Buzz
Biên soạn ngắn gọn nhất về chiến công của Quang Trung từ trang 17 đến trang 23, 24, vẫn đảm bảo đủ ý theo sách Ngữ văn lớp 8. 'Kết nối tri thức' hỗ trợ học sinh soạn văn 8 một cách dễ dàng hơn.
Tóm tắt bài văn về chiến công của Quang Trung trong cuộc đại phá quân Thanh (trang 23) - phiên bản ngắn nhất từ 'Kết nối tri thức'
* Trước khi đọc
Câu hỏi 1 (trang 17 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Hãy kể tên một số nhân vật lịch sử mà bạn biết. Bạn ưa thích nhân vật nào? Và vì sao?
Trả lời:
- Một số nhân vật lịch sử mà bạn biết: Hai Bà Trưng, Định Bộ Lĩnh, Trần Quốc Toản, Nguyễn Huệ, Lê Lợi…
- Lý do em ưa thích nhân vật Lê Lợi là vì ông đã lãnh đạo quân dân đánh đuổi quân Minh ra khỏi lãnh thổ của chúng ta.
Câu hỏi 2 (trang 17 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Chia sẻ kiến thức của bạn về vị anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ.
Trả lời:
Quang Trung – Nguyễn Huệ là một vị anh hùng nổi tiếng với bộ áo vải, ông đã đánh bại cả hai thực quyền phản loạn ở miền Trung và miền Nam, thực hiện những chiến công lẫy lừng chống lại quân xâm lược Xiêm và Manchu, thực hiện được ước mơ thống nhất đất nước của dân tộc vào cuối thế kỷ 18.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Theo dõi: Thời điểm diễn ra các sự kiện và thái độ, phản ứng của vua Bắc Bình.
- Khi Quân Thanh đến Thăng Long.
- Phản ứng của Bắc Bình Vương: tức giận, ngay lập tức ông họp các tướng lĩnh, quyết định tự mình dẫn quân ra chiến trường.
2. Theo dõi: Công việc mà Quang Trung đã thực hiện và thời điểm vua ra lệnh xuất quân.
- Các công việc Quang Trung đã tiến hành:
+ Xây dựng đàn trên núi Bân, thờ cúng trời đất và các thần linh của sông, núi; tạo ra bộ trang phục hoàng gia, đăng cơ lên ngôi hoàng đế, đổi niên hiệu từ Thái Đức của vua Tây Sơn Nguyễn Nhạc sang niên hiệu Quang Trung vào năm thứ 11 của triều đại.
+ Khi lễ đã kết thúc, vua ra lệnh xuất quân.
- Thời điểm vua ra lệnh xuất quân: ngày 25 tháng Chạp năm Mậu Thân (1788)
3. Theo dõi: Nội dung lời phát biểu của vua Quang Trung gửi đến quân lính.
– Xác nhận chủ quyền của dân tộc đối với đất nước, chỉ trích và lên án hành động xâm lược không lối thoát của quân Thanh.
– Nhắc lại truyền thống chống lại sự xâm lược từ bên ngoài của dân tộc; kêu gọi tất cả quân sĩ đoàn kết và hợp lực chống lại kẻ thù.
– Thiết lập những quy định nghiêm ngặt.
4. Theo dõi: Lời của vua Quang Trung dành cho các tướng lĩnh.
- Quang Trung nói với Sở và Lân: “Hai người đã tận tụy phục vụ ta, đã vươn lên vị trí tướng soái … sau khi thẩm vấn Văn Tuyết, đúng như vậy…”
5. Dự đoán: Theo em, kết quả của trận chiến giữa quân Tây Sơn và quân Thanh sẽ như thế nào? Dựa trên điều gì em đưa ra dự đoán đó?
- Theo em, kết quả sẽ là: quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Quang Trung sẽ giành chiến thắng và đánh bại quân Thanh.
- Dựa vào bản lĩnh và chiến thuật của Quang Trung cùng với binh lính.
