Buzz
'Mỗi khi đối mặt với nỗi sợ hãi, ta đã có sức mạnh, can đảm và tự tin' ~ Lời Trích Không Tên
Hoài nghi về bản thân và tôi từng là bạn đồng hành của nhau. Bây giờ, hãy cùng nhau quay về tuổi thơ của tôi.
Nếu bạn hỏi tôi bây giờ, tôi sẽ thật lòng nói với bạn rằng tuổi thơ của tôi đã khá bình dị trong ngôi nhà thân thương.
Cha mẹ dạy chúng tôi - anh trai và tôi - tin vào khả năng của mình và dám mơ ước lớn. Họ đã giúp tôi đứng dậy khi tôi gặp khó khăn hoặc thất bại, và để mà nói, những điều đó xảy ra khá thường xuyên. Họ khích lệ tôi đứng lên và tiếp tục đi. Và dĩ nhiên, sự nghi ngờ về bản thân vẫn tồn tại, nó khôn ngoan tự nhận mình là chủ, kiểm soát khi ở trường, giữa bạn bè cùng tuổi, nó tràn vào sự nghiệp của tôi cho đến khi tôi trưởng thành và theo đuổi ước mơ của mình.
Tất nhiên, tôi đã theo đuổi ước mơ của mình. Nhưng bạn biết rồi đấy. Tự ti làm bạn cảm thấy tự ái. Bởi khi bạn thành công, nó khiến bạn cảm thấy mình không đủ tốt cũng như cảm giác rằng 'người khác sẽ nhận ra tôi không giỏi như tưởng'. Tâm lý của chúng ta được thúc đẩy để bù đắp cho sự thiếu sót bằng mọi cách có thể. Dĩ nhiên, cách phổ biến nhất là cố gắng thành công quá mức.
Đúng vậy, đó là điều tôi đã thực hiện. Bất kể lĩnh vực nào trong cuộc sống, tôi luôn cố gắng hết sức. Tôi muốn trở thành sinh viên giỏi nhất, người vợ tốt nhất, người mẹ hoàn hảo nhất, và bác sĩ xuất sắc nhất. Tôi không bao giờ ngừng suy nghĩ về ý nghĩa thực sự của 'xuất sắc'. Ví dụ, ai được xem là xuất sắc? Ý nghĩa của nó là gì? Mất nhiều năm, tôi mới nhận ra rằng nhà tù của sự nghi ngờ bản thân luôn mở cửa. Đơn giản, tôi chỉ cần bước ra khỏi nó.
Để vượt qua mọi giới hạn, chúng ta phải đối mặt trực diện, khám phá và quan sát chúng như thể chúng ta đang nghiên cứu một loài vật kì lạ trong sở thú. Từ kinh nghiệm của mình, sự nghi ngờ bản thân trải qua 3 giai đoạn chính: so sánh, ám ảnh với thành tựu và cảm giác như mình là một kẻ mạo danh.
So sánh bản thân với người khác
Sự nghi ngờ bản thân bắt nguồn từ việc thiếu tự tin vào khả năng của mình. Khi chúng ta bị ám ảnh bởi sự nghi ngờ bản thân, chúng ta tin rằng mình không thể làm được gì cả. Nhưng nếu xem xét kỹ hơn, ta sẽ nhận ra rằng niềm tin này chủ yếu xuất phát từ việc so sánh. Chúng ta tin rằng chúng ta không thể thành công như người khác.
Chúng ta đo lường thành công hay thất bại dựa trên các 'tiêu chuẩn' mà người khác đặt ra. Hãy suy nghĩ về điều này. Nếu bạn không bao giờ so sánh bản thân với người khác, liệu có phải bạn đang bị ám ảnh bởi sự nghi ngờ về bản thân hay sự tự tin quá đỗi?
Ám ảnh với thành tựu
Rõ ràng là so sánh không phải là nguyên nhân duy nhất khiến ta nghi ngờ bản thân. Một trong những rào cản lớn nhất ngăn chúng ta tiến về phía trước là nỗi sợ thất bại. Khi chúng ta gắn bó với một kết quả cụ thể, chúng ta không chỉ trở nên tê liệt trước thất bại mà còn khép mình trước mọi khả năng khác.
