1. Phân tích bài 'Bố của Xi-mông' - Mẫu 1
I. Tác giả
- Guy đơ Mô-pa-xăng, sinh năm 1850 và qua đời năm 1893.
- Ông là một nhà văn nổi tiếng người Pháp.
- Mặc dù cuộc đời ông chỉ kéo dài hơn bốn mươi năm, ông đã tạo ra một khối lượng tác phẩm đồ sộ.
- Các tác phẩm của ông phản ánh sâu sắc các khía cạnh của xã hội Pháp vào nửa sau thế kỷ XIX. - Một số tác phẩm tiêu biểu: 'Một Đời' (1883), 'Người Bạn Đẹp' (1885)... và hơn 300 truyện ngắn.
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
Văn bản 'Bố của Xi-mông' được trích từ truyện ngắn cùng tên.
2. Bố cục
Được chia thành 3 phần:
Phần 1: Từ đầu đến câu 'chẳng nhìn thấy gì quanh em nữa mà chỉ khóc hoài': Diễn tả tâm trạng của Xi-mông khi bị bạn học châm chọc vì không có bố.
Phần 2: Từ đoạn tiếp theo đến câu “bỏ đi rất nhanh”: Mô tả cuộc gặp gỡ giữa Xi-mông và bác thợ rèn.
Phần 3: Phần còn lại, diễn biến câu chuyện tại trường vào sáng hôm sau.
3. Tóm tắt văn bản
Blăng-sốt bị lừa dối và sinh ra Xi-mông, khiến cậu bé trở thành trẻ mồ côi cha. Khi đến trường, Xi-mông bị bạn bè chế giễu. Đầy đau khổ, cậu đi lang thang đến bờ sông, chỉ muốn kết thúc cuộc sống. Tại đây, cậu gặp bác thợ rèn Philip. Sau khi nghe về nỗi đau của Xi-mông, bác Philip hứa sẽ trở thành người cha của cậu và đưa cậu về nhà. Về nhà, Xi-mông khăng khăng bác thợ rèn là cha mình, khiến Blăng-sốt bối rối. Xi-mông được biết tên bác thợ rèn là Philip. Ngày hôm sau, tại trường, khi các bạn chế giễu, Xi-mông tự tin tuyên bố rằng cậu có một người cha tên là Philip, và cậu sẵn sàng chịu đựng sự trêu chọc thay vì bỏ chạy cho đến khi giáo viên cho cậu về nhà.
4. Ý nghĩa nhan đề
- Xi-mông là một cậu bé mồ côi. Trong câu chuyện, sau khi bị bạn bè trêu chọc, Xi-mông lang thang ra bờ sông và gặp bác thợ rèn Philip, một người hiền lành và tốt bụng. Sự xuất hiện của bác Philip như một phép màu trong truyện cổ tích, mang lại sự kỳ diệu cho cuộc đời Xi-mông.
- Nhan đề còn thể hiện ước mơ của Xi-mông về một gia đình hoàn chỉnh, đầy đủ tình yêu thương của cha mẹ.
III. Đọc - Hiểu văn bản
1. Nhân vật Xi-mông
a. Hoàn cảnh của Xi-mông:
- Xi-mông sinh ra từ sự lầm lỗi của chị Blăng-sốt, khiến cậu trở thành trẻ mồ côi cha như bao đứa trẻ khác.
- Khi đến trường, Xi-mông thường xuyên bị các bạn chế giễu.
b. Tâm trạng của Xi-mông bên bờ sông:
- Tại bờ sông, Xi-mông cảm thấy buồn bã, chán nản và chỉ mong được kết thúc mọi thứ.
- Hình ảnh chú nhái con khiến cậu nhớ về đồ chơi và gia đình, đặc biệt là mẹ.
- Xi-mông bật khóc, cơ thể run rẩy. Cậu quỳ xuống và cầu nguyện như khi trước khi ngủ.
=> Nỗi đau của Xi-mông được thể hiện qua giọng nói ngắt quãng và sự biểu lộ cảm xúc.
c. Tâm trạng của Xi-mông khi gặp bác Phi-líp và trở về nhà gặp mẹ:
- Khi gặp bác Phi-líp: Xi-mông trả lời bằng giọng nức nở, ngắt quãng, đầy đau đớn.
- Chúng nó đánh cháu... vì... cháu... cháu không có bố.
- Cháu… cháu không có bố.
=> Tâm trạng của Xi-mông thể hiện sự buồn tủi, xấu hổ và đau đớn khi phải nhắc lại việc không có bố, dẫn đến tuyệt vọng.
- Đi theo bác Phi-líp về nhà:
Xi-mông vui vẻ nghĩ rằng bác Phi-líp sẽ tìm cho mình một người cha. Khi gặp mẹ, cậu lập tức ôm chặt mẹ, khóc và nhắc lại ý định tự tử, bày tỏ mong muốn bác Phi-líp trở thành cha của mình.
=> Xi-mông lặng lẽ, hoàn toàn tin tưởng vào lời hứa của bác Phi-líp. Hành động của cậu thể hiện khao khát mãnh liệt về một người cha. Cậu cảm thấy vui sướng và hạnh phúc khi bác Phi-líp đồng ý làm cha mình.
d. Sáng hôm sau, Xi-mông đến trường:
- Cậu tự hào, chủ động trả lời, như một cách trả đũa các bạn: “Bố tôi à? Bố tôi tên là Phi-líp!”
