[Tóm tắt & Review Sách] 'Từ Bi': Đỉnh Cao Của Tình Thương

Trải dài khắp sách Từ Bi là những triết lý về khái niệm được gọi là Từ Bi, xen kẽ đó là những câu chuyện đôi khi sâu sắc, đôi khi tinh tế. Tương tự như tình yêu, lòng biết ơn, tôn giáo và cả sự nổi loạn đều lan truyền. Nhưng trước hết, bạn cần thắp lên ngọn lửa trong lòng, ngọn lửa mà bạn muốn thấy nó lửa rực trong mắt của người khác. Từ bi luôn đi kèm với sự thấu hiểu và đồng cảm. Để có Từ Bi, ta không chỉ phải hiểu và tôn trọng người đối diện, mà còn phải thấu hiểu tận sâu trong tâm hồn của chính mình. Điều đó giúp ta nhìn thấy điều sâu sắc nhất bên trong người đối diện, chính là tâm hồn của họ. Và khi hai tâm hồn gặp nhau, cả hai sẽ trở thành một. Từ Bi chính là hình thức cao nhất của tình thương. Cuốn sách Từ Bi bao gồm 04 phần:

Phần 1: Từ Bi, Năng Lượng và Khao Khát

Phần 2: Từ Bi Như Một Trải Nghiệm

Phần 3: Thực Hành Từ Bi

Phần 4: Tình Yêu Làm Lành Mọi Vết Thương

Một Chút Về Tác Giả

Osho

Tờ Sunday Times của London miêu tả Osho là một trong “1.000 Nhà Sáng Tạo của Thế Kỷ 20”. Trong khi đó, tờ Sunday Mid-Day của Ấn Độ đánh giá Osho là một trong mười người – kèm theo Gandhi, Nehru và Đức Phật – đã thay đổi số phận của Ấn Độ.

Osho xác nhận rằng ông đang tạo điều kiện cho việc xuất hiện của một loài người mới. Ông thường gọi “loài người mới” này là “Zorba Phật” – kết hợp giữa Zorba, biểu tượng của sự vui chơi Hy Lạp, và sự an nhiên tự tại của Đức Phật Cồ Đàm.

Osho còn nổi tiếng với những đóng góp mang tính cách mạng trong việc chuyển hóa nội tâm thông qua thiền định. Phương pháp thiền của Osho (Thiền Hoạt Động) giúp giải phóng căng thẳng cho cả thân và tâm, từ đó mọi người dễ dàng trải nghiệm sự an nhiên, yên bình trong cuộc sống hàng ngày.

Khái Niệm về Từ Bi

Khi nói về lòng từ bi, ta thường nhắc đến sự kích thích. Sự kích thích là một dạng cảm xúc rất mạnh mẽ về mặt sinh học, khiến con người đắm chìm trong cảm giác mãnh liệt và không kiểm soát được. Khi bị kích thích, chúng ta dường như mất khả năng tự điều khiển và trở thành con rối của cảm xúc.

Ngược lại, lòng từ bi là một cấp độ cao hơn của cảm xúc và sinh lý. Người có lòng từ bi không còn là nô lệ của chính họ mà trở thành người kiểm soát tình hình. Khi ấy, mọi hành động của chúng ta đều được thực hiện một cách có ý thức, tự quyết định và không bị ảnh hưởng bởi cảm xúc mù quáng, tức là ta thực sự tự do.

Kích thích thường đi đôi với sự khao khát, trong khi lòng từ bi liên quan đến sự chia sẻ. Kích thích chứa đựng ham muốn, trong khi lòng từ bi không. Khi bị kích thích, chúng ta muốn sử dụng người khác như công cụ để đạt được mục đích của mình, trong khi lòng từ bi, hay nói cách khác, là tình thương, sẽ giúp chúng ta trân trọng người khác. Kích thích có thể đẩy ta vào vũng bùn, trong khi lòng từ bi giúp ta nở hoa giữa thế giới đầy ham muốn và giận dữ. Lòng từ bi giúp ta chuyển hóa hoàn toàn năng lượng tiêu cực thành tích cực.

