Buzz
1. Giới thiệu về tác giả
- Tác giả dân gian theo nghiên cứu của Nguyễn Đổng Chi trong 'Lược khảo về thần thoại Việt Nam'
2. Giới thiệu về tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây
- Thể loại: Sử thi anh hùng là một trong những thể loại sử thi chủ yếu trong văn học. Sử thi được hiểu là những tác phẩm tự sự dân gian có quy mô rộng lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần và nhịp điệu, xây dựng hình ảnh nghệ thuật hoành tráng và hào hùng để kể về các sự kiện quan trọng trong đời sống cộng đồng của cư dân cổ đại.
- Xuất xứ: Đoạn trích này nằm ở phần giữa của tác phẩm sử thi Đăm Săn, kể về câu chuyện Đăm Săn chiến đấu với Mtao Mxay để cứu vợ.
- Đề tài: Cuộc chiến
- Bố cục: Gồm 3 phần:
+ Từ đầu .... 'bên ngoài đường': mô tả cuộc chiến giữa hai tù trưởng
+ Tiếp theo là cảnh Đăm Săn cùng đoàn tùy tùng trở về sau chiến thắng vẻ vang
+ Cảnh Đăm Săn và thị tộc tổ chức lễ ăn mừng chiến thắng
- Nội dung chính: Tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây ca ngợi sức mạnh và vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn, một nhân vật trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và yêu quý cuộc sống bình yên, thịnh vượng của thị tộc, xứng đáng với tầm vóc sử thi của dân tộc Ê-đê thời cổ đại
- Nghệ thuật:
+ Giọng văn trang trọng và hào hùng, ngôn ngữ phong phú với hình ảnh, sử dụng kiểu câu cảm thán, hô ngữ, và liệt kê
+ Tận dụng hiệu quả các phương pháp miêu tả song hành, đòn bẩy, so sánh, phóng đại, đối lập và tăng tiến
- Giá trị nội dung:
+ Mở rộng lãnh thổ qua chiến tranh, củng cố uy danh của cộng đồng
+ Khát vọng chinh phục thiên nhiên
+ Xung đột giữa chế độ xã hội mẫu quyền và phụ quyền
3. Tóm tắt nội dung tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây
Tóm tắt 1:
Chiến thắng Mtao Mxây mô tả cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây. Mtao Mxây đã lợi dụng sự vắng mặt của tù trưởng để tấn công, cướp vợ Hơ Nhị và phá hoại buôn làng của Đăm Săn. Dù hai lần bị Mtao Mxây tấn công, Đăm Săn vẫn chiến thắng, thu về nhiều đất đai và nô lệ.
Tóm tắt 2:
Đăm Săn cưới cả hai chị em Hơ Nhị, trở thành tù trưởng vinh quang và giàu có, nhưng cũng phải đối mặt với sự ghen ghét
Mtao Mxây nhân cơ hội Đăm Săn không có mặt để cướp vợ. Đăm Săn đã chiến đấu để giành lại vợ, mang về uy tín và tài sản cho bản thân cũng như cộng đồng.
Đăm Săn chặt cây thần, dẫn đến cái chết của hai vợ, sau đó lên trời cầu xin thuốc để cứu sống vợ.
Đăm Săn cầu hôn nữ thần mặt trời, nhưng trên đường trở về thì chết trong rừng, hóa thành ruồi, bay vào miệng chị gái Hơ Âng, khiến chị mang thai và sinh ra Đăm Săn cháu, tiếp tục sự nghiệp của ông trong sử thi anh hùng.
Tóm tắt 3
Đăm Săn trở về cưới Hơ Nhị và trở thành một tù trưởng quyền lực và giàu có. Ông đánh bại các thế lực độc ác, giành lại vợ và mang lại sự thịnh vượng cho cộng đồng. Đăm Săn khát khao chinh phục thiên nhiên và vượt qua các tập tục xã hội, nhưng cuối cùng không thành công. Đăm Săn cháu tiếp nối di sản của ông.
Tóm tắt 4
Đăm Săn thách đấu Mtao Mxây. Trong trận đấu, Mtao Mxây múa vũ điệu trước và dùng khiên kém hiệu quả để tấn công Đăm Săn. Dù Đăm Săn cũng múa vũ điệu, nhưng không thể xuyên thủng áo giáp của Mtao Mxây. Được sự chỉ dẫn của trời, Đăm Săn sử dụng chày giã gạo ném vào tay Mtao Mxây. Khi Mtao Mxây ngã xuống, Đăm Săn đã chặt đầu hắn và cắm lên cọc. Dân làng và thuộc hạ theo Đăm Săn trở về, mang theo của cải của Mtao Mxây. Tại buôn làng của mình, Đăm Săn tổ chức một buổi lễ ăn mừng chiến thắng.
