Buzz
Tóm tắt ngắn về bài văn Chùm truyện cười dân gian Việt Nam trang 108, 109, 110, 111 trong sách Ngữ văn lớp 8, giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.
Tóm tắt ngắn về bài văn Chùm truyện cười dân gian Việt Nam - Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 108 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Hãy kể tên các truyện cười mà bạn biết và chọn một truyện mà bạn thấy thú vị để kể.
Trả lời:
- Một số truyện cười phổ biến: Kẻ ngốc nhà giàu, Đẽo cày giữa đường, Trạng Quỳnh, Đi chợ…
- Truyện cười mà tôi thích nhất: Tam đại con gà
Xưa kia, có một học sinh luôn viết văn kém và viết chữ không đẹp. Một người nông dân nghĩ rằng anh ấy có thể giúp đỡ con mình học chữ. Một lần, khi hỏi về chữ “kê” trong sách “Tam thiên tự”, thầy giáo liều mình giải thích “Dủ dỉ là con dù dì”, mặc dù thầy không chắc chắn. Sau đó, thầy xin ý kiến từ ba đài âm dương và được sự đồng ý. Hôm sau, khi người chủ nghe thấy trẻ đọc bài, ông bèn chạy vào và chỉ ra lỗi sai trong giảng dạy. Thầy giáo nhanh chóng sửa lỗi bằng cách giải thích rằng “Dủ dỉ là con dù dì, dù dì là chị của con công, con công là ông con gà”.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong đoạn văn
1. So sánh: Cách hỏi và cách trả lời của hai nhân vật.
- Cách hỏi của nhân vật không gặp vấn đề gì.
- Nhưng cách trả lời của nhân vật kia thì quá phong phú và thừa thãi.
=> Cả việc hỏi và việc trả lời đều mang tính chất tự hào: lợn cưới và áo mới.
2. Theo dõi: Hành động của nhà hàng mỗi khi có người nhận xét cái biển.
Mỗi khi có người nhận xét cái biển, nhà hàng luôn điều chỉnh theo ý kiến đó.
3. Suy luận: Vì sao nhà hàng treo cái biển?
Nhà hàng treo cái biển vì họ nghe được nhận xét rằng “Chưa đến đầu phố, đã ngửi thấy mùi tanh, đến gần đã đầy cá, ai cũng biết mà còn treo biển làm gì nữa”.
4. Theo dõi: Lưu ý đến chiều dài của con thuyền.
Chiều dài của con thuyền được phóng đại: dài không thể nào đo bằng. Một người 20 tuổi khi ở đầu thuyền bắt đầu đi ra bên lái; đi đến giữa thuyền thì đã già, tóc râu bạc phơ, vẫn tiếp tục đi, đến khi chết vẫn chưa đến bên lái.
5. Theo dõi: Chú ý chiều cao của cây.
Chiều cao của cây được mô tả vô cùng lớn lên: cao kinh khủng. Một con chim đậu trên cành cây đó, rơi một hạt đa xuống, rơi lúc mưa, rơi lúc bụi, và nảy mầm thành cây đa. Cây đa lớn lên, ra hoa, ra trái, và hạt đa từ cây đó lại nảy ra nhiều cây đa mới. Cây đa mới lớn lên, ra hoa ra trái, lại nảy ra nhiều cây đa cháu, và vẫn tiếp tục như vậy cho đến khi rơi xuống đất, tức là đã bảy đời tất cả.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Chùm truyện cười dân gian Việt Nam mang tính giải trí nhưng cũng có tính phê phán nhẹ nhàng đối với những thói xấu của người dân, những tình huống hài hước và lầm lẫn.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc
Câu 1 (trang 110 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Các truyện Lợn cưới, áo mới; Treo biển; Nói dóc gặp nhau phê phán những thói xấu nào của con người?
Trả lời:
- Truyện Lợn cưới, áo mới: chỉ trích những người thường tỏ ra kiêu căng làm cho họ trở nên lố bịch trong mắt người khác.
- Truyện Treo biển: chỉ trích những người thiếu chính kiến, không biết phân biệt và suy nghĩ cẩn thận khi nhận xét từ người khác.
- Truyện Nói dóc gặp nhau: chỉ trích những người nói ba hoa, không chân thành.
Câu 2 (trang 110 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Đối thoại giữa hai nhân vật trong truyện Lợn cưới, áo mới có điều gì đặc biệt? Trong tình huống đó, cách hỏi và trả lời thông thường sẽ như thế nào?
Trả lời:
- Trong truyện Lợn cưới, áo mới, khi có người hỏi “Bạn có thấy con lợn của tôi chạy qua đây không?” thì thường người ta sẽ trả lời là “Tôi thấy con lợn chạy qua đây” hoặc “Tôi không thấy con lợn nào chạy qua đây cả”. Nhưng câu trả lời của người đó lại là: “Từ khi mặc cái áo mới này, tôi chưa thấy con lợn nào chạy qua đây cả”. Đối với mọi người, câu trả lời đó có vẻ thừa thãi và hài hước. Tuy nhiên, với người đó, có lẽ đó là cách thể hiện sự “khoe” của họ.