Thường thì, chúng ta bị thống trị bởi những cảm xúc như kích thích, ham muốn, tham lam... đến nỗi không còn năng lượng và trở thành như một cái hố trống. Chỉ khi chúng ta ngừng tiêu hao năng lượng không ngừng đó, thì năng lượng tiềm ẩn trong chúng ta mới dần được khôi phục và chúng ta mới cảm thấy sống đích thực. Lúc đó, niềm vui lớn sẽ lan tỏa trong ta như nguồn năng lượng tích cực không ngừng dâng trào.

Chỉ khi đó, ta mới hiểu được ý nghĩa thật sự của lòng từ bi. Đó là một loại tình thương dịu dàng, là sự chia sẻ niềm vui của chính mình với mọi vật. Khi đó, ta trở thành một phúc lợi đối với bản thân và mọi vật.

'Tình thương từ bi là sự chia sẻ niềm vui của chính mình với mọi vật'

Nếu thiền được so sánh như một bông hoa, thì lòng từ bi chính là hương thơm của nó.

Mỗi người đều mang trong mình một hạt mầm từ bi, như một bông hoa sẵn sàng tỏa hương. Hương thơm của lòng từ bi chỉ có thể lan tỏa khi tâm hồn của bạn thăng hoa. Bạn không thể rèn luyện lòng từ bi, cũng không thể kiểm soát nó. Thông qua thiền định, một ngày nào đó bạn sẽ trải qua một trải nghiệm kỳ diệu, đó là lòng từ bi tự nhiên xuất hiện. Lòng từ bi sẽ lan tỏa đến mọi ngóc ngách trong bạn. Thiền định giống như một bông hoa, nó bắt nguồn từ bạn và tồn tại trong bạn, nhưng lòng từ bi thì không như vậy. Lòng từ bi sẽ không ngừng lan tỏa đến những ai cần được yêu thương và giúp đỡ.

Tình yêu thương thực sự

Mỗi cá thể tồn tại là một phần của bức tranh tổng thể, và vũ trụ này có cách vận hành riêng. Vẻ đẹp của sự sống không nên bị che giấu sau những khát vọng vô ích của con người. Tình yêu thương thực sự không chỉ là lòng tốt, mặc dù có vẻ ngoài giống nhau, nhưng bản chất thì lòng từ bi là cách chúng ta đáp lại vũ trụ, hòa mình vào những quy luật tự nhiên để cuộc sống được thực hiện theo cách đúng của nó. Lòng từ bi nở ra từ bên trong, không phụ thuộc vào những giá trị bên ngoài. Khi sống nhẹ nhàng và hiện diện, bạn sẽ dần loại bỏ những suy nghĩ giả tạo, khuôn định.

Chỉ có lòng từ bi mới có thể làm lành mọi điều.

Lòng từ bi vượt lên trên mọi giới hạn, bởi nó bắt nguồn từ sự tự nhiên, từ việc nhận biết chính bản thân với thế giới này. Sức mạnh của lòng từ bi giúp chữa lành mọi thứ, không phân biệt hay tách rời bất kỳ điều gì. Yêu thương được thể hiện thông qua mỗi hành động, với mọi người, mọi loài. Không gánh vác trách nhiệm bất kỳ, thiền định mở rộng trái tim, sẵn lòng chia sẻ để hương thơm của bông hoa trường tồn.

Nếu bạn chưa trải qua một trải nghiệm nào đó, hãy dừng lại trước ý định giúp đỡ người khác trong vấn đề đó. Bởi làm như vậy chỉ khiến cho tình hình trở nên phức tạp hơn. Người đó đã đang gặp phải nhiều rắc rối rồi. Lịch sử xã hội đã cho thấy chúng ta đã phải đối mặt với nhiều khó khăn trong cuộc sống. Tốt nhất là đừng can thiệp nếu bạn chưa có trải nghiệm về điều đó vì điều đó có thể nguy hiểm cho người đó.

