[ToMo] Nghệ Thuật Sống Wabi Sabi: Đón Nhận Sự Không Hoàn Hảo Trong Đời Sống

Wabi sabi và kintsugi có nguồn gốc từ nền văn hóa trà của Nhật Bản, với sự tôn trọng cao đối với triết lý Thiền về sự trong sạch, cân bằng và yên lặng.

Cả wabi sabi và kintsugi đều coi trọng việc chấp nhận những điều không hoàn hảo.

Bài viết này trình bày các khái niệm của người Nhật về wabi sabi và kintsugi, cùng cách áp dụng chúng trong tư vấn và trị liệu tâm lý.

Một chuỗi các bài tập hữu ích được đề xuất để giúp khách hàng phát triển sự tự chấp nhận bản thân thông qua việc chấp nhận nhược điểm của mình thay vì cố gắng che đậy chúng.

Wabi Sabi & Kintsugi là gì?

Wabi sabi là thuật ngữ tiếng Nhật nhằm tôn vinh vẻ đẹp của sự không hoàn hảo, vô thường và sự giản dị như bản chất tự nhiên của mọi vật trên thế gian.

Beth Kempton (2018), một tác giả người Nhật, mô tả wabi sabi là một khái niệm khó mô tả vì nó là trải nghiệm từ trái tim, vượt ra ngoài giới hạn của ngôn ngữ.

Kintsugi, nghệ thuật hàn gắn đồ gốm bằng sơn mài và bột vàng của Nhật Bản, nâng cao vẻ đẹp bằng cách trưng bày các vết sửa chữa thay vì che giấu chúng. Nó là biểu tượng cho vẻ đẹp của sự chữa lành sau những vết thương.

Một số nét lịch sử của wabi sabi & kintsugi

Wabi sabi và kintsugi đều có nguồn gốc từ lịch sử của nghi thức trà ở Nhật Bản.

Wabi sabi xuất phát từ thẩm mỹ của nghi lễ trà ở Nhật Bản, nhấn mạnh sự giản dị và tự nhiên như là phẩm chất cốt lõi của các vật dụng và môi trường xung quanh quán trà.

Ban đầu, trà đạo được phát triển để giúp các thiền sư duy trì sự tỉnh táo và chánh niệm trong thiền định dài. Nhưng từ thế kỷ 15, các tướng quân Nhật đã biến buổi lễ thành một sự phô trương giàu có bằng cách sử dụng gốm sứ Trung Quốc nhập khẩu trong các bức tranh sặc sỡ.

Năm 1488, trà sư Murata Shukō đã viết thư cho học trò của mình Furuichi Chōin, kêu gọi quay trở lại với sự đơn giản trang nhã của các giá trị Thiền bằng cách sử dụng những chiếc bát uống trà mộc mạc chứa đựng sự không hoàn hảo. Điều này làm nổi bật vẻ đẹp sau này được biết đến với tên gọi là wabi sabi.

Kintsugi cũng có nguồn gốc từ lịch sử phát triển của trà ở Nhật Bản. Trong suốt thế kỷ 14 thời kỳ Muromachi, tướng quân thứ 3 của Nhật - Ashikaga Yoshimitsu - đã làm vỡ bát trà yêu thích của mình và gửi nó đến Trung Quốc để được sửa chữa.

Khi chiếc bát được trả lại, Yoshimitsu kinh ngạc trước sự xấu xí của những chiếc ghim kim loại dùng để ghép lại những mảnh vỡ. Ông triệu tập các nghệ nhân của mình để tìm ra một giải pháp dễ chịu hơn. Họ đã phát triển một phương pháp sử dụng sơn mài và bột vàng không để che giấu những vết nứt mà để thể hiện chúng như một nét đẹp tự nhiên của bát trà.

Phương pháp này được gọi là kintsugi, với 'kin' có nghĩa là 'vàng' và 'tsugi' có nghĩa là 'sự nối lại'. Kintsugi là biểu hiện của giá trị Thiền về sự vô thường bằng cách nhấn mạnh sự mòn theo dòng chảy của thời gian.

Triết học Nhật Bản: Một Khám Phá

Cả wabi sabi và kintsugi đều xuất phát từ lời dạy của Đức Phật về ba đặc điểm của sự tồn tại (Lion's Roar, 2018):

• Sự vô thường (anicca)
• Khổ (dukkha)
• Vô ngã (anatta)

Những điều này được tôn vinh trong Thiền Nhật Bản như ba phẩm chất của mọi sinh vật trong trạng thái tự nhiên của chúng.

