[ToMo] 'Lối sống và Sự Lạm Phát' - Càng Nhiều Tiền, Càng Nhiều Vấn Đề

Lạm phát lối sống là gì chứ?

Lạm phát lối sống xảy ra khi bạn chi tiêu nhiều hơn khi thu nhập tăng lên.

Lạm phát lối sống không phải là vấn đề nếu bạn tiêu tiền một cách cân đối, nhưng nếu chi tiêu tăng nhanh hơn thu nhập, bạn sẽ gặp khó khăn. Điều này làm trở ngại cho việc dành tiết kiệm cho tuổi già, trả nợ sinh viên và xây dựng quỹ khẩn cấp.

Vì lạm phát lối sống, bạn có thể không đủ tiền để đối phó với những tình huống bất ngờ hoặc chi phí y tế lớn, ngay cả khi thu nhập hàng năm của bạn vượt quá 100.000 đô la. Điều này có thể gây ra căng thẳng lớn.

Về cơ bản, lạm phát lối sống sẽ đặt bạn vào một cuộc đua không có điểm dừng, cản trở bạn đạt được mục tiêu tài chính dài hạn.

Một trong những thứ có thể đẩy bạn gục ngã hoặc tiếp tục gục ngã chính là việc chi tiêu quá đà.

Chúng ta bắt đầu lạm phát cuộc sống của mình như thế nào?

Khi tôi còn là sinh viên, tôi sống trong một phòng trọ và di chuyển bằng đi bộ hoặc phương tiện công cộng. Tôi có thể sống tiết kiệm và vẫn dành thời gian cho những niềm vui nhỏ.

Nhưng mọi thứ đã thay đổi khi tôi nhận được lương đầu tiên. Tôi bắt đầu suy nghĩ về những thứ mà trước đây tôi không thể mua được.

Điều đầu tiên tôi mua là một chiếc điện thoại thông minh. Vài tháng sau, tôi quyết định mua một chiếc ô tô vì thấy phương tiện công cộng không còn phù hợp. Những thứ mà trước đây tôi coi là xa xỉ, bây giờ trở thành những thứ cần thiết, và tôi tiêu tiền nhiều hơn.

Sau chỉ 3 tháng, tôi đã chi tiêu hết mức thu nhập hàng tháng của mình. Từ đó, tôi rơi vào cuộc đua không có điểm dừng. Mặc dù đã đọc sách “Cha giàu cha nghèo” từ khi còn trẻ, nhưng tôi vẫn rơi vào bẫy tương tự sau này.

Nguyên nhân gây ra hiện tượng lạm phát lối sống là gì?

Dù có trình độ học vấn cao, chỉ số thông minh cao và thu nhập cao, một người cũng có thể rơi vào tình trạng không tiết kiệm và cảm thấy khổ sở vì lạm phát lối sống. Vậy tại sao lại như vậy?

Về cơ bản, nguyên nhân chính gây ra lạm phát lối sống là sống trên khả năng của bản thân! Mỗi khi thu nhập tăng, chi phí cũng tăng (thường là tiền thuê nhà và chi phí cho xe hơi), và bạn tin rằng việc mua sắm thêm sẽ làm bạn hạnh phúc hơn.

Và việc sống trên khả năng của bản thân xuất phát từ 3 nguyên nhân chính:

1. Quyền lợi

Quyền lợi ở đây là niềm tin rằng bạn xứng đáng được hưởng nhiều hơn. Bạn đã làm việc chăm chỉ để kiếm tiền và bạn cảm thấy rằng mình xứng đáng được phung phí và tự thưởng cho bản thân. Mặc dù không phải lúc nào điều này cũng xấu, nhưng việc tự thưởng quá mức có thể gây hại đến tình hình tài chính của bạn, ngay cả ở hiện tại và trong tương lai.

Gần đây, một người bạn của tôi đã mua một chiếc xe hơi trị giá tới 60% thu nhập của cô ấy. Cô đã tiêu hết tiết kiệm, vay tiền từ gia đình và sử dụng thẻ tín dụng để chi trả.

