[ToMo] Áp Lực Đồng Trang Lứa: Phân Loại, Ví dụ Và Cách Đối Mặt

Áp lực đồng trang lứa (Peer Pressure) xảy ra khi cá nhân nào đó tác động và khiến thành viên trong cùng một nhóm làm theo những hành động, việc làm mà họ không hề dính líu vào. Bạn đồng trang lứa có thể là bất kỳ ai trong cùng một nhóm hoặc trong vòng quan hệ xã hội giống như bạn và có những tác động nhất định tới bản thân bạn.

Chúng ta hoàn toàn có thể tránh “peer pressure” bằng cách nghĩ về việc làm của bản thân và thực hiện hành động ấy nếu bạn cảm thấy quan hệ xã hội không ảnh hưởng hay khiến bạn thấy áp lực khi phải làm vậy. Trong trường hợp phải làm theo những hành động khiến bạn cảm thấy không thoải mái, thì tốt hơn hết bạn nên lắng nghe tiếng nói từ đáy lòng và dừng việc làm mấy hành động ngớ ngẩn ấy lại.

Ai Là Mục Tiêu Của “Peer Pressure”?

Mọi người ở mọi độ tuổi đều có riêng những nhóm bạn gọi là bạn đồng trang lứa, thông thường, những người bạn đồng lứa này ở trong các mối quan hệ xã hội mà thường ngày ta phải tiếp xúc. Bạn đồng lứa của chúng ta thường là những cá nhân mà khi ở cạnh họ chúng ta xác định được bản thân mình là ai. Khi còn là trẻ con hoặc ở lứa tuổi thanh thiếu niên, đồng lứa chính là bạn cùng lớp và những người bạn cùng tuổi xung quanh. Lớn hơn một chút, ở độ tuổi trưởng thành, chúng ta coi đồng nghiệp, bạn đời và những người bạn của nửa kia cũng có thể trở thành bạn đồng trang lứa.

Khi ở độ tuổi trưởng thành, chúng ta coi đồng nghiệp, bạn đời và những người bạn của nửa kia đều có thể trở thành bạn đồng trang lứa. Chúng ta hoàn toàn có thể chuyển sang chơi với nhóm bạn khác khi trưởng thành hơn cũng như có sự thay đổi định nghĩa của bản thân về những yếu tố cấu tạo nên một nhóm bạn xã hội. Tương tự như vậy, áp lực đồng trang lứa có thể xảy ra ở mọi độ tuổi cũng như trong mọi hoàn cảnh. Lớn hơn một chút, chúng ta thường nghĩ về áp lực đồng trang lứa luôn không ngừng phát triển từ thời ấu thơ cho đến khi trưởng thành.

Dù ở mọi độ tuổi, trẻ con và thanh niên đều có thể trải qua áp lực đồng trang lứa khi thực hiện những hành vi nguy hiểm, chửi rủa, bắt nạt hoặc vi phạm luật lệ. Áp lực này khiến cho trẻ cảm thấy thực sự là một phần của nhóm bạn, và khao khát phù hợp với nhóm này có thể chi phối hành động của họ.

Tuy nhiên, người lớn cũng không tránh khỏi áp lực đồng trang lứa. Hậu quả của áp lực này có thể nghiêm trọng hơn ở người lớn, đặc biệt trong môi trường công việc khi họ phải xử lý công việc và tương tác với đồng nghiệp. Kiểu áp lực này có thể buộc người lớn làm những việc mà họ không muốn, thậm chí là những việc không đạo đức.

Loại Hình “Áp Lực Đồng Trang Lứa”

“Áp lực đồng trang lứa” tồn tại ở mọi lứa tuổi và có nhiều hình thức khác nhau. Vì liên quan đến việc truyền đạt thông điệp khác nhau, cách thể hiện của nó cũng đa dạng. Có thể bạn đã trải qua áp lực đồng trang lứa một cách rõ ràng, từ cảm giác mãnh liệt đến những trò vui, nhưng đôi khi cũng có những trải nghiệm đáng sợ hoặc thậm chí là phạm pháp.

