Buzz
Với tài liệu ôn tập Văn lớp 6 từ sách Cánh Diều, các học sinh có thể tổng kết lại kiến thức đã học và củng cố kiến thức Văn 6 để sẵn sàng chuyển sang lớp 7 trong năm học 2023 - 2024. Đồng thời, có thể tham khảo thêm đề cương môn Toán 6. Hãy tải miễn phí tài liệu tại đây:
Tài liệu ôn tập hè môn Ngữ Văn lớp 6 - Sách Cánh Diều
PHẦN 1. TỔNG QUAN VỀ NHỮNG KIẾN THỨC ĐÃ HỌC TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN LỚP 6
BÀI 1: TÓM TẮT CÁC THỂ LOẠI VĂN HỌC MÀ HỌC SINH ĐÃ HỌC
Các thể loại văn học đã học trong môn Ngữ Văn lớp 6
I. Truyện dân gian, truyện cổ tích
II. Thể thơ
III. Truyện nói chuyện, truyện của Puskin và An – đéc - xen
IV. Văn bản thảo luận
V. Văn bản thông tin
VI. Truyện ngắn
1. Tóm tắt kiến thức chung về truyện ngắn
- Truyện ngắn: là một loại văn xuôi với kích thước nhỏ, số lượng nhân vật ít, và cốt truyện đơn giản. Chi tiết và ngôn ngữ trong truyện ngắn thường được viết rất súc tích.
- Đặc điểm nhân vật: là những đặc tính riêng của nhân vật trong truyện, thường được thể hiện qua hình dáng, cử chỉ, hành động, ngôn ngữ, và ý nghĩa.
- Lời người kể chuyện: là lời của người đã kể lại câu chuyện. Nếu người kể sử dụng ngôi thứ nhất, thì lời của người kể là lời của người tự xưng là “tôi'. Nếu người kể sử dụng ngôi thứ ba, thì lời của người kể là lời của một người bên ngoài, không tham gia vào câu chuyện.
- Lời của nhân vật: là lời của một nhân vật trong truyện.
2. Một số điểm cần lưu ý khi đọc và hiểu văn bản truyện ngắn
- Đọc văn bản cẩn thận, nhận ra các yếu tố của truyện (ngôi kể, các nhân vật trong truyện, cốt truyện, lời người kể chuyện, lời của nhân vật…)
- Đọc văn bản cẩn thận, suy ngẫm về chủ đề và nội dung của câu chuyện.
- Truyện giúp độc giả nhận thức và hiểu biết về cuộc sống như thế nào.
- Truyện truyền đạt thông điệp gì cho độc giả.
- Liên kết với bản thân (nếu có).
3. Tóm tắt một số văn bản truyện ngắn đã học
a. Truyện Bức tranh của em gái tôi:
- Người kể: sử dụng ngôi thứ nhất
- Nhân vật chính: Kiều Phương, anh trai
- Nội dung: Kể về cô em gái Kiều Phương có tài năng trong hội họa. Cả nhà vui mừng, chỉ có anh trai cảm thấy ghen tỵ và luôn xa lánh em gái. Khi em gái giành giải nhất trong cuộc thi vẽ tranh với bức tranh của anh, anh mới nhận ra lòng nhân hậu của em và hối hận về mình.
- Thông điệp: Truyện nhắc nhở về mối quan hệ, thái độ trong cuộc sống. Tình cảm và nhân hậu luôn cao đẹp hơn ghen ghét và đố kị. Không nên ghen tỵ trước tài năng của người khác, mà phải vượt qua mọi tự ti để trở thành phiên bản tốt hơn của mình.
b. Truyện Điều không tính trước
- Người kể: sử dụng ngôi thứ nhất
- Nhân vật chính: Tôi, Nghị, Phước
- Nội dung: Kể về sự việc tôi không thể dự đoán trước, khi tôi và Nghị có một xích mích trong một trận đá bóng. Tưởng rằng chúng tôi sẽ cãi vã hoặc đánh nhau, nhưng thật ra cả ba chúng tôi lại trò chuyện và trở thành bạn tốt.