Tôi nhớ khi tôi nói chuyện với cô ấy trước khi cô ấy mua chiếc xe, cô ấy nói: “Tôi không thể tìm được chiếc xe nào dưới 40.000 đô la!”. Điều đó không làm tôi ngạc nhiên. Cô ấy chỉ muốn chiếc xe dưới 3 năm tuổi, giá thấp và là thương hiệu của Đức.

Mặc dù cô ấy có khả năng thanh toán mọi thứ vì công việc ổn định và thu nhập cao, nhưng quyết định đó có vẻ không hợp lý. Cô ấy đã có một chiếc xe hoạt động hoàn hảo, nhưng vì cảm thấy xứng đáng với điều tốt hơn, nên chiếc xe cũ trở nên không hấp dẫn nữa.

Theo báo cáo của Tổ chức RAC về việc đỗ xe, một chiếc xe cá nhân thường đậu trong bãi 96,3% thời gian. Hãy nghĩ về điều đó, liệu có đáng để tiêu nhiều tiền vào một thứ mà bạn không sử dụng 96,3% thời gian và nó sẽ liên tục mất giá không?

2. So sánh xã hội

So sánh xã hội là khi mọi người so sánh bản thân với người khác. Trước đây, chúng ta đã so sánh với bạn bè và đồng nghiệp, nhưng mạng xã hội và internet đã nâng cao mức độ so sánh xã hội lên một tầm cao mới.

Ngày nay, chúng ta thường so sánh mình với bạn bè, người nổi tiếng và thậm chí là những người mà chúng ta thấy trên Internet. Nhìn vào những bức ảnh hoàn hảo của họ, chúng ta thường cảm thấy không đủ và cần phải có nhiều hơn, điều này có thể dẫn đến lạm phát về lối sống quá mức.

Hãy cẩn thận, những thứ bạn mong muốn có thể trở thành những thứ bạn “cần”!

Hãy so sánh với... chính bản thân mình.

Tôi có thể kể cho bạn rất nhiều câu chuyện về việc một người bạn của tôi đã mua một thứ chỉ vì một người bạn khác cũng đã mua. Trường hợp tồi tệ nhất là - họ đều mua bằng thẻ tín dụng mà họ không có khả năng chi trả!

Khi bạn nghĩ đến một giao dịch lớn tiếp theo, hãy suy nghĩ kỹ. Bạn mua vì bạn thực sự cần hay vì áp lực so sánh trong xã hội?

“So sánh là kẻ trộm của niềm vui” - Theodore Roosevelt

3. Khám phá vị thế

Nhìn chung, con người là những sinh vật xã hội luôn quan tâm sâu sắc đến vị thế của mình. Họ mong muốn được kết nối với những cá nhân và tổ chức có quyền lực, quan trọng hoặc độc quyền. Họ cũng muốn đảm bảo rằng mọi người đều nhận ra vị thế của họ. Nếu cần bằng chứng, chỉ cần kiểm tra trang cá nhân trên mạng xã hội của bạn bè.

Vì mong muốn khám phá vị thế, mọi người thường có thói quen chi tiêu nhiều hơn khi họ có điều đó. Các hành động như mua sắm những món đồ hàng hiệu, chiếc xe hơi đắt tiền hoặc đồng hồ xa xỉ, thậm chí là uống nước VOSS, đều là cách thể hiện vị thế của bạn, nhưng cũng là nguyên nhân gây lạm phát lối sống.

Một trong những lý do khiến tôi mua ô tô sớm là để thể hiện “thành công trong cuộc sống” của mình. Điều này thật ngớ ngẩn. Khi đó, chiếc xe nằm ngoài khả năng tài chính của tôi và việc mua nó không mang lại lợi ích gì, vì tôi chỉ cần mất 20 phút đi bằng phương tiện công cộng để đến nơi làm việc.

Vấn đề cốt lõi gây ra lạm phát lối sống là sống quá xa xỉ so với khả năng của mình!

