Buzz
“Hãy hoàn thành nhiều công việc hơn,” là điều tôi luôn theo đuổi, cho đến vài năm trước đây.
Tôi đã dành thời gian của mình để hoàn thành mọi nhiệm vụ từ một cái này đến cái khác.
Hôm nay, tôi đã thay đổi hoàn toàn tư duy và cách tiếp cận của mình. Tôi đã dành ít thời gian hơn cho việc suy nghĩ về bản thân.
Bạn có thể đang tự hỏi 'Thay đổi đó mang lại điều gì khác biệt?'.
Câu trả lời là: Rất nhiều điều.
Một ít thời gian suy nghĩ cân nhắc đã giúp công việc của tôi trở nên ý nghĩa và tập trung hơn. Hoạt động này đã giúp tôi hoàn thành nhiều công việc, nâng cao giá trị nghề nghiệp và hướng tôi đến mục tiêu lớn hơn.
Tư duy phản biện là một trong những kỹ năng ít được sử dụng nhất. Hầu hết mọi người đều đánh giá thấp khả năng tư duy của họ và coi đó là điều hiển nhiên. Tôi cũng từng như vậy. Nhiều người thậm chí cung cấp lý do để bào chữa ý kiến của họ, như 'Tôi không thể suy nghĩ như những người thành công', 'Tôi không có chỉ số IQ cao đặc biệt', 'Tất cả thời gian của tôi đều dành cho công việc'
Bất kể lý do là gì, bạn có thể rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện để tạo ra sự khác biệt trong mục tiêu và phát triển bản thân. Vì vậy, bạn không cần so sánh bản thân với những người thông minh nhất trong cuộc đua trí tuệ. Nếu bạn tận dụng tốt nhất khả năng tư duy của mình, bạn sẽ thu hoạch được thành quả.
Tầm quan trọng của Tư duy phản biện
Hãy bắt đầu với tư duy phản biện ngay từ những điều cơ bản. Nếu bạn tìm kiếm trên internet, bạn sẽ thấy các định nghĩa phức tạp gây nhầm lẫn hơn là rõ ràng.
Trong cuộc sống, tư duy phản biện yêu cầu chúng ta sử dụng kiến thức, kinh nghiệm và suy nghĩ để đưa ra quyết định tốt nhất có thể. Nó cũng bao gồm việc học từ những trải nghiệm trong quá khứ để cải thiện bản thân, tránh những sai lầm và cho phép chúng ta đưa ra những lựa chọn tốt hơn trong tương lai.
Khi bỏ qua thời gian suy nghĩ, bạn sẽ thấy mình lúng túng trong mọi tình huống hoặc đưa ra quyết định một cách vội vàng.
Tôi luôn ám ảnh về việc hoàn thành các nhiệm vụ. Tôi không bao giờ dừng lại để xem liệu công việc đó có đóng góp vào mục tiêu cuối cùng của tôi hay không. Theo ma trận Eisenhower, tôi không bao giờ quan tâm đến các công việc quan trọng nhưng không khẩn cấp.
Khi ngồi lại để suy ngẫm, tôi nhận ra sự khác biệt. Tôi trở nên tỉnh táo hơn, tự nhận thức và cân nhắc kỹ lưỡng hơn về cách tôi sử dụng thời gian và năng lượng. Tôi học được cách ưu tiên những công việc quan trọng và từ chối những công việc không mang lại kết quả đáng kể.
Các mô hình tư duy khác nhau
Chúng ta không thể trở thành chuyên gia phản biện chỉ trong một ngày. Bạn cần luyện tập để biến tư duy phản biện thành một phần của quá trình học tập và ra quyết định. Bạn cần dành thời gian và nỗ lực để rèn luyện kỹ năng đó cho đến khi nó trở thành thói quen tự nhiên.
