Chơi là một phương tiện quan trọng khác để hiểu về thế giới. Thực hiện những hoạt động mình yêu thích mà không cần mục tiêu cụ thể sẽ giúp chúng ta khám phá thông tin mới, hiểu sâu hơn về khả năng của bản thân và phát hiện ra vẻ đẹp ẩn trong mọi thứ xung quanh. Toán học là một ví dụ điển hình cho việc chúng ta có thể học thông qua việc chơi.
Các bậc phụ huynh đều hiểu rằng trẻ em cần có thời gian để chơi đùa, giúp chúng phát triển khả năng sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề. Việc để chúng tự do phát triển giúp chúng tiếp thu thông tin về thế giới nhanh chóng hơn. Khi trẻ em chơi cùng nhau, họ mở rộng kỹ năng xã hội và củng cố khả năng kiểm soát cảm xúc của bản thân. Các loài động vật non như voi, chó, chim quạ và cá sấu cũng phát triển kỹ năng sinh tồn qua việc chơi.
Lợi ích của việc chơi không giảm đi khi bạn trở thành người lớn. Ngay cả khi chúng ta tìm kiếm sự tò mò theo các cách khác nhau khi trưởng thành, nhiều thứ học và khám phá vẫn đến từ các hoạt động tương tự: đó là những gì chúng ta thực hiện vì niềm vui.
Khi áp lực tăng cao thúc đẩy hiệu suất làm việc tích cực, việc dành thời gian để chơi sẽ mang lại nhiều kết quả tích cực. Loại bỏ sự ép buộc và tập trung vào những gì khiến chúng ta hứng thú. Giống như trẻ em và động vật non, chúng ta có thể học được những bài học quan trọng qua việc chơi. Điều này mở ra một cái nhìn mới về những chủ đề mà chúng ta thường xuyên coi là hiển nhiên, như cách thể hiện các con số.
Chơi với các ký hiệu
Đối với cuốn sách về Số học, không chỉ là một cuốn sách thú vị về lịch sử của chủ đề này, mà còn là một minh chứng cho sự kết hợp tuyệt vời giữa sự hiểu biết và niềm vui. Phần tốt nhất để khám phá cuốn sách là ở phần mà tác giả và giáo sư toán học Paul Lockhart chia sẻ 'Tâm trí của bạn là một sân chơi, nơi bạn có thể sáng tạo và tận hưởng niềm vui, cũng như thưởng thức những thành tựu của mình và những điều bạn chưa biết'.
Số học không chỉ là một phần của toán học xử lý con số mà còn mang lại nhiều điều thú vị. Có nhiều cách để thực hiện các phép tính và biểu diễn con số. Khi chúng ta đếm sáu con bò, chúng ta có thể sử dụng biểu tượng 6 hoặc VI. Và khi thêm hai con bò nữa, chúng ta có thể tính 6 + 2 hoặc 2 + 3 + 3, hoặc thậm chí biểu diễn thành phân số.
Một điểm đáng chú ý trong cuốn sách là Lockhart khuyến khích không dán nhãn con số, để chúng ta có cơ hội khám phá chúng. Ông chứng minh rằng mọi biểu tượng đều có thể đại diện cho số lượng và có thể được sử dụng một cách sáng tạo.
Tránh những ràng buộc
Chúng ta thường sử dụng hệ thống số Hindu-Arabic với nhóm 10 số. Nhưng Lockhart giải thích rằng việc nhóm 10 không phải lúc nào cũng hợp lý. Ông giải thích cách xã hội nhóm các số không phải là 10, như nhóm bốn hoặc bảy.
'Có thể bạn sẽ tự hỏi tại sao chúng tôi lại chọn bốn là số lượng nhóm. Chúng ta có thể chia mọi thứ thành 4 nhóm, nhưng không thể chia chúng thành 6. Nhưng thực tế là chúng ta thấy điều này xảy ra nhiều. Ví dụ như 12 inch tạo thành một foot, và 20 đồng silinh tạo thành một đồng bảng Anh.'
Bằng cách nhấn mạnh về sự lựa chọn trong những hoạt động hàng ngày như đếm, Lockhart đã mở ra một cửa sổ cho tâm hồn. Có những cách khác để hoàn thành nhiệm vụ và giải quyết vấn đề? Điều quan trọng là nhắc nhở rằng hầu hết các yêu cầu đều là do chúng ta tự áp đặt lên bản thân.
