Buzz
Bạn muốn thử sức mình với một công việc liên quan đến viết lách? Một lựa chọn tuyệt vời đấy.
Nhưng bây giờ có lẽ bạn đang tự hỏi rằng làm thế nào bây giờ nhỉ? Bạn có cần làm chính xác bao nhiêu tác phẩm trước khi gọi bản thân là một người có công việc về viết lách chính thức? Bạn có cần được trả lương để viết những điều đó không? Liệu nó có cần được xuất bản ở đâu đó không?
Câu trả lời cho tất cả các câu hỏi ở trên là không! Chỉ cần bạn đang viết tức là bạn đang là người sáng tạo nội dung rồi. Kể cả khi bạn mất đến 10 năm để xuất bản cuốn sách đầu tay, bạn đã chính thức là nhà văn kể từ khi bạn dựng lên dàn ý cho cuốn sách của mình rồi. Và có lẽ viết sách là một trong những cách để trở thành một nhà viết chuyên nghiệp, nhưng nó không phải là cách duy nhất. Hãy đọc tiếp để xem xem có những cơ hội nào dành cho viết lách và cách bạn bắt đầu nó nhé.
Xác định kiểu viết lách mà bạn muốn viết
Có thể chia ra làm hai hạng mục lớn trong viết lách: Người viết lách để tìm kiếm niềm vui và người viết chuyên nghiệp. Nhiều khi, hầu hết là những người viết lách chuyên nghiệp cũng viết vì nó khiến họ hạnh phúc và đủ đầy – và cũng không phải ai viết lách vì sở thích cũng sẽ lấy nó là nguồn thu nhập chính trong cuộc sống.
Muốn trở thành người viết chuyên nghiệp, có nhiều lựa chọn lĩnh vực. Hãy xem qua một số ngành nghề viết phổ biến nhất.
Người viết copy
Người viết copy tạo taglines, mô tả sản phẩm, quảng cáo và câu cảm xúc để thúc đẩy hành động cụ thể. Có nhiều chuyên ngành như trả lời trực tiếp, email copy, SEO copy, viết copy cho thương hiệu. Nhiều người làm full-time, nhưng cũng có người làm tự do tìm kiếm khách hàng.
Copywriter thường tập trung vào các lĩnh vực như y tế, nghệ thuật, giải trí,…
Người sáng tạo nội dung
Tác giả bài viết gốc của bản dịch này cũng là người sáng tạo nội dung. Mọi bài viết trên website đều được viết bởi người này. Ngay cả quảng cáo trên TV cũng do họ viết.
Blogger cũng có thể là người sáng tạo nội dung. Giống như copywriter, họ thường chuyên môn hóa trong một số lĩnh vực. Họ có thể làm tự do hoặc full-time.
Theo Glassdoor, mức lương trung bình của một người sáng tạo nội dung là khoảng $44,233 một năm.
Người viết kỹ thuật
Người viết kỹ thuật tạo ra tài liệu hướng dẫn cho người sử dụng ứng dụng, thiết bị. Họ viết hướng dẫn trên website hoặc trên sản phẩm. Họ tạo ra sản phẩm tương tự như người sáng tạo nội dung, nhưng người viết kỹ thuật giải thích cách sản phẩm hoặc hệ thống hoạt động.
Viết kỹ thuật yêu cầu sự chính xác tuyệt đối, không được phép có lỗi khiến người đọc hiểu nhầm. Các người viết kỹ thuật thường có bằng cấp chính thức về STEM, nhưng không bắt buộc.
Theo thống kê của Labor Statistics, mức thu nhập trung bình một năm của người viết kỹ thuật là 74,650$ (2020).
Cán bộ truyền thông
LÀ người đóng vai trò là người phát ngôn cho một nhãn hàng hoặc tổ chức khác, phát hành nội dung như bài báo hoặc phản hồi với truyền thông về một vấn đề. Họ đôi khi chuyên về quan hệ công chúng hoặc truyền thông.
Theo Glassdoor, mức lương hàng năm của một cán bộ truyền thông là $57,896/năm.
Nhà báo
Nhà báo viết các câu chuyện mới theo thời gian. Công việc này đòi hỏi kỹ năng tìm hiểu và phỏng vấn giỏi hơn là chỉ viết lách. Họ làm việc ở môi trường đa dạng từ cửa hàng trực tuyến đến đài phát thanh và truyền hình, báo in.
Theo Paysale, mức lương trung bình một năm của nhà báo ở Mỹ là $41,624.