Triết lý này hoàn toàn đối lập với giá trị phương Tây coi trọng sự đối xứng và hoàn hảo như biểu hiện của khao khát vĩnh cửu và cao cả nhất của tinh thần con người.

Triết học Nhật Bản, nền tảng của wabi sabi và kintsugi, tôn vinh những phẩm chất gợi lên cảm giác u sầu đăm chiêu trong chúng ta như những chứng nhân của dòng chảy thời gian. Thiền đánh giá cao sự thực tế của tính nhất thời và tôn vinh triết lý về tính không hoàn hảo được thể hiện qua sự già nua và không trọn vẹn.

Theo triết học Thiền Tông (Lomas, Etcoff, Van Gordon, & Shonin, 2017), wabi sabi dựa trên bảy nguyên tắc thẩm mỹ:

1. Kanso — sự đơn giản

2. Fukinsei — Sự không cân đối hoặc không theo quy tắc

3. Shibumi — Sự trang nhã

4. Shizen — Sự tự nhiên không tạo nên

5. Yugen — Vẻ đẹp huyền bí

6. Datsuzoku — Sự thoát tục (tự do)

7. Seijaku — Sự yên lặng

Chìa khóa của tất cả bảy yếu tố thẩm mỹ này là tính chân thực. Sự tự nhiên không làm phấn đấu được đánh giá cao vì tính toàn vẹn của nó, không có sự kết hợp giả dối. Vẻ đẹp được thể hiện bằng cách tiết lộ những khuyết điểm một cách công khai hơn là cố gắng che giấu chúng. Sự tự nhận thức về bản thân và người khác, cũng như việc chấp nhận tính dễ bị tổn thương của chúng ta, cũng là những yếu tố của tư duy wabi sabi.

6 ví dụ về lối sống Wabi Sabi

Lối sống wabi sabi tôn trọng những giá trị trái ngược rõ ràng với văn hóa tiêu dùng vật chất của phương Tây, nơi mà thịnh vượng, sự bận rộn và tuổi trẻ vĩnh cửu được coi trọng.

Bạn có thể phát triển lối sống wabi sabi bằng cách thử những điều sau.

1. Dọn dẹp không gian sống của bạn và giữ những vật dụng mà bạn cần khi chúng không được sử dụng. Điều này giúp truyền tải cảm giác yên bình trong môi trường xung quanh bạn, đồng thời hỗ trợ tâm trạng thanh thản.

2. Chọn các vật dụng đã qua sử dụng được làm từ vật liệu tự nhiên thay vì các sản phẩm tổng hợp mới khi có thể. Điều này thúc đẩy cảm giác kết nối với thiên nhiên và trái đất.

3. Học cách thưởng thức sự giản dị tinh tế của một lối sống “càng ít càng tốt” như việc trưng bày một cành hoa đơn lẻ trong một chiếc bình gốm đã cũ thay vì một bó hoa lớn trong một chiếc bình đối xứng hoàn hảo.

4. Hãy giảm tốc độ cuộc sống của bạn khi có thể và dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi giữa các nhiệm vụ. Ngăn chặn sự choáng ngợp bằng cách từ chối tôn trọng sự bận rộn có thể dẫn đến căng thẳng mãn tính và sức khỏe tinh thần kém.

5. Thực hành ăn uống với tinh thần chánh niệm. Các hành động chánh niệm trong trà đạo Nhật Bản sẽ nuôi dưỡng tinh thần cũng như cơ thể. Hãy dành thời gian để suy ngẫm về mạng lưới kết nối đã trang bị cho bữa ăn của bạn, từ mối quan hệ tương phản giữa các yếu tố tự nhiên cần thiết để trồng trọt thực phẩm, đến mối quan hệ giữa nông dân và người bán lẻ đã cung cấp nguyên liệu cho bữa ăn của bạn.

6. Học cách trân trọng những dấu hiệu của sự trôi chảy của thời gian và vẻ đẹp của quá trình lão hóa ở bản thân và người khác. Lối sống wabi sabi coi trọng sự trưởng thành, sự sâu sắc và trí tuệ hơn là sự sống của tuổi trẻ.

Kintsugi trong Tâm lý học: 3 ứng dụng trong trị liệu

Ngoài việc khám phá triết lý và lịch sử, đây là ví dụ về cách áp dụng nó trong trị liệu.

