Có vẻ như tất cả chúng ta đều đã nghe về FOMO, hay “nỗi sợ lỡ hụt”. FOMO được biết đến như là một thuật ngữ phổ biến trên các mạng xã hội, nhằm thúc đẩy sự so sánh của chúng ta với cuộc sống của người ta. Mỗi khi gặp một bài đăng về sức khỏe, giàu có, hay hạnh phúc, đôi khi chúng ta phải trả giá bằng sự bất an và lo lắng khi bỏ lỡ điều gì đó, mà thường không nhớ rằng những bài viết đó chỉ là những cố gắng trình bày một “cuộc sống tươi đẹp”.
Ngược lại, niềm vui từ việc bỏ lỡ (JOMO) nói về việc rời xa thế giới trực tuyến và thả lỏng với những niềm vui đơn giản hiện có, được coi là một cách để đối phó với nỗi sợ bị lỡ hụt.
FOMO Có Ý Nghĩa Gì?
nỗi sợ bị bỏ lỡ)
v.vTrong quá khứ gần đây của chúng ta, việc bị loại trừ khỏi các nhóm xã hội có thể dẫn đến nạn đói, bệnh tật và tử vong. Bộ não của chúng ta được lập trình để tìm kiếm sự thuộc về, sự chấp thuận và chấp nhận từ xã hội. Điều này giúp bảo đảm nguồn lực, tăng cường sức khỏe và cải thiện khả năng sinh sản thành công (Tomasello, 2014). Vì vậy, nỗi sợ bị bỏ lỡ mang một chức năng quan trọng.
Tuy nhiên, trong thời đại kỹ thuật số với tốc độ phát triển nhanh chóng và sự kết nối thông qua nhiều nền tảng truyền thông xã hội, nhu cầu hòa nhập xã hội tất yếu phải trả giá (Davis et al., 2023). Việc lướt qua mạng xã hội không ngừng để cảm thấy được hòa nhập có thể tạo ra cảm giác lo lắng về sự thiếu vắng do sự so sánh và cạnh tranh không ngừng trên bình diện xã hội, đồng thời quên mất rằng những gì chúng ta thấy trên mạng xã hội không phản ánh chính xác về cuộc sống của người khác.
Ở mức cực độ, FOMO có thể dẫn đến sự ghen tị và đố kỵ với những gì người khác có mà bản thân chúng ta dường như thiếu. Dù chúng ta có cố gắng theo kịp mọi tin tức về mọi thứ đang diễn ra trong cuộc sống của người khác đến đâu, chúng ta chắc chắn sẽ bỏ lỡ vì đơn giản là luôn có quá nhiều sự kiện diễn ra (Dalton, 2019).
JOMO Có Ý Nghĩa Gì?
(niềm vui từ việc bỏ lỡ)
JOMO đặc biệt quan trọng với những người sinh ra trong thời đại số, những người không bao giờ biết đến cuộc sống mà không có mạng xã hội, bao gồm cả một số thuộc thế hệ Millennials và thế hệ Z. Việc ngắt kết nối với các thiết bị có thể giúp chúng ta kết nối lại với thế giới tự nhiên và cho phép chúng ta thoát khỏi sự so sánh xã hội không ngừng, điều có thể là nguyên nhân gốc rễ của nhiều nỗi lo lắng và phiền muộn mà những thế hệ này phải trải qua (Lusk, 2010).
So sánh JOMO với FOMO
Trong khi JOMO tôn trọng cuộc sống không liên kết với internet và thực hiện các kết nối xã hội với bạn bè và gia đình ở hiện tại, thì FOMO thúc đẩy sự quan tâm đến những điều vượt ra ngoài hiện thực (Brinkmann, 2019).
Theo định nghĩa trên, nếu chúng ta cảm thấy mình đang bỏ lỡ thì có nghĩa là đang thiếu thứ gì đó. Điều này có thể dẫn đến cảm giác sống một cuộc sống không thỏa mãn, được nhận biết bởi sự theo đuổi không ngừng nghỉ thay vì biết ơn và sự nhận thức đúng về giá trị.
Sự tò mò thúc đẩy FOMO của chúng ta. Sự tò mò là một yếu tố thúc đẩy tích cực của con người, đã thúc đẩy tất cả những bộ óc xuất chúng giúp tạo ra những đột phá về công nghệ trong suốt lịch sử loài người. Tuy nhiên, một vấn đề nảy sinh khi các thiết bị và những thông báo liên tục của chúng khiến chúng ta tràn ngập thông tin, 'cướp' đi tính tò mò của chúng ta.