Người viết cột báo
Các người này thường viết và công bố các đoạn văn ngắn từ quan điểm cá nhân. Nền tảng của họ thường được gọi là ‘columns’ và có thể được tìm thấy trên các tờ báo, tạp chí và trực tuyến. Các ‘columns’ thông thường bao gồm tin tức mới không liên quan đến bất kỳ lĩnh vực cụ thể nào như tiền ảo, thời trang và một số loại chứng chỉ để có thể chính thức viết về các chủ đề đó.
Theo salaray.com, mức lương trung bình của họ là khoảng $66,725.
Nhà văn
Khi bạn nói “Tôi làm nghề viết lách” thì hầu như ai cũng tự động nghĩ tới bạn là nhà văn, kiểu nhà văn xuất bản sách.
Với công việc này, việc tính mức lương trung bình gần như là không thể. Những tác giả bán chạy nhất có thể thu về hàng triệu đô, trong khi hàng ngàn tác giả khác xuất bản các câu chuyện với giá vài trăm đô cho mỗi câu chuyện. Ngay cả các tác giả xuất bản sách thường xuyên cũng có thu nhập rất khác nhau, với mức trung bình là $51,103 theo payscale. Nếu bạn đang cân nhắc công việc này, bạn cần biết làm một tác giả xuất bản sách sẽ là một công việc toàn thời gian. Dù bạn theo đuổi xuất bản truyền thống hay tự xuất bản, cả hai đều có những lợi ích và thách thức riêng đối với người viết.
Nhà thơ
Nếu bạn chủ yếu viết thơ, bạn có thể được coi là nhà thơ. Như nhà văn, thu nhập của nhà thơ rất khó tính, công việc này có thể xem như một sở thích hơn là một công việc. Có cơ hội làm việc cho ngành này như viết thiệp chào mừng cho tổ chức, nhưng thường là công việc tự do.
Đặt ra mục tiêu và kỳ vọng thực tế
Hiện thực là bạn sẽ không đơn giản ngồi xuống và viết ra một cuốn sách bán chạy ngay lập tức. Tương tự, không phải bài viết nào của bạn cũng được đăng trên các trang web chính thức mà không có kinh nghiệm trước đó. Như bất kỳ ngành nghề nào khác, viết lách đòi hỏi sự kiên trì học hỏi và rèn luyện theo thời gian.
Khi bắt đầu, hãy đặt ra một mục tiêu thực tế cho bản thân. Bạn có thể muốn trở thành một blogger toàn thời gian. Hãy chọn một nền tảng để bắt đầu blog, sản xuất nội dung, và đặt ra một lịch làm việc như đăng từ 1-2 bài mỗi tuần. Hoặc có thể bạn muốn thử sức với việc làm copywriter. Một số điểm khởi đầu tốt là nghe podcast của The Copywriter Club và Copy Chief radio, tìm hiểu các khía cạnh khác nhau, và đăng ký thực tập. Bạn có thể liên lạc với các copywriter chuyên nghiệp để có thông tin hữu ích.
Bạn càng viết và trải nghiệm nhiều, bạn sẽ hiểu rõ hơn về con đường viết lách. Có thể bạn thấy mình làm việc tốt hơn với deadline gấp và cần tập trung vào công việc ngay trước mắt thay vì bất kỳ điều gì khác. Hoặc ngược lại, bạn có thể thoải mái làm việc trong một không gian và thời gian khác nhau. Viết lách có thể là phương tiện sáng tạo bạn sử dụng để giải trí sau một ngày làm việc mệt mỏi – hoặc những ý tưởng tuyệt vời có thể đến vào nửa đêm.
Có nhiều loại viết lách khác nhau, không ai hoàn toàn phù hợp với một khía cạnh cụ thể. Dành thời gian để tìm hiểu loại viết nào phù hợp với bạn có thể giúp bạn nhận biết thế mạnh của mình và cơ hội công việc. Nếu bạn muốn theo đuổi viết lách, cân nhắc loại viết phù hợp là rất quan trọng. Ví dụ, người tỉ mỉ có thể thành công với việc làm technical writer, nhưng không phải ai cũng thích hợp để trở thành người phản hồi trực tiếp. Tương tự, người sáng tạo ý tưởng có thể giỏi trong việc bảo mật thông tin khách hàng nhưng không phải ai cũng thích hợp để trở thành người viết xin tài trợ.
Công cụ hỗ trợ
Có nhiều ứng dụng và công cụ khác nhau giúp bạn tổ chức bài viết, ghi chú, viết nhanh hơn và tìm lỗi.
Hãy tìm hiểu các công cụ này nếu bạn muốn phát triển sự nghiệp viết lách.