Ứng dụng của kintsugi trong trị liệu

1. Celine Santini

Celine Santini (2019) sử dụng quy trình sửa chữa kintsugi như một biểu tượng về sự phục hồi sau trải nghiệm đau đớn, mất mát đột ngột và cú sốc gây ra sự tan vỡ tinh thần.

Thường thì, chấn thương tinh thần khiến người bệnh cảm thấy như họ sẽ không bao giờ lành lại như trước. Tuy nhiên, Santini nhấn mạnh cách chữa lành có thể tăng cường khả năng phục hồi và đào sâu vào trí tuệ. Trong trị liệu, sự phát triển cá nhân được thúc đẩy bằng cách ghép các mảnh vỡ lại với nhau và học cách trân trọng quá trình này.

2. Tomás Navarro

Nhà tâm lý học Tomás Navarro (2021) khuyên bạn áp dụng triết lý kintsugi vào việc sống một cuộc sống mãnh liệt thay vì chỉ tồn tại.

Sống một cuộc sống trọn vẹn bao gồm cả niềm vui và nỗi đau vì đau khổ là một phần không thể thiếu trong trải nghiệm của con người. Như những nghệ nhân sửa chữa chiếc bình vỡ bằng vàng, làm tăng thêm vẻ đẹp của nó, việc chấp nhận sự mong manh và không hoàn hảo của chúng ta là chìa khóa để chữa lành trong trị liệu. Quá trình trị liệu giống như vàng nối kết những mảnh vỡ lại với nhau.

Áp dụng triết lý của kintsugi trong trị liệu sẽ truyền cảm hứng cho khách hàng về sự tự tin vào khả năng vượt qua thử thách trong cuộc sống. Khi khách hàng hiểu rằng trái tim và tâm trí của họ đã được trang bị để chữa lành những mất mát và thất bại, họ có thể bắt đầu chấp nhận rủi ro để có một cuộc sống trọn vẹn hơn.

3. Khoảnh khắc hiện tại

Triết lý kintsugi yêu cầu chúng ta trân trọng mọi thứ đúng với bản chất của chúng đang tồn tại ở đây và ngay bây giờ hơn là theo đuổi một lý tưởng hoàn hảo.

Sự trân trọng là kết quả của việc kết nối với hiện tại, giúp giải phóng chúng ta khỏi những hối tiếc về quá khứ và lo lắng về tương lai.

Gốm kintsugi là một lời nhắc nhở sống động và hình ảnh rằng những vết sẹo tâm trạng của chúng ta cũng có vẻ đẹp riêng - là biểu hiện của khả năng phục hồi theo thời gian.

Ứng dụng wabi sabi trong trị liệu

Sử dụng triết lý wabi sabi trong trị liệu có thể hỗ trợ quá trình chữa lành tâm lý của khách hàng. Bạn có thể áp dụng tư duy wabi sabi trong trị liệu bằng cách sử dụng các phép ẩn dụ và kỹ thuật sau đây.

3 phép ẩn dụ và kỹ thuật hữu ích

Sự thay đổi không định trước

Triết lý wabi sabi tôn trọng sự thay đổi không định trước. Điều này có thể áp dụng trong trị liệu bằng cách nhắc nhở khách hàng rằng, dù mọi chuyện hiện tại có đau đớn đến đâu thì cũng sẽ qua đi.

Tự nhiên

Triết lý wabi sabi đặt sự tự nhiên lên trên sự giả tạo. Điều này có thể áp dụng trong trị liệu bằng cách nhắc nhở khách hàng rằng việc sống một cuộc sống chân thực sẽ truyền tải tính xác thực và xây dựng niềm tin.

Ngược lại, việc che giấu nhược điểm sau một lớp mặt nạ tinh tế không chỉ tạo ra căng thẳng mà còn làm suy yếu tính trung thực cần thiết để nuôi dưỡng mối quan hệ tích cực chống lại thử thách thời gian.

Sự không cân đối và không hoàn hảo

Wabi sabi tôn trọng vẻ đẹp của sự không cân đối và không hoàn hảo. Điều này có thể đặc biệt hữu ích cho các khách hàng đang đối mặt với vấn đề như rối loạn cơ thể, rối loạn ăn uống hoặc sự suy giảm chức năng thể chất liên quan đến quá trình lão hóa.