6. Đối chiếu: Em đã đoán đúng kết quả của trận đánh không?
Kết quả: Quân Thanh bị đánh bại và phải rút về nước.
= > Em đã dự đoán đúng kết quả.
7. Theo dõi: Các chi tiết miêu tả hành động và thái độ của Tôn Sĩ Nghị.
- Tôn Sĩ Nghị đang ở Thăng Long, không chú ý vào bất kỳ thông tin nào và chỉ quan tâm đến buổi yến tiệc vui vẻ.
- Tôn Sĩ Nghị lo lắng về việc mất thông tin quan trọng, ngựa chưa kịp đóng yên, người chưa kịp mặc giáp, dẫn đội quân kị mã của mình vượt qua cầu phao.
8. Theo dõi: Hành động và thái độ của vua Lê Chiêu Thống khi nghe tin quân Tây Sơn tiến vào thành.
- Trong cung điện, khi nghe tin có biến cố xảy ra, vua Lê nhanh chóng cùng với các tướng Lê Quýnh, Trịnh Hiến đưa hoàng hậu ra ngoài.
- Khi cầu phao bị đứt, cướp thuyền đánh cá và vào ngày mồng 6, họ bỏ chạy đến núi Tam Tằng.
- Vua Lê đưa hoàng hậu tới đồn Hòa Lạc, và họ được một người dân xứ lạ giúp đỡ.
- Nghe tin quân Tây Sơn đuổi theo đến gần, vua Lê vội vàng rời đi theo lối tắt đến cửa ải, kịp đến nơi Tôn Sĩ Nghị nghỉ ngơi.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Bài văn mô tả về hình ảnh anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ, người có tài năng và đức độ, đã đại phá 20 vạn quân Thanh và tiêu diệt các vua phản quốc, giặc xâm lược.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 23 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Bài văn có thể được chia thành bao nhiêu phần? Hãy nêu nội dung chính của từng phần.
Trả lời:
+ Phần 1 (từ đầu đến ngày 25 tháng Chạp năm Mậu Thân (1788)): Quân Thanh xâm lược
+ Phần 2 (tiếp… rồi kéo vào thành): Quân Tây Sơn dưới sự lãnh đạo tài ba và chiến lược thông minh của vua Quang Trung đã giành chiến thắng nhanh chóng.
+ Phần 3 (phần còn lại): Mô tả tình hình đáng thương của vua Lê Chiêu Thống và sự thất bại của quân Thanh.
Câu 2 (trang 23 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Hãy liệt kê các nhân vật và sự kiện lịch sử được tác giả đề cập trong văn bản.
Trả lời:
- Các nhân vật lịch sử: Vua Quang Trung, Ngô Văn Sở, Nguyễn Văn Tuyết, Nguyễn Thiếp, Hám Hồ Hầu, Trưng Nữ Vương, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành, Trần Hưng Đạo, Lê Thái Tổ, Ngô Thì Nhậm, Sầm Nghi Đống, Tôn Sĩ Nghị, Lê Chiêu Thống…
- Các sự kiện lịch sử:
+ Tháng 11/1788: Quân Thanh xâm lược đất nước chúng ta
+ Ngày 25 tháng Chạp năm 1788, Bắc Bình Vương lên ngôi hoàng đế với niên hiệu là Quang Trung.
+ Tối 30 tháng Chạp, ông ngay lập tức ra đường, hẹn gặp vào ngày mồng 7 năm mới để nhập thành Thăng Long và tổ chức tiệc ăn mừng.
+ Vào nửa đêm ngày mồng 3 tháng Giêng năm Kỉ Dậu 1789, vua Quang Trung đến làng Hà Hồi, lặng lẽ bao vây làng.
+ Sáng sớm ngày mồng 5, quân Thanh tiến gần đến đền Ngọc Hồi.
=> Quân Thanh bị đánh bại.
Câu 3 (trang 23 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Tìm các chi tiết mô tả thái độ, lời nói và hành động của Bắc Bình Vương khi nghe tin quân Thanh xâm lược nước ta. Những chi tiết này thể hiện đặc điểm tính cách nào của nhân vật?
