[Tóm Tắt & Review Sách] “Vừa Nhắm Mắt Vừa Mở Cửa Sổ”: Bài Học Từ Những Đứa Trẻ

Mỗi người chúng ta đều có một khu vườn tâm hồn riêng. Trong những ngày nắng, khu vườn sẽ thêm tươi mới với hoa lá nhuộm sắc vàng. Điều này giúp chủ nhân khu vườn cảm thấy thêm niềm vui. Tuy nhiên, khi những ngày mưa kéo đến, khu vườn lại chìm trong những giọt nước mưa ướt át. Đây là dấu hiệu cho thấy tâm hồn chủ nhân bị mưa làm phiền. Làm thế nào để duy trì khu vườn tâm hồn luôn tươi mới dù có bão táp kéo đến? Hãy tìm cho mình một góc yên bình qua cuốn sách Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ. Với cách kể chuyện tự nhiên và thơ mộng về cuộc sống của một đứa trẻ 10 tuổi, cuốn sách sẽ mang lại cho bạn sự bình yên trong tâm hồn.

Giới thiệu về tác giả

Nguyễn Ngọc Thuần là tác giả của cuốn sách Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ. Ông sinh năm 1972 và quê ở huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận. Sau khi tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật tại thành phố Hồ Chí Minh, ông đã quyết định ở lại phát triển sự nghiệp văn chương của mình và đã thành công từ đó cho đến nay. Ngoài cuốn sách Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, Nguyễn Ngọc Thuần còn là tác giả của các tác phẩm nổi tiếng khác như Cha và con và tàu bay, Một thiên nằm mộng và Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ.

Trong các tác phẩm của mình, ông thường tiếp cận độc giả bằng những câu chuyện chân thực, mang phong cách giản dị nhưng sâu lắng. Đánh giá về cuốn sách Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, nhà văn Phan Thị Vàng Anh nhấn mạnh về sự tài hoa của Nguyễn Ngọc Thuần trong việc sử dụng “kỹ thuật mở rộng để thu hẹp” trong tác phẩm của mình. Ngoài ra, nhà văn Hồ Anh Thái cũng có nhận xét rằng: “Sau khi đọc xong, tôi thường ngồi ngẩn ngơ. Văn phong của ông rất đẹp, trong sáng. Đọc xong, người đọc có thể nhìn thấy cả những ước mơ thơ ấu của mình.”

“Sau khi đọc xong, tôi thường ngồi ngẩn ngơ. Văn phong đẹp, trong vắt. Người đọc soi vào đấy, thấy cả những ước mơ tuổi thơ mình.”

Tóm tắt tác phẩm 

Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ là một tập truyện dài, kể về cuộc sống của một đứa trẻ 10 tuổi ở vùng quê Trí Dũng. Qua nhiều câu chuyện nhỏ trong cuộc sống hàng ngày của đứa trẻ, người đọc như  được trở về với tuổi thơ và khu vườn của chính mình. Đồng thời, sau khi đọc xong trang cuối cùng của cuốn sách, chắc hẳn mọi người cũng rút ra những bài học quan trọng cho bản thân. Điều đó là vì dù đây là sách dành cho trẻ em nhưng lại chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc. Khi nhắc đến điều này, tiến sĩ văn chương Nguyễn Minh Thái đã bày tỏ: 

“Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ thực sự là một sự kết hợp tuyệt vời trong văn chương: Mỗi câu chuyện nhỏ trong đó là một món quà dành cho độc giả trẻ thơ, lại là một câu chuyện dành cho người lớn. Bởi vì chúng có nhiều tầng ý nghĩa, giàu chất thơ, và vì cả tác phẩm chính là kết quả của cái nhìn độc đáo của một nhà văn thi sĩ…” 

Cảm nhận cá nhân 

Như blogger Katia đã nhận xét trên những trang cuối của cuốn sách, Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ là “những bài học đặc biệt dành cho người lớn”. Đặc biệt vì những bài học đó lại đến từ những đứa trẻ - một điều mà ít người nghĩ đến. Điều này là vì lâu nay, chúng ta thường nghĩ rằng trẻ em còn quá nhỏ để hiểu biết. Điều đó có phần đúng, nhưng cũng có phần sai, bởi vì thực tế là chúng chưa có nhiều kinh nghiệm như người lớn. Dù vậy, trẻ em lại rất nhạy cảm với mọi sự việc xảy ra xung quanh họ. Ngoài ra, tính hồn nhiên của trẻ con cũng giúp chúng có cách nhìn nhận mọi thứ rất sáng tạo. 

