[ToMo] Hậu Trường Của Những Bức Tranh Nổi Tiếng Tạo Bởi Van Gogh

Vincent Van Gogh (1853–1890) là một trong những cái tên được biết đến nhiều nhất trong lịch sử nghệ thuật. Dù cuộc đời ông ngắn ngủi, đầy bi thảm và thiếu đi sự công nhận, nhưng hiện nay, các tác phẩm của ông được coi là những tác phẩm nghệ thuật đẹp nhất từng được tạo ra.

Với việc Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam gần đây nhận giải thưởng 'Bảo tàng Xuất Sắc Nhất' trong khuôn khổ Giải thưởng Địa điểm Đáng Chú Ý Toàn Cầu (nhận được hơn 6.000 phiếu bầu), chưa bao giờ là thời điểm tốt hơn để khám phá các tác phẩm của Van Gogh. Từ những đêm đầy sao đến những bông hoa hướng dương ngoạn mục, đây là hướng dẫn để hiểu về những bức tranh nổi tiếng nhất của Van Gogh và những điều khiến chúng trở nên đặc biệt.

Bức Tranh Đêm Đầy Sao: Biểu Tượng Của Van Gogh

Mặc dù bài viết này tập trung vào các tác phẩm nổi tiếng của Van Gogh thay vì tiểu sử của họa sĩ, không thể không nhắc đến cuộc đời của danh họa khi nói về các tác phẩm nghệ thuật của ông. Van Gogh đã tự nguyện nhập viện tại Saint-Rémy-de-Provence vào năm 1889, vài tháng sau sự kiện nổi tiếng ông tự cắt tai. Bức tranh này được vẽ từ góc nhìn của Van Gogh tại phòng điều trị.

Một số nhà phê bình nghệ thuật cho rằng bức tranh được tạo ra trong tâm trạng kích động, điều này phản ánh trong tính chất gần như mê hoặc của tác phẩm. Giả thuyết này cũng được củng cố bởi việc Van Gogh trải qua lần suy sụp thứ hai chỉ một tháng sau khi hoàn thành bức tranh Đêm Đầy Sao.

Mặc dù hiện được coi là một trong những tác phẩm nghệ thuật quý giá nhất trong lịch sử, Van Gogh dường như coi bức tranh này là một thử nghiệm không thành công. Ông chỉ đề cập ngắn gọn đến nó trong một lá thư gửi cho anh trai Theo như một 'nghiên cứu ban đêm' và sau đó quyết định không gửi nó về Hà Lan (nói rằng ông thích các tác phẩm khác hơn), và cuối cùng coi kiệt tác của mình là “thất bại” trong một lá thư gửi họa sĩ đồng nghiệp Émile Bernard.

Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại, New York.

Khi người ta nhắc đến 'Đêm Đầy Sao', họ thường nghĩ ngay đến bức tranh đầu tiên trong danh sách này - nhưng thay vào đó, họ có thể đang nói về Đêm Đầy Sao Trên Sông Rhone. Mặc dù không có những hình xoắn ốc nhiều nhưng vẫn thu hút với bầu trời đêm, bức tranh này mang lại cảm giác yên bình hơn một chút so với bức tranh cùng chủ đề, nhưng lại sử dụng bảng màu cổ điển mà Van Gogh nổi tiếng về cách sử dụng. 

Câu Chuyện Kể Về Bức Tranh?

Họa Sĩ Van Gogh dường như đặc biệt bị mê hoặc bởi bầu trời đêm và hiệu ứng ánh sáng từ khí gas trên mặt nước ở Arles. Ông rất hào hứng với bức tranh, đã gửi một bản phác thảo cho bạn mình, họa sĩ Eugène Boch, và tác phẩm đã được trưng bày công khai vào năm 1889 tại Société des Artistes Indépendants ở Paris.

