Có thể “hack” được sự sáng tạo ư??
Từ “hack” thường liên quan đến việc xâm nhập máy tính cho mục đích xấu, nhưng ở đây chúng ta sử dụng từ này để chỉ một cách làm nhanh-gọn-lẹ, không phải một hành động xấu.
Tuy nhiên, chúng ta không thể tìm thấy con đường tắt để duy trì hiệu suất làm việc mà không cần nỗ lực.
Dùng từ “hack” ở đây để ám chỉ việc tìm ra cách tận dụng hệ thần kinh để nâng cao hiệu suất, không để nó trở thành trở ngại.
Những chiến lược khoa học trong bài viết này sẽ giúp bạn tạo ra những ý tưởng mới mẻ và sáng tạo.
Chiến lược #1: Kết bạn với ACC của bạn
Khám phá và thử nghiệm những sáng kiến
Khi nói về sự sáng tạo, chúng ta thường nói đến hiện tượng được gọi là hiểu ngầm - insight. Đó là lúc bạn đột ngột nhận ra một điều gì đó, giống như khi bạn hiểu ra một trò đùa hoặc giải quyết một vấn đề phức tạp.
Vào đầu thế kỷ 21, các nhà nghiên cứu như Mark Beeman của Đại học Northwestern và John Kounios của Đại học Drexel đã tiến hành nghiên cứu về chủ đề này. Họ đã sử dụng EEG và fMRI để quét não của người tham gia khi họ cố gắng giải quyết các vấn đề.
Một ví dụ về vấn đề liên quan từ xa là trò chơi ô chữ, khi bạn phải tìm từ thứ 4 phù hợp với 3 từ gợi ý. Một số người giải theo cách logic, trong khi người khác thì dùng cách hiểu ngầm để tìm ra đáp án.
Những chiến lược này sẽ giúp bạn phát triển sự sáng tạo và khám phá những ý tưởng mới.
Khám phá về ACC
Beeman và Kounios đã khám phá ra một phát hiện quan trọng về chức năng của não. Trước khi người tham gia nhận biết được insight, vùng ACC trong não của họ trở nên hoạt động mạnh mẽ. ACC đóng vai trò quan trọng trong việc tập trung cục bộ và xử lý lỗi sai.
Theo giáo sư Kounios, để tạo ra sự sáng tạo, chúng ta cần một trạng thái tâm trạng tích cực. Khi tâm trạng của chúng ta tốt, ACC sẽ hoạt động mạnh mẽ hơn, tạo ra những ý tưởng độc đáo và linh cảm mới lạ.
Câu hỏi quan trọng: Điều gì kích thích hoạt động của ACC?
Đáp án là: tâm trạng tích cực. Khi tâm trạng của chúng ta tốt, ACC hoạt động mạnh mẽ hơn, tạo ra những ý tưởng mới và sáng tạo.
Tâm trạng có ảnh hưởng như thế nào đến sự sáng tạo?
Đôi khi, mặt trái cũng có lợi: Một tâm trạng tích cực thúc đẩy sự sáng tạo, nhưng một tâm trạng xấu có thể mở rộng suy nghĩ lý trí. Bộ não hạn chế chúng ta trong việc chọn lựa dựa trên những điều được chứng minh và sự thật.
Khi chúng ta ở trong tâm trạng tích cực, chúng ta cảm thấy an toàn và yên bình. Điều này cho phép ACC có thời gian hơn để xử lý các tín hiệu yếu, và chúng ta dễ chịu hơn khi đối mặt với khó khăn. Tuy nhiên, sự sáng tạo thường gặp phải những thách thức và khó khăn, và nó có thể gây ra rối loạn cho cấu trúc tổ chức của bộ não.
Tuy nhiên, điều này cũng có mặt trái. Tâm trạng xấu không chỉ hạn chế khả năng của ACC trong việc phát hiện các tín hiệu yếu mà còn làm giảm sự hài lòng khi nhận ra những tín hiệu đó.
Mặc dù một tâm trạng tích cực thúc đẩy sự sáng tạo, nhưng việc biết ơn, thiền định, tập thể dục và ngủ đủ giấc hàng ngày cũng là những phương pháp hiệu quả nhất để duy trì niềm vui và sự sáng tạo.
