“Khai sáng là việc loại bỏ bất kỳ hỗn loạn tinh thần nào, như sự thù hận, ghen tỵ, hay những dục vọng tự nhiên. Điều này rất đơn giản và dễ hiểu. Nhưng việc thực hiện nó lại là một thử thách khác.” - Matthieu Ricard
Nhiều khía cạnh của cuộc sống diễn ra trong tâm trí của chúng ta. Việc trải nghiệm sự tĩnh lặng có thể là cách chúng ta vượt qua căng thẳng, phải không? Tôi tin rằng không chỉ riêng tôi đã từng trải qua cảm giác thức dậy vào lúc 3 giờ sáng, đối mặt với những suy nghĩ rối ren. Chúng ta không thể chống lại nó, và thực sự, điều đó không dễ dàng.
PI
MR
“Cuốn tự truyện của bạn đầy cảm hứng, nhưng nó cũng hơi nhàm chán vì không đề cập đến tất cả những trở ngại và thách thức trong cuộc đời”“Khi chúng ta tránh né một vấn đề, chúng ta sẽ gặp phải nó một cách nhiều hơn
càng
mà
mà
càng
đối mặt với
“Đương nhiên, khi chúng ta đối diện với nó” - Pico Iyer
Sự khác biệt giữa đạo Phật và các tín ngưỡng khác là gì? Tưởng như đang đứng ở chân núi Everest - bạn không thể phủ nhận sự tồn tại của núi, chỉ là liệu bạn sẽ leo lên đỉnh hay không. Trong đạo Phật, không có điều gì là bí ẩn. Khai sáng đơn giản là loại bỏ sự hỗn loạn tinh thần, thù hận, ghen tỵ, và những dục vọng. Nhưng việc thực hiện nó lại là một vấn đề khác. Một số người không đối mặt với sự nghi ngờ chủ yếu đó; giống như khi bạn cảm thấy mệt mỏi trên con đường và cần phải tận dụng sức mạnh tối đa của mình, nhưng tôi nghĩ có một chút khác biệt ở đây.
Tôi nghĩ rằng nhiều người trong chúng ta giải quyết sự hỗn loạn trong tâm trí bằng cách lạc quan lên tinh thần? Bằng cách tránh né giai đoạn của tĩnh lặng?
PI
Pico, có một khái niệm bạn đề cập trong cuốn sách của bạn được miêu tả là “Không đi đến đâu cả.” Bạn có thể chia sẻ về điều đó không?
PI
“Để trở thành một người có bản tóm tắt xuất sắc, bạn phải vượt qua mọi thử thách, trở thành đối tác, trở thành tổng biên tập, và thậm chí là thẩm phán tòa tối cao.”Không đi đến đâu cả“Chúng ta không quá phiền lòng khi dành 15 năm để học hành, vậy tại sao không dành thời gian đó để trở thành con người tốt hơn?” – Matthieu RicardRất nhiều trong số chúng ta nhớ đến bài diễn thuyết xuất sắc của Brother David Steindl-Rast [
Muốn hạnh phúc? Hãy biết ơn
](Tạm dịch: Muốn hạnh phúc? Hãy biết ơn), và anh ấy đưa ra một lời khuyên đơn giản cho những người đang tìm kiếm hạnh phúc, đó là thể hiện lòng biết ơn mỗi ngày. Việc tìm kiếm những điều đó, sự yên bình và những điều David nói có dễ không? Vì có vẻ như đó là một công việc khó khăn.MR: Việc tìm kiếm thật dễ dàng và cũng thật khó. Dễ nhưng lại tốn thời gian. Dalai Lama thường nói rằng, “Vấn đề tồn tại ở phương Tây là mọi người muốn sự khai sáng trở nên nhanh chóng, dễ dàng và rẻ nếu có thể.” Rẻ nhưng không có nghĩa là họ sẽ không trả tiền mà theo cách “ bạn biết đấy, cứ làm nó hàng ngày đi, nó sẽ hiệu quả”. Nhưng bạn lại không trở thành người nghệ sĩ piano giỏi ngay; chúng ta không ai sinh ra đã biết đọc và viết, mọi thứ đều đến từ việc rèn luyện, và có gì sai với điều đó không? Các kỹ năng không xuất hiện vì bạn luôn ước mình trở nên trắc ẩn hơn hoặc hạnh phúc hơn. Điều này cần được duy trì thực hành. Nhưng cũng rất vui khi bạn nỗ lực. Những người rèn luyện để làm việc, những nhạc sĩ, vận động viên và rất nhiều người khác, nói rằng quá trình rèn luyện rất thú vị, kể cả khi nó rất áp lực. Bởi thế, trong tình huống này, việc tìm kiếm thực sự mất nhiều thời gian. Nhưng tại sao không dành thời gian? Chúng ta không phiền khi dành 15 năm học tập, tại sao lại không bỏ ra thời gian như vậy để trở thành một người tốt hơn?