Nhớ lại thời thơ ấu, chúng ta thường sáng tạo với những vật liệu xung quanh theo nhiều cách khác nhau. Nồi có thể trở thành trống, và dây băng có thể biến thành tia laser. Nhưng điều quan trọng nhất là niềm vui, và trẻ con không bị ràng buộc bởi ý định của họ.
Tương tác với những người lạ
Mọi hệ thống đếm đều có điểm mạnh và điểm yếu. Với Lockhart, cách tốt nhất để hiểu sâu hơn là thử nghiệm. Qua trò chơi, chúng ta có thể học được nhiều hơn. Ví dụ, ông nói rằng 'Bị kẹt (như 7 + 8) thực sự là điều tốt vì nó tạo cơ hội để sáng tạo và đánh giá đúng việc chúng ta đang làm.' Khi cộng thêm hai số, chúng tôi 'sắp xếp lại để so sánh.'
Vấn đề lớn hơn là bị kẹt trên bất kỳ điều gì có thể mang lại nhiều lợi ích. Nếu chúng ta dừng lại và suy nghĩ về mục tiêu thực sự của mình, việc bị kẹt có thể giúp chúng ta xác định những nguyên tắc cơ bản trong tình huống của mình. Khi gặp khó khăn, chúng ta học hỏi và phát triển từ đó.
Lockhart nói về số học rằng chúng ta cần 'không bị bó buộc bởi sự quen thuộc với một hệ thống nhất định.' Chúng ta không nhất thiết phải sử dụng biểu tượng 2 để đếm con bò trên cánh đồng, cũng như chúng ta không nhất thiết phải chia một giờ thành sáu mươi phút. Có những người trên thế giới có quá nhiều tiền để được mô tả bằng con số, và nhiều người cảm thấy việc đồng hồ cơ làm thay đổi thời gian mỗi năm gây phiền toái và căng thẳng.
Chơi với số học có thể dạy cho chúng ta một bài học lớn: chúng ta không nên tiếp tục sử dụng các hệ thống không còn hiệu quả. Nhưng có bao nhiêu người trong số chúng ta khó khăn khi phải từ bỏ những thứ quen thuộc?
Điều đó đưa chúng ta trở lại với ý tưởng của việc chơi. Chơi thường là cách chúng ta khám phá những điều mới lạ. Nếu chúng ta biết kết quả trước, thì đó không còn là trò chơi nữa. Khi chơi, chúng ta thử nghiệm và tìm kiếm những sự kết hợp mới để tạo ra điều gì đó mới mẻ. Chúng ta làm điều đó vì niềm vui, bởi vì điều mới mẻ luôn mang lại niềm vui và làm cho trò chơi trở nên đáng giá.
Lockhart chia sẻ quan điểm tương tự về số học: 'Mục tiêu của việc học số học và triết học không chỉ là để thành thạo, mà còn là để mở rộng tầm nhìn và hiểu biết của chúng ta... và nó cũng rất vui vẻ. Như là những người theo đuổi toán học, chúng ta nên luôn tò mò và sáng tạo, kiểm tra và chơi thử.'
Chúng tôi khuyến khích việc chơi không chỉ trong lĩnh vực toán học. Nếu bạn thích chơi với con số, hãy làm điều đó. Cuốn sách của Lockhart đã truyền cảm hứng lớn về cách tận hưởng việc chơi với số học. Việc chơi không cần phải có mục tiêu và hiệu quả. Trẻ em và động vật không chơi vì mục đích; họ chơi vì niềm vui. Có những trò chơi tự nhiên, không cấu trúc, không hướng dẫn, nhưng lại mang lại những kết quả đáng kinh ngạc.
Trò chơi có thể dẫn đến sự sáng tạo và đổi mới. Nó cũng có thể dẫn đến sự phát triển cá nhân và sự hiểu biết sâu sắc về thế giới. Và, quan trọng nhất, trò chơi mang lại niềm vui. Số học chỉ là một ví dụ về lĩnh vực bất ngờ mà chúng ta có thể tiếp cận với tinh thần chơi đùa.