Biết ơn
Huấn luyện bộ não để tập trung vào những điều tích cực có thể xóa bỏ tác động tiêu cực và thói quen lọc thông tin. Điều này có thể tạo ra những ý tưởng mới lạ vì chúng ta thường quen với sự tiêu cực. Sự biết ơn mang lại nhiều nguồn lực hơn cho não và tạo ra một mạng lưới tâm trạng không xác định, cần thiết cho việc tạo ra những ý tưởng hoàn toàn mới.
Tâm trí yên bình - thiền
Giúp não học cách trở nên bình tĩnh, tập trung và không phản ứng tự động, tăng cường khả năng tập trung cục bộ. Tuy nhiên, nó cũng mở ra một khoảng trống giữa suy nghĩ và cảm giác, cho phép ACC có thời gian để xem xét các khả năng khác và xa hơn.
Các loại thiền tập mà bạn đang thực hiện cũng đáng chú ý. Thiền phân kỳ yêu cầu bạn tư duy vô thức trong tư thế thiền buông bỏ. Thay vì cố gắng lơ đi suy nghĩ và cảm giác, bạn chấp nhận chúng mà không phán xét.
Tập thể dục
Giúp giảm căng thẳng, tăng cường sản xuất cortisol từ hệ thống thần kinh trung ương, đồng thời tăng cường sản xuất các chất hóa học giúp tạo cảm giác hạnh phúc như serotonin, norepinephrine, endorphin và dopamine. Những chất này giúp giảm lo âu, cải thiện tâm trạng và tăng cường khả năng hoạt động của ACC để phát hiện ra các khả năng từ xa. Ngoài ra, thời gian nghỉ mà tập thể dục cung cấp cũng giống như thời gian ủ bệnh cho não.
Giấc ngủ sâu
Giấc ngủ mang lại nhiều lợi ích. Nó cung cấp năng lượng cho một ngày dài, giúp thư giãn khi đối mặt với thách thức. Cảm giác an toàn từ giấc ngủ cải thiện tâm trạng và tăng sự sẵn lòng đối mặt với khó khăn, đồng thời tăng cường sự sáng tạo. Hơn nữa, giấc ngủ là yếu tố then chốt trong tất cả những điều trên. Khi chúng ta ngủ, não có thời gian để tạo ra các liên kết ẩn giữa các ý tưởng.
Biết ơn, tịnh tâm, tập thể dục và giấc ngủ không thể thay thế để duy trì sự sản xuất liên tục. Chúng là chìa khóa quan trọng.
Khi cuộc sống trở nên phức tạp, chúng ta thường bỏ qua 4 hoạt động này trong lịch trình hàng ngày. Tuy nhiên, khi cuộc sống càng phức tạp, hãy thực hiện những hoạt động này để có sự sáng tạo cần thiết để giải quyết những tình huống phức tạp.
Chiến lược #2: Nhận thức về tầm quan trọng của 'không thời gian' và một mình
'Không thời gian' là gì?
'Không thời gian' là cách tôi mô tả sự trôi chảy nhanh chóng của thời gian từ 4 giờ sáng (khi tôi bắt đầu ngày bằng việc viết) đến 7 giờ 30 sáng (khi thế giới bắt đầu hoạt động). Thời gian trống rỗng này không thuộc về bất kỳ ai khác ngoài tôi.
Trong thời đại này, khi những vấn đề quan trọng vẫn chưa được chú trọng và giải quyết, thì sự xa xỉ trở nên không đáng giá:tính nhẫn nại
. Ai mà muốn dành 2 giờ để đọc một câu mà không hiểu được đúng ý đồ của nó?Thời hạn thường là nguyên nhân gây áp lực
Áp lực khiến cho não chúng ta phải tập trung vào các chi tiết, kích hoạt bộ não trái và cản trở khả năng nhìn tổng quan. Điều tồi tệ hơn, khi bị ép buộc, chúng ta thường phải chịu đựng áp lực. Chúng ta cảm thấy không thoải mái khi phải vội vã, điều này làm giảm tinh thần của chúng ta và làm mất đi sự tập trung. Khi thời gian bị thiếu hụt, điều đó trở thành 'kryptonite' (điểm yếu) đối với sự sáng tạo.