Chẳng hạn, nếu bạn là một nhà văn và đặt ra mục tiêu cụ thể như thu hút một lượng độc giả nhất định hoặc nhận giải thưởng, bạn có thể cảm thấy ngần ngại trong việc khai phá sự sáng tạo trong việc viết. Nếu bạn không chấp nhận thất bại, niềm vui của việc sáng tạo sẽ bị che lấp bởi lo lắng, dù bạn định nghĩa nó như thế nào đi nữa.
Cảm giác bản thân như một kẻ lừa dối
Có lẽ bạn đã từng nghe về Hội chứng Imposter, có vẻ như ảnh hưởng nhiều hơn đối với phụ nữ. Nếu bạn cảm thấy không xứng đáng với bất kỳ lời khen nào hoặc bạn nghĩ rằng thành công của mình là do may mắn, bạn có thể đang mắc phải hội chứng này.
Ở đây, chúng ta không nói về những người đạt được thành công nhờ may mắn mà nói về những người đánh giá thấp thành tựu của mình. Đó là lúc chúng ta cảm thấy mình là kẻ lừa dối để đạt được thành công.
Và sau đó là vấn đề của việc không muốn tỏ ra tự hào, tham vọng hoặc quyết đoán đã khiến chúng ta rút lui khỏi tiềm năng của chính mình.
Các điều không hữu ích cho bạn
Từ kiến thức của tôi về sự nghi ngờ bản thân, tôi có thể xác nhận rằng những điều này không thể giúp giảm bớt nó.
Tự động viên bản thân, sự khẳng định, tưởng tượng và các chiến lược quyết liệt không giúp ích vì chúng không giải quyết nguyên nhân của vấn đề - sự thiếu niềm tin. Chúng chỉ nằm ở bề mặt của tâm trí, không đạt được sức mạnh của niềm tin kết hợp vào bản chất con người của chúng ta.
Cách đối mặt và vượt qua sự nghi ngờ bản thân
Mỗi khi chúng ta bị hạn chế bởi những suy nghĩ gò bó mong muốn sống hạnh phúc và toàn vẹn, đó là dấu hiệu cần xem xét. Tất cả những gì chúng ta chịu đựng đều bắt nguồn từ việc tin vào suy nghĩ của chính mình về bản thân và thế giới.
1. Thiền luyện
Ngày nay, thiền được nhắc đến nhiều đến mức ta thường mất đi cái nhìn của mình về khả năng và giới hạn của nó.
Về mặt kỹ thuật, thiền có thể giúp làm dịu tâm trí, giảm căng thẳng và huyết áp, điều này mang lại kết quả tích cực.
Tuy nhiên, thiền không giải quyết được các vấn đề cơ bản xuất phát từ niềm tin hạn chế của chúng ta. Thay vào đó, nó mở ra không gian cho ta có thể thực sự nhìn vào bên trong mình. Quan trọng nhất, nó giúp ta phát triển sự yên bình bên trong và khả năng tự giải phóng tâm trí, đánh giá các quá trình nội tâm mà không đánh giá hoặc phê phán. Nếu ta không thể vượt qua niềm tin của mình, thì ta không thể thực hiện được điều đó!
2. Viết nhật ký
Viết là một công cụ mạnh mẽ để nâng cao khả năng tự nhận thức. Nó yêu cầu ta tập trung vào những cảm xúc bên trong mình.
Hãy viết mà không suy nghĩ nhiều và trả lời các câu hỏi sau:
Có điều gì đang cản trở bạn thừa nhận thành công hay những thành tựu trong quá khứ của mình?
Bạn có nghĩ rằng bạn không xứng đáng với chúng? Tại sao không?
Bạn nghĩ rằng bạn không nên đặt mục tiêu cao hơn không? Tại sao?
Thành công có hình dạng như thế nào trong suy nghĩ của bạn? Định nghĩa này đến từ đâu?
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn theo đuổi đam mê và kết quả không giống như bạn đã tưởng?
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn gặp thất bại?
Hãy lập danh sách tất cả những niềm tin giới hạn của bạn. Niềm tin là những suy nghĩ bắt đầu bằng 'nên' hoặc 'không nên'. Ví dụ: 'Tôi không nên tỏ ra tham vọng'.
Đặt ra câu hỏi
Bây giờ khi bạn đã xác định được niềm tin giới hạn của mình, hãy thử cách này. Dành 15-20 phút khi bạn không bị quấy rối. Đặt cuốn sổ tay gần bạn. Ngồi thoải mái và thở sâu, để bản thân tham gia thực hiện các nhiệm vụ sau. Thả lỏng toàn bộ cơ thể.