Để hạn chế FOMO và nắm lấy JOMO, chúng ta cần phân biệt điều gì đáng chú ý và cách quản lý thông tin một cách phù hợp. Trong một bài nói chuyện trên TED, nhà làm phim tài liệu Barbara Krieger giải thích việc chúng ta luôn chú ý đến thông tin không không hẳn là giúp chúng ta có nhiều hiểu biết hơn. Đúng hơn, chúng ta cần biết rằng phần lớn thông tin được truyền tải trực tuyến là lặp đi lặp lại và gây mất tập trung (Firth at al., 2019).
Krieger (2016) giải thích cách thông tin được truyền tải qua chu kỳ tin tức trở thành “kiến thức”, nghĩa là những điều chúng ta cần biết để định hướng cuộc sống của mình trên thế giới. Việc hợp nhất thông tin thành kiến thức diễn ra cả ở trực tuyến lẫn ngoại tuyến.
Lợi ích của việc
thấu hiểu
JOMO
Lợi ích của việc thấu hiểu JOMO không thể bị đánh giá là quá mức. Tốc độ nhanh và hỗn loạn của cuộc sống số đe dọa nhấn chìm chúng ta trong thông tin. Với nhiều người trong số chúng ta, điều này tạo ra cảm giác bị áp đặt, không tự nhiên và không hiệu quả. Những sự phân tâm không ngừng do liên tục kết nối có thể làm mất năng lượng xã hội của chúng ta và dẫn đến kiệt sức (Barry et al., 2023).
Trong khi hầu hết chúng ta không thể hoàn toàn tắt kết nối, nhưng việc dành thời gian để sống đúng với các giá trị của mình là điều cần thiết cho sức khỏe tinh thần của chúng ta (Brinkmann, 2019).
Áp dụng một lối sống đơn giản, có tính chu kỳ hơn, phù hợp hơn với nhịp sinh học tự nhiên của chúng ta là điều mang lại sự tái tạo sâu sắc. Việc giảm bớt sự nghiện kỹ thuật số đồng thời tận hưởng niềm vui từ việc bỏ lỡ sẽ có lợi cho sức khỏe tinh thần và thể chất của chúng ta (Dalton, 2019).
Nhà tâm lý học Svend Brinkmann (2019) đã viết một cuốn sách giải thích những lợi ích của JOMO và sẽ được đánh giá trong phần sách dưới đây. Ông đề xuất JOMO như một biện pháp chống lại vòng xoáy khoái lạc đang lèo lái xã hội tiêu thụ của chúng ta.
Chiến lược tìm kiếm niềm vui khi
bị
lỡ hụt
Chiến lược tìm kiếm niềm vui khi bị lỡ hụt, đã được trình bày bởi Tanya Dalton (2019), một chuyên gia về hiệu suất và là tác giả của một cuốn sách về JOMO được đánh giá trong phần sách bên dưới. Các chiến lược để tìm thấy niềm vui khi bị lỡ hụt dưới đây đã được rút ra từ các bài viết và podcast của cô:
1. Lập danh sách các hoạt động bạn thực sự thích làm.
Đặt nó ở một vị trí dễ thấy để bạn có thể nhận được nhắc nhở ngay lập tức về những hoạt động mang lại niềm vui và tích hợp chúng vào cuộc sống hàng ngày của bạn.
2. Lên kế hoạch cho thời gian nghỉ của bạn. Thường xuyên chúng ta cuốn theo dòng chảy và trước khi đi ngủ, thường tự hỏi chúng ta đã làm gì trong ngày. Bí quyết ở đây là cân bằng: không phải làm cuộc sống quá cấu trúc nhưng hãy dành thời gian cho các mối quan hệ ý nghĩa, theo đuổi sự sáng tạo hoặc bất kỳ điều gì mang lại niềm vui khi ngoại tuyến.
3. Thực hiện kỹ thuật số detox đều đặn. Rất nhiều lúc chúng ta cảm thấy bị bỏ lại vì dành quá nhiều thời gian lướt Facebook hoặc Instagram, và thường cảm thấy thua cuộc khi so sánh với người khác. Hãy đảm bảo rằng bạn ngắt kết nối trong một khoảng thời gian cố định hàng ngày hoặc hàng tuần để tìm lại chính mình.
4. Dành thời gian để kết nối với những người xung quanh. Điều này có thể là gia đình, đối tác, bạn bè hoặc hàng xóm. Không cần phải dành nhiều thời gian, nhưng việc chia sẻ là cách tuyệt vời để xây dựng các mối quan hệ có ý nghĩa thay vì chỉ tập trung vào việc kết nối với những người lạ lùng trên mạng xã hội.
5. Hãy dành thời gian để chăm sóc bản thân.