'Khi bạn không cố gắng trở thành ai khác, bạn sẽ cảm thấy hài lòng với bản thân. Những mâu thuẫn bên trong sẽ tan biến, bạn sẽ hòa mình với bản thân, với hiện tại và không còn phải chiến đấu với bất kỳ điều gì nữa. Tâm hồn bạn sẽ trở nên trong sáng. Chính trong sự trong sáng đó bạn sẽ cảm nhận được lòng từ bi và biết yêu thương bản thân mình'.

Khi bạn có thể nói với vũ trụ rằng: 'Tôi hạnh phúc với chính mình, tôi hoàn hảo với bản thân', bạn sẽ chấp nhận bản thân và từ đó sẽ chấp nhận thế giới xung quanh.

Tính kiêng nhịn

Cuộc sống tốt đẹp bắt nguồn từ việc hiểu biết về chính mình, chỉ khi nhận biết được bản thân bạn, tất cả những gì tồn tại đều có ý nghĩa. Bạn không thể truyền tình yêu thương cho mọi người nếu bạn luôn căm ghét chính mình, đầu tiên phải chấp nhận những gì bạn có. Đừng để tâm hồn trở nên cằn cỗi, hãy chăm sóc nó, hương thơm từ khu vườn của bạn sẽ lan tỏa đến tâm hồn của mọi người.

“Hãy yêu chính bản thân bạn, bởi bạn là cây cầu gần nhất đến với sự thánh thiện. Đó là bước khởi đầu cần thiết để lan tỏa. Hãy yêu chính mình, đó là nền tảng cơ bản nhất nếu bạn muốn trở thành một tín đồ thực sự.”

Mọi ước mơ đều chứa đựng những khao khát chung một bản chất.

Những điểm tương đồng và sự khác biệt của những ước mơ làm thế nào để giúp đỡ mọi người với những ước mơ khác nhau?

Bất kỳ ước mơ nào cũng chỉ là sự khao khát không khác biệt. Dù đó là ước mơ giúp đỡ người khác hay gây hại cho họ, thì bản chất của sự khao khát vẫn như nhau.

Đức Phật không bao giờ khao khát giúp đỡ mọi người. Ngài chỉ đơn giản là giúp đỡ thế nhân một cách tự nhiên, không có bất kỳ khao khát nào. Điều này giống như hoa nở tỏa hương thơm, không cần phải khao khát để hương thơm lan tỏa, và không quan tâm liệu ai đó có ngửi thấy hay không. Nếu có thì chỉ là sự tình cờ, và nếu không thì cũng chỉ là sự tình cờ.

Đức Phật không hề khao khát giúp thế nhân mà Ngài làm điều đó vì bản chất từ bi vốn có của mình. Tất cả những ai tu thiền thành công cũng trở nên từ bi nhưng họ không hề nhắm đến mục đích trở thành “kẻ phụng sự cho nhân loại”. Tất cả những “kẻ phụng sự cho nhân loại” đều là những kẻ lừa bịp, vì họ dùng lòng từ bi để che đậy khao khát của mình. Và vì tất cả những việc họ làm đều bắt nguồn từ một khao khát nào đó nên đó không thể gọi là từ bi được.

Khao khát thường đi kèm với sự bóc lột. Dưới danh nghĩa từ bi hoặc những từ ngữ khác, bạn có thể trở thành kẻ bóc lột người khác. Mọi người luôn nói về việc phục vụ nhân loại, về tình anh em, về tôn giáo, về Thượng Đế, về sự thật… nhưng tất cả những điều đó chỉ tạo ra thêm nhiều cuộc xung đột, thêm nhiều máu đổ, nhà tan vỡ và nhiều người bị tổn thương. Đó là những gì đã và đang diễn ra trên thế giới này, và nếu chúng ta không giúp mọi người có cái nhìn mới, hiểu biết hơn thì mọi thứ vẫn sẽ tiếp tục như thế.