Có nhiều dạng áp lực đồng trang lứa, bao gồm:

1.  

Áp Lực Đồng Trang Lứa Bằng Lời Nói

Loại áp lực đồng trang lứa này liên quan đến một cá nhân hoặc một nhóm yêu cầu người khác thực hiện một số hành động. Trong một nhóm, sức mạnh của đám đông có thể tăng đáng kể áp lực lên cá nhân.

2.  

Áp Lực Đồng Trang Lứa Không Nói Ra

Loại áp lực đồng trang lứa này liên quan đến việc cá nhân phải đối mặt với hành vi, xu hướng hoặc lựa chọn của người khác mà họ cảm thấy áp lực phải tuân theo.

3.  

Áp Lực Đồng Trang Lứa Trực Tiếp

Áp lực đồng trang lứa trực tiếp là một thách thức rõ ràng, tập trung vào việc tuân theo yêu cầu cụ thể thông qua cả ngôn từ và phi ngôn từ. Áp lực trực tiếp từ bạn bè thường gây ra cảm xúc tiêu cực vì chúng ta cảm thấy không thoải mái khi phải đối mặt hàng ngày với nó từ xã hội xung quanh.

4.  

Áp Lực Đồng Trang Lứa Gián Tiếp

Áp lực đồng trang lứa gián tiếp ảnh hưởng ít hơn đến nội tâm khi chúng ta thực hiện hành động theo một cách nhất định, nhưng có thể khuyến khích chúng ta thử những điều mới mẻ. Mặc dù không được thể hiện một cách rõ ràng, nhưng áp lực này vẫn có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta đánh giá bản thân.

5.  

Áp Lực Tích Cực Từ Bạn Bè (Thúc Đẩy Hành Động Tích Cực)

Loại Áp Lực Bạn Bè này có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp, thông qua lời nói hoặc hành động. Chúng ta có thể nhận ra dạng áp lực này trong các tình huống một đối một hoặc trong nhóm, và thường dẫn đến sự lựa chọn tích cực về lối sống.

6.

Áp Lực Tiêu Cực Từ Bạn Bè (Gây Ảnh Hưởng Tiêu Cực)

Tương tự như loại áp lực trên, áp lực tiêu cực từ bạn bè cũng có thể xuất phát trực tiếp hoặc gián tiếp, thông qua lời nói hoặc hành động không lời. Những cá nhân bị áp lực này thường gặp khó khăn khi phải làm những điều không phải là thói quen của họ, và phải tuân thủ theo hành động tập thể chỉ vì người khác làm vậy, mà không hẳn là do họ muốn.

Làm Thế Nào Để Chống Lại “Áp Lực Bạn Bè”?

Tùy vào tình hình áp lực cụ thể, có nhiều cách khác nhau để giải quyết vấn đề. Việc nhận biết và hiểu rõ cảm xúc của bản thân trong hoàn cảnh hiện tại và môi trường xung quanh là cách hiệu quả nhất để đối phó với áp lực từ bạn bè cùng trang lứa. Bằng cách chăm sóc tâm trạng của mình, bạn có thể tránh khỏi áp lực và không bị ép buộc phải làm những điều mình không muốn.

Việc chia sẻ cảm xúc và xác định ranh giới là một cách để đảm bảo bạn luôn ở trong một môi trường an toàn và thoải mái. Nếu ranh giới bạn thiết lập không được tôn trọng và bạn vẫn cảm thấy áp lực, đó có thể là dấu hiệu rằng môi trường đó không phù hợp với bạn. Điều này khiến bạn cân nhắc kỹ hơn về những người bạn và nhóm xã hội mà bạn tham gia.

