Tóm tắt chọn lọc Dế Mèn phiêu lưu ký - Ngữ văn lớp 9

1. Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

1.1. Tác giả Bồ Tùng Linh

Bồ Tùng Linh (1640 - 1715), tên tự Tùng Linh, là một nhà văn nổi bật của Trung Quốc thời nhà Thanh. Ông sinh ra tại Quảng Đông và nổi tiếng với sự nghiệp văn học phong phú.

Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm, nổi bật nhất là Liêu Trai chí dị, một tập hợp các câu chuyện hư cấu nhưng mang nội dung sâu sắc về đạo lý, xã hội và con người. Liêu Trai chí dị được xem là một trong những tác phẩm kinh điển của văn học Trung Quốc với sự sáng tạo và đa dạng trong việc xây dựng nhân vật và tình huống.

Năm 1980, Bồ Tùng Linh được vinh danh trên toàn cầu như một nhân vật văn hóa quan trọng, với sự công nhận về những đóng góp to lớn của ông cho nền văn học Trung Quốc và văn hóa toàn thế giới. Các tác phẩm của ông không chỉ là di sản văn học quý báu mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu biết về văn hóa và triết lý của Trung Quốc cổ đại.

1.2. Tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký

Thể loại

Truyện 'Dế Mèn phiêu lưu ký' thuộc thể loại truyện dân gian, một dạng văn học phổ biến của dân tộc, thường được truyền miệng qua các thế hệ. Thể loại này thường lấy cảm hứng từ đời sống hằng ngày, các câu chuyện và sự kiện trong xã hội cổ xưa, phản ánh tâm tình và trải nghiệm của con người.

Truyện 'Dế Mèn phiêu lưu ký' nằm trong tập 'Liêu Trai chí dị', được dịch bởi Cao Tự Thanh và phát hành bởi Nhà Xuất bản Văn hóa – Văn nghệ, TP. Hồ Chí Minh vào năm 2023, với các trang từ 394 đến 397. Tập sách này không chỉ nổi bật với nội dung sâu sắc mà còn với lối viết mượt mà, tinh tế, rất phù hợp với đặc trưng của truyện dân gian truyền miệng.

Cách biểu đạt

Truyện 'Dế Mèn phiêu lưu ký' sử dụng các phương thức biểu đạt chính là tự sự, miêu tả và biểu cảm.

Cấu trúc đoạn trích

- Phần 1 (từ đầu đến…việc tự tử): mô tả tình cảnh khó khăn của Thành sau khi thất bại trong kỳ thi Đồng Tử

Truyện 'Dế Mèn phiêu lưu ký' mở đầu với hình ảnh Thành, một người đàn ông hiền lành và nhân ái, nhưng lại phải đối mặt với một số phận đầy bi kịch sau khi thất bại trong kỳ thi Đồng Tử. Là một chức dịch bình thường, Thành không có khả năng giúp đỡ người khác, chỉ mong có cuộc sống bình yên bên gia đình nhỏ của mình. Tuy nhiên, ông bị yêu cầu tìm một con dế chọi để dâng lên vua, và khi không thể hoàn thành nhiệm vụ, ông chịu đựng sự sỉ nhục và mất mát lòng tự trọng.

- Phần 2 (từ tiếp theo đến…bỏ vào lồng): Cuộc sống của Thành và chuỗi sự kiện liên quan đến con dế: cái chết của Thành, sự mất mát con dế, và sự chuyển sinh của hồn Thành vào con dế chọi

Phần này tiếp tục kể về những đau khổ tiếp theo của Thành và gia đình. Thành đã bắt được một con dế chọi như ý, hy vọng dâng lên vua để cầu xin sự giúp đỡ. Tuy nhiên, con dế bị chết vì một sự cố không lường trước. Thành đầy đau đớn, tự trách mình vì đã làm khổ gia đình. Trong lúc hoảng loạn, Thành lạc vào giếng và chết đuối, khiến gia đình phải chịu thêm nỗi đau. Tuy nhiên, điều kỳ diệu xảy ra khi linh hồn của Thành được tái sinh vào con dế chọi.

- Phần 3 (phần còn lại): Nhờ con dế chọi, gia đình Thành chuyển mình từ khổ cực sang hạnh phúc

Nhờ sự hy sinh của con dế chọi, gia đình Thành dần bước vào cuộc sống thịnh vượng và hạnh phúc. Con dế chọi không chỉ mạnh mẽ trong đấu trường mà còn biết biểu diễn nhảy múa, làm vua rất hài lòng và ban thưởng cho Thành.

Giá trị nội dung

Truyện 'Dế chọi' là một tác phẩm chỉ trích những chế độ chính trị độc tài và lật tẩy sự tham nhũng của các quan lại cũng như cường hào ác bá. Nó cũng thể hiện lòng đồng cảm sâu sắc với những người dân thấp cổ bé họng bị áp bức và hãm hại, đồng thời phản ánh tinh thần đấu tranh chống lại bất công trong xã hội.

Giá trị nghệ thuật

Câu chuyện chứa đựng nhiều yếu tố kỳ ảo, đặc trưng nổi bật trong phong cách nghệ thuật của tác phẩm. Nó phản ánh chân thực những thực trạng tăm tối của xã hội thời đó, vì vậy có giá trị hiện thực sâu sắc và ý nghĩa.

2. Tóm tắt 'Dế chọi' chọn lọc chất lượng - Mẫu 1

Câu chuyện xoay quanh nhân vật Thành, một chức dịch hiền lành không dám khai thác dân chúng để tìm dế chọi dâng vua, buộc phải tự mình đi tìm. Gia đình anh rơi vào bi kịch khi các quan lại, để lấy lòng vua, yêu cầu dâng dế chọi. Khi Thành không thể tìm được dế, gia đình anh lâm vào cảnh khốn cùng. Thành bị đánh đập và phải đối mặt với nỗi đau khi con dế của mình bị chết. Con Thành cũng chết đuối khi hoảng sợ. Nhưng điều kỳ diệu xảy ra khi hồn con Thành hóa thân vào con dế chọi, giúp gia đình anh đổi đời khi dế chọi không chỉ xuất sắc trong đấu trường mà còn được vua thưởng cho, đem lại sự thịnh vượng cho gia đình.

3. Tóm tắt 'Dế chọi' chọn lọc chất lượng - Mẫu 2

Câu chuyện kể về Thành, một người thi không đỗ và bị buộc phải làm lý trưởng, vốn là cách để các quan lợi dụng và áp bức dân làng. Thành không dám hành xử hà khắc và bị đánh đập, suýt tự tử. Sau khi vợ đi xem bói và tìm được con dế chọi tốt, Thành bắt được dế như ý nhưng không may con dế chết. Con của Thành cũng chết đuối trong sự sợ hãi. Nhưng hồn con Thành hóa thân vào con dế, giúp gia đình anh có cuộc sống giàu sang khi dế chọi tài ba được vua yêu thích và thưởng cho.

4. Tóm tắt 'Dế chọi' chọn lọc chất lượng - Mẫu 3

Văn bản miêu tả thói quen chọi dế của các quan xưa qua nhân vật Thành để phản ánh hoàn cảnh và hệ thống xã hội thời đó. Thành, một người dân bình thường, thi không đỗ và bị ép làm lý trưởng để tìm dế cho các quan. Khi không thể thực hiện được yêu cầu, Thành bị trừng phạt và đánh đập. Dù cố gắng tìm dế, con dế chết và con của Thành cũng chết đuối. Hồn con Thành hóa thân vào con dế chọi, giúp gia đình anh trở nên giàu có khi dế chọi tài năng được vua khen thưởng.