= > Câu trả lời mang tính hài hước và lố bịch.
Câu 3 (trang 110 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tính cách của chàng trai mang áo mới trong truyện Lợn cưới, áo mới được thể hiện qua những chi tiết nào?
Trả lời:
Tính cách của chàng trai mang áo mới được thể hiện qua các chi tiết sau:
- Anh chàng này thường hay khoe khoang, một ngày nọ may được chiếc áo mới, anh ta liền mặc vào và đứng ở cửa hy vọng ai đó sẽ đi qua và khen ngợi, nhưng từ sáng đến chiều không có ai để ý đến.
- Từ khi mặc chiếc áo mới này, tôi chưa thấy một con lợn nào chạy qua đây cả.
Câu 4 (trang 110 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Nhà hàng bán cá trong truyện Treo biển đã phản ứng thế nào trước những lời nhận xét của mọi người? Nếu bạn là chủ nhà hàng, bạn sẽ làm gì trước những lời nhận xét đó?
Trả lời:
- Trong truyện Treo biển, người bán cá đã thay đổi liên tục theo ý kiến của mọi người.
- Nếu là chủ nhà hàng, tôi sẽ giữ vững lập trường của mình và coi những ý kiến đó chỉ là gợi ý tham khảo.
Câu 5 (trang 110 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tác dụng của việc lặp lại tình huống bị chê – gỡ biển nhiều lần trong truyện Treo biển là gì?
Trả lời:
Trong truyện Treo biển, việc lặp lại tình huống bị chê – gỡ biển nhiều lần nhấn mạnh vào việc chỉ trích những người thiếu chính kiến, chỉ biết theo ý kiến của người khác mà không có ý kiến riêng.
Câu 6 (trang 110 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Có điều gì khác biệt ở lời nói của hai nhân vật trong truyện Nói dóc gặp nhau?
Trả lời:
Sự đặc biệt trong lời nói của hai nhân vật trong truyện Nói dóc gặp nhau:
- Anh đầu tiên nói tỏ ra hóm hỉnh, hay thốt ra những lời hão huyền.
- Ngược lại, anh thứ hai dù cũng hóm hỉnh nhưng ý chỉ là để mỉa mai, chỉ trích thói nói láo của anh đầu.
Câu 7 (trang 110 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Theo em, trong Nói dóc gặp nhau, chi tiết nào tạo ra sự bất ngờ cho truyện?
Trả lời:
Anh kia lúc đó mới cười: 'Nếu không có cây cao như thế thì lấy đâu ra gỗ để đóng chiếc thuyền của anh'
=> Từ đầu anh này đã biết anh kia đang nói dối nên muốn châm chọc.
Câu 8 (trang 111 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Đối với những thói hư tật xấu của con người, truyện cười có thể chỉ trích, lên án hoặc bông đùa, châm chọc nhẹ nhàng, giáo dục tinh tế. Em nghĩ gì về sắc thái của tiếng cười trong mỗi câu chuyện ở bài học này?
Trả lời:
- Đối với những thói hư tật xấu của con người, truyện cười thường mang tính châm biếm, giễu cợt nhẹ nhàng, giáo dục ý nghĩa. Các nhân vật thường nhận ra lỗi lầm của mình qua những trò đùa này.
=> Tiếng cười trong mỗi câu chuyện phản ánh sự châm biếm, mỉa mai đối với những thói hư tật xấu của con người. Đó là cách để giáo dục một cách tinh tế và giúp nhân vật nhận ra sai lầm của mình.
* Liên kết với nội dung đã đọc
Bài tập (trang 111 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Hãy viết một đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trình bày suy nghĩ của bạn về một tính cách đáng phê phán được đề cập trong những câu chuyện cười trên.
Đoạn văn mẫu
Truyện cười là kết quả của trí tuệ tinh thần dân gian. Truyện cười không chỉ nhằm mang lại tiếng cười sau những thời gian làm việc vất vả mà còn lồng ghép việc chỉ trích những thói hư tật xấu, từ đó truyền đạt những bài học, ý nghĩa sâu sắc. Việc khoe khoang là một trong những tật xấu của con người, nhằm thu hút sự chú ý bằng cách thể hiện tài năng, kỹ năng của bản thân hoặc cố gắng che giấu những điều kém cỏi so với người khác. Hình ảnh của người khoe khoang thường không được mọi người tôn trọng, thậm chí bị coi thường. Nếu chúng ta khiêm nhường, chân thực, chúng ta sẽ được mọi người tôn trọng, kính trọng, và có thể đạt được thành công trong cuộc sống. Mỗi cá nhân, qua các hành động cụ thể, có thể góp phần vào sự phát triển của cộng đồng... không chỉ giúp bản thân nâng cao năng lực, hoàn thiện bản thân mà còn thúc đẩy xã hội tiến lên và phát triển hơn nữa.