Trả lời:
- Các chi tiết mô tả thái độ, lời nói và hành động của Bắc Bình Vương khi nghe tin quân Thanh xâm lược nước ta:
+ Bắc Bình Vương tiếp nhận tin tức, tức giận, ngay lập tức họp các tướng sĩ và quyết định tự mình dẫn quân ra trận ngay lập tức.
+ Bắc Bình Vương kêu gọi các thần linh, các thần sông, thần núi chứng nhận, và lên ngôi hoàng đế.
+ Gặp Nguyễn Thiếp để hỏi về chiến lược.
+ Tuyển mộ quân lính từ Nghệ An, tổ chức duyệt binh, phân công nhiệm vụ cho quân sĩ, và lập kế hoạch tiến quân đánh địch.
- Điều này thể hiện vua Quang Trung là một nhà lãnh đạo có trí tuệ sắc bén, chiến lược thông minh, và quyết đoán trong hành động.
Câu 4 (trang 23 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Phản ánh cảm nhận của bạn về vua Quang Trung được mô tả trong đoạn văn, cũng như sự tôn vinh của tác giả dành cho anh hùng dân tộc này.
Trả lời:
- Cảm nhận của tôi về vua Quang Trung: Vua Quang Trung là một người có trí tuệ sắc bén, nhạy bén, có tầm nhìn rộng lớn và chiến lược xuất sắc hơn người. Hành động của ông luôn mạnh mẽ và quyết đoán, và ông có tình yêu sâu sắc đối với đất nước.
- Sự sáng tạo của tác giả với vị anh hùng dân tộc Quang Trung:
Hình ảnh vua Quang Trung được tác giả miêu tả với đầy đủ những phẩm chất của một anh hùng, mang vẻ đẹp oai phong lẫm liệt. Tác giả Ngô Gia Văn Phái viết về vua Quang Trung với tinh thần ngợi ca như vậy là vì họ đứng trên tinh thần dân tộc và tôn trọng sự thật lịch sử.
Câu 5 (trang 23 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Tác giả đã tạo ra hình ảnh rõ nét của nhân vật Lê Chiêu Thống thông qua những chi tiết tiêu biểu nào? Phân tích một chi tiết đặc biệt, thể hiện bản chất của nhân vật Lê Chiêu Thống, từ đó nhận thấy thái độ của tác giả đối với nhân vật này.
Trả lời:
- Nhân vật Lê Chiêu Thống được mô tả rõ nét qua các chi tiết:
+ Vua Lê trong cung, nghe tin có chuyện, liền vội vã cùng bọn Lê Quýnh, Trịnh Hiến đưa thái hậu ra khỏi.
+ Khi thấy cầu phao bị đứt, hắn cùng bọn cướp thuyền đánh cá, ngày mồng 6 bỏ chạy lên núi Tam Tằng.
+ Vua Lê đưa thái hậu đến đồn Hòa Lạc, được một người thổ hào giúp đỡ.
+ Khi vua Lê nghe tin quân Tây Sơn đã đuổi theo đến nơi, vua vội vã đi theo lối tắt đến cửa ải, kịp chỗ nghỉ ngơi của Tôn Sĩ Nghị.
- Phân tích về hành động vua Lê Chiêu Thống tháo chạy:
+ Vì lợi ích gia tộc và vị thế nhà Lê, họ trở thành kẻ phản quốc, lợi dụng người khác và phản lại dân tộc.
+ Đáng trách và xấu hổ trước quân Thanh, họ tháo chạy để tự cứu mạng, cướp thuyền của dân để băng qua sông. Khi bắt kịp Tôn Sĩ Nghị, họ 'nhìn nhau mà rơi nước mắt', sau đó chấp nhận thua cuộc, và phải thực hiện nghi lễ của quân địch.
