Buzz
Đề bài: Nội dung cơ bản trong bài Việt Bắc, Tố Hữu
Nội dung cơ bản trong bài Việt Bắc, Tố Hữu
Mẫu bài: Nội dung cơ bản trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
1. Bối cảnh sáng tác của bài thơ :
- Việt Bắc, là tổ quốc của Cách mạng, là nơi chứng kiến sự hình thành và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Tác phẩm được sáng tác vào tháng 10 năm 1954, thời điểm các cơ quan Trung ương rời khỏi khu vực sau chiến thắng Điện Biên Phủ, đánh dấu sự hoàn tất chiến công chống Pháp.
Khi diễn biến lịch sử này diễn ra, Tố Hữu viết bài thơ để tái hiện một giai đoạn kháng chiến gian khổ nhưng hào hùng, thể hiện tình cảm sâu sắc của những người lính chiến đấu đối với nhân dân Việt Bắc và tình yêu quê hương Cách mạng.
2. Chủ đề trong đoạn trích 'Việt Bắc'
Đoạn trích ca ngợi cuộc sống và tinh thần chiến đấu của nhân dân Việt Bắc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, với những khó khăn và những hình ảnh hùng vĩ, đồng thời thể hiện lòng thủy chung giữa những người chiến sĩ Cách mạng và nhân dân nơi đó.
3. Tính Dân tộc sâu sắc trong đoạn trích 'Việt Bắc'
- Kỹ thuật thể lục bát linh hoạt, uyển chuyển.
- Sử dụng một loạt các biểu hiện dân gian: thơ lược, thảo luận, đối thoại,...
- Dùng giọng điệu gần gũi, thân thiện, toát lên sự ấm cúng.
- Năng khiếu đặc biệt trong việc sáng tạo từ láy ngôn ngữ.
- Pha trộn giữa văn hóa cổ truyền và đương đại.
- Cấu trúc bài thơ: Sử dụng lối đối đáp phổ biến trong ca dao, dân ca. Không chỉ là sự đáp lại mà còn có sự tương tác.
- Sử dụng các đại từ nhân xưng 'mình' và 'ta'.
4. Nội dung của đoạn trích:
4.1. Cảm xúc và đối đáp tình cảm của nhân vật trữ tình trong đoạn trích:
- Bối cảnh sáng tác tạo nên một dải cảm xúc đặc biệt, tràn ngập xúc động: Nắm tay nhau, không biết nói gì hôm nay... Đó là lúc chia tay của những con người đã sống chung suốt mười lăm năm, chứa đựng bao kí ức ân tình, đã chia sẻ mọi thăng trầm ngọt bùi. Hôm nay, họ cùng nhau hồi tưởng về những kỷ niệm đẹp, khẳng định tình thuỷ chung và hướng tới tương lai tươi sáng. Tình yêu cách mạng được Tố Hữu diễn đạt một cách khéo léo như tình yêu lứa đôi.
- Tâm trạng phát triển giống như trong mối quan hệ tình cảm của đôi lứa được thể hiện theo kiểu đối đáp phổ biến trong ca dao, dân ca, với lời hỏi, lời đáp, người nói lên tâm tư, người đồng lòng.
+ Bốn câu đầu là lời ước nguyện nồng thắm, thể hiện tình cảm sâu sắc của người ở lại, đồng thời khẳng định lòng trung thuỷ của mình:
Đại từ Mình - Ta: Mối quan hệ thân thiết gần gũi -> đọng lại bao kỷ niệm, những ký ức bồi hồi, hồn nhiên, và ngọt ngào.
Điều chỉnh từ 'nhớ' (lấy lại)
Lời nhắn nhủ của Việt Bắc 'Mình có nhớ ta, mình có nhớ không' vang lên như làn sóng cuốn trôi, gợi lên những cảm xúc không tận.
15 năm như một dải thời gian vẫn còn đọng, lưu giữ.