- Bài học: Trước mọi tình huống, chúng ta cần giữ bình tĩnh để đánh giá và không nên sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề.
4. Thực hiện một số bài đọc hiểu – tài liệu ngôn ngữ cùng thể loại
Bài số 1:
Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu sau đây:
“...Hiên là bạn gái của hàng xóm, cùng với Lan và Duyên. Sơn thấy cô gọi nó không thấy trả lời, đi gần lại thấy cô bé co ro đứng gần cột quán, chỉ mặc chiếc áo rách rách, lộ cả lưng và tay. Lan cũng đi tới và hỏi:
- Sao chiếc áo của mày lại rách vậy Hiên, không có áo khác sao mày không mặc?
Con bé nhỏ nói nhỏ nhẹ:
- Sao không yêu cầu mẹ mày may cho?
Sơn bỗng nhớ ra rằng mẹ của Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi bắt cua và hái ốc thôi, làm sao có tiền mua áo mới cho con được. Sơn cảm thấy lòng thương xót, nhớ lại ngày trước khi còn với em Duyên, họ thường đùa nghịch cùng Hiên ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bất ngờ xuất hiện trong đầu Sơn, anh ta lại gần chị và thì thầm:
- Có lẽ chúng ta nên tặng em nó một chiếc áo bông cũ, chị nhỉ.
- Dạ vâng, phải rồi. Chị sẽ đi lấy ngay.
Với tâm trạng hồn nhiên của tuổi trẻ, chị Lan háo hức chạy về nhà để lấy áo. Sơn đứng đợi trong im lặng, trong lòng cảm thấy ấm áp và hạnh phúc”…
(Trích từ Gió mùa đầu lạnh, của Thạch Lam)
Câu 1: Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy? Dựa vào dấu hiệu nào để em biết điều đó?
Câu 2: Trong đoạn trích trên, có những nhân vật chính nào?
Câu 3: Xác định lời của nhân vật và lời của người kể trong đoạn văn dưới đây:
“...Hiên là cô bé hàng xóm, bạn của Lan và Duyên. Sơn nhìn thấy chị gọi em ấy không đứng lại, bước lại gần thì thấy em đang đứng co ro bên cột quán, chỉ mặc một mảnh áo rách tả tơi, lưng và tay trần. Lan cũng đến hỏi:
- Sao áo của em rách thế Hiên, áo mới đâu không mặc?
Câu 4: Xác định các thành phần chính trong câu: 'Với tấm lòng ngây thơ của tuổi trẻ, Lan háo hức chạy về nhà lấy áo.'
Câu 5: Qua đoạn trích, em cảm nhận được Sơn và Lan là những người như thế nào?
GỢI Ý ĐÁP ÁN:
Câu 1: Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ ba. Dấu hiệu nhận biết điều đó: người kể giấu bản thân và gọi tên theo tên của nhân vật (Sơn, Lan, Hiên).
Câu 2: Đoạn trích trên có những nhân vật chính: Sơn, Lan, Hiên
Câu 3:
Lời của nhân vật: Sao áo của em rách thế Hiên, áo mới đâu không mặc?
Lời của người kể:
Hiên là cô bé bên hàng xóm, bạn của Lan và Duyên. Sơn nhìn thấy Lan gọi Hiên nhưng không đến gần, bước lại chỉ thấy cô bé đang đứng bên cột quán, mặc chiếc áo rách tả tơi, lưng và tay trần. Lan cũng đến hỏi:
Câu 4: Thành phần chính trong câu:
- Chủ ngữ:chị Lan
- Vị ngữ: hăm hở chạy về nhà lấy áo.
Câu 5: Từ đoạn trích, em nhận thấy Sơn và chị Lan là những người tốt bụng, trong sáng và đầy tình yêu thương.
.....
5. Các bài tập trắc nghiệm
Câu 1. Nhân vật chính trong truyện Bức tranh của em gái tôi?
