[ToMo] Mặt Trái Của Sự Đơn Độc

Cảm giác cô đơn là một trạng thái đau đớn khi bị người khác xa lánh, trong khi đơn độc là một trải nghiệm thoải mái hơn khi được tự do tận hưởng cảm giác một mình.

Trong các tình huống xã hội, thường có xu hướng tránh né những người cảm thấy cô đơn.

Mọi người cho rằng những người cảm thấy cô đơn thì không tận hưởng cuộc trò chuyện và cho rằng họ không hứng thú trò chuyện với ai.

Mọi người đều cần một 'khoảng trời riêng' để tự nạp lại năng lượng, tuy nhiên, có sự thay đổi lớn về thời gian mà con người dành cho bản thân. Một số người cố gắng tránh xa cảm giác lẻ loi, nhưng cũng có những người khao khát thời gian riêng giữa cuộc sống bận rộn.

Sự khác biệt giữa cảm giác đơn độc và cảm giác cô đơn

Mặc dù cả hai đều có nghĩa là bị cách ly khỏi mọi người, nhưng chúng không giống nhau. Chúng ta cảm thấy cô đơn khi mất đi sự kết nối, nhu cầu giao tiếp với người khác. Ngược lại, đơn độc là một trải nghiệm dễ chịu - một loại cô đơn mà nhiều người tìm kiếm thay vì tránh né.

Sự đơn độc mang lại cơ hội để suy ngẫm về cuộc sống, thưởng thức sách hay, là cơ hội để nghỉ ngơi sau những căng thẳng của cuộc sống. Ao ước được trải nghiệm sự đơn độc có thể là dấu hiệu của sự trưởng thành và khôn ngoan, vì mưu cầu tri thức thường phải đánh đổi với một cuộc sống đơn độc như một quy luật tự nhiên. Tuy nhiên, việc đặt sự đơn độc làm ưu tiên cũng có giá phải trả, dù đã đạt được những mục tiêu và chiến tích, cuối cùng ta vẫn cảm nhận được nỗi cô đơn đã thấm vào tâm hồn mình mà không hề hay biết.

Nhiều người thích cảm giác đơn độc hơn vì đã trải qua quá khứ không vui khi phải giao tiếp xã hội. Họ bù đắp bằng cách đắm mình trong công việc hoặc sở thích riêng, nơi họ tìm thấy niềm vui hơn là dành thời gian với những người nhạt nhẽo và thiếu sinh khí. Tuy nhiên, cuối cùng, họ vẫn cảm thấy thiếu sự kết nối ý nghĩa với người khác.

Mưu cầu đơn độc cũng có thể ảnh hưởng đến những người xung quanh. Nếu ta tạo ra khoảng cách đủ lớn với mọi người, họ sẽ khó lòng mở lòng và tái kết nối với chúng ta. Nghiên cứu cũng cho thấy, ngay cả những đứa trẻ mới đến trường cũng không muốn tiếp xúc với những đứa trẻ cảm thấy cô đơn, và điều này cũng đúng với các thế hệ lớn hơn.

Mối liên hệ giữa sự đơn độc và việc bị tẩy chay

Theo các nhà tâm lý học Dongning Ren và Anthony Evans từ Đại học Tilburg (Hà Lan), những người tìm kiếm sự đơn độc thường trải qua cảm giác bị tẩy chay từ mạng xã hội. Trong một nghiên cứu mới được công bố trong tạp chí “Personality and Social Psychology Bulletin” (tạm dịch: “Bản tin Nhân cách và Tâm lý xã hội”), họ đã đề xuất hai lý do cho hiện tượng này.

Lý do đầu tiên có thể là mọi người thường nghĩ rằng tiếp xúc với những người cảm thấy cô đơn quá lâu không có gì thú vị. Các nhà nghiên cứu mô tả lý do này như là “mối quan ngại về lợi ích cá nhân”, do đó không ngạc nhiên nếu mọi người muốn tránh xa họ, vì điều này sẽ ảnh hưởng đến lợi ích chung.