Ông cũng mô tả bức tranh một cách chi tiết dễ thương trong một trong những lá thư gửi em trai Theo, mô tả bức họa “…bầu trời đầy sao cũng được ông vẽ trong đêm, dưới ánh đèn đường. Bầu trời trong như nước, nước có màu xanh hoàng gia, mặt đất màu tím hoa cà. Thị trấn có màu xanh lam và tím violet. Ánh đèn vàng chiếu xuống tạo ra ánh sáng đỏ đồng phản chiếu và dần chuyển thành màu xanh lục đồng. Nền trời xanh như ngọc hải lam là chòm sao Bắc Đẩu với màu xanh lục và hồng nhạt lấp lánh tương phản với ánh sáng đỏ rực rỡ của đèn. Rồi cả hình ảnh nhỏ đầy màu sắc của các cặp tình nhân phía trước”

Musée d’Orsay, Paris. 

Tranh về Hoa Hướng Dương không chỉ là một, mà thực tế là đó hai loạt tranh về Hoa Hướng Dương. Hầu hết khi nhắc đến 'Những Bông Hoa Hướng Dương' của Van Gogh, người ta thường nói về loạt tranh mà ông đã vẽ khi ở Arles, bao gồm bốn phiên bản ban đầu và ba lần lặp lại trên cùng một chủ đề.

Ít được biết đến hơn là bức 'Những bông hoa hướng dương Paris', được ông vẽ khi đang sống cùng em trai ở Paris trong khoảng thời gian từ năm 1886 đến năm 1888. Những bông hướng dương này ít rực rỡ hơn và không hề nở rộ, tuy nhiên vẫn đẹp mắt để ngắm nhìn, tranh có thể được tìm thấy tại các bảo tàng bao gồm Bảo tàng The Met ở New York, Bảo tàng Kröller-Müller và (tất nhiên) Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam.

Bản Thân Họa Sĩ Van Gogh dường như rất yêu thích hoa hướng dương, điều này được thể hiện qua số lượng lớn các bức tranh về hoa hướng dương của ông cũng như lời ông mô tả qua những bức thư ông viết cho em trai và bạn bè.

Năm 1888, Van Gogh đã viết: “Tôi vẽ tranh cùng với sự thích thú của một người dân thành phố Marseillais đang ăn món súp cá bouillabaisse, điều này sẽ không làm em ngạc nhiên việc vẽ những bông hoa hướng dương lớn” Về cơ bản, ông thích vẽ hoa hướng dương và mọi người đều biết điều đó. Cùng một bức thư, họa sĩ đã giải thích ước mơ của ông là được làm việc trong một studio cùng với người bạn Paul Gauguin và rằng ông ấy dự định trang trí cho những bức tường bằng những bức tranh hoa hướng dương khổng lồ.

Có thể đoán rằng bản thân Gauguin cũng rất yêu thích hoa hướng dương - đặc biệt là với những bức tranh Van Gogh vẽ. Năm 1889, Gauguin đã 'đòi' một trong những bức họa hoa hướng dương đổi lấy là một số tác phẩm Gauguin vẽ để lại cho Van Gogh, trước sự thất vọng tột độ của Vincent:

“Tôi chắc chắn đang giữ những bông hoa hướng dương của mình trong nghi vấn. Anh ấy đã có hai cái rồi, hãy để nó giữ anh ấy lại. Và nếu anh ấy không hài lòng với cuộc sự trao đổi đã thực hiện với tôi, anh ấy có thể lấy lại bức tranh Martinique bé nhỏ của mình và bức chân dung tự họa mà anh ấy đã gửi cho tôi từ Brittany, đồng thời trả lại cho tôi cả bức chân dung của tôi và hai bông hoa hướng dương mà anh ấy đã mang đến Paris. Vì vậy, nếu anh ấy nhắc đến chủ đề này một lần nữa, tôi sẽ nói cho bạn biết vấn đề như thế nào.”

