Buzz
Tôi ngờ rằng hẳn bạn cần được ai đó nhắc rằng bạn nên đọc nhiều hơn. Rất có thể bạn gặp khó khăn trong việc dành thời gian cho việc đọc và cảm giác đó không khác nào một nhiệm vụ bắt buộc khác, chẳng hạn như đạt được mục tiêu số bước đi bộ hàng ngày hoặc uống nhiều nước hơn.
Bạn không cô đơn đâu. Đầu năm 2021, gần 1/4 người Mỹ nói với Trung tâm Nghiên cứu Pew rằng họ chưa đọc bất kỳ cuốn sách nào trong năm trước đó. Đầu năm nay, một cuộc thăm dò của Gallup tiết lộ rằng ngay cả những người đang đọc sách cũng đọc ít hơn đã từng.
Lynn Lobash, phó giám đốc dịch vụ độc giả của Thư viện Công cộng New York, nói với tôi trong khi kể lại những cuộc trò chuyện trong vài năm qua: “Rất nhiều người chia sẻ với tôi rằng họ từng là độc giả và sau đó họ không còn đọc sách nữa. “Thật khó để quay lại luyện tập một khi bạn đã thất bại.”
Bởi vì, hãy để ý xem, điều đó không hề dễ dàng! Đọc sách đòi hỏi sự tập trung liên tục, điều mà ít người trong chúng ta có được (và một số người trong chúng ta đã mất hoàn toàn) trong thời đại đầy bất an và đầy rẫy đại dịch này. Nếu có thời gian rảnh, bạn có thể có hàng triệu việc khác để làm: cày các chương trình giải trí, xem phim đến nửa chừng thì bỏ, hay lướt các trang web. Ngay cả khi bạn thích đọc sách khi còn nhỏ, thì khi đến tuổi trưởng thành, việc đọc sách có thể không còn nữa, mà bạn chỉ đọc trên bãi biển trong các kỳ nghỉ, thậm chí có thể chỉ còn là một vài cuốn sách cố gắng len lỏi vào giữa những khoảng vội vã của cuộc sống.
Không có khái niệm nào gọi là cuốn sách 'đúng' để đọc
Dù đã cầm sách, bạn có thể hối tiếc nếu đó không phải cuốn quan trọng hoặc ít nhất là hay. Không có cuốn sách đúng cần đọc,” Allison Escoto nhắc nhở qua Zoom, với một tủ sách lờ mờ phía sau. Escoto, thủ thư trưởng tại Trung tâm Tiểu thuyết Brooklyn, nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn về “cuốn sách quan trọng” đang được mở rộng, đề cập đến sự quan trọng của việc lựa chọn sách.
Đọc sách có thể quan trọng như nội dung của nó trong việc tạo lợi ích tinh thần, theo nhiều nghiên cứu.
Những người đọc thường xuyên sống lâu hơn và có tư duy nhận thức phong phú hơn, theo các nhà nghiên cứu.
Đọc tiểu thuyết có thể tăng cảm thông, giảm nhu cầu từ chối nhận thức, và rèn luyện bộ não để luôn cởi mở và thích ứng với thông tin mơ hồ.
Họ dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin thiếu nền tảng và thích giải thích nhanh chóng, nhưng đọc tiểu thuyết giúp họ tư duy tổ chức và đồng cảm.
Việc đọc sách viễn tưởng giúp giữ tính cởi mở, thích nghi với mơ hồ và có thể sắp xếp thông tin cẩn thận hơn
Tất cả những điều này nghe có vẻ như là lý do tuyệt vời để phát triển thói quen đọc. Nhưng làm thế nào? Chìa khóa, giống như hầu hết mọi thứ trong cuộc sống, nằm ở việc xây dựng thói quen đọc sách. Những gì bạn đang cố gắng làm là luyện tập để có thể tập trung lâu dài. Giống như bất kỳ thói quen nào, mấu chốt là tìm ra điều gì phù hợp với bạn.