Bạn có thể tham khảo 3 phương pháp suy nghĩ chủ động sau:
1. Dành thời gian mỗi ngày
Một trong những cách dễ dàng nhất để kích thích não bộ là dành thời gian mỗi ngày. Tôi tuân thủ phương pháp này vì sự đơn giản và linh hoạt của nó. Nếu tôi bận rộn, tôi có thể tìm thời gian trong ngày phù hợp nhất. Vào những ngày bận rộn, tôi sử dụng thời gian ăn sáng hoặc trưa để suy nghĩ.
Hầu hết mọi người đều có thể dành ra 15 phút mỗi ngày để suy nghĩ. Nếu bạn không thể dành ra 15 phút, đó sẽ là lý do thuyết phục để nghỉ ngơi và suy ngẫm.
Jeff Weiner, Giám đốc điều hành của LinkedIn, dành 1,5 - 2 tiếng mỗi ngày để suy nghĩ. Ông hình thành thói quen này khi nhận ra mình mắc kẹt trong 'bẫy bận rộn' đến mức không còn thời gian xử lý những gì đang diễn ra xung quanh mình.
2. Mỗi tuần, vài giờ một lần
Một số người tôi biết thường dành cả ngày (hoặc nửa ngày) mỗi tuần để suy nghĩ. Phương pháp này phù hợp với những người thích dành nhiều thời gian hơn để sâu vào suy tư thay vì nghĩ nhiều trong một ngày.
Các nhà văn và nghệ sĩ tuân theo mô hình suy nghĩ liên tục thường bị gián đoạn. Điều này cho thấy, bạn có thể áp dụng phương pháp này trong bất kỳ lĩnh vực nào nếu bạn cảm thấy thích hợp. Tuy nhiên, dành nhiều giờ liên tục hoặc cả ngày trong tuần không phải là lựa chọn khả dĩ đối với tất cả mọi người.
3. Vài tháng một lần, mỗi lần vào những ngày nghỉ
Một cách khó khăn nhưng rất hiệu quả để giải tỏa tâm trí và tăng cường sự tập trung là nghỉ ngơi một vài ngày để suy nghĩ rõ ràng. Bill Gates là một trong những người nổi tiếng áp dụng phương pháp này. Ông nghỉ hai lần mỗi năm, mỗi lần kéo dài cả một tuần. Bill thường tách biệt bản thân với thế giới bên ngoài và dành thời gian với gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong khoảng thời gian đó.
Ông thường nghỉ tại một căn nhà trong rừng để đọc sách, phân tích và suy nghĩ. Đầu bếp cá nhân của ông vẫn cung cấp hai bữa ăn mỗi ngày trong thời gian ông tự tách biệt với thế giới xô bồ.
Không phải ai cũng có điều kiện hoàn toàn rời xa xã hội để tìm kiếm sự tĩnh lặng với đầu bếp riêng. Tuy nhiên, bạn có thể tìm một nơi đơn giản để dành thời gian cho bản thân nếu bạn muốn. Việc này giúp bạn nghỉ ngơi, sống chậm lại và tập trung vào những điều quan trọng.
Nhiều tác giả, diễn viên và nhạc sĩ cũng tự cô lập trong nhiều tuần hoặc thậm chí vài tháng để hoàn thành dự án của họ. Một tác giả có thể vùi mình trong bản thảo của cuốn sách, một diễn viên có thể nhập vai vào nhân vật trong một bộ phim, và một nhạc sĩ có thể sáng tác nhạc cho album sắp ra mắt.
Một ví dụ khác là Heath Ledger, một diễn viên tài năng đã tự đóng mình trong phòng suốt một tháng trước khi anh đảm nhận vai Joker - một nhân vật mang tính biểu tượng trong bộ phim “Hiệp sĩ bóng đêm”.
Cách cải thiện kỹ năng tư duy phản biện
Bạn có thể chọn bất kỳ phương pháp nào trong ba phương pháp trên dựa vào tính cách, hoàn cảnh và quá trình suy nghĩ của bạn. Quan trọng hơn hết là cách bạn sử dụng thời gian để suy nghĩ. Mặc dù không có kế hoạch cụ thể nào cho sự thành công trong việc tư duy, hãy cùng Tomo khám phá một số cách hiệu quả nhất để tận dụng thời gian nhé.