- Thái độ của tác giả với vua Lê: Tác giả thể hiện lòng thương cảm đối với vua Lê Chiêu Thống, một cựu thần trung thành của triều đại nhà Lê, trước sự suy sụp của triều đại mà mình từng phục vụ.
Câu 6 (trang 23 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Sự đối lập giữa hai nhân vật Quang Trung và Lê Chiêu Thống, giữa quân Tây Sơn và quân Thanh có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của đoạn trích? Tóm lược chủ đề đó.
Trả lời:
- Sự đối lập giữa hai nhân vật Quang Trung và Lê Chiêu Thống, giữa quân Tây Sơn và quân Thanh có tác dụng quan trọng trong việc thể hiện chủ đề của đoạn trích:
+ Đặc điểm nổi bật của vua Quang Trung về lòng dũng cảm, sự mưu lược.
+ Miêu tả rõ nét vị vua hèn nhát Lê Chiêu Thống, người chỉ vì lợi ích gia tộc mà trở thành kẻ phản quốc.
+ Khen ngợi thành tích vĩ đại của nghĩa quân Tây Sơn trong việc đánh bại quân Thanh, làm cho đối thủ phải chạy tán loạn về nước.
- Tóm lược chủ đề: Tác phẩm ca ngợi tinh thần cách mạng của phong trào nông dân Tây Sơn và khẳng định phẩm chất lãnh đạo xuất chúng của vị anh hùng Quang Trung. Đồng thời, nó cũng phản ánh sự sụp đổ của triều đại Lê - Trịnh.
Câu 7 (trang 24 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Trong đoạn trích này, tác giả đã sử dụng những yếu tố đặc trưng của truyện lịch sử như thế nào? Đánh giá về kỹ thuật kể chuyện lịch sử của tác giả.
Trả lời:
- Trong đoạn trích này, tác giả đã sử dụng các đặc trưng của truyện lịch sử như sau:
+ Tái hiện lại các sự kiện và nhân vật trong một giai đoạn lịch sử cụ thể.
+ Xây dựng cốt truyện dựa trên các sự kiện thực tế để thể hiện chủ đề của tác phẩm.
+ Tập trung vào việc mô tả các nhân vật lịch sử nổi tiếng như vua Quang Trung, Lê Chiêu Thống...
+ Sử dụng ngôn ngữ phù hợp với thời đại và ngữ cảnh của câu chuyện.
- Kỹ thuật kể chuyện:
+ Lối viết truyền thông độc đáo.
+ Không chỉ ghi lại sự kiện theo thời gian một cách cơ bản mà tập trung vào việc mô tả chi tiết hành động và lời nói.
+ Tạo ra sự đối lập rõ ràng giữa hai phe quân đội và thể hiện lòng trung thành với lịch sử dân tộc.
* Kết nối với việc đọc
Bài tập (trang 24 sách giáo khoa Ngữ văn 8 Tập 1): Viết một đoạn văn (khoảng 7-9 câu) chia sẻ cảm nhận sâu sắc nhất của bạn về một chi tiết trong văn bản về Quang Trung đại phá quân Thanh.
Đoạn văn tham khảo
Trong tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí” hồi thứ 14, hình tượng của Nguyễn Huệ được vẽ nổi bật với phẩm chất của một anh hùng. Tác phẩm dựa vào việc phân tích và xét đoán, thể hiện khả năng phân tích tình hình và tương quan giữa ta và địch. Thông qua việc tuyển mộ quân lính ở Nghệ An, Nguyễn Huệ đã đánh thức tinh thần độc lập và tự hào dân tộc, kích thích lòng yêu nước. Trong trận chiến, Quang Trung đã thể hiện ý chí quyết thắng và tầm nhìn xa trên chiến trường. Hình ảnh của Quang Trung trên lưng voi, mặc áo bào đỏ, mặt sạm đen khói súng, thể hiện sự oai phong và lẫm liệt. Quang Trung - Nguyễn Huệ thực sự là một anh hùng với tinh thần dũng cảm và sức mạnh tinh thần của dân tộc.