Từ những trang sách của Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, tôi cảm nhận được niềm vui từ những đứa trẻ mang lại. Đồng thời, thông qua một số câu chuyện nhỏ hàng ngày của nhân vật chính, tôi học được cách quan tâm tinh tế của một đứa trẻ. Nó dạy cho tôi nhớ đến việc quan tâm những người thân yêu mình thường xuyên và sẵn sàng ở bên họ khi cần. 

“Tôi vẫn nhớ mẹ thường nói với tôi rằng khi ai đó buồn, họ cần nhiều người để chia sẻ. Nỗi buồn chỉ tan đi bằng tình thương, không có bất kỳ loại thuốc nào khác. Khi chia sẻ nỗi buồn, chúng ta không buồn hơn, nhưng họ lại vui hơn. Và không bao giờ bỏ mặc một người như thế. Họ cần khuôn mặt, không phải viên thuốc. Họ cần bàn tay, chén cháo, quả ổi cùng những lời trò vui vào buổi tối. Họ cần chúng ta dẫn họ lên đồi, đến vườn, và hỏi họ có muốn ăn bắp rang không…” 

Lợi ích tích cực mà trẻ con mang lại 

Con cái thường mang tiếng cười đến nhà. Nghe nói vậy, mình nghĩ có lẽ không phải luôn như thế, vì chúng đôi khi cũng gây cãi vã và khóc. Nhưng khi đọc Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, thấy rằng nếu thiếu chúng, khu vườn sẽ mất đi phần sáng sủa. Vì sự năng động và hài hước mà lũ trẻ mang lại không thể thay thế. Nó là duy nhất đối với mình. Trong câu chuyện nhỏ về ngày mưa của Trí Dũng, thấy cách mà đứa trẻ 10 tuổi làm sôi động ngày mưa. Hắn ấy lạy mưa rồi chọc ghẹo cha mẹ qua dòng chữ này:

“Nằm sâu trong mái tóc mẹ, tôi vẫn kêu không nhìn thấy gì vì tóc mẹ quá đen. Như buổi đi vào vườn. Chỉ là vậy, mà chẳng thấy được gì.” 

Bố nói: 

- Biết gì chưa? 

Tôi nói: 

- Biết mẹ thích hoa lài. Tóc mẹ thơm mùi hoa lài lắm. Chắc mẹ là bông hoa lài cắm bãi phân trâu. 

Bố cười ngất: 

- Ái chà! Dám nghĩ bố như bãi phân trâu!”

Ngoài những khoảnh khắc vui vẻ mà một đứa trẻ mang lại, chúng ta cũng thấy sự quan tâm chăm sóc của chúng dành cho những người thân yêu xung quanh. Mình nhớ trong câu chuyện khi vợ chồng chú Hùng hàng xóm mất đứa con đầu lòng, nhân vật chính của chúng ta đã biết cách ở bên và giúp họ vượt qua nỗi đau này. Tâm tư đó có thể thấy qua những suy nghĩ của cậu bé: 

“Tự dưng tôi muốn nói với cô như thế này: ‘Cô Hồng ơi, tối qua con thấy bé Thương. Nó lặng lẽ nằm trên mặt trăng. Nó đẹp lắm, mặt sáng bừng như có điện.’ Nhưng tôi chỉ nói: ‘Cô Hồng ơi, đêm qua trong giấc mơ của con có cả cô ấy.’ “ 

Ai ngờ, những đứa trẻ lại có tâm hồn đẹp thế. Dù cách thể hiện yêu thương có thể còn vụng về, nhưng chúng mang trong mình một khu vườn nắng gió. Đó chính là vẻ đẹp của lũ trẻ, với suy nghĩ trong sáng như hạt sương sớm và những tiếng cười đầy rạng rỡ.