Tóm tắt 5
Trích đoạn Chiến thắng Mtao Mxây kể về cuộc chiến của Đăm Săn để giành lại vợ Hơ Nhị. Sau khi Đăm Săn rời làng, Mtao Mxây đã cướp vợ của Đăm Săn. Mtao Mxây đã giả làm khách qua đường để vào nhà Đăm Săn, lừa Hơ Nhị ra ngoài rồi bắt nàng đi. Đăm Săn rất tức giận khi biết tin, ngay lập tức dẫn quân đến nhà Mtao Mxây để đòi lại vợ. Mtao Mxây không chịu ra chiến đấu, chỉ khi Đăm Săn đe dọa phá nhà, hắn mới ra trận. Dù Mtao Mxây múa vũ điệu với khiên yếu ớt, Đăm Săn mạnh mẽ và dũng mãnh. Khi Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây, nhờ có áo giáp, hắn thoát chết. Sau một thời gian chiến đấu, Đăm Săn dần kiệt sức và được trời chỉ dẫn cách chiến thắng. Cuối cùng, Đăm Săn đã đánh bại Mtao Mxây, cứu lại Hơ Nhị và thu phục tôi tớ của hắn. Danh tiếng của Đăm Săn được lan xa. Sau chiến thắng, Đăm Săn tổ chức một buổi tiệc ăn mừng hoành tráng, đông vui và nhộn nhịp.
4. Một số câu hỏi về tác phẩm
Bài 1. Theo bạn, động lực nào đã thúc đẩy Đăm Săn chiến đấu và giành chiến thắng trước kẻ thù?
Lời giải:
Vì danh dự cá nhân, hạnh phúc riêng tư và sự thịnh vượng của bộ tộc. Đăm Săn được ca ngợi là một anh hùng chiến đấu và anh hùng trong tình yêu, đã hy sinh vì lợi ích và sự phát triển của cộng đồng.
Bài 2. Em hãy nêu các đặc điểm của thể loại sử thi?
Lời giải:
- Thể loại tự sự dân gian có quy mô rộng lớn
- Ngôn ngữ có vần điệu và nhịp điệu
- Hình ảnh nghệ thuật tráng lệ và hùng vĩ
- Mô tả các sự kiện quan trọng xảy ra trong đời sống cộng đồng thời kỳ cổ đại.
Bài 3. Nhận định nào dưới đây là không chính xác
A. Thời gian trong sử thi thuộc về quá khứ không thể trở lại của cộng đồng, thường liên quan đến xã hội cổ đại hoặc phong kiến.
B. Không gian trong sử thi thường được mở rộng qua các cuộc phiêu lưu liên quan đến kỳ tích của nhân vật anh hùng.
C. Sử thi là thể loại trữ tình dân gian xuất hiện từ thời cổ đại, thường kết hợp giữa thơ và văn xuôi.
D. Yếu tố kỳ ảo được sử dụng để làm nổi bật tính phiêu lưu và các kỳ tích của anh hùng.
Chọn đáp án C
Bài 4. Những đặc điểm nổi bật của nhân vật anh hùng trong sử thi là gì?
A. Mang sức mạnh, tài năng và lòng dũng cảm vượt trội
B. Luôn sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách và nguy hiểm
C. Ghi dấu ấn bằng những kỳ tích và danh tiếng lừng lẫy
D. Tất cả các đáp án A, B, C đều đúng
Chọn đáp án D
Bài 5. Sử thi Đăm Săn thuộc về dân tộc nào?
A. Thái
B. Mường
C. Êđê
D. M'nông
Chọn đáp án C
Bài 6. Khi Mtao Mxây rung khiên múa, tiếng khiên phát ra như âm thanh nào?
A. Gió thổi
B. Quả mướp khô
C. Đẽo cây
D. Chiêng băng
Chọn đáp án B
Bài 7. Sau khi Hơ Nhị ném miếng trầu cho Đăm Săn, phản ứng của Đăm Săn ra sao?
A. Anh ấy múa khiên đẹp hơn
B. Anh ấy trở nên nhanh nhẹn hơn
C. Sức mạnh của anh ấy gấp đôi
D. Anh ấy càng trở nên mạnh mẽ hơn
Chọn đáp án C
Bài 8. Hành động nào dưới đây không liên quan đến Đăm Săn?
A. Bước nhảy cao thấp, từ bãi tây sang bãi đông
B. Chạy nhanh qua hướng đông, rồi nhanh chóng qua hướng tây
C. Một lần xốc tới vượt qua một ngọn đồi
D. Múa trên cao như cơn bão, múa dưới thấp như gió lốc
Chọn đáp án A
Bài 9. Hành động nào dưới đây không mô tả Mtao Mxây?
A. Dáng vẻ chần chừ, từng bước suy nghĩ kỹ lưỡng
B. Vung dao một nhát nhưng chỉ chém vào cái cột trâu
C. Bước lên xuống chạy từ bãi tây sang bãi đông
D. Chạy nhanh qua phía đông, rồi nhanh chóng qua phía tây
Chọn đáp án D
Bài 10. Trong trận chiến với Mtao Mxay, Đăm Săn đã làm gì để đánh bại hắn?
A. Sử dụng cây giáo thần, với các linh hồn oan hồn, đâm vào hắn
B. Ném một cây chày mòn vào tai hắn
C. Ném một cây chày mòn vào cánh tay hắn
D. Sử dụng cái cối xay để ném vào tai hắn
Chọn đáp án B
Bài 11. Trong sử thi Đăm Săn, lý do Đăm Săn chiến đấu với Mtao Mxay là gì?
A. Để trả thù cho người thân
B. Để giành lại vợ và tìm kiếm hạnh phúc cá nhân
C. Để giành lại vợ và bảo vệ sự bình yên cho buôn làng
D. Để đảm bảo sự thịnh vượng cho buôn làng
Chọn đáp án C
Bài 12. Những biện pháp nghệ thuật đặc trưng trong sử thi Đăm Săn là gì?
A. So sánh và phóng đại
B. Miêu tả và so sánh
C. Ẩn dụ và miêu tả
D. So sánh và ẩn dụ
Chọn đáp án A
