từ câu chuyện của tác giả, bạn sẽ rút ra được bài học cho bản thân.

“Nếu chưa từng vấp ngã và tự đứng lên, bạn sẽ thiếu mất một vũ khí quan trọng trong kho tài năng sáng tạo của mình.”

Phần 12: Tầm Nhìn Dài Hạn

“Khi bạn phát hiện ra những ý tưởng mới trong sản phẩm của mình, ý tưởng mà bạn không thể thể hiện ngay lập tức nhưng vẫn giữ lại và phát triển sau này, bạn đang tiến gần hơn đến trạng thái sáng tạo lý tưởng, nơi sự sáng tạo trở thành một thói quen tự nhiên. Mọi thứ trong cuộc sống của bạn đều góp phần nuôi dưỡng tác phẩm của bạn và từng tác phẩm lại tiếp tục nuôi dưỡng những tác phẩm khác.

Điều đáng mừng là trạng thái sáng tạo này không phải là ngẫu nhiên, không phải là may mắn từ trời rơi xuống, cũng không phải là sự trùng hợp. Nó nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta. Chúng ta có thể xây dựng và kiểm soát nó.”

Tác giả gọi điều này là trạng thái lý tưởng khi mọi thứ đều đóng góp vào nghệ thuật của bạn. Tuy nhiên, không phải ai cũng có cơ hội đạt tới trạng thái này. Nhưng qua câu chuyện của tác giả, bạn sẽ hiểu rõ hơn về điều này.

“Khi sáng tạo trở thành thói quen của bạn; khi bạn biết cách quản lý thời gian, tài nguyên, kỳ vọng và yêu cầu của người khác; khi bạn hiểu được giá trị và ý nghĩa của sự chứng thực, sự liền mạch và sự thuần nhất của mục đích – ấy là khi bạn đã, đang trên con đường tiến đến mục tiêu cao cả nhất của một người nghệ sĩ: đó là đạt đến sự lành nghề.”

Lời kết của tác giả: 

Vào cuộc sống, tôi tự nhận mình là một vũ công. Trong những thời điểm khó khăn và đầy chấn thương, tôi trở lại với nguồn cảm hứng của mình. Sáng tạo ra các bước nhảy là điều tôi am hiểu nhất. Đó chính là cách tôi thể hiện bản thân. Ngay cả khi bóng tối bao trùm, tôi vẫn giữ vững thói quen đó, là nguồn động viên và đưa chúng ta đi qua những khó khăn không tưởng. Không có lý do nào thuyết phục hơn để nuôi dưỡng thói quen sáng tạo.

Đó là cách tôi mở cánh cửa vào một không gian trắng trơn và nhảy múa khi rời đi.

Tác giả: Lý Ngọc Xuân - MyBook

Hình ảnh: Lý Ngọc Xuân