Giờ hãy nhẹ nhàng suy nghĩ về niềm tin đầu tiên của bạn, ví dụ như một mục tiêu tham vọng. Ai là người định hình hình ảnh của bạn? Bạn có thể kiểm soát những gì người khác nghĩ về bạn không? Nếu bạn không thể nghĩ về điều này, điều gì sẽ xảy ra?
Ở mỗi câu hỏi, hãy im lặng và không để tâm trí trả lời. Dành thời gian bạn cần để cảm nhận sự ảnh hưởng của việc chìm đắm trong ý nghĩ. Bạn sẽ cảm nhận rõ sự giật mình trong cơ thể khi nhận ra rằng có suy nghĩ hoàn toàn không đúng sự thật. Bạn không cần phải từ bỏ điều gì cả. Khi bạn ngừng tin vào một suy nghĩ không đúng, nó sẽ từ bỏ bạn. Đó chính là sự tự do.
Cảm nhận
Một cách mạnh mẽ khác để đối phó với những giới hạn của chúng ta là cảm nhận chúng trong cơ thể. Bắt đầu tương tự, tư thế ngồi thoải mái và hít thở sâu. Thả lỏng. Đưa ra ý nghĩ đầu tiên trong danh sách của bạn. Bạn cảm thấy nó ở đâu trong cơ thể bạn? Bụng? Ngực? Lưng? Bạn hãy tập trung hoàn toàn vào cảm nhận và đừng suy nghĩ gì hết. Bạn cảm giác như thế nào? Nó có nặng nề không? Co thắt? Khó chịu chứ?
Cảm nhận nó nhưng đừng biến đổi nó. Hãy tò mò về nó. Nó có đến và đi không? Nó có di chuyển đến bất cứ đâu không?
Tiếp tục hít thở sâu khi cảm giác lắng xuống. Lưu ý rằng cảm giác đến và đi, nhưng bạn vẫn ở yên. Suy nghĩ, niềm tin và cảm giác là những hiện tượng tạm thời, nó sẽ trở thành một vấn đề khi chúng ta bám víu vào chúng rất lâu sau khi nó biến mất.
Một khi bạn cảm thấy thoải mái với cảm giác trong cơ thể, hãy thử đặt câu hỏi. Hãy cảm nhận sâu mỗi câu hỏi trong khi quan sát các cảm giác. Dấu hiệu năng lượng của niềm tin trong cơ thể là cảm giác như co thắt hoặc thắt lại. Khi niềm tin tan biến thông qua việc đặt câu hỏi, dấu hiệu năng lượng thư giãn và điều điều này cảm nhận rất rõrõ trong cơ thể.
Hành động
Một khi bạn đã trở nên thành thạo trong việc đặt câu hỏi cho suy nghĩ và niềm tin của mình trong trạng thái thiền định, thì đó là lúc áp dụng vào thực tế. Bất cứ khi nào bạn cảm thấy tê liệt vì nghi ngờ bản thân hoặc khi các thói quen cũ bắt đầu quay lại, thì hãy tạm dừng. Bây giờ bạn biết rằng niềm tin này là không đúng sự thật.
Cách duy nhất để thoát khỏi kiểu mẫu này là thuận theo hiện tại. Tập trung hoàn toàn vào nhiệm vụ chứ không phải suy nghĩ, kết quả hay cảm giác của bạn về nó.
Nếu bạn cần trình bày, hãy làm điều đó. Tiếp tục chú ý đến các nhiệm vụ nghiên cứu, chuẩn bị và tập luyện. Bước vào ánh sáng của bạn. Toàn bộ năng lực của bạn cho mỗi nhiệm vụ là gì? Hãy làm điều đó. Khi những suy nghĩ và niềm tin 'nếu như', 'nên' hoặc 'không nên' xuất hiện, hãy thư giãn và cảm nhận những cảm giác trong khi đặt câu hỏi về sự thật của những điều này.
Điều duy nhất mà chúng ta có thể kiểm soát là ý định hành động. Miễn là chúng ta giữ cho trái tim rộng mở, thực sự coi trọng bản thân và người khác, và hành động theo những cách mang đến lợi ích nhiều hơn là chỉ bản thân chúng ta. Học cách từ bỏ kiểm soát kết quả, dù sao thì điều này cũng không nằm trong tầm tay bạn.