Một số Ví Dụ về Áp Lực từ Bạn Bè & Cách Xử Lý

Có nhiều nguyên nhân khiến con người cảm thấy áp lực khi phải làm những điều mà họ không muốn. Áp lực từ bạn bè cùng trang lứa có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi độ tuổi và bất kể giới tính hay chủng tộc.

Áp Lực từ Bạn Bè Ở Thanh Thiếu Niên Nam

Theo nghiên cứu gần đây, nam thanh thiếu niên thường dễ bị đưa vào những hành vi nguy hiểm như sử dụng chất cấm hoặc tham gia vào bạo lực. Họ thường cố gắng bảo vệ hình ảnh về nam giới và dễ dàng bị cuốn vào các hành vi liên quan đến vai trò của mình trong xã hội. Những người coi thường giới tính thường phải đối mặt với những hậu quả xã hội và bị thúc đẩy hành xử theo cách mà nhóm của họ mong muốn.

Áp lực từ bạn bè là một hiện tượng phổ biến trong nhóm tuổi này vì nó thường là áp lực trực tiếp và được thể hiện bằng lời nói. Các chàng trai ở độ tuổi này trải qua nhiều thay đổi về cảm xúc và sự phát triển về cơ thể, tuy nhiên không phải tất cả đều phát triển theo cùng một cách. Khi họ ở gần nhau, các giai đoạn phát triển này thúc đẩy họ tiến đến các lựa chọn và tương tác xã hội. Điều này làm cho giai đoạn này trở nên dễ bị áp lực từ bạn bè, chẳng hạn như tham gia vào các hành động nguy hiểm như uống rượu, hút thuốc, hoặc tham gia vào hành vi bắt nạt.

Để đối mặt với áp lực này, hãy suy nghĩ về cảm giác khi bạn làm điều đó mà không có ai trong nhóm của bạn. Hỏi bản thân liệu bạn có muốn thực hiện những hành động nguy hiểm như vậy khi ở một mình hoặc với một nhóm khác không. Nếu câu trả lời là không, hãy xem xét về nhóm bạn tham gia có thể giúp bạn tránh xa khỏi tình trạng không mong muốn.

Áp Lực từ Bạn Bè & Hành Vi Tình Dục

Theo một nghiên cứu khác, nam sinh trung học và đại học thường có xu hướng thực hiện các hành vi tình dục để chứng minh bản lĩnh của họ. Nam giới trong độ tuổi này thường muốn thể hiện văn hóa 'đàn ông' bằng cách tìm kiếm quan hệ tình dục với phụ nữ, một quy chuẩn tồn tại từ lâu. Họ thường phải đấu tranh nội tâm giữa áp lực từ bên ngoài và những giá trị nội tại của họ.

Loại áp lực này thường không được thể hiện một cách trực tiếp. Nam giới trong độ tuổi này có thể gây áp lực không rõ ràng lên người khác để thể hiện giới tính của mình và cảm thấy có trách nhiệm với bản thân và giá trị của mình. Áp lực này có thể khiến nam giới trở nên nhạy cảm và dễ dàng dính vào các hành vi tình dục mặc dù không cần thiết.

Để xử lý áp lực này, chúng ta cần tìm kiếm sự hỗ trợ để làm dịu cảm xúc nội tâm và khẳng định nhu cầu của chúng. Chúng ta không nên để bị áp lực đẩy mình vào các hành vi tình dục, nhưng việc có hỗ trợ để khẳng định cảm xúc và tôn trọng bản thân là rất quan trọng. Nam giới có thể tìm kiếm những nơi mà họ không cần phải chứng minh bản lĩnh của mình và bắt đầu một cuộc trò chuyện để giúp người khác cảm thấy thoải mái hơn với việc tiếp cận tình dục một cách cẩn thận.