Cây, núi, sông, là bức tranh sống động của thời kỳ kháng chiến tại Việt Bắc + 4 câu kế tiếp là lời thổ lộ tận cùng của người cán bộ cách mạng về hồn xuôi.
Nghe thấy câu hỏi, người trở nên bâng khuâng, bồn chồn => Tình cảm mặn nồng của người cán bộ với cảnh đẹp và nhân dân Việt Bắc
Đại từ mơ hồ 'ai' nhưng vô cùng cụ thể, gợi lên sự gần gũi thân thiết
Áo chàm: Hình ảnh bình dị, chân tình, chỉ thuộc về người Việt Bắc.
'Nắm tay ...' -> Câu thơ nghẹn ngào, ngập ngừng, lộ rõ thái độ xúc động không lời của người cán bộ từ vùng Việt Bắc về hướng Nam.
-> Câu hỏi và câu trả lời đều mở ra hàng loạt ký ức về thời kỳ cách mạng và kháng chiến gian khổ, vinh quang, làm hiện lên những nỗi niềm nhớ thương. Thực tế, ở bên ngoài là sự đối đáp, nhưng bên trong là cuộc đối thoại riêng tư, là biểu hiện của tâm tư và tình cảm của nhà thơ, của những người tham gia kháng chiến.
Hồi ức chân thực của chủ thể trữ tình khiến cho cảnh đẹp của Việt Bắc trở nên sống động:
- Nỗi nhớ sâu sắc của người cán bộ chuẩn bị quay về hướng Nam đã khắc sâu vào tâm hồn cảnh đẹp tự nhiên của núi rừng Việt Bắc, với vẻ đẹp thực tế và huyền bí, đồng thời làm nổi bật những đặc điểm riêng biệt, độc đáo, khác biệt so với các vùng khác của đất nước.
+ Bức tranh tự nhiên tuyệt vời, tình cảm ấm áp: Trăng lên đỉnh núi, nắng chiều ôm lưng núi, bản khói... từ sớm đến khuya...
+ Bức tranh tuyệt vời của bốn mùa, mỗi mùa mang đến hình ảnh đẹp làm say lòng người.
Mùa đông: rừng xanh bao phủ, hoa chuối đỏ rực rỡ
Mùa xuân: những bông mơ nở trắng bao phủ rừng
Mùa hè: tiếng ve rộn ràng, rừng phách rực vàng
Mùa thu: ánh trăng tỏa sáng khắp núi rừng...
= > Thiên nhiên Việt Bắc hiện lên với vẻ đẹp đa dạng, phong phú, sinh động, thay đổi theo từng thời kỳ, từng mùa, tô điểm bằng những gam màu lãng mạn, ấm áp lòng người.
Chỉ những người đã trải qua cuộc sống ở Việt Bắc, coi đây là quê hương thân thiết mới có niềm nhớ sâu sắc, cảm nhận chân thành về vẻ đẹp của Việt Bắc.
- Trong ký ức về Việt Bắc, hình ảnh đẹp nhất là sự kết hợp hài hòa giữa cảnh đẹp tự nhiên và con người, là ấn tượng không thể phai nhòa về tình cảm chặt chẽ giữa những người dân Việt Bắc, chăm chỉ lao động và trung thành với tình cảm thân thiết:
+ Người Việt Bắc mang đầy gian khổ và tình yêu thương chia sẻ niềm vui và nỗi buồn (câu 31->câu 36)
+ Hình ảnh cuộc sống của cán bộ Cách mạng trong chiến khu hoà quyện với sinh hoạt của nhân dân Việt Bắc: Tiếng gõ mõ vào buổi chiều, tiếng chày đánh cối qua đêm, lớp học tạm bợ, giờ liên hoan
= > Tình thân thiết của nhân dân với cán bộ, bộ đội, sự đồng lòng và chia sẻ, cùng trải qua mọi khó khăn và niềm vui, đồng sáng tạo và chịu gánh nặng mọi trách nhiệm, điều này làm cho hình ảnh Việt Bắc trở nên rạng ngời trong trí tưởng tượng của nhà thơ.