Vì vậy, điều quan trọng nhất cần ghi nhớ là mọi khao khát đều có cùng một bản chất, cho dù đó là mong muốn giúp đỡ hay làm hại người khác.

Một người hỏi Đức Phật rằng: “Tôi muốn giúp đỡ người khác, xin ngài hãy chỉ cho tôi cách làm như thế nào?”. Đức Phật nhìn anh ta rồi trở nên buồn bã. Thấy vậy, anh ta hoang mang không biết tại sao và hỏi tiếp: “Tại sao ngài lại trở nên buồn như vậy? Tôi đã nói gì sai chăng?”. Đức Phật bèn đáp: “Làm sao anh có thể giúp đỡ người khác được khi chưa biết tự giúp đỡ bản thân? Anh sẽ chỉ làm hại họ dưới danh nghĩa giúp đỡ mà thôi”.

Trước hết, hãy thắp lên ngọn lửa trong tâm của bạn rồi để nó tự thắp sáng nhận thức của mình. Khi đó, bạn sẽ không bao giờ phải băn khoăn tự hỏi như người đàn ông nói trên. Khi đó, tự nhiên bạn sẽ sống cho hiện tại và tất cả những gì bạn làm đều sẽ mang lại lợi ích cho cuộc sống.

Tóm lược các ý nghĩa trong cuốn sách

Chúng ta không thể tìm thấy tình yêu thật sự vì chúng ta đã cố gắng quá nhiều. Tất cả chúng ta ai cũng đều tìm kiếm tình yêu dưới nhiều tên gọi khác nhau và thất bại không phải vì chúng ta không cố gắng mà vì chúng ta cố gắng quá mức.

Tình yêu xảy ra một cách tự nhiên và không ai có thể ra lệnh cho nó. Những tình yêu xảy ra dưới sự cưỡng bức từ đầu đã sai lầm từ ban đầu. Đừng bao giờ nói với một đứa trẻ “Con phải yêu mẹ”, vì đó là điều sai trái. Hãy yêu thương đứa trẻ, rồi nó sẽ tự phát triển tình yêu với bạn. Đừng bao giờ bảo rằng “Con phải thương mẹ vì mẹ là mẹ của con. Con phải yêu mẹ”. Đừng biến tình yêu thành một thứ mệnh lệnh, bởi nếu không con bạn sẽ không biết yêu thương thực sự là gì. Hãy yêu thương đứa trẻ, rồi một ngày tình yêu đó sẽ phát triển. Trong mối quan hệ đó, sự đồng điệu sâu sắc sẽ tự nảy sinh mà không cần bất kỳ sự cố gắng nào từ bạn. Tất cả những gì bạn cần là thư giãn trong tình yêu của mình và chấp nhận tình yêu của con.

Phần kết luận

Cuốn sách “Từ bi” hướng dẫn chúng ta thực hành thiền để vượt qua mọi ham muốn, biến chúng thành năng lượng từ bi, sống đúng với bản chất của mình. Tâm hồn như suối nguồn mát lành không chỉ làm tâm trạng trở nên nhẹ nhàng, mà còn làm trái tim hoà mình với vũ trụ, tình yêu thương thực sự như hương thơm lan tỏa trong cuộc sống.

Theo Osho, lòng từ bi thực sự bắt nguồn từ việc chấp nhận và yêu thương bản thân mình sâu sắc. Chỉ khi đó, ta mới có thể thực sự yêu thương và chấp nhận người khác một cách vô điều kiện, nhìn nhận giá trị thực sự của mỗi con người. Khi hai tâm hồn có thể kết nối, một dạng cao nhất của tình yêu thương sẽ hiện hữu: Từ bi.

Tóm tắt bởi: Hoàn Mỹ - MyBook

Hình ảnh: Hoàn Mỹ