Tất nhiên cũng cần có một chút ý chí. Lobash nói: “Phần khó nhất khi đọc là cầm cuốn sách lên và cả hai chúng tôi đều cố ý cười. Để bắt đầu đọc, bạn phải ngồi xuống và chọn một cuốn sách hoặc mở sách nói qua tai nghe. Bạn sẽ không bao giờ trở thành độc giả chỉ bằng cách mong muốn mình đọc nhiều hơn, chỉ nghe podcast hoặc ngồi cạnh một cuốn sách trong khi lướt Instagram. (Ngay cả việc mua sách cũng không khiến bạn trở thành độc giả đâu, thật không may, tôi đã phát hiện ra điều đó).
Nếu ngân sách eo hẹp (hoặc thậm chí bạn không có), thư viện chính là nguồn tài nguyên tuyệt vời, với hệ thống rất dễ dàng và luôn sẵn sàng để mượn sách, không chỉ sách giấy mà cả sách điện tử và sách nói (thông qua các ứng dụng như Libby và Overdrive) - thường không cần phải truy cập thư viện. Và sẽ có nhiều phương pháp để rèn luyện việc đọc của bản thân. Escoto nói với tôi: “Tôi luôn có một cuốn sách bên cạnh bất cứ nơi nào tôi đặt điện thoại của mình”. “Vì vậy, nếu tôi muốn nhìn vào điện thoại của mình để tìm một trò chơi phải lướt màn hình cả buổi, tôi sẽ nhìn thấy cuốn sách ở đó. Chín trong số 10 lần, tôi sẽ chọn cuốn sách, bởi vì tôi biết điều gì đang đợi mình nếu tôi sử dụng điện thoại.”
Sự gần gũi về mặt vật lý đó, giúp bạn dễ dàng đọc, là một cách tuyệt vời để quay lại thói quen. Nhiều năm trước, tôi có một đồng nghiệp thường mua những bản sao bìa mềm rẻ tiền của những cuốn sách dài mà anh ấy cần đọc, sau đó anh ấy xé chúng ra khỏi gáy và mang theo từng phần của cuốn sách. Tôi đã rất ngạc nhiên khi lần đầu nhìn thấy anh ấy làm vậy, nhưng cuối cùng tôi nhận ra đó là cách anh ấy đảm bảo rằng độ nặng hoặc chiều rộng của một cuốn sách sẽ không trở thành rào cản cho việc đọc nó.
Giống như Escoto, tôi ưu tiên sách giấy hơn sách điện tử (và nghiên cứu cho thấy chúng ta nhớ những gì đọc trên giấy tốt hơn sách điện tử). Tuy nhiên, đôi khi, tôi sẽ mua phiên bản điện tử chỉ để có thể nhấn mở ứng dụng khi di chuyển đường dài và đọc nó trên bất kỳ thiết bị nào có trong tay. Không hoàn hảo, nhưng nó hoàn thành công việc. Đừng để sự hoàn hảo là kẻ thù của một thói quen tốt.
Một rào cản rõ ràng khác là thời gian và đây chính là lúc sách nói có thể trở thành một trợ thủ đắc lực. “Đó cũng là đọc sách!” Escoto nói. Sách nói rất phù hợp để giúp bạn thư giãn trong khi đi làm, rửa bát, cắt cỏ hoặc tập thể dục. Cô nói: “Hãy khám phá những hình thức khác mà bạn thấy thoải mái hơn, để không có cảm giác như mình bắt buộc phải ngồi đây và đọc”. Và nếu bạn để dành những cuốn sách đặc biệt thú vị hoặc hấp dẫn cho các hoạt động cụ thể - chẳng hạn như tập chạy hàng dặm trên máy chạy bộ - thì bạn sẽ rèn luyện bản thân để khao khát cả hai hoạt động.
Đôi khi cách tốt nhất để đảm bảo việc đọc là dựa vào bất kỳ đặc điểm tính cách nào mà bạn biết mình có và tận dụng chúng. Vào mùa hè năm 2020 - bạn nhớ mùa hè năm đó chứ - tôi cảm thấy như mình vừa muốn tỉnh táo, lại vừa muốn rời khỏi màn hình một cách tuyệt vọng. Tôi hầu như không thể ngồi yên, chứ đừng nói đến việc đọc vài trang mà không nhấc điện thoại lên trong tiềm thức. Tuy nhiên, tôi cần phải đọc, bởi vì tôi đang viết một cuốn sách, và điều đó đòi hỏi tôi phải đọc hàng chục cuốn sách để nghiên cứu.