Bạn Có Thể Tìm Thấy Những Bức Tranh Hoa Hướng Dương Nổi Tiếng Của Van Gogh Trên Khắp Thế Giới: Bảo Tàng The Met Ở New York, Bảo Tàng Kröller-Müller Ở Otterlo, Bảo Tàng Van Gogh Ở Amsterdam, Bảo Tàng Mỹ Thuật Ở Bern, Phòng Trưng Bày Quốc Gia Ở London, Bảo Tàng Mỹ Thuật Philadelphia, Bảo Tàng Mỹ Thuật Sompo Nhật Bản Ở Tokyo Và Bảo Tàng Neue Pinakothek Ở Munich.

Bức Chân Dung Tự Hoạ Năm 1889 Thường Được Cho Là Bức Chân Dung Cuối Cùng Của Van Gogh, Cũng Như Là Bức Vẽ Mang Tính Biểu Tượng Nhất Mô Tả Danh Họa. Trong Khi Các Nhà Phê Bình Vẫn Còn Đang Tranh Cãi Về Việc Liệu Bức Tranh Này Hay Bức Chân Dung Tự Hoạ Không Râu Mới Là Bức Tranh Cuối Cùng Của Ông, Thì Cũng Có Chút Tranh Cãi Về Việc Bức Tranh Nào Nổi Tiếng Hơn. Bức Họa Cũng Được Mô Tả Bằng Các Họa Tiết Tạo Ảo Giác Tương Tự Như Tác Phẩm Đêm Đầy Sao Miêu Tả Cảm Giác Hỗn Loạn Và Áp Lực. Khi Nghĩ Đến Van Gogh, Hình Ảnh Người Đàn Ông Được Khán Giả Gỉa Nghĩ Đến Là: Một Nhân Vật Mãnh Liệt, Sâu Lắng, Đầy Biểu Cảm Và Cảm Xúc Hỗn Loạn.

Van Gogh thường thích vẽ bức tranh tự họa của mình. Có nhiều lý do cho việc này, từ tính nghệ sĩ đến mong muốn ghi lại sự thay đổi của bản thân. Nhưng cũng có thể vì ông không có đủ tiền để thuê người mẫu.

Trong những lá thư gửi em trai, Van Gogh nói về cuộc sống dựa vào trợ cấp từ người em Theo, nhưng số tiền đó không đủ cho những ước mơ của ông. Thuê người mẫu cũng là điều xa tầm với với một họa sĩ sống chủ yếu trong thiên nhiên.

Bức tranh này không chỉ kể về hành trình của Van Gogh mà còn về tâm trạng của ông. Trong lá thư, ông nói về sự cải thiện nhưng cũng không tránh khỏi nỗi đau.

“Anh hy vọng em sẽ thấy anh bình tĩnh hơn, mặc dù đôi mắt vẫn toát lên sự bất an.”

Musée d’Orsay, Paris.

Mặc dù không có sự sắc nét của các tác phẩm sau này, 'Người ăn khoai' vẫn là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Van Gogh. Nó khai mở về nguồn gốc Hà Lan của ông.

Bị ảnh hưởng nặng nề từ các nghệ sĩ khác, Van Gogh miêu tả thực tế cuộc sống nông thôn, thể hiện sự chân thực và trìu mến trong bối cảnh gia đình.

Tác phẩm này là một trong những tác phẩm mà Van Gogh rất yêu thích. Ông viết trong một lá thư rằng nó là 'điều tuyệt vời nhất' mà ông từng làm.

Van Gogh phản ứng mạnh mẽ trước lời chỉ trích từ người bạn là người họa sĩ Anthon van Rappard, tuyên bố rằng người bạn không có quyền phê phán tác phẩm của ông.

Bức tranh 'Người ăn khoai' đặc biệt được chú ý vì đã bị đánh cắp hai lần nhưng sau đều được trả lại an toàn.

Musée d’Orsay, Paris.