Chúng ta cần phải dành một khoảng thời gian 'không làm gì' trong lịch trình hàng ngày. Khoảng thời gian 'không làm gì' là thời gian để mơ mộng và thư giãn tâm trí. Mơ mộng xảy ra khi có sự kết nối không rõ ràng, khi chúng ta không thể tiếp cận tiềm thức để khám phá những mối liên hệ từ xa với ý tưởng. Thời gian 'không làm gì' cũng cho phép chúng ta tạo ra một khoảng cách với vấn đề của mình, giúp chúng ta nhìn nhận mọi thứ từ nhiều góc độ khác nhau, để đánh giá một cách đúng đắn, một cách chính xác hơn. Nếu không dành thời gian cho cảm xúc của chúng ta và để bản thân được nghỉ ngơi, chúng ta sẽ không thể phát triển được những năng lực đặc biệt.
Và nó không chỉ là 'thời gian trống rỗng' - nó còn là một mình
Thiếu bạn bè cũng là vấn đề nghiêm trọng! Để có sự sáng tạo, chắc chắn ta cần sự hợp tác tốt nhưng thời gian tự do lại yêu cầu điều ngược lại. Nghỉ ngơi sau khi đối mặt với cảm xúc làm cho tâm trí của chúng ta có nhiều lý do hơn để tiếp tục mơ mộng. Một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà tâm lý học tại Đại học Utah vào năm 2012 cho thấy, nếu ở trong rừng trong 4 ngày liên tiếp, sự sáng tạo của những người tham gia thí nghiệm tăng lên 50% so với người bình thường.
Hãy thử bắt đầu một ngày mới bằng sự tập trung liên tục trong khoảng 90-120 phút. Đó sẽ là một khoảnh khắc so với một lợi ích lâu dài đấy.
Chiến lược #3: Tư duy đột phá
Sự hạn chế thúc đẩy sự sáng tạo, như nhà soạn nhạc jazz Charles Mingus đã giải thích: 'Bạn không thể chuẩn bị trước cho buổi biểu diễn, bạn phải học cách ứng biến với nó, vì không ai biết chuyện gì sẽ xảy ra.'
Đại học Rider tiến hành một nghiên cứu bằng cách cung cấp cho sinh viên 8 danh từ khác nhau và yêu cầu họ viết thơ 2 câu (loại thơ thường thấy trên thiệp chúc mừng). Một nhóm khác không được cho danh từ mà chỉ được bảo viết bất kỳ điều gì, miễn là làm ra bài thơ 2 câu. Kết quả của 2 nhóm cho thấy sự sáng tạo khác biệt dựa trên đánh giá của các chuyên gia độc lập.
Ở nhóm đầu tiên, những người tham gia bắt đầu với 8 danh từ và đã đạt được kết quả xuất sắc hơn so với nhóm còn lại.
Đó là lý do tại sao một trong những quy tắc của tôi tại nơi làm việc là: Luôn luôn biết rõ xuất phát điểm và mục tiêu của mình. Nếu tôi có hai cơ sở song song trong cùng một lĩnh vực, bất cứ thứ gì nằm giữa chúng như một cuốn sách, một bài báo hoặc một bài diễn văn, những thứ này sẽ là cây cầu nối. Nếu không có những cây cầu nối này, tôi có thể đã bị mắc kẹt hoặc lãng phí thời gian lang thang vào những lĩnh vực không liên quan (điều này được giải thích trong việc hoàn thành cuốn tiểu thuyết đầu tiên của tôi mất tới 11 năm).
Lời cảnh báo quan trọng
Rất nhiều người tin rằng thời hạn làm hạn chế sự sáng tạo. Điều này có thể đúng hoặc không.Tôi đã nói, áp lực không phải là chìa khóa để kích thích sự sáng tạo và điều này vẫn đúng. Nhưng không phải lúc nào cũng là vậy, đặc biệt khi deadline xuất hiện để giải cứu ý tưởng trong một dự án dài dằng dặc.
- Hãy đặt deadline hợp lý với tương lai để có thể chấp nhận những khoảng thời gian trống trong lịch trình.
Deadline sáng tạo nên khó chịu một chút, đủ để khiến bạn không cảm thấy nhàm chán mà cũng không mệt mỏi.