Vì vậy, tôi đã tận dụng niềm đam mê công việc và nhiệm vụ của mình. Tôi tự soạn cho mình giáo trình, xác định những cuốn sách tôi sẽ đọc trong tuần nào. Tôi đếm số chương hoặc số trang trong mỗi cuốn sách, chia đều cho có thể đưa vào việc đọc hàng ngày và sắp xếp chúng vào danh sách nhiệm vụ của tôi. Sau đó, tôi nằm trên chiếc võng của mình và đọc sách cả ngày, hoặc đi một chuyến đến vườn bia địa phương.
Tuy nhiên, phương pháp đó có thể chỉ hữu dụng cho bản thân tôi. Mọi người có thể chọn đọc sách trong khi nhâm nhi cà phê sáng. Hoặc, như Escoto đã chỉ ra, biến việc đọc thành một hoạt động cộng đồng, cũng có thể hữu ích, dù thông qua các nhóm đọc ảo hay trực tiếp (như Câu lạc bộ sách của Vox) hay chỉ đơn giản là chọn một cuốn sách để đọc cùng bạn bè.
Ảnh: Edutopia
Bất cứ điều gì bạn cần làm để rèn luyện lại thói quen đọc sách đều mang lại lợi ích ròng - lợi ích bạn thu được sau khi đã trừ hết chi phí bạn đầu tư cho việc đọc, và đó cũng chính là những kiến thức bạn đã đọc được. Điều đó có thể đòi hỏi bạn phải vượt lên quan điểm cho rằng sách phải quan trọng hoặc mang tính giáo dục thì mới đáng đọc. Escoto nói: “Chỉ cần cho phép bản thân đọc bất cứ điều gì bạn thích đọc”.
Đừng cảm thấy xấu hổ khi đọc lại cuốn sách đầu tiên khiến bạn yêu thích việc đọc
Nếu điều đó chưa đủ khiến bạn nhận ra, những bộ phim đang đợi trên Netflix của bạn có thể là một gợi ý. “Nếu ai đó vào thư viện và tôi nói, tôi không biết, tôi không thực sự thích đọc, nó giống như làm việc nhà vậy, tôi sẽ hỏi họ, 'Vậy bạn thích xem gì?' Lobash nói. “Tôi nghĩ việc sử dụng các phương tiện truyền thông khác là một cầu nối tốt để tìm ra thứ gì đó mà bạn muốn đọc.”
Một thuật toán hoặc tìm kiếm trên Google có khả năng giúp bạn lúc này, nhưng cả Lobash và Escoto đều cương quyết nhắc nhở tôi rằng thủ thư có thể mới là nguồn tài nguyên tốt nhất. Escoto nói: “Phần lớn công việc liên quan đến công việc thủ thư là giới thiệu sách, và một phần trong cách chúng tôi làm điều đó với tư cách những người trong ngành, là tìm hiểu xem sở thích và mối bận tâm của người đọc”. Lobash lặp lại điều này, nói rằng các thủ thư “biết tất cả các câu hỏi phù hợp để hỏi”. Cô nói, rất nhiều người lớn đến thư viện cùng con cái, nhưng họ hiếm khi tự mình đến thư viện - và chúng là một nguồn tài nguyên đang chờ được khai thác. Những người bán sách tại hiệu sách địa phương của bạn cũng có thể có vai trò tương tự.
Và nếu bạn đang bế tắc nhưng khao khát được trở lại những năm tháng thanh xuân coi đọc là niềm hạnh phúc, có thể bạn chỉ cần xem lại những cuốn sách yêu thích hồi xưa của mình, Escoto nói. Không có gì xấu hổ khi đọc lại những cuốn sách đầu tiên khiến bạn yêu thích việc đọc cả. Nếu khoa học đúng thì việc tái tạo lại thói quen tập trung bền vững đó thực sự là điều bạn đang theo đuổi, ít nhất là giống như chính những câu chuyện đó. Lấy lại thói quen đọc sách cũng giống như việc đi bộ đường dài, chơi một nhạc cụ hay bắt đầu vẽ tranh: Phải mất một chút công sức mới có thể bắt nhịp được, nhưng một khi bạn đã làm được, kết quả sẽ rất tuyệt và vô cùng thỏa mãn.