Lý do còn lại có thể là vì những người đó tìm kiếm sự đơn độc chỉ đơn giản vì không muốn bị làm phiền, vì vậy họ giữ khoảng cách. Các nhà nghiên cứu mô tả lý do này là “quan tâm đến người khác”, khi đó họ suy nghĩ về lợi ích của người khác.

Trong chuỗi 5 bài nghiên cứu của mình, Ren và Evans đã chỉ ra nguyên nhân của sự tẩy chay. Trong hai nghiên cứu đầu, họ phát hiện rằng những người có chỉ số cao về sự đơn độc cũng có xu hướng cao về cảm giác bị tẩy chay. Phát hiện này là một minh chứng cho kết quả của nghiên cứu trước đó.

Trong hai nghiên cứu sau đó, các nhà nghiên cứu yêu cầu người tham gia nhìn vào từng bức hình minh họa những người thường xuyên cô đơn và những người hiếm khi cô đơn. Kết quả cho thấy mọi người có xu hướng tẩy chay nhóm người thứ nhất. Tuy nhiên, cấp độ tẩy chay vẫn ở mức thấp, chỉ nằm ở giữa mức “dành ít thời gian cho họ” chứ không phải là “tránh xa họ mọi cách”.

Thời điểm bây giờ

Như tiêu đề bài báo của Ren và Evans đã đề cập, mọi người thường “bỏ qua những người cảm thấy cô đơn”.

Vì vậy, phần nghiên cứu cuối cùng này đã khám phá lý do tại sao mọi người thường tránh xa những người cảm thấy cô đơn. Tương tự như hai nghiên cứu trước đó, người tham gia được yêu cầu nhìn vào các hình ảnh minh họa về nhóm người có mức độ cô đơn khác nhau. Sau đó, họ phải cho biết mức độ đồng ý với các câu như: “Có thể tôi sẽ không thấy vui khi phải đi chơi với người này” (mối quan ngại về lợi ích cá nhân) và “Người này có thể không thoải mái khi tham gia vào các sự kiện xã hội” (mối bận tâm đến người khác).

Một số người đã trả lời rằng có hai lý do khiến họ quyết định tránh xa những người được cho là cô đơn. Một phần vì họ cân nhắc và suy nghĩ về cảm xúc của người kia, rằng họ sẽ cảm thấy ra sao. Tuy nhiên, phân tích thống kê chỉ ra rằng mối quan ngại về lợi ích cá nhân - tức là nỗi sợ sự nhàm chán - là động cơ chính dẫn đến hành động đó chứ không phải là mối bận tâm đến người khác.

Nói một cách khác, những người đáp lời trong phần nghiên cứu cuối cùng thực hiện hành động dựa trên lợi ích cá nhân nhưng lại che giấu dưới vẻ bề ngoài là quan tâm đến người khác. Họ thường giải thích những hành động ích kỷ bằng cách tự an ủi rằng họ đang hành động vì lợi ích của người khác, vì vậy đừng ngạc nhiên nếu ai đó có cùng cách hành xử khi nói về việc có nên kết bạn với những người cô đơn hay không.

Kết luận của nghiên cứu này đưa chúng ta trở lại với một sự thật phổ biến, rằng chúng ta cần đặt ra giới hạn cho cuộc sống của mình. Dù là ai đi nữa, đến một thời điểm nào đó, chúng ta đều cần sự tương tác xã hội và kết nối sâu sắc với ít nhất một số người trong đời. Và đôi khi, thời gian đơn độc cũng là liều thuốc giúp bồi bổ tinh thần. Vì vậy, những người thích trải nghiệm cuộc sống đơn độc cần phải cân nhắc kỹ lưỡng để không phớt lờ đi những người xung quanh, tránh để họ cảm thấy không đáng giá trong mắt mình.