Mặt tiêu cực của lạm phát lối sống

Hành trình vượt xa hơn để đạt được sự độc lập tài chính

Nếu bạn không biết cách tiết kiệm và “đầu tư” chỉ vào nhà cửa và xe hơi, bạn có thể sẽ phải làm việc cật lực hơn bao giờ hết. Đó là bởi vì bạn tiếp tục tăng chi phí thay vì đầu tư vào các tài sản tạo ra thu nhập.

Đó chính là bản chất của “cuộc đua không lối thoát” - có nhiều tiền hơn, tiêu nhiều hơn và tiếp tục vòng xoáy đó. Mô hình này thường được thống trị bởi sự lo sợ và lòng tham.

Vì vậy, bạn không có sự linh hoạt để dành thời gian nghỉ ngơi cho bản thân trong công việc. Bạn không thể mạo hiểm rời bỏ công việc hiện tại để bắt đầu kinh doanh riêng của mình. Và quan trọng hơn, bạn không có cơ hội xây dựng một cơ sở tài sản đáng kể vì bạn đang bán thời gian để kiếm tiền, điều này rất hạn chế.

Nếu bạn đầu tư nhiều hơn vào các tài sản tạo ra thu nhập hoặc vào việc học tập từ sớm, tương lai tài chính của bạn sẽ phát triển mạnh mẽ hơn rất nhiều.

Áp lực lớn hơn

Quá trình tiến hóa đã thúc đẩy chúng ta tìm kiếm và ưu tiên sự hài lòng ngắn hạn, thường đi kèm với việc chi tiêu và nợ nần ngày hôm nay.

Tuy nhiên, sống cuộc sống quá nhanh dễ dẫn đến tình trạng nợ nần chồng chất và không có một khoản tiết kiệm nào. Do đó, bạn dễ gặp tổn thương hơn trước những biến cố bất ngờ, điều này cũng dẫn đến nhiều căng thẳng hơn.

Sống dưới khả năng của bạn sẽ ít gây căng thẳng hơn đáng kể so với việc luôn lo lắng về việc làm thế nào để thanh toán tiền thuê xe hơi, trả nợ thế chấp và các hóa đơn y tế.

Theo lý thuyết về “hiệu ứng sợ mất” (loss aversion), cảm giác mất mát gấp đôi nỗi vui khi đạt được. Vì vậy, việc thổi phồng lối sống của bạn cần được làm dần dần để tránh rơi vào tình trạng tụt dốc sau này và không phải chịu đựng nỗi đau khi thực hiện điều đó.

Tôi biết một số người sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 đã trải qua sự sụt giảm đáng kể trong cuộc sống của họ. Ngay cả bây giờ, họ không thể quên được. Họ thường nhắc lại số tiền họ đã mất và cảm thấy rất tồi tệ về điều đó, mặc dù họ đang khá thành công tài chính ở thời điểm hiện tại.

Tiết kiệm một cách hợp lý sẽ mang lại cho bạn sự hài lòng hơn là chi tiêu một cách không kiểm soát.

Chiến lược để tránh lạm phát lối sống

Chìa khóa là dần dần nâng cấp lối sống của bạn và luôn sống dưới khả năng của bạn. Dưới đây là một số chiến lược giúp duy trì lạm phát lối sống của bạn ở mức thấp và ổn định, giống như chính phủ đặt mục tiêu lạm phát 2%.

1. Sống dưới mức khả năng của bạn

Không phải mỗi đô la từ tiền thưởng hoặc tăng lương của bạn đều cần phải chi tiêu hoặc đầu tư ngay lập tức. Hãy dành thời gian xem xét kỹ lưỡng trước khi mua sắm, đặc biệt là khi mua nhà hoặc xe hơi. Hai mặt hàng này đặc biệt nguy hiểm khi nói đến lạm phát lối sống.

2. Quản lý tài chính của bạn

Trước hết, hãy đảm bảo thu nhập của bạn luôn vượt qua chi phí. Sau đó, tạo ra một ngân sách đơn giản để biết bạn có bao nhiêu tiền dư mỗi tháng. Một phần tiền dư của bạn nên được dành cho quỹ khẩn cấp và phần còn lại có thể đầu tư hoặc chi tiêu cho sở thích cá nhân. Hãy chắc chắn rằng bạn không đầu tư vào việc giảm giá trị tài sản hoặc thổi phồng cuộc sống của mình quá nhiều và quá sớm.