Yêu những điều không hoàn hảo.

Mỗi người đều từng tự nhủ về những khuyết điểm của mình. Điều này dẫn đến mất tự tin. Trong 'Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ', câu chuyện về sự tự tin được thể hiện qua Trí Dũng và mối quan hệ với hàng xóm như ông Tư, cô giáo và cô Hà.

Trí Dũng từng bị bạn bè trêu chọc vì chiếc răng khểnh. Họ khiến cậu bé này tự ti hơn. Khi bố phát hiện, ông đã dạy cậu biết rằng mỗi đứa trẻ đều đặc biệt. Con cần tự hào về mình, vì điều đó làm con khác biệt và đẹp hơn so với những người khác.

'Thật ra là vậy. Bố thấy rất đẹp! Điều đó làm nụ cười của con khác biệt. Mỗi đứa trẻ đều có một cái gì đó đặc biệt. Hãy quan sát và sẽ thấy, con sẽ hiểu nhiều điều bí ẩn về những người xung quanh mình.'

Nhờ lời khuyên của bố, Trí Dũng đã vượt qua nỗi tự ti về chiếc răng 'cào bừa'. Điều này cho thấy sự tự tin nằm ở chính chúng ta. Chỉ khi thay đổi cách nghĩ về bản thân, chúng ta mới thực sự cải thiện được.

Chia sẻ yêu thương.

Trong 'Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ', mình rất ấn tượng với một câu chuyện nhỏ về việc lan tỏa yêu thương. Câu chuyện bắt đầu với đứa trẻ Tí trong lớp cùng Dũng, đột nhiên trở nên chăm chỉ đi học sớm. Không ai biết lý do cho hành động này. Thế là bọn trẻ cùng nhau đi học sớm để khám phá bí mật. Dần dần, từng đứa biết được bí mật dễ thương rằng mỗi buổi sáng, có người luôn để một viên kẹo trên bàn giáo viên.

Từ một viên kẹo bí ẩn mỗi ngày, lũ trẻ trở nên tò mò hơn bao giờ hết. Dù cố gắng tới đâu, họ không thể tìm ra người làm điều này. Một ngày, Dũng quyết định trở thành 'người lạ thứ hai' và bắt đầu để lại một 'món quà'. Dần dần, cả lớp học xuất hiện thêm nhiều người lạ mặt khác mang đến nhiều món quà nhỏ. Câu chuyện nhỏ này thực sự thú vị với hình ảnh một lũ trẻ háo hức mỗi ngày đến trường để nhận những món quà này.

Qua câu chuyện này, mình nhận ra rằng hành động từ bi khiến cho sự từ bi này lan tỏa mạnh mẽ hơn. Việc lan tỏa sự tích cực giúp mọi người gần nhau hơn. Hơn nữa, khi lòng từ bi và hành động tích cực được truyền bá đến nhiều người, nó sẽ tiếp tục lan tỏa ra ngoài. Điều này như hiệu ứng Domino, hành động từ bi sẽ nhân lên theo cấp bậc khi mỗi cá nhân lan tỏa hành động từ bi đó đến những người xung quanh. Giống như lời bố của Trí Dũng đã nói:

'Đó mới là điều bí mật. Trong mỗi người bạn của con đều có một điều bí mật và một món quà, phải không? Khi biết được món quà của ai, con sẽ yêu người đó mà không yêu những người khác. Khi nhận một món quà không biết nguồn gốc, con sẽ yêu tất cả những người con quen biết. Bởi vì có thể, một trong số họ đã gửi món quà đó. Chúng ta không nên quan tâm quá nhiều đến người lạ mà chúng ta không biết…'

Môi trường sống và những người xung quanh ảnh hưởng rất lớn tới một đứa trẻ.