- Xi-mông giữ im lặng, hoàn toàn tin tưởng và sẵn sàng chịu đựng mọi sự tra tấn.
Xi-mông là một nhân vật có hoàn cảnh đặc biệt, đáng thương nhưng rất đáng quý. Cuộc đời đã may mắn đưa đến cho cậu một người cha thực sự, mang lại niềm tin và sức mạnh để cậu bước vào cuộc sống.
2. Phân tích chi tiết văn bản 'Bố của Xi-mông'
Câu 1. Xác định các phần nếu chia văn bản thành 4 đoạn dựa vào diễn biến của câu chuyện: Nỗi tuyệt vọng của Xi-mông; Philip gặp Xi-mông và hứa sẽ tìm cho cậu một người cha; Philip đưa Xi-mông về nhà, trao cậu cho Blăng-sốt và nhận làm cha cậu; Xi-mông đến trường và tự hào nói với bạn bè về người cha tên là Philip.
Chia thành 3 đoạn:
Phần 1: Từ đầu đến câu 'chẳng nhìn thấy gì quanh em nữa mà chỉ khóc hoài': Diễn tả tâm trạng của Xi-mông khi bị bạn học chế giễu vì không có bố.
Phần 2: Từ đoạn tiếp theo đến câu “bỏ đi rất nhanh”: Mô tả cuộc gặp gỡ giữa Xi-mông và bác thợ rèn.
Phần 3: Phần còn lại, kể về sự việc xảy ra tại trường vào sáng hôm sau.
Câu 2. Xi-mông cảm thấy đau đớn vì lý do gì? Nhà văn đã khắc họa nỗi đau của Xi-mông qua những suy nghĩ, biểu hiện cảm xúc và cách diễn đạt của cậu như thế nào trong bài viết.
- Xi-mông đau đớn vì bị bạn bè ở trường châm chọc về việc không có bố.
- Nỗi đau của Xi-mông được nhà văn miêu tả như thế nào:
Ý nghĩ: Cậu liên tưởng đến mái ấm gia đình và mẹ đang ở nhà.
Sự bộc lộ tâm trạng: Rất buồn bã trước sự chế giễu của bạn bè: “Cậu lại khóc, người run rẩy, quỳ xuống và cầu nguyện như trước khi ngủ,” “những cơn nức nở dồn dập, xốn xang, bao trùm lấy cậu”...
Cách nói chuyện: Cậu bé nói ngắt quãng, xen lẫn tiếng nấc và khóc nghẹn: “- Chúng nó đánh cháu... vì... cháu... cháu... không có bố... không có bố”, “Cháu... cháu không có bố”.
Câu 3. Hình ảnh ngôi nhà của chị Blăng-sốt, thái độ của bà đối với khách và tấm lòng của bà khi nghe con mình nói chứng tỏ bà Blăng-sốt đã sinh ra Xi-mông do nhầm lẫn, chứ không phải vì lỗi lầm, bà là người tốt.
- Chị Blăng-sốt bị một người đàn ông lừa dối và từ chối trách nhiệm khi sinh Xi-mông.
- Mặc dù ngôi nhà nhỏ và cuộc sống còn đầy khó khăn, chị vẫn sống một cách đàng hoàng và hiền lành.
- Theo nhận xét của bác công nhân, chị tạo cho người khác cảm giác không thể đùa cợt: “Cô gái cao lớn, xanh xao, đứng nghiêm túc trước cửa nhà mình.”
- Khi biết con bị bạn đánh vì thiếu vắng cha, chị cảm thấy đau xót: “Gương mặt chị đỏ bừng, tê tái đến tận xương, chị ôm con và hôn lấy hôn để, nước mắt không ngừng rơi.”
Câu 4. Mô tả tâm trạng của Phi-líp qua các giai đoạn: khi gặp Xi-mông; khi đưa Xi-mông về nhà; khi gặp chị Blăng-sốt; khi đối thoại với Xi-mông.
Lúc đầu, khi gặp Xi-mông, bác rất cảm thông, lựa chọn lời lẽ an ủi và có những suy nghĩ rất sâu sắc.
Khi đưa Xi-mông về nhà, Phi-líp nghĩ có thể đùa với chị Blăng-sốt, nhưng suy nghĩ này không hoàn toàn trong sáng, tuy nhiên lại làm câu chuyện thêm phần lôi cuốn.
Khi gặp chị Blăng-sốt, Phi-líp nhận ra suy nghĩ sai lầm của mình và cảm thấy lúng túng.
Cuối cùng, khi đối thoại với Xi-mông, vừa vì sự cảm thương dành cho em, vừa vì sự quý mến chị Blăng-sốt, bác nói nửa như thật rằng bác sẵn lòng nhận làm bố của Xi-mông. Phi-líp đã quyết định mở lòng đón nhận chú bé, mang lại cho Xi-mông niềm vui và hy vọng trong cuộc sống.
=> Diễn biến tâm trạng của bác Phi-líp vừa phức tạp vừa bất ngờ.