Trong những ngày cuối đời, Van Gogh vẽ nhiều bức tranh về cánh đồng lúa mì, trong đó 'Cánh đồng lúa mì và đàn quạ' là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất, thể hiện cảm giác cô đơn và u ám.

Cách diễn đạt về bức tranh có thể khác nhau - trong đó có thể không có sự lo lắng hoặc tuyệt vọng nào được gắn kết với nó (Walther và Metzger) - tuy nhiên, chúng ta không thể biết chính xác động lực của họa sĩ. Chúng ta chỉ có thể chắc chắn rằng màu sắc trong bức tranh là sự pha trộn giữa gam màu của Đêm đầy sao và Hoa hướng dương, tạo nên một vẻ sống động, điều này đã làm cho bức tranh trở nên ấn tượng và đặc biệt nhất của Van Gogh.

Tác phẩm được hoàn thành vào tháng 7 năm 1890, có thể là tác phẩm cuối cùng của Van Gogh - tiếc rằng không có lá thư hoặc báo cáo nào để chứng minh điều này. Sự thật là bức tranh đã được hoàn thành vào tháng mà Vincent tự bắn vào ngực mình, gần hoặc trong cánh đồng lúa mì được miêu tả. Người xem không thể không cảm nhận được sự bi thương này mỗi khi ngắm nhìn tác phẩm.

Bảo tàng Van Gogh, Amsterdam.

Nói đơn giản, bức tranh Hoa đào của Van Gogh thật đẹp. Chủ đề mang tính thẩm mỹ và niềm vui của nghệ sĩ được thể hiện rõ khi ngắm tác phẩm. Đây là tác phẩm nổi tiếng nhất trong loạt tranh về hoa đào mà ông vẽ.

Một điều ít biết đến về Van Gogh là ông rất ảnh hưởng bởi nghệ thuật Nhật Bản, đặc biệt là tranh khắc và tranh gỗ Ukiyo-E. Bức tranh Hoa đào có thể được lấy cảm hứng từ phong cách nghệ thuật Nhật Bản này. Tác phẩm Cây đào nở hoa của Nhật Bản năm 1887 (theo kiểu Hiroshige) – cũng được vẽ ở đây – không chỉ là sự tôn kính đối với nghệ sĩ Hiroshige mà còn là dấu hiệu tiên báo cho kiệt tác của Van Gogh.

Van Gogh đã trải qua thời kỳ sáng tạo nhất trong sự nghiệp khi ở miền Nam nước Pháp, nơi ông gọi là “Nhật Bản của miền Nam” do ánh sáng mặt trời và hoa nở rộ. Ông đến đây vào tháng 3 năm 1888 khi hoa bắt đầu nở rộ, và ngay lập tức bắt đầu vẽ với tốc độ chưa từng có:

“Tôi bận rộn với công việc vì cây đang nở hoa và tôi muốn vẽ một vườn cây ăn quả vùng Provence với niềm vui tuyệt vời.”

Bức tranh Hoa hạnh nhân nổi tiếng nhất của Van Gogh được tạo ra với một lý do đặc biệt: sự sinh ra của cháu trai ông, con trai của em trai Theo. Đây là một trong những tác phẩm hiếm hoi của Van Gogh thể hiện niềm hy vọng, niềm vui và sự thanh thản – điều đó khiến mọi thứ trở nên đặc biệt hơn.

Bảo tàng Van Gogh, Amsterdam.

Tác phẩm Hoa diên vĩ của Van Gogh có thể xem là một minh chứng điển hình cho việc hoạ sĩ tạo ra sản phẩm có tính thẩm mỹ cực kỳ cao. Bức tranh toả sáng với ánh sáng, sức sốc và vẻ đẹp của thiên nhiên – hòa trộn với một chút cảm hứng từ Nhật Bản, tương tự như bức tranh Hoa hạnh nhân. Nói một cách đơn giản, bức tranh thật sự ấn tượng và đẹp mắt.

