Buzz
Không bao giờ tức giận hoặc kiềm chế sự khó chịu với con cái là điều không thể - nhưng tốt hơn nếu chúng ta tự hỏi vì sao bản thân lại trở nên nóng nảy và liệu những phản ứng đó có bắt nguồn từ những trải nghiệm thuở thơ ấu hay không.
Bản năng dạy chúng ta biết rằng một đứa trẻ cần sự ấm áp và sự thừa nhận, sự chăm sóc và sự có mặt của chúng ta. Tình yêu phải đi đôi với giới hạn, sự đồng cảm và sự chấp nhận. Giao tiếp với mọi lứa tuổi mang lại cho ta nhiều trải nghiệm, từ việc an ủi họ đến việc hiểu biết và thời gian. Vậy tại sao điều này lại khó khăn đến vậy?
Chúng ta hứa với con rằng sẽ đối xử với họ một cách tốt nhất khi họ chào đời. Nhưng chỉ sau một vài năm, chúng ta cảm thấy căng thẳng khi miệng lỡ lời nói những điều như cha mẹ trước đây đã nói, 'Bố/mẹ đã nói rồi mà!' hoặc những điều tương tự mà họ từng nói.
Chúng ta thường lặp lại những hành vi của cha mẹ mà chúng ta đã chứng kiến, và sau đó áp dụng chúng lên con cái của mình. Tuy nhiên, nếu những hành động đó không làm cho chúng ta, như một đứa trẻ, cảm thấy thoải mái, vui vẻ và an toàn, thì điều đó không phải là tốt.
Nhiều thứ được thừa hưởng từ cha mẹ tồn tại bên ngoài ý thức của chúng ta. Điều này khiến cho việc nhận ra liệu đó có phải là phản ứng của mình đối với hành vi của con ở hiện tại hay có nguồn gốc từ quá khứ (vấn đề với cha mẹ của chúng ta) trở nên khó khăn. Chúng ta có thể rơi vào giả định về phản ứng cảm xúc mà không xem xét về vấn đề từ quá khứ đã khiến cho chúng ta phản ứng. Nhưng khi bạn cảm thấy tức giận - hoặc bất kỳ cảm xúc tiêu cực nào khác bao gồm sự oán giận, thất vọng, ghen tỵ, khinh thường, hoảng loạn, bực bội, chán nản, nỗi sợ... đối với điều gì mà con bạn đã làm hoặc yêu cầu. Đó là dấu hiệu cảnh báo. Không phải là cảnh báo rằng con của bạn đã chắc chắn làm sai, mà là 'bom nổ' của bạn đã được kích hoạt.
Thay vì hiểu và đồng cảm với những cảm xúc của con, bạn có thể tỏ ra tức giận, thất vọng hoặc hoảng sợ.
Thường thì mọi thứ sẽ diễn ra như sau: bạn sẽ phản ứng với con bằng sự tức giận hoặc một cảm xúc tiêu cực khác, bởi vì đó là cách bạn tự bảo vệ khỏi những cảm giác bạn đã trải qua khi còn trẻ. Dưới tiềm thức, hành vi của con bạn đang đe dọa những cảm giác từ quá khứ của bạn, và vì vậy bạn chọn cách dễ hơn: thay vì đồng cảm với cảm xúc của con, bạn tỏ ra tức giận, thất vọng hoặc hoảng sợ.
Đôi khi, những cảm xúc từ quá khứ lại được kích hoạt qua nhiều thế hệ. Mẹ tôi luôn cảm thấy bực tức khi nghe thấy tiếng đùa giỡn của trẻ con. Tôi nhận ra rằng tôi cũng có xu hướng như vậy, cảm thấy mình như đang ở trong trạng thái cảnh giác khi con tôi và bạn của nó chơi đùa ồn ào, mặc dù chúng chỉ là trò chơi bình thường. Vì muốn hiểu rõ hơn, tôi đã hỏi mẹ tôi xem sẽ có gì xảy ra nếu bà đùa giỡn ồn ào khi còn nhỏ. Bà nói rằng cha của bà hay ông nội của tôi, người đã qua 50 tuổi khi mẹ tôi ra đời, thường xuyên bị đau đầu và tất cả các đứa trẻ phải cư xử nhẹ nhàng hoặc sẽ bị trừng phạt. Vì vậy, khi mẹ tôi nghe thấy trẻ em đùa giỡn ồn ào, bà sẽ cảm thấy sợ hãi và điều đó đã vô tình ảnh hưởng đến tôi. Tôi chỉ hy vọng mình có thể ngăn chặn sự lan truyền đó sang thế hệ tiếp theo.