A. Người em gái
B. Người em gái, anh trai
C. Bé Quỳnh
D. Người anh trai
Câu 2. Trong truyện Bức tranh của em gái tôi, vì lý do nào anh trai được coi là nhân vật trung tâm?
A. Người anh trai là người kể chuyện
B. Anh trai đóng vai trò ca ngợi tài năng của em gái
C. Truyện tập trung vào quá trình nhận thức của anh trai về thiếu sót
D. Truyện tập trung vào cuộc sống của anh trai và em gái về mặt hội họa
Câu 3. Trong truyện Bức tranh của em gái tôi, tác giả sử dụng chủ yếu phương thức diễn đạt nào?
A. Miêu tả
B. Tự sự
C. Biểu cảm
D. Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
Câu 4. Trong truyện Bức tranh của em gái tôi, ai là người kể chuyện?
A. Lời của anh, ngôi đầu tiên
B. Lời của em, ngôi thứ hai
C. Lời của tác giả, ngôi thứ ba
D. Lời của người kể chuyện, ngôi thứ hai
Câu 5. Dòng nào diễn đạt chính xác thái độ của anh khi nhìn thấy em tự tay vẽ màu?
A. Tức giận, không hài lòng với việc em luôn tò mò
B. Phê phán, cho rằng em quá nghịch ngợm
C. Tò mò, lén lút theo dõi em
D. Cấm cản em không được tò mò
Câu 6. Khi phát hiện tài năng của em, anh có phản ứng như thế nào?
A. Chê trách, không để ý đến tranh của em
B. Ghét bỏ, luôn chỉ trích em không lý do
C. Buồn bã, không vui vẻ như trước, không còn thân thiết với em
D. Vui mừng vì em có tài
Câu 7. Biểu hiện cảm xúc của người anh khi chiêm ngưỡng bức tranh mình do em gái vẽ là như thế nào?
A. Tự hào, phấn khích, lúng túng
B. Bất ngờ, lúng túng, tự hào
C. Tức giận, lúng túng, tự hào
D. Ngạc nhiên, tự hào, lúng túng
Câu 8. Lý do người anh cảm thấy lúng túng khi nhìn thấy bức tranh do em gái vẽ mình là gì?
A. Bức tranh em gái vẽ không đẹp
B. Bức tranh em gái vẽ đẹp hơn bình thường
C. Bức tranh em gái vẽ lồng ghép tâm hồn trong sáng, nhân hậu
D. Em gái vẽ không đúng về mình
Câu 9. Phê phán không đúng về nhân vật Kiều Phương?
A. Ngây thơ, nhiệt huyết
B. Nghệ thuật hội họa hiếm có
C. Tình cảm nhân hậu trong sáng
D. Bất quan tâm đến anh
Câu 10. Bài học từ truyện Bức Tranh của em tôi là gì?
A. Cần vượt qua sự tự ti trước tài năng của người khác
B. Trân trọng và mừng cho những thành công của người khác
C. Tính nhân hậu và độ lượng sẽ giúp vượt qua tính ích kỷ cá nhân
D. Cả ba phương án trên.
Câu 11: Nguyên nhân gây ra tình huống “Tôi sẽ đánh nhau” trong văn bản Điều không ngờ đến là gì?
A. Xích mích trong gia đình
B. Xích mích vì bạn gái
C. Xích mích trong một trận bóng đá
D. Xích mích trong một trận cầu
Câu 12: Trong văn bản Điều không tính trước, nhân vật Nghĩa đã không chấp nhận bàn thắng của nhân vật “tôi”. Đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Câu 13: Văn bản Điều không tính trước thuộc thể loại truyện ngắn. Đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Câu 14: Tác giả của văn bản Điều không tính trước là ai?
A. Thạch Lam
B. Nguyễn Khải
C. Nguyễn Nhật Ánh
D. Tô Hoài
Câu 15: Trong văn bản Điều không tính trước, nhân vật “tôi” đã bị phạm lỗi gì trong trận đấu bóng?
A. Chạm tay
B. Kéo người
C. Việt vị
D. Phạt đền
....