'[Bức tranh] thu hút ánh nhìn từ xa. Hoa diên vĩ là một tác phẩm tuyệt đẹp đầy sức sống và dáng vẻ' - Theo Van Gogh.

Sau khi nhập viện do suy giảm tinh thần, Van Gogh gần như ngay lập tức bắt đầu tạo ra tác phẩm này. Ông coi việc vẽ là một phần của quá trình điều trị tâm thần của mình, và đã dành thời gian mô tả vườn hoa tại viện thương điên Saint Paul-de-Mausole.

Không khó để hình dung rằng việc ở trong vườn hoa cung cấp cho Vincent một chút bình yên, dù chỉ là tạm thời. Mặc dù anh chỉ xem bức tranh như một 'bài tập', em trai của anh, Theo, nhận ra giá trị đặc biệt trong tác phẩm của anh và đã gửi nó đến Société des Artistes Indépendants, nơi nó được trưng bày cùng với tác phẩm Đêm sao trên sông Rhone.

Bảo tàng J. Paul Getty, Los Angeles.

Khi nói về Van Gogh, không thể không nhắc đến câu chuyện về tai của ông – hình ảnh được thể hiện trong bức tranh này. Tác phẩm của Van Gogh gắn bó mật thiết với cuộc sống cá nhân và những biến cố trong sự nghiệp nghệ thuật của ông. Hình ảnh Van Gogh với chiếc tai bị băng bó trở thành biểu tượng và đôi khi là hình ảnh đầu tiên khi nghĩ về Vincent Van Gogh.

Khi ở cùng bạn của mình và nghệ sĩ đồng nghiệp Paul Gauguin ở Paris, Van Gogh thể hiện một mặt không được hoàn hảo. Ông và Gauguin thường xuyên xảy ra mâu thuẫn, đôi khi trở nên bạo lực. Trong một cuộc cãi nhau, Van Gogh được cho là đã trải qua một cơn co giật và sử dụng dao để đe dọa Gauguin trước khi tự gây tổn thương cho mình, cắt một phần tai trái và đứt đoạn động mạch ở cổ. Trong tình trạng tinh thần bất ổn, Vincent đến một nhà chứa địa phương và đưa tai của mình cho một trong những người làm nghề bán dâm. Anh ta được đưa đến bệnh viện vào ngày hôm sau mà không nhớ gì về sự việc đã xảy ra.

Một điều thú vị khác cũng xứng đáng được nhắc đến (ngoài việc liên quan đến việc cắt tai) là phần nền với hình ảnh cuộn giấy tường Nhật Bản.

Căn cứ vào một tác phẩm nghệ thuật mà Van Gogh sở hữu và treo trên tường của mình (ảnh bên trái): Geishas in a Landscape, một bản in từ Nhật Bản từ những năm 1870, thể hiện rõ rằng nghệ thuật Nhật Bản thực sự đã ảnh hưởng đến tác phẩm của ông.

Galerie Courtauld, London.

Phòng ngủ ở Arles (1888)

Tại sao bức tranh này lại nổi tiếng?

Bức tranh Phòng ngủ ở Arles có thể nổi tiếng gấp ba lần những bức tranh khác trong danh sách này - bởi vì Phòng ngủ ở Arles thực ra là tựa đề được đặt cho cả ba tác phẩm gần như giống hệt nhau, tất cả đều được trưng bày ở các bảo tàng khác nhau trên khắp thế giới.

Mỗi bức tranh miêu tả gần gũi hơn với phòng ngủ của Van Gogh, mang lại cái nhìn độc đáo về cách người nghệ sĩ sống, nơi ông trở về sau một ngày làm việc vất vả và là nơi ông mơ ước vào ban đêm. Các tác phẩm đều tương đối đơn giản và khiêm tốn, tập trung mạnh mẽ vào việc sử dụng màu sắc một cách hiệu quả.