Trong bối cảnh văn hóa đang dần bị áp đặt bởi tuổi trẻ và ý thức về thân thể hiện nay, triết lý wabi sabi có thể được áp dụng trong quá trình điều trị để nhắc nhở khách hàng rằng vẻ đẹp luôn tồn tại trong những khuyết điểm đặc biệt của chúng ta và dấu vết của thời gian.

Phát triển tư duy Wabi Sabi: 6 gợi ý về sức khỏe

Hãy chấp nhận những điểm không hoàn hảo của bản thân và của người khác, dù là về thể chất hay tinh thần. Sự chân thành đối với tổn thương và khuyết điểm của chính mình và của người khác sẽ giúp bạn phát triển tính linh hoạt trong các mối quan hệ của mình, tạo ra sự sâu sắc và chịu đựng trước thử thách của thời gian.

3 Cuốn Sách Thú Vị Về Khái Niệm

Chưa có nhiều tài liệu về khái niệm hấp dẫn này, đó là lý do tại sao dưới đây là ba cuốn sách hay nhất mà bạn có thể xem xét:

1. Wabi Sabi: Sự Thông Thái Nhật Bản Cho Một Cuộc Sống Hoàn Hảo Nhưng Không Hoàn Hảo - Beth Kempton

Cuốn sách 'Wabi Sabi: Sự Thông Thái Nhật Bản Cho Một Cuộc Sống Hoàn Hảo Nhưng Không Hoàn Hảo' của Beth Kempton mang lại cái nhìn tổng quan về lợi ích của triết lý sống wabi sabi, không chỉ trong gia đình, môi trường làm việc mà còn trong các mối quan hệ của chúng ta.

Kempton là một chuyên gia Nhật Bản và huấn luyện viên có nhiều năm kinh nghiệm sống ở đất nước này. Cô ấy chia sẻ cách áp dụng triết lý wabi sabi vào cuộc sống cá nhân và giải thích những lợi ích mà điều này mang lại.

2. Kintsugi: Om Sự Khuyết Điểm và Tìm Hạnh Phúc - Theo Cách Nhật Bản - Tomás Navarro

Cuốn sách của Tomás Navarro “Kintsugi: Om Sự Khuyết Điểm và Tìm Hạnh Phúc” mô tả cách kintsugi có thể được áp dụng trong lĩnh vực tâm lý học để giúp mọi người sống một cuộc sống ý nghĩa hơn.

Kintsugi giúp bạn chấp nhận sự dễ bị tổn thương trước những đau khổ và nâng cao lòng tự tin trong quá trình hồi phục, cho phép bạn đối diện với rủi ro của cuộc sống một cách mạnh mẽ thay vì chỉ tồn tại.

3. Kintsugi: Tìm Sức Mạnh Trong Sự Khuyết Điểm - Celine Santini

Cuốn sách “Kintsugi: Tìm Sức Mạnh Trong Sự Khuyết Điểm” của Celine Santini thảo luận về cách áp dụng triết lý kintsugi để xử lý sự mất mát và thay đổi, biến chúng thành nguồn sức mạnh.

Cô chia sẻ về trải nghiệm ly hôn của mình và cách áp dụng triết lý kintsugi để hàn gắn những vết thương từ quan hệ trước. Cuốn sách đã nhận giải vàng của Giải thưởng Sách Nautilus năm 2019 nhờ cách tiếp cận tiên phong trong việc tự lực bằng triết lý kintsugi của Nhật Bản.

Thông điệp từ tác giả

Tư duy wabi sabi có thể là biện pháp giải độc hữu ích cho những người mắc kẹt trong chuỗi ngày tối tăm của chủ nghĩa hoàn hảo và cần vượt qua nó.

Những tiêu chuẩn về vẻ đẹp hoàn hảo, tham vọng vô đạo và thành công vật chất của phương Tây thường khiến nhiều người tự đánh giá mình một cách nghiêm khắc, ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần.

Wabi sabi gợi nhớ cho chúng ta về vẻ đẹp không đối xứng được phát hiện trong những dải đất rừng mà thiên nhiên đã tạo ra, như bờ biển đá vôi hoặc những con đường uốn cong và những vết sẹo đã tạo ra một cây cỏ trưởng thành.

Ngoài ra, wabi sabi coi trọng tư duy 'ít là nhiều', bao gồm việc sống đơn giản, không lộn xộn, không vội vã hơn và dành nhiều thời gian hơn, vì khi đã hiểu được bản chất của sự thay đổi, việc dành thời gian để tích lũy của cải không còn có ý nghĩa.