3. Tránh vay nợ

Nếu bạn muốn mua đồ đắt tiền, hãy tìm cách tăng thu nhập thay vì mua hàng trên tín dụng. Trong lòng bạn, bạn biết rõ nếu không trả tiền mặt cho một thứ gì đó, bạn không thể mua được nó. Mỗi khoản thanh toán hàng tháng là một lời nhắc về việc bạn đã lãng phí tiền của mình ra sao.

4. Tìm kiếm sở thích không tốn kém

Chơi golf, đua xe hoặc du thuyền chỉ làm tăng lạm phát trong lối sống của bạn và bạn sẽ luôn cảm thấy áp lực về việc duy trì thu nhập. Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn những sở thích giá rẻ hơn, mang lại niềm vui tương tự. Một số sở thích của tôi là - đi bộ dài, đọc sách, nướng thịt và trò chơi tìm kho báu ngoài trời (geocaching).

5. Không chuyển đến những khu vực phát triển nhanh nhất

Một ví dụ ấn tượng có thể thấy trong sách 'Bị mê hoặc bởi sự ngẫu nhiên' của Nassib Taleb, ông viết: “Bạn trở nên giàu có, sau đó chuyển đến các khu vực giàu có và sau đó lại trở nên nghèo khó”. Đây là cách so sánh xã hội ảnh hưởng đến tư duy của bạn và làm bạn cảm thấy như một kẻ thất bại giữa những người giàu có hơn bạn. Kết quả là, bạn cảm thấy căng thẳng hơn và có thể chi tiêu nhiều tiền hơn để nâng cao địa vị xã hội của mình.

6. Nhận thức tâm lý con người khi mua hàng

Bạn đã đọc ở trên về quyền lợi, so sánh xã hội và tìm kiếm địa vị có thể ảnh hưởng như thế nào đến quyết định của bạn. Tôi biết nhiều người đã mua những thứ đắt tiền mà họ không cần và không thể mua được chỉ vì những lý do này. Ngay cả tôi đã làm điều đó trong quá khứ.

7. Hiểu về chi phí của cơ hội

Ví dụ: mua một chiếc TV mới có vẻ là một quyết định hợp lý. Nhưng chi phí cơ hội là gì?

Đầu tiên, đó là tiền của bạn. Bạn đã chi tiêu tiền vào một mặt hàng giảm giá và thậm chí sau đó chi tiêu nhiều tiền hơn (điện, loa, Netflix, ...). Thay vào đó, bạn có thể đầu tư vào kỹ năng của mình, tăng giá trị tài sản hoặc giữ nó như một khoản tiết kiệm để mang lại sự yên tâm.

Thứ hai, đó là thời gian của bạn . Vấn đề chính là xem TV chỉ mang lại cho bạn niềm vui ngắn hạn. Nếu tôi hỏi bạn sau khi xem phim truyền hình dài 4 tiếng đồng hồ rằng liệu bạn có coi đó là một khoảng thời gian được sử dụng tốt hay không, bạn sẽ nói gì? Có lẽ - không! Trong trường hợp này, chi phí cơ hội là thời gian mà bạn có thể đã dành cho các hoạt động có ý nghĩa hơn, chẳng hạn như học một kỹ năng mới, phát triển một công việc phụ hoặc đi chơi với bạn bè.

8. Thực hiện thay đổi dần dần

Một chiếc ô tô đắt tiền có thể yêu cầu một thợ sửa xe đắt tiền, một thiết bị mới có thể cám dỗ bạn mua một thiết bị khác và một ngôi nhà lớn đòi hỏi phải bảo dưỡng nhiều hơn. Đừng đi “từ 0 đến 60” (ý chỉ chi tiêu quá đà) ngay sau khi bạn nhận được tiền thưởng hoặc tăng thu nhập của mình. Hãy ăn mừng một cách khiêm tốn và tự khen ngợi chính mình.