[ToMo] Bí mật của tình yêu: Bộ não và cảm xúc

Nhiều nghiên cứu trong nhiều thập kỷ đã chỉ ra cách bộ não phản ứng với tình yêu và ảnh hưởng đến nhu cầu về hạnh phúc.

Khi bạn đang yêu, bạn không còn cảm thấy đói hoặc buồn ngủ, và bạn cảm thấy hồi hộp mỗi khi nhận được tin nhắn hoặc muốn dành thời gian với người ấy. Đó là những dấu hiệu của tình yêu.

Nhưng điều gì diễn ra trong bộ não khi bạn đang yêu mù quáng? Và bộ não thay đổi như thế nào theo thời gian khi yêu?

Tiến sĩ Stephanie Cacioppo, một nhà khoa học thần kinh và tác giả của cuốn sách “Wired for Love: A Neuroscientist's Journey Through Romance, Loss, and the Essence of Human Connection” (Macmillan, 2022), cho biết: “Tình yêu là một trong những nhu cầu sinh học quan trọng, giống như việc tập thể dục và ăn uống”. “Và từ quan điểm của thần kinh học, chúng ta có thể nói rằng tình yêu bắt nguồn từ bộ não”.

Hai thập kỷ nghiên cứu cho thấy trong giai đoạn ban đầu của tình yêu mạnh mẽ, một khu vực nguyên thủy trong hệ thống thưởng của bộ não, nằm ở trung não, được kích hoạt đầu tiên, theo Tiến sĩ Lucy Brown, một nhà thần kinh học và giáo sư thần kinh học tại Đại học Y Einstein ở New York.

Brown và nhóm nghiên cứu đã áp dụng phương pháp MRI chức năng cho 10 phụ nữ và 7 đàn ông đang yêu đắm, đánh giá về tình yêu dựa trên bảng câu hỏi về nhận thức, cảm xúc và hành vi. Phương pháp này đã được áp dụng trong nhiều thập kỷ.

Những người đạt điểm cao được coi là đang yêu mãnh liệt, thậm chí là dũng cảm. Còn những người đạt điểm thấp thì thừa nhận họ đã mất hứng thú với đối tác.

Người tham gia nghiên cứu đã xem hình ảnh của người yêu và một người quen khác. Khi xem hình ảnh của người yêu, họ đã trải qua sự kích hoạt não ở vùng dưới đồi (VTA), nơi kiểm soát các nhu cầu cơ bản như ăn uống và uống nước.

“Đó là vùng não điều khiển các hoạt động cơ bản như nuốt và các phản xạ khác. Brown nói: “Mặc dù thường nghĩ về tình yêu như là một cảm xúc phức tạp, nhưng sự kích hoạt này cho thấy tình yêu là động lực để con người đáp ứng các nhu cầu cơ bản”.”

Cacioppo tiếp tục nghiên cứu bằng MRI để hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của tình yêu đối với não. Nhóm đã phát hiện sự kết hợp của 12 vùng não để giải phóng các hormone như dopamine, oxytocin và adrenaline, cũng như sự phản xạ cảm xúc và mục đích. Phát hiện này cũng chỉ ra rằng các khu vực nhạy cảm với khoái cảm đã được kích hoạt khi đề cập đến đối tác, dựa trên lưu lượng máu tăng lên ở những khu vực này.

Cacioppo lưu ý rằng khi điều này xảy ra, mức độ serotonin - một hormone quan trọng điều chỉnh sự thèm ăn và những suy nghĩ tiêu cực - giảm. Mức độ serotonin thấp thường gặp ở những người mắc chứng lo âu và rối loạn ám ảnh cưỡng chế.

Cô nói: “Điều này giải thích tại sao những người đang trong giai đoạn đầu của tình yêu có thể bị ám ảnh bởi những chi tiết nhỏ, dành hàng giờ để tranh luận về một tin nhắn từ người yêu của mình.

Cách bộ não phản ứng với tình yêu lâu dài

Brown chỉ ra rằng, khi sự hào hứng ban đầu về tình yêu mất đi và cặp đôi trở nên thân thiết hơn, các vùng kích hoạt của bộ não được mở rộng. Brown nhìn thấy sự kích hoạt của hạch nền - vùng điều khiển sự vận động - mỗi khi người tham gia nhìn vào hình ảnh của đối tác lâu năm.

Brown nói thêm: “Đây là vùng não đóng vai trò lớn trong việc thúc đẩy sự gần gũi, đem lại cho con người và các động vật có vú khả năng kiên trì ngay cả khi mọi việc không diễn ra tốt đẹp như mong đợi”.

Ngay cả trong những cặp vợ chồng đã kết hôn hơn 20 năm, nhiều cặp đều cho thấy hoạt động thần kinh ở các vùng giàu dopamine liên quan đến phần thưởng và động lực, đặc biệt là VTA. Trong một nghiên cứu, sự kích hoạt não mạnh hơn ở VTA khi nhìn vào hình ảnh của đối tác lâu năm so với hình ảnh của người bạn thân và một người quen.

Tình yêu lâu dài cũng kích thích hoạt động ở các vùng có nhận thức cao hơn như hồi góc, vùng não phụ trách ngôn ngữ phức tạp và hệ thống thần kinh phản chiếu, giúp bạn dự đoán hành động của đối tác. Đó là lý do tại sao những cặp đôi có thể kết thúc câu nói của nhau hoặc nấu ăn cùng nhau mà không gặp vấn đề gì.

Cô tiếp tục: “Những người đang yêu thường có mối quan hệ cộng sinh do hệ thống nơ-ron phản chiếu, vì vậy chúng ta thường nói rằng một số cặp đôi sống chung tốt hơn là riêng lẻ từng người”. “Tình yêu khiến chúng ta trở nên sắc bén và sáng tạo hơn”.

Chúng ta có thể tìm sự kết nối bên cạnh lãng mạn không?

Theo Cacioppo, quan trọng là phải nhận ra có nhiều loại tình yêu mang lại nhiều lợi ích cho não bộ.

Năm 2015, một nghiên cứu trên tạp chí Science đã chỉ ra rằng việc giao tiếp bằng ánh mắt ảnh hưởng đến cả chó và con người. Trong những cặp chủ chó tương tác nhiều bằng ánh mắt, cả chó và chủ đều tăng 130% oxytocin, tăng 300% ở chủ nam và nữ.

Nghiên cứu khác như một đánh giá năm 2020 trên tạp chí Khoa học thần kinh xã hội cũng chỉ ra rằng việc tiếp xúc trực tiếp bằng ánh mắt giữa mẹ và con đã kích hoạt hệ thống thưởng của não và tăng chất xám ở mẹ, củng cố mối quan hệ mẹ con.

Ngay cả khi bạn có sở thích như chạy, đạp xe, đan len hoặc yêu thiên nhiên, cũng kích thích hồi góc, khu vực liên quan đến ngôn ngữ, toán học, nhận thức không gian, trí nhớ và tập trung, theo nghiên cứu trên Tạp chí Khoa học thần kinh nhận thức, do Cacioppo dẫn đầu.

Cacioppo kết luận: “Mặc dù hoạt động của não có thể biến đổi, nhưng tình yêu giữa cha mẹ và con cái, giữa chó và chủ nhân, hoặc thậm chí là tình yêu dành cho sở thích và đam mê, đều có thể tạo ra mối kết nối mà tất cả chúng ta đều cần để tồn tại như con người”.