Buzz
Tự chủ đồng nghĩa với việc có khả năng điều chỉnh và thay đổi phản ứng để tránh những hành vi không mong muốn, thúc đẩy những hành vi mong muốn và đạt được mục tiêu dài hạn. Nghiên cứu cho thấy tính tự chủ đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta.
Đa số mọi người nghĩ rằng giảm cân, tập thể dục đều thường xuyên, ăn uống lành mạnh, không trì hoãn, từ bỏ thói quen xấu và tiết kiệm tiền chỉ là một số mục tiêu phổ biến đòi hỏi có tính tự chủ cao mới có thể thực hiện được.
Nhưng tự chủ thực sự là gì?
Tính tự chủ có thể được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau, bao gồm tính kỷ luật, sự quyết tâm, dũng cảm, ý chí và lòng kiên nhẫn. Các chuyên gia tâm lý thường đặt nghĩa vụ của tự chủ như sau:
- Khả năng kiểm soát hành vi để tránh bị cám dỗ và đạt được mục tiêu
- Khả năng trì hoãn sự hài lòng và chống lại các hành vi hoặc sự thúc giục không mong muốn
- Một nguồn tài nguyên hạn chế có thể bị cạn kiệt
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng khả năng tự chủ có phần do di truyền quyết định, phần còn lại là do bản tính đã sinh ra có sẵn.
Tầm quan trọng của tính tự chủ
Tính tự chủ quan trọng như thế nào trong cuộc sống hàng ngày của bạn? Theo cuộc khảo sát của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA), 27% người tham gia khảo sát cho biết sự thiếu ý chí là một trong những nguyên nhân chính gây ra việc họ không đạt được mục tiêu.
Dù bạn đặt mục tiêu là giảm cân, tốt nghiệp đại học hay từ bỏ thuốc lá, bạn có thể tin rằng việc đạt được mục tiêu đơn giản chỉ là kiểm soát hành vi của mình. Phần lớn những người được khảo sát tin rằng có thể học và củng cố khả năng tự chủ. Các nhà nghiên cứu cũng đã xác định một số yếu tố và chiến lược khác nhau có thể giúp mọi người cải thiện khả năng tự kiểm soát của mình. Họ cho rằng những người biết làm chủ có xu hướng khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.
Trong một thử nghiệm, sinh viên thể hiện sự tự giác cao sẽ có điểm số tốt hơn, điểm kiểm tra cao hơn và có nhiều khả năng được nhận vào một môi trường học tập cạnh tranh hơn. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng khi nói đến thành công trong học tập, tính tự chủ quan trọng hơn điểm số IQ.
Lợi ích của tự chủ không chỉ giới hạn ở kết quả học tập. Một nghiên cứu sức khỏe dài hạn cho thấy những người được đánh giá có mức độ kiểm soát bản thân cao từ thời thơ ấu sẽ có sức khỏe thể chất và tinh thần tốt hơn khi trưởng thành.
Trì hoãn sự hài lòng
Khả năng trì hoãn sự hài lòng hoặc chờ đợi để đạt được điều mình muốn là một phần quan trọng của tính tự chủ. Mọi người thường kiểm soát hành vi của mình bằng cách trì hoãn việc thỏa mãn ham muốn của họ. Ví dụ, một người tuân thủ chế độ ăn kiêng cụ thể sẽ cố gắng tránh cám dỗ của thực phẩm không lành mạnh. Do đó, họ có thể trì hoãn sự hài lòng và chờ đợi cho đến khi không cảm thấy thèm ăn món đó nữa.
Trì hoãn sự hài lòng liên quan đến việc từ bỏ những mong muốn ngắn hạn để đạt được mục tiêu dài hạn. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng khả năng trì hoãn sự hài lòng không chỉ quan trọng trong việc đạt được mục tiêu mà còn góp phần vào thành công và hạnh phúc trong cuộc sống.
Thử nghiệm Bánh Quy Marshmallow
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những đứa trẻ có khả năng trì hoãn sự hài lòng để nhận được phần thưởng lớn hơn thường có thành tích học tập tốt hơn so với những đứa trẻ bị cám dỗ ngay lập tức.
Hệ thống 'Nóng và Mát'
Dựa trên nghiên cứu của mình, Mischel đề xuất một khái niệm được gọi là hệ thống 'Nóng và Mát' để giải thích khả năng trì hoãn sự hài lòng. Hệ thống 'Nóng' ám chỉ sức mạnh của ý chí của chúng ta dựa trên cảm xúc, bốc đồng và thúc đẩy chúng ta hành động theo ý muốn. Khi hệ thống này đảm nhận, chúng ta dễ bị ảnh hưởng bởi những ham muốn ngắn hạn và hành động một cách hấp tấp mà không xem xét tác động lâu dài.
Hệ thống làm mát là một phần của sức mạnh ý chí của chúng ta. Đó là phần lý trí, suy nghĩ mà nhờ đó chúng ta có thể suy xét về hậu quả của hành động để chống lại sự bốc đồng của bản thân. Hệ thống này cũng giúp chúng ta tìm cách déo dẻo để tránh những sự thúc ép và tìm ra cách phù hợp hơn để đáp ứng mong muốn của mình.
Không còn cái tôi
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tính tự chủ là một tài nguyên hữu hạn. Trong dài hạn, việc phát triển tính tự chủ sẽ có tác động tích cực theo thời gian. Tuy nhiên, tính tự chủ ngắn hạn lại có hạn chế. Sự tập trung tất cả vào tính tự chủ cho một việc cụ thể sẽ làm cho việc tiến hành các nhiệm vụ tiếp theo trong ngày trở nên khó khăn hơn. Các chuyên gia tâm lý gọi hiện tượng này là 'cạn kiệt tự tôi'. Điều này xảy ra khi người ta dùng hết sức mạnh ý chí vào một nhiệm vụ, khiến họ không thể tự chủ để hoàn thành các nhiệm vụ tiếp theo.