Google Docs
Evernote
Yoast
BuzzSumo
Wordstream Free Keyword Tool
FX Flesch-Kincaid Readability tool
Citation Machine
StayFocused
Có nhiều công cụ và nguồn khác nhau dành cho bạn, nhiều trong số đó liên quan đến một loại viết cụ thể, ví dụ như Yoast là công cụ hỗ trợ viết SEO.
Trở thành độc giả chuyên cần
Để trở thành nhà văn, bạn cần trở thành độc giả trước tiên. Đọc nhiều thể loại bài viết khác nhau sẽ giúp bạn trở thành một người viết tốt hơn, tương tự như việc nghe nhiều thể loại nhạc khác nhau để trở thành nghệ sĩ chuyên nghiệp.
Đừng chỉ đọc các bài viết mà bạn muốn viết; hãy đọc về cách viết. Dưới đây là một số sách tuyệt vời để học về các loại viết khác nhau:
Breakthrough Copywriting – David Garfinkel
Wired for Story – Lisa Cron
On writing: A Memoir of the Craft – Stephen King
Telling true story – Mark Kramer và Wendy Call
Có nhiều nguồn giá trị khác nhau như blog, mạng xã hội về viết lách. Đọc không nhất thiết phải quá hình thức, bạn có thể đọc một cuốn sách khiến bạn không thể rời mắt hoặc bạn có thể có những bài đọc giá trị bằng cách lướt Reddit hoặc bất kì một diễn đàn nào khác của những người khác.
Những câu hỏi thường gặp
Tôi cần bằng cấp để trở thành một cây viết không?
Không cần thiết lắm. Nhưng nó sẽ giúp bạn khá nhiều đấy, nếu bạn tìm kiếm một công việc full-time, bằng cấp sẽ là yếu tố cần thiết.
Một số bằng cấp phổ biến mà bạn cần như là bằng tiếng Anh, nhà báo,… Có thể một số người viết chuyên nghiệp sẽ cần bằng cấp ở lĩnh vực mà họ viết. Ví dụ, bạn cần có bằng về kinh tế để viết các bài báo về tài chính.
Bằng cấp cao
Cũng giống việc bạn không cần bằng đại học để làm người viết lách, bạn cũng không cần các bằng cấp cao hơn – trong hầu hết các trường hợp. Khi bạn tìm kiếm các công việc, bạn nên lướt qua danh sách những công việc mà yêu cầu cần phải có những tấm bằng như vậy. Thông thường thì những danh sách đó chỉ dành cho các ứng viên có kiến thức về một lĩnh vực cụ thể nào đó. Nhưng bạn có cần bằng cấp gì để xuất bản sách không? Tất nhiên là không.
Tôi có cần phải viết mỗi ngày không?
Rất có thể bạn đã nghe việc viết lách mỗi ngày sẽ giúp bạn trở thành một người viết chuyên nghiệp. Câu nói này cũng giống kiểu “practice makes perfect”. Bạn không nhất thiết phải viết mỗi ngày, nhưng dành ra một khoảng thời gian nhất định cho viết lách sẽ giúp bạn cải thiện rất nhiều.
Tôi có thể kết nối với những người khác ở đâu?
Với một số người, việc trở thành một phần của cộng đồng là vô cùng quan trọng. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn đi theo con đường viết lách tự do – sẽ thật hữu dụng nếu bạn có một người tiên phong để tìm kiếm những ý tưởng và những lời góp ý.
Bạn hoàn toàn có thể tìm được một cộng đồng online trên mạng xã hội hoặc một số các nền tảng. Hầu hết các nền tảng này đều miễn phí và mở cho tất cả mọi người. Bạn có thể tìm thông qua website meetup.com.
Trở thành người viết ngay lập tức
Như Hemingway đã nói, viết tốt là viết lại. Nhưng trước khi có thể viết lại tác phẩm của mình, bạn cần biết mình đã mắc lỗi ở đâu và có thể sửa đổi ở đâu để bài viết của mình trở nên mạnh mẽ hơn. Grammarly có thể giúp bạn điều đó.
Bất kể bạn đang viết kiểu gì, Grammarly sẽ nắm bắt được các vấn đề về dấu câu, ngữ pháp và lỗi cú pháp cũng như sự mâu thuẫn về giọng điệu. Bằng cách này, bài viết của bạn không chỉ tỏa sáng mà còn giúp bạn đạt được mục tiêu của mình — cho dù đó là dạy người đọc của bạn điều gì đó, truyền đạt thông tin quan trọng hay khiến họ cảm nhận được điều gì đó sâu sắc.