Có lẽ bạn sẽ nhận ra nếu bạn chấp nhận điều này, đôi khi, sự không thoải mái của bạn đối với trẻ con sẽ chiếm ưu thế. Bạn lo sợ rằng nó sẽ làm tăng cảm giác tức giận hoặc làm cho chúng trở nên thực tế hơn. Nhưng thực tế, việc gán nhãn cho những cảm giác 'khó chịu' của chúng ta và tìm ra một câu chuyện thay thế - nơi mà ta không trách móc những đứa trẻ. Đó là, ta sẽ không trách móc chúng vì đã kích động ra trạng thái cảm xúc tiêu cực của mình. Nếu bạn có thể làm điều này, bạn sẽ ít có khả năng hành động theo những cảm xúc tiêu cực mà đổi lại là lợi ích của con cái mình.
Không phải lúc nào bạn cũng có thể tìm ra một câu chuyện để giải thích cho cảm giác của mình. Nhưng điều đó không có nghĩa là không tồn tại một câu chuyện như vậy - nên hãy giữ nó thận trọng. Một vấn đề có thể xảy ra khi bạn còn trẻ, bạn có thể cảm thấy những người mà bạn quan tâm có lẽ không phải lúc nào cũng thích bạn. Đôi khi, họ có thể thấy bạn là gánh nặng, phiền toái, không quan trọng, thất vọng, ngốc nghếch hoặc vụng về. Khi bạn nhớ lại vấn đề này qua hành vi của con mình, bạn cảm thấy kích động và có thể tỏ ra tức giận hoặc thể hiện những hành vi tiêu cực.
Trừ khi bạn có ý thức về điều này, bạn vẫn sẽ 'mất kiểm soát' với con cái của mình.
Việc làm cha mẹ thật khó khăn không còn là điều gì phải nghi ngờ. Trong một đêm, con cái trở thành ưu tiên hàng đầu suốt 24/7. Việc có con có thể khiến bạn hiểu ra những gì mà cha mẹ của bạn đã phải trải qua và có lẽ bạn nên trân trọng họ hơn, đồng cảm với họ hơn hoặc thậm chí là thương xót hơn với họ. Nhưng bạn cũng cần đồng cảm với con cái của mình. Để làm điều đó, hãy dành thời gian suy ngẫm về cảm giác khi còn là một đứa trẻ. Trải nghiệm này sẽ giúp bạn hiểu và đồng cảm hơn với con trẻ khi chúng hành xử theo cách khiến bạn cảm thấy kích động đến mức muốn đẩy chúng ra xa.
Tôi từng có một khách hàng, anh ấy nhận nuôi một bé trai 18 tháng tuổi. Mỗi khi con trai anh ấy làm rơi đồ ăn xuống sàn hoặc để lại thức ăn thừa, anh ấy sẽ cảm thấy tức giận. Tôi hỏi anh ấy điều gì sẽ xảy ra nếu anh ấy làm rơi hoặc để lại thức ăn thừa khi còn là một đứa trẻ. Anh ấy nhớ lại ông nội đã đánh vào đốt tay mình bằng cán dao, sau đó buộc anh phải rời khỏi phòng. Sau khi suy nghĩ về những cảm giác ấy, anh cảm thông hơn với bản thân mình khi còn là một đứa trẻ. Điều này giúp anh ấy có thêm kiên nhẫn với con cái và có thể giúp con mình thích ứng với các quy tắc khi ăn uống một cách vui vẻ và ít đáng sợ hơn.
Khi trẻ em cần hướng dẫn, họ không thể học được nếu bạn dạy dỗ chúng trong tình trạng tức giận. Chúng chỉ có thể hứng chịu cảm giác bực tức của bạn và không hấp thụ được những điều bạn muốn truyền đạt.
Trừ khi bạn là một vị thánh đã trải qua nhiều năm phân tích tâm lý và trở thành người có ý thức nhất trên trái đất này, bạn vẫn sẽ 'mất kiểm soát' với con cái. Chúng không có lựa chọn nào khác ngoài việc sống cùng bạn - những đứa trẻ không thể chọn cách từ bỏ bạn trong khi vẫn phụ thuộc vào bạn. Vì vậy, tôi nghĩ rằng chúng dễ trở thành mục tiêu bị ảnh hưởng khi bạn cáu giận, mệt mỏi và tức giận nói chung. Nhưng bạn có thể làm điều gì đó mà cha mẹ của bạn chưa từng làm trong tình huống này: bạn có thể nhận trách nhiệm cho phản ứng của mình và xin lỗi con cái của bạn. Tất nhiên, sẽ tốt hơn nếu chúng ta kiềm chế bản thân từ đầu, nhưng chúng ta không thể luôn luôn làm được như vậy. Đừng đánh giá thấp sức mạnh của việc xin lỗi. Điều này cũng mang lại bài học quý giá rằng sai lầm hoàn toàn không phải là một sự nhục nhã.