PI: William James, đối với tôi mà nói ông ấy là một trong những nhà tâm lí học vĩ đại nhất nước Mỹ, từng nói rằng, “Vũ khí lợi hại nhất giúp chũng ta chiến thắng stress là ưu tiên một suy nghĩ lên trên một suy nghĩ khác”. Và tất nhiên, stress được gọi là đại dịch lớn duy nhất của thế kỉ 21. Nhưng để ưu tiên một suy nghĩ lên trên một suy nghĩ khác cần quan tâm đến rèn luyện tâm trí. Sau mỗi một ngày, bạn có thể nghĩ về tất cả những thứ sai lầm, hoặc bạn có thể nghĩ đến rất nhiều thứ đúng đắn mà chúng ta cho là đương nhiên. Ngày qua ngày, mọi người hỏi vị thần thiêng liêng DaLai Lama cách để đối mặt với thử thách, sự mất mát và nhiều thứ khác. Và ông ấy nói rằng, “hãy nhìn vào mọi thứ với một cái nhìn rộng hơn và thay đổi suy nghĩ của bạn.”
Trong trường hợp này, cũng giống như tư duy của Shakespeare, “Không có gì tốt hoặc xấu nếu suy nghĩ không khiến nó như vậy.” Tôi nghĩ rằng, chúng ta có nhiều quyền lực hơn chúng ta tưởng tượng và nhiều cơ hội hơn để nhìn mọi tình huống dưới bất kỳ góc độ nào.
“Mỗi ngày, đôi khi chúng ta phải đưa ra lựa chọn: chúng ta sẽ học thêm nhiều điều hơn, hay làm sạch tâm trí một chút?” - Pico Iyer
Tất nhiên, việc này không phải lúc nào cũng đơn giản, Pico. Có lẽ bạn cảm thấy đôi khi mệt mỏi và cần một không gian cho riêng mình, phải không?
PI: Tôi thường xuyên cảm thấy mệt mỏi! Cuộc sống của tôi luôn đầy áp lực. Khi tôi đặt chân đến Rio vào Chủ nhật, tôi nhận ra đó là sân bay thứ 12 mà tôi đã ghé thăm trong 3 ngày rưỡi. Dù tôi đi nhiều và học hỏi được nhiều điều, nhưng tôi vẫn cố gắng giữ cân bằng và không đầu hàng trước áp lực của thời đại khiến bạn bị chôn vùi dưới một đống thông tin. Nhưng tôi cố gắng tìm ra những cách nhỏ để giảm căng thẳng - khi tôi tập thể dục, tôi cố gắng không xem TV. Khi tôi trên máy bay, đôi khi tôi chỉ ngồi im mà không làm gì cả. Mỗi ngày, chúng ta phải đưa ra quyết định: liệu chúng ta muốn học hỏi nhiều hơn, hay làm sạch tâm trí một chút? Tôi ưa chuộng ý tưởng sau hơn.
Trong sách của bạn, bạn nói rằng ở phương Tây, chúng ta thực sự làm việc ít giờ hơn, nhưng lại dành ít thời gian cho bản thân hơn. Liệu có thay đổi gì trong thời đại mà chúng ta sống hiện nay không?
PI: Thậm chí cả 20 năm trước, tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ phải đối mặt với vấn đề quá tải thông tin và làm việc đa nhiệm như hiện nay. Và hãy nhớ rằng, thế giới không ngừng thay đổi và công nghệ không ngừng tiến bộ. Trong 10 năm tới, chúng ta sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức mới, khiến cho những phương tiện như tin nhắn và Skype trở nên lỗi thời. Công việc này phụ thuộc vào chúng ta. Cuộc cách mạng thông tin đã xảy ra mà không có sự báo trước. Một điều mà công nghệ không thể dạy chúng ta là cách sử dụng công nghệ một cách hiệu quả, và giữ được sự tỉnh táo trong thời đại công nghệ. Vì vậy, chúng ta không thể hoàn toàn phụ thuộc vào internet.