Lợi ích cho sức khỏe
Tính tự chủ cũng rất quan trọng trong việc duy trì các hành vi lành mạnh. Quyết định về bữa sáng, tần suất tập luyện và việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên đều bị ảnh hưởng bởi mức độ tự chủ và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc kiểm soát bản thân có thể ảnh hưởng tiềm ẩn đến sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta như:
- Trẻ em có mức độ tự chủ cao hơn thường ít bị thừa cân hơn trong thời thanh thiếu niên.
- Những người không có ý chí mạnh mẽ đối diện với một nhiệm vụ không liên quan thường dễ bị cám dỗ sau khi được thưởng một món.
- Trẻ em đấu tranh với tính tự chủ trong thời thơ ấu có khả năng cao sử dụng ma túy và rượu khi lớn lên.
Rõ ràng tính tự chủ rất quan trọng trong việc duy trì các hành vi lành mạnh, nhưng một số chuyên gia tin rằng nếu quá đánh giá sức mạnh ý chí, điều đó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của chúng ta. Quan niệm rằng chỉ cần có sự tự chủ là chúng ta sẽ đạt được mục tiêu có thể dẫn đến việc tự trách bản thân khi không thể chống lại cám dỗ. Họ cũng có thể cảm thấy bất lực khi không biết phải làm gì để thay đổi tình hình. Vì vậy, họ sẽ dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn.
Động lực và Giám sát
Theo nhà tâm lý học và nhà nghiên cứu Roy Baumeister, thiếu ý chí không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến việc đạt được mục tiêu. Nếu bạn đang hướng tới một mục tiêu nào đó, bạn cần có ba yếu tố quan trọng sau:
Lời khuyên cho bạn
Mặc dù có hạn chế, khả năng tự chủ có thể được tăng cường thông qua một số chiến lược nhất định, bao gồm:
Tránh xa cám dỗ
Đây là một cách hiệu quả để tận dụng tối đa khả năng tự chủ của bạn. Bằng cách này, bạn đảm bảo rằng bạn không tiêu thụ hết sức mạnh tự chủ của mình cho đến khi thực sự cần thiết. Dù bạn có cảm thấy thèm ăn, thèm uống, thèm mua sắm, hoặc bị lôi cuốn bởi các hành vi khác không mong muốn, hãy làm điều gì đó tích cực để ngăn chặn những cám dỗ đó. Bạn có thể đi dạo, gọi điện cho bạn bè, giặt quần áo hoặc làm bất cứ điều gì cần thiết để đánh bại cám dỗ đó.
Lên kế hoạch trước
Xem xét các tình huống có thể xảy ra gây phá vỡ sự quyết tâm của bạn. Nếu phải đối mặt với cám dỗ, bạn sẽ làm gì? Nghiên cứu cho thấy lập kế hoạch trước có thể tăng sức mạnh ý chí ngay cả khi bạn gặp khó khăn. Ví dụ, nếu bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát việc ăn vào buổi chiều muộn, hãy chuẩn bị một bữa trưa cân đối với nhiều chất xơ, protein và ngũ cốc nguyên hạt để bạn cảm thấy no lâu hơn.
Huấn luyện tính tự chủ
Mặc dù trong thời gian ngắn, khả năng tự chủ của bạn có thể bị suy giảm, nhưng nếu bạn thường xuyên thực hiện các hành động đòi hỏi sự tự kiểm soát, bạn sẽ cải thiện được sức mạnh ý chí theo thời gian. Hãy coi tính tự chủ như một cơ bắp. Dù việc tập luyện đều đặn có thể làm cho cơ bắp mệt mỏi trong thời gian ngắn, nhưng về lâu dài, cơ bắp sẽ trở nên cường tráng hơn. Các trò chơi truyền thống như 'đèn đỏ, đèn xanh' hoặc 'điệu nhảy đóng băng' có thể giúp trẻ rèn luyện tính tự chủ từ khi còn nhỏ.
Tập trung vào một mục tiêu tại một thời điểm
Đặt ra nhiều mục tiêu cùng một lúc (ví dụ như việc lập danh sách các mục tiêu cho năm mới) thường không hiệu quả. Khi bạn mất ý chí trong một lĩnh vực, bạn cũng sẽ mất khả năng tự chủ trong các lĩnh vực khác. Tốt nhất là hãy đặt ra một mục tiêu cụ thể và tập trung mọi nỗ lực vào đó. Khi bạn biến những hành động cần thực hiện để đạt được mục tiêu thành thói quen, bạn sẽ không cần phải cố gắng nhiều để duy trì chúng. Sau đó, bạn có thể sử dụng nguồn lực của mình để đạt được các mục tiêu khác.
Thiền
Nhắc nhở bản thân về hậu quả của việc mất kiểm soát
Đôi lời nhắn nhủ
Tự chủ là một kỹ năng quan trọng cho phép chúng ta điều chỉnh hành vi để đạt được mục tiêu dài hạn của mình. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tự chủ không chỉ quan trọng trong quá trình đạt được mục tiêu. Mặc dù tính tự chủ được coi là một nguồn lực hạn chế, nhưng nghiên cứu cũng cho thấy rằng có nhiều cách bạn có thể áp dụng để cải thiện và củng cố sức mạnh ý chí của mình theo thời gian.