'Anh đã sơn tường màu tím nhạt. Nền đất bằng vật liệu kẻ ca-rô. Giường và ghế gỗ màu vàng như bơ tươi; ga trải giường và gối màu xanh chanh nhạt. Khăn trải giường màu đỏ tươi. Cửa sổ màu xanh lá cây. Chậu rửa mặt màu cam; bình xăng màu xanh lam. Cánh cửa màu hoa cà. Và chỉ thế thôi.”

Đây là phòng ngủ của Van Gogh trong bức tranh Ngôi nhà màu vàng mà ông ở chung với Gauguin. Cánh cửa đóng bên trái dẫn đến phòng ngủ dự phòng, nơi Gauguin ngủ. Trong một lá thư gửi cho bạn của mình, Vincent nói rằng bức tranh gốc của loạt tranh ra đời do một cơn bệnh kéo dài khiến anh phải nằm liệt giường vài ngày.

Một điều nhỏ nhưng thú vị mà những người quan sát tinh mắt có thể nhận thấy là những bức chân dung thu nhỏ treo gần giường, tương đương với việc dán những tấm ảnh Polaroid của bạn bè lên tường vào thế kỷ 19 – những người trong hình là những người bạn đồng nghiệp và những người bạn tốt của Van Gogh, Eugène Boch và Paul-Eugène Milliet.

Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam là nơi lưu giữ phiên bản đầu tiên của tác phẩm này.

Bảo tàng Art Institute of Chicago giữ phiên bản thứ hai của bức tranh này.

Phiên bản thứ ba được trưng bày tại Musée d’Orsay ở Paris.

Một quán cà phê với mái hiên vào buổi tối.

Bức tranh Quán cà phê mái hiên về đêm là lần đầu tiên Van Gogh tập trung vào việc tạo ra hình ảnh của buổi tối với bầu trời đầy sao - ông tiếp tục với bức Đêm đầy sao bên dòng sông Rhône ngay sau đó, và sau đó là bức Đêm đầy sao. Bức tranh này nổi bật với việc Van Gogh chỉ dùng bảng màu và bóng tối ở xa.

Bức tranh được yêu thích đến mức đã phục hồi lại địa điểm chính xác ở Arles nơi Van Gogh tạo ra nó đã được thực hiện vào đầu những năm 1990, để tái tạo đúng cảnh vật như hoạ sĩ đã ghi lại trong bức tranh này.

Chính Van Gogh đã được truyền cảm hứng và rất hào hứng với ý tưởng thể hiện đêm trong tranh. Khi mới đến Arles, ông tràn đầy ý tưởng và hy vọng về hướng đi nghệ thuật của mình. Dù chỉ còn sống được 2 năm nữa, Van Gogh đã bắt đầu tạo ra một số tác phẩm biểu tượng nhất, thể hiện trong bức tranh Quán cà phê mái hiên về đêm.

'Bây giờ đã có một bức tranh về đêm không có màu đen. Chỉ có màu xanh lam, tím và xanh lá cây tuyệt đẹp, và trong những khung cảnh xung quanh đó, quảng trường được thắp sáng có màu lưu huỳnh nhạt, xanh lá nhạt. Anh rất thích vẽ tranh vào ban đêm. Trước đây, anh đã vẽ cảnh này vào ban ngày. Nhưng anh nhận ra rằng việc vẽ nó ngay lập tức phù hợp hơn với anh. Đúng là anh có thể biến màu xanh lam thành màu xanh lá cây trong bóng tối, màu xanh lam thành màu hồng của hoa cỏ, vì bạn không thể nhận biết rõ bản chất của màu sắc trong điều kiện ánh sáng yếu ớt, xanh xao và mờ mờ, trong khi thực tế chỉ cần một ngọn nến cũng đủ ánh sáng màu vàng và cam phong phú nhất.' – Vincent van Gogh.

Bảo tàng Kröller-Müller, Otterlo.