1. Ý tưởng cải thiện
Phát triển một lĩnh vực nào đó trong cuộc sống mà bạn đang tập trung vào hiện tại. Có thể bạn muốn thăng tiến trong công việc, cải thiện mối quan hệ cá nhân, phát triển doanh nghiệp hoặc bắt đầu một lối sống lành mạnh.
Dành thời gian suy nghĩ về một ý tưởng cải thiện sẽ giúp bạn tiến gần hơn đến mục tiêu của mình. Đừng chỉ tập trung vào những ý tưởng lớn. Những thay đổi nhỏ có thể tạo ra giá trị to lớn theo thời gian.
2. Phân tích những thất bại và sai lầm
Nhớ lại bất kỳ sai lầm hoặc thất bại nào và phân tích chúng. Sử dụng sự hiểu biết của bạn để tìm giải pháp tránh sai lầm tương tự trong tương lai.
Các sai lầm không cần phải nghiêm trọng như phá sản hoặc chấm dứt mối quan hệ. Hãy tự hỏi lý do sau những lỗi nhỏ như nói sai lời, tính toán lượng calo không cần thiết hoặc trễ hạn nộp bài.
Những sai lầm nhỏ thường xuất phát từ những nguyên nhân nhỏ dễ khắc phục hơn. Trong thời gian dài, việc tránh những lỗi như vậy sẽ mang lại lợi ích đáng kể. Phương pháp này áp dụng cho sinh viên, nhân viên, doanh nhân và cả trong cuộc sống cá nhân.
3. Cân nhắc ưu và nhược điểm
Không phải quyết định nào cũng phải hoàn hảo. Đôi khi, bạn có thể bối rối không biết làm thế nào để chọn lựa. Trong những trường hợp như vậy, hãy liệt kê tất cả ưu và nhược điểm của từng phương án để đưa ra quyết định.
Để phương pháp hiệu quả, bạn cần ghi lại tất cả mặt tích cực và tiêu cực một cách trung lập mà không thiên vị. Đảm bảo bạn không bị ảnh hưởng bởi khuynh hướng muốn xác nhận quan điểm của mình, vì quá trình này có thể làm cho bạn tự lừa dối một cách tinh vi.
Khi bạn đã có danh sách ưu và nhược điểm, hãy xem xét lại quyết định của mình. Quyết định đúng không phải là lựa chọn nào có nhiều ưu điểm và ít nhược điểm nhất. Thậm chí chỉ một lợi thế hoặc một hạn chế duy nhất cũng có thể thay đổi quyết định.
Bạn bao giờ tự hỏi tại sao nên liệt kê ưu và nhược điểm trong khi chỉ một yếu tố có thể ảnh hưởng toàn bộ quyết định không? Đó là bởi vì khi bạn ghi nhận tất cả mặt tích cực và tiêu cực, bạn sẽ hiểu rõ cơ hội, rủi ro và hậu quả của quyết định.
4. Sử dụng sơ đồ tư duy
Một trong những hoạt động ưa thích của tôi trong quá trình suy nghĩ là tạo sơ đồ tư duy. Phương pháp này đặc biệt hữu ích khi bạn đang khám phá một ý tưởng mới.
Sử dụng sơ đồ tư duy, bạn có thể mở rộng ý tưởng và cho suy nghĩ của mình tự do bay cao. Đừng bị gò bó bởi sơ đồ truyền thống. Sơ đồ tư duy hiệu quả nhất khi bạn áp dụng cách hiểu cá nhân và biến các ý tưởng thành hành động phù hợp với bản thân bạn.
Nếu trước đây bạn chưa từng tạo sơ đồ tư duy, dưới đây là quy trình để bạn làm điều đó. Hãy giả sử bạn đã đặt mục tiêu giảm cân cho bản thân.
Để bắt đầu, bạn sẽ đặt mình ở trung tâm của sơ đồ 'Tôi cần giảm cân.' Đối với cấp độ phân nhánh đầu tiên, hãy chọn các phương pháp khác nhau để đạt được mục tiêu đó. Ví dụ:
- Bắt đầu làm việc
- Cắt giảm đồ ăn vặt
- Tập thể dục
Bạn có thể phân chia các hoạt động này thành các buổi tập thể dục, lịch trình ăn kiêng và các hoạt động ngoài trời mà bạn có thể tham gia.
5. Thử nghiệm và vượt ra ngoài giới hạn tư duy
Khi bạn có một ý tưởng trong đầu, hãy nghĩ ra cách để thực hiện nó. Khi có nhiều cách để thực hiện cùng một nhiệm vụ, hãy xem xét bạn nên lựa chọn con đường nào. Mỗi lựa chọn đều có ưu điểm và nhược điểm của riêng nó.
Ví dụ, bạn đang có kế hoạch bắt đầu một doanh nghiệp mới. Bạn có thể lựa chọn một trong hai chiến lược sau:
Đã thử nghiệm:
Trong nhiều doanh nghiệp, nhân viên thường làm việc dựa trên những gì đã được thiết lập sẵn thay vì đưa ra những ý tưởng mới. Ví dụ, việc khởi đầu một nhà hàng thường bao gồm các quy trình chuẩn về đầu bếp, quản lý hàng tồn, lưu trữ, thanh toán và phục vụ.
Vượt ra ngoài giới hạn:
Bạn cũng có thể đạt được mục tiêu tương tự bằng cách bắt đầu một dự án kinh doanh đột phá mà chưa từng xuất hiện trước đây. Ví dụ, khi Uber hoặc Twitter xuất hiện lần đầu, ý tưởng đó hoàn toàn mới mẻ với thị trường.
Một sản phẩm hoàn toàn mới sẽ mang lại sự hấp dẫn kèm theo yếu tố bất ngờ. Hơn nữa, người tiên phong trong thị trường thường có lợi thế so với các đối thủ sau này.
Tuy nhiên, những ý tưởng sáng tạo như vậy thường đi kèm với những thách thức riêng của chúng. Vấn đề quan trọng nhất là sự không ổn định và thời gian cần thiết để phát triển. Một số doanh nghiệp nổi tiếng như những ngôi sao sáng trong khi những cái khác lại mắc kẹt trong bóng tối.
Hai phương pháp này không chỉ áp dụng trong kinh doanh. Bạn có thể lựa chọn giữa hai cách tiếp cận khi lên kế hoạch cho kỳ nghỉ (điểm đến đã biết hoặc chưa biết trước), chọn nghề (phần mềm hoặc beatbox) hoặc gây ấn tượng với người ấy (hoa hướng dương hoặc hoa hồng). Trên thực tế, bạn đã áp dụng nguyên tắc này trong tiềm thức của mình.
Khi áp dụng kỹ năng tư duy phản biện của mình, hãy quyết định xem bạn muốn theo đuổi cách tiếp cận nào. Thường thì, tư duy vượt ra khỏi giới hạn có vẻ hấp dẫn, nhưng bạn cũng cần sử dụng sự suy xét của mình để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.
6. Đánh giá rủi ro và phần thưởng
Khi ra quyết định, hãy xem xét rủi ro so với phần thưởng để xác định liệu bạn đang lựa chọn đúng hay không.
Ví dụ: giả sử bạn hiện đang có giá trị tài sản là 500 nghìn đô la và bạn muốn tăng lên 10 triệu đô la trong vòng 10 năm tới.
Có nhiều phương pháp khác nhau để đạt được mục tiêu của bạn.
Bạn có thể lựa chọn kinh doanh bất hợp pháp như buôn lậu và ma túy.
Hoặc bạn có thể đầu tư vào cổ phiếu rủi ro cao.
Cũng có thể bạn đa dạng hóa các lĩnh vực kinh doanh và đầu tư để chơi chiến lược dài hơi.