4.2. Bức tranh hùng vĩ của Việt Bắc trong cuộc chiến và vai trò quan trọng của Việt Bắc trong cách mạng và kháng chiến
+ Không khí trang trọng khi quân và dân ta bước ra đường hành quân, tạo nên những hình ảnh tuyệt vời như trong sử thi (câu 53-> câu 70)
Cách mạng và cuộc kháng chiến đã làm tan biến bóng tối, gió lạnh trên núi rừng, đồng thời làm tươi trẻ lại sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên và con người Việt Bắc.
+ Chiến công của Việt Bắc là bản hòa nhạc kết hợp tất cả những thành tựu lớn trong những chiến dịch, những chiến thắng hân hoan.
- Vượt qua những khó khăn, đối mặt với thiếu thốn và gian khổ, Việt Bắc đã viết nên những trang hào sử, ghi chép những chiến công vang dội tại các địa danh: Phủ Thông, đèo Giàng, sông Lô, phố Ràng, Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên,...
- Tố Hữu không chỉ mô tả về sức mạnh toàn diện của cuộc kháng chiến mà còn đào sâu lí giải nguồn gốc của năng lượng dẫn đến chiến thắng. Đó là sức mạnh của lòng thù hận: Gia vị mặn mòi, tình thù nặng nề, sức mạnh của tình nghĩa thủy chung: Mình ở đây, ta ở đó, những trải nghiệm đắng ngắt, sức mạnh của đoàn kết toàn dân, sự hòa mình và kết nối tốt đẹp giữa con người và thiên nhiên - tất cả tạo nên bức tranh đất nước đang đứng dậy.
Nhớ về lúc giặc đến
.................................
Đất trời tỏa sáng khắp chiến khu, lòng người hướng về một mục tiêu.
- Riêng biệt, Tố Hữu đã đặt nặng, khẳng định Việt Bắc là quê hương của Cách mạng, là điểm đồng cực vững chắc, là trí óc của cuộc kháng chiến, nơi tập hợp tất cả cảm xúc, tư duy, niềm tin và hy vọng của toàn dân Việt Nam:
+ Trong những thời kỳ u tối trước Cách mạng, hình ảnh Việt Bắc từ từ hiện ra từ đám mây xa xôi (mưa nguồn suốt lũ, những đám mây kèm theo sương mù) trở thành một chiến khu kiên cường, nơi nuôi dưỡng những sức mạnh đối kháng, là nơi sinh ra những địa danh lâu dài trong lịch sử dân tộc (kết hợp đoạn thơ từ câu Mình về,-nhờ núi non đến câu Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa).
+ Trong những ngày đau thương của cuộc kháng chiến, Việt Bắc là nơi Cụ Hồ chiếu sáng, có Trung ương, Chính phủ thảo luận về công việc quốc gia.
Do đó, chúng tôi đã đề xuất Các vấn đề quan trọng trong bài thơ Việt Bắc bài kế tiếp, các bạn hãy chuẩn bị cho phần Phản ánh về đoạn thơ sau trong bài Việt Bắc: 'Mình về mình có nhớ ta... Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung: và cùng với phần Việt Bắc là một trong những tác phẩm thể hiện rõ sự đậm đà của bản sắc dân tộc trong nghệ thuật thơ của Tố Hữu. Hãy làm rõ điều này. để có cái nhìn sâu sắc hơn về nội dung.
Bên cạnh nội dung trên, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về phần Đánh giá về đoạn thơ trong 'Sóng' của Xuân Quỳnh và 'Vội vàng' của Xuân Diệu để chuẩn bị cho bài học sắp tới.
Hơn nữa, Bị từ chối quyền làm người - Bi kịch lớn nhất của Chí Phèo là một bài học quan trọng trong chương trình Ngữ Văn lớp 12 mà bạn cần chú ý đặc biệt.