Môi trường nuôi dưỡng và quá trình lớn lên có thể ảnh hưởng sâu sắc tới một đứa trẻ trong dài hạn. Chính vì vậy, việc giáo dục trẻ nhỏ từ khi còn ấu thơ là vô cùng quan trọng. Tôi luôn tin vào điều này và cuốn sách 'Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ' là một minh chứng rõ ràng cho tuyên ngôn ấy. Bố mẹ của Trí Dũng trong câu chuyện đã có phương pháp dạy bảo để cậu bé sống chân thành với bản thân và lan tỏa những hành động tử tế. Điều này được thể hiện chân thực qua câu chuyện giữa Dũng và đứa cháu ăn xin trong làng.

Mối quan hệ giữa Dũng và nhóm bạn của cậu không phải lúc nào cũng êm đềm. Có lẽ bắt nguồn từ sự hiếu kỳ và sự đồng cảm, cậu bé nhân vật chính của chúng ta đã gián tiếp thể hiện sự quan tâm của mình đối với đứa bé cháu ông ăn xin. Dũng đã tặng cho đứa bé một con dế còn sống. Tuy nhiên, trẻ con có thể tranh cãi và cũng có những lúc buột miệng. Trong lúc tranh cãi đó, Dũng đã vô tình yêu cầu lại món quà mà cậu đã tặng, và từ đó mối quan hệ này bị đứt gánh. Với cảm giác hối hận, Dũng đã chia sẻ với bố và nhận được lời khuyên về việc biết dũng cảm chấp nhận lỗi:

“Tôi đã về nhà. Ngay khi thấy tôi, bố đã hỏi:

- Con có chuyện gì vậy?

- Con đã lỡ yêu cầu lại món quà mà con đã tặng.

- Người đó có lỗi với con lắm à?

- Không, bố ạ. Không có sai lầm nào cả.

- Vậy thì con chỉ có thể xin lỗi họ thôi.

- Con sẽ không bao giờ đồng ý xin lỗi nó.

- Nếu thế, con sẽ khiến bố thấy rất hổ thẹn vì con. Và con cũng sẽ rất tiếc nuối khi phải gặp lại nó.

Dù đã đi đến hồi kết, Dũng không có cơ hội gặp lại đứa cháu ông lão ăn xin để thể hiện sự xin lỗi. Nhưng có lẽ mỗi khi cậu bé nhớ lại câu chuyện này, cậu vẫn cảm thấy tiếc nuối và biết dũng cảm nhận lỗi về mình. Và có thể, khi trưởng thành và may mắn gặp lại đứa bạn đó, lời xin lỗi trì hoãn sẽ được trao đi.

Kết thúc 

Trẻ con luôn mang đến những điều kỳ diệu cho cuộc sống. Đôi khi, chỉ qua những điều đơn giản ấy, ta mới nhận ra những điều mà thường bỏ qua trong cuộc sống hối hả. Qua những câu chuyện nhỏ hàng ngày về cậu bé Trí Dũng, ta bỗng nhận thấy cuộc sống trong một ánh sáng tích cực hơn bao giờ hết. Và đó cũng là cách giúp cho người đọc hiểu rõ hơn về một sự thật rằng thế giới này cũng có những khoảnh khắc đẹp như thế. Cuốn sách còn truyền tải điều gì đó về sự tử tế của một cá nhân. Điều đó không chỉ phụ thuộc vào cách họ được dạy dỗ, mà còn nằm ở môi trường sống, những người xung quanh và cách họ lựa chọn thể hiện những phẩm chất tốt đẹp ra với thế giới bên ngoài. Nếu bạn đang cảm thấy mệt mỏi với thế giới xung quanh, hãy dừng chân tại những chốn nhỏ xinh đẹp như thế này. Có thể sau khi đọc hết trang sách cuối cùng, bạn sẽ lại tìm thấy nguồn sáng cho riêng mình.

Tóm tắt & Review bởi: Phan Hồng Hạnh - MyBook

Hình ảnh: Đình Thành