Buzz
Gần đây, lòng tự trọng, lòng kiêng nhẫn đã bị hiểu lầm. Nó bị đánh dấu là gì đó độc hại và tiêu cực. Nhưng dù thế, lòng tự trọng có thể trở thành nguồn động viên tạo ra sự thay đổi tích cực.
Một nhà nghiên cứu tiến sĩ trong lĩnh vực khoa học máy tính đã phát hiện ra các lỗ hổng an ninh ở các tập đoàn lớn vi phạm nghiêm trọng quyền riêng tư, và sau đó chia sẻ chúng với các phương tiện truyền thông, thu hút những phản ứng tiêu cực. Google đã bắt đầu đánh dấu các trang web không an toàn bằng cách hiển thị dấu gạch chéo màu đỏ trên thanh địa chỉ URL. Một cô bé 9 tuổi đã chia sẻ hình ảnh về bữa trưa tồi tệ ở trường trên blog của mình, khiến hội đồng địa phương phải can thiệp.
Có điểm gì tương đồng giữa các câu chuyện trên? Chúng đều là minh chứng cho việc lòng tự trọng được sử dụng như một công cụ khích lệ thay đổi cấu trúc.
Lòng tự trọng, như tất cả các cảm xúc khác, tồn tại vì nó mang lại lợi ích sinh tồn hiệu quả cho tổ tiên chúng ta. Nó là một phần của trải nghiệm con người. Ngôn ngữ cơ thể liên quan đến lòng tự trọng như cúi đầu, nhún vai, đảo mắt,... xảy ra ở mọi nền văn hoá. Ngay cả những người mù cũng thể hiện ngôn ngữ cơ thể tương tự, cho thấy nó là bản năng chứ không phải do học tập. Chúng ta sẽ không dành thời gian và năng lượng cho lòng tự trọng nếu nó không quan trọng cho sự tồn tại.
Cảm giác lòng tự trọng thúc đẩy các chuẩn mực xã hội. Đối với tổ tiên của chúng ta, khả năng duy trì mối liên kết xã hội là vấn đề quan trọng. Theo quy tắc xã hội, ai cũng biết rằng trộm cắp là hành vi sai trái. Nếu ai đó bị bắt quả tang đang ăn trộm, họ sẽ cảm thấy lòng tự trọng ở một mức độ nào đó. Mặc dù hành vi này không đe dọa sự tồn tại của bất kỳ ai ngày nay, nhưng trong quá khứ đó là dấu hiệu cho thấy khả năng hợp tác của một nhóm đang gặp nguy cơ. Sống trong một nhóm nhỏ trong môi trường khắc nghiệt đòi hỏi sự hợp tác.
Xấu Hổ: Vai Trò và Ý Nghĩa trong Xã Hội
Jennifer Jacquet trong bài viết 'Xấu Hổ: Có Cần Thiết Không?' tranh luận rằng chúng ta cần hiểu rõ hơn về xấu hổ. Thực tế, nếu chúng ta chấp nhận và sử dụng nó một cách tích cực, nó có thể giúp chúng ta giải quyết một số vấn đề quan trọng. Sự khác biệt là chúng ta cần chuyển sự xấu hổ từ cá nhân sang cấp tổ chức và người có quyền lực. Cuốn sách của Jacquet khám phá nguồn gốc và tương lai của sự xấu hổ, đặt mục tiêu là phơi bày những người vi phạm trước sự chê trách của công chúng, một công cụ mà nhiều người không cảm thấy thoải mái, nhưng có thể được cập nhật để phục vụ theo cách mới.
Cảm giác Tội Lỗi và Xấu Hổ
Cuốn sách mở đầu bằng câu chuyện của nhà sinh vật học Sam LaBudde khi ông còn trẻ vào những năm 1980, nỗ lực tìm hiểu về ngành đánh bắt cá ngừ, một ngành gây ra hàng loạt cá heo chết. LaBudde làm việc trên một thuyền đánh bắt cá ngừ và đã ghi lại hình ảnh các con cá heo chết vì bị mắc vào lưới. Đoạn phim đã thu hút sự quan tâm của các công ty lớn sản xuất cá ngừ. Jacquet đã tẩy chay sản phẩm cá ngừ và thuyết phục gia đình cô cũng làm như vậy.
Jacquet, khi còn trẻ, đã kinh hoàng khi biết về hậu quả của việc ăn cá ngừ. Cô coi đó là một trong những khoảnh khắc đáng xấu hổ nhất liên quan đến thói quen tiêu dùng của mình. Jacquet thuyết phục gia đình tẩy chay hoàn toàn sản phẩm cá ngừ đóng hộp, điều này khiến nhiều người cũng tẩy chay sản phẩm.
Cái Nhìn Mới Về Xấu Hổ
Cái Chết của Cá Heo và Cảm Giác Tội Lỗi
Việc thay đổi thói quen tiêu dùng của cá nhân không đủ để chấm dứt cái chết của cá heo. Jacquet nhận ra rằng đây là một phần của một cuộc cải cách môi trường lớn hơn. Cô ấy giải thích rằng chúng ta cần tập trung vào sự lựa chọn của người tiêu dùng hơn là chỉ trách nhiệm của các công ty. Mục tiêu không phải là thay đổi toàn bộ ngành công nghiệp đánh bắt cá ngừ mà là giảm bớt cảm giác tội lỗi của người tiêu dùng.
Sự Di Chuyển từ Xấu Hổ sang Cảm Giác Tội Lỗi
Jacquet phân biệt rõ ràng giữa xấu hổ và cảm giác tội lỗi. Trong khi xấu hổ là sự đe dọa bị phơi bày, thì cảm giác tội lỗi là vấn đề cá nhân. Cảm giác tội lỗi là một cảm xúc riêng tư, nảy sinh dù có tiết lộ ra ánh sáng hay không. Đó là điều bạn cảm thấy khi bạn không vui về một điều gì đó mà bạn đã làm, dù cho xấu hổ là điều bạn cảm thấy khi người khác phát hiện ra nó.
Tầm Quan Trọng của Xấu Hổ
Jacquet tin rằng chúng ta cần cảm thấy xấu hổ trong khi cảm giác tội lỗi không có tác dụng vì nó không thay đổi hệ thống. Xấu hổ có thể là một công cụ mạnh mẽ và có thể hoạt động ở quy mô lớn hơn.
Do đó, nếu muốn tận dụng xấu hổ như một công cụ hiệu quả, bất kể là ở vai trò cá nhân hay nhóm, cần phải thực hiện như thế nào? Jacquet đã đề xuất 7 gợi ý dưới đây.
Trước tiên,
Thứ hai,
Thứ ba,
Thứ tư,
Thứ năm,
Hôm nay là thứ sáu,
Ngày mai là thứ bảy,
Tóm lại, Jacquet viết rằng: Khi chỉ trích được thực hiện một cách hiệu quả, nó không phá hủy cuộc sống của người khác mà thay vào đó, họ học hỏi và hòa nhập hơn là phản kháng hoặc thậm chí tốt hơn, khi nó được sử dụng như một phương tiện ngăn chặn hành vi xấu.”
Do những kinh nghiệm tiêu cực của chúng ta với sự xấu hổ ở mức độ cá nhân, có thể chúng ta không thích thấy nó như cách mà Jacquet mô tả: một công cụ quan trọng và mạnh mẽ. Nhưng “việc chỉ trích hoặc làm ai đó xấu hổ, giống như những công cụ khác, nó không quan trọng về đạo đức và có thể được sử dụng cho bất kỳ mục đích nào, tốt hay xấu.” Cách chúng ta sử dụng nó mới là vấn đề.
Theo Jacquet, chúng ta không nên sử dụng chỉ trích để chỉ trích những hành vi vi phạm không quan trọng hoặc lỗi của những người không có quyền lực. Chúng ta nên sử dụng nó khi lợi ích của cộng đồng lớn hơn và khi các biện pháp trừng phạt chính thức không còn hiệu quả. Việc chỉ trích phải được thực hiện có mục đích và tỷ lệ, không phải là cách để minh oan.
Có Cần Thiết Phải Xấu Hổ? là một bài viết thú vị về sức mạnh của chúng ta để góp phần vào sự thay đổi có ý nghĩa trong thế giới này. Một trong những cách là suy nghĩ lại cách chúng ta hiểu về xấu hổ.