Như bạn thấy, mức độ rủi ro trong mỗi phương pháp là khác biệt đáng kể. Đầu tư vào cổ phiếu rủi ro cao hoặc đánh bạc tại sòng bạc có thể mang lại lợi nhuận lớn nhưng cũng có thể gây thất thoát vốn lớn. Kinh doanh bất hợp pháp có thể tạo ra lợi nhuận cao nhưng cũng rất nguy hiểm. Đa dạng hóa rủi ro trong nhiều lĩnh vực kinh doanh yêu cầu nỗ lực và kiên nhẫn.
Đây là các ví dụ minh họa để thể hiện sự thay đổi về mức độ rủi ro và phần thưởng trong từng phương pháp. Chỉ bạn mới có thể quyết định phương pháp nào phù hợp nhất với mục tiêu của mình.
Hãy phát triển triết lý riêng về việc chấp nhận rủi ro. Ví dụ, Donald Trump đã chia sẻ về cách ông đưa ra quyết định. Ông nói: 'Tôi luôn nghĩ về điều tồi tệ nhất có thể xảy ra khi đối mặt với rủi ro. Nếu tôi có thể đối phó được, tôi sẽ chấp nhận rủi ro đó'.
Trong quá trình suy nghĩ, hãy quyết định tỷ lệ rủi ro và phần thưởng phù hợp với bạn. Bạn muốn đi xa đến đâu để đạt được mục tiêu của mình? Khi nào bạn sẽ dừng lại và chuyển sang mục tiêu khác?
Tạo ra những ý tưởng mới là một phương pháp thú vị để kích thích bộ não. Điều này cũng giúp rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bộ não hoạt động giống như một cơ bắp. Bạn càng sử dụng nó nhiều, nó càng trở nên mạnh mẽ.
Nếu bạn không biết bắt đầu từ đâu, hãy thử bắt đầu với mục tiêu mà bạn đang cố gắng đạt được.
Trong quá trình suy nghĩ, hãy quyết định tỷ lệ rủi ro và phần thưởng phù hợp với bạn. Bạn muốn đi xa đến đâu để đạt được mục tiêu của mình? Khi nào bạn sẽ dừng lại và chuyển sang mục tiêu khác?
Hãy tự hỏi bản thân có cách nào khác để đạt được mục tiêu và không cần lo lắng về việc thực hiện chúng. Hãy xác định kỹ năng của bạn và cách áp dụng chiến lược phù hợp để hoàn thành mục tiêu.
Để minh họa điều đó trong thực tế, đây là cách tôi nảy ra ý tưởng thành lập Câu lạc bộ Sản xuất. Tôi muốn điều hành các doanh nghiệp thành công. Một trong những ý tưởng kinh doanh của tôi là viết blog và tự xuất bản.
Kỹ năng của tôi nằm ở hiểu biết về thế giới web và quản lý thời gian hiệu quả. Vì vậy, việc bắt đầu một blog về năng suất và việc ra quyết định là sự kết hợp các mục tiêu, kỹ năng và kiến thức của tôi.
Mục tiêu của bạn có thể khác với của tôi. Cho dù bạn muốn du lịch, giành giải thưởng Oscar, trở thành CEO hay trở thành cha mẹ lý tưởng, bạn có thể nghĩ ra hàng tỉ cách để tiến gần đến mục tiêu của mình.
Phần kết luận
Kỹ năng tư duy phản biện phụ thuộc vào kiến thức hơn là tài năng hoặc chỉ số thông minh. Bạn không cần phải học các kỹ thuật phức tạp để suy nghĩ tốt hơn. Bạn có thể tự tạo ra các quy tắc ra quyết định phù hợp nhất cho bản thân bằng khả năng tư duy của mình.
Khi bạn tu luyện tư duy phản biện theo một quá trình nghiêm túc, bạn sẽ dần dần nâng cao khả năng suy luận của mình. Vậy nên, hãy rèn luyện trí não một cách linh hoạt và tâm trí sẽ tuân theo lệnh của bạn.