Áp Lực Bạn Bè & Tiêu Thụ Rượu Bia

Một nghiên cứu gần đây đã cho thấy cả nam và nữ trưởng thành đều từng uống rượu, bia khi họ cảm thấy áp lực từ xã hội. Trải nghiệm này có thể tích cực hoặc tiêu cực tùy thuộc vào hoàn cảnh. Điều này cho thấy không có sự phân biệt về tuổi tác trong việc đối mặt với áp lực đồng trang lứa liên quan đến việc uống rượu, bia vì nhiều người cảm thấy bị cô lập nếu họ không tuân theo tiêu chuẩn của nhóm bạn bè.

Loại áp lực này thường là trực tiếp và có thể đến từ ngôn từ hoặc phi ngôn từ, và có ảnh hưởng tiêu cực. Cảm giác tồi tệ từ việc bị ép uống rượu có thể gây hại cho tâm trí và cơ thể. Uống rượu khi bạn không muốn hoặc không sẵn sàng có thể dẫn đến cảm giác khó chịu và khó khăn trong việc phục hồi. Việc đối mặt với áp lực này có thể ảnh hưởng đến danh tiếng và sự nghiệp của bạn nếu không được quản lý cẩn thận.

Để vượt qua áp lực này, chúng ta cần thiết lập giới hạn và kỳ vọng của chính mình khi đối mặt với áp lực để uống quá mức. Chia sẻ ranh giới này với những người xung quanh có thể giúp bạn nhận được sự hỗ trợ xã hội trong việc duy trì giới hạn đó, ngay cả khi có những người tiếp tục gây áp lực. Có sự hỗ trợ xã hội giúp bạn cảm thấy tự tin hơn và có mạng lưới hỗ trợ trong các tình huống khó khăn.

Làm Thế Nào Để Hỗ Trợ Người Khác Trong Việc Đối Mặt Với Áp Lực Bạn Bè?

Quan trọng là chúng ta nhận ra hệ quả lâu dài của áp lực bạn bè đối với sức khỏe tâm thần của mọi người, không phân biệt tuổi tác, giới tính hay chủng tộc. Lo lắng về xã hội là một hậu quả phổ biến của áp lực đồng trang lứa, đặc biệt nếu một người phải đối mặt với áp lực đó nhiều lần trong quá trình phát triển cá nhân. Nhận thức về hậu quả của áp lực bạn bè là bước quan trọng để tìm kiếm giải pháp thích hợp.

Tiếp theo, đảm bảo rằng mọi người đều hiểu được cảm xúc của họ là quan trọng, dù có thể trái ngược với hiện tại. Việc này có thể mất thời gian để từ bỏ các thói quen đã hình thành. Nhìn vào những khó khăn mà người khác phải đối mặt với áp lực là bước đầu tiên trong quá trình hồi phục. Tìm kiếm sự giúp đỡ từ nhà tâm lý có thể giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến lo lắng và tự trọng để điều chỉnh ảnh hưởng lâu dài của áp lực đồng trang lứa.

Thống Kê Về Áp Lực Đồng Trang Lứa

Vì chúng ta cảm nhận áp lực bạn bè theo nhiều cách khác nhau, hiểu rõ tác động của áp lực đồng trang lứa lên dân số là quan trọng:

Dưới đây là một số thống kê về Áp Lực Đồng Trang Lứa:

·     85% học sinh cấp 3 cảm thấy áp lực đồng trang lứa

·     75% thanh thiếu niên đã thử rượu vì áp lực đồng trang lứa

·     28% trong số họ cảm thấy áp lực đồng trang lứa giúp họ cải thiện mối quan hệ xã hội

·     70% thanh thiếu niên hút thuốc vì áp lực đồng trang lứa

·     33% nam thanh thiếu niên nói họ cảm thấy áp lực về quan hệ tình dục

·     46% các bậc phụ huynh không muốn thảo luận về vấn đề áp lực đồng trang lứa với con cái về giới tính

·     63% phụ nữ trẻ cảm thấy áp lực khi phải ăn mặc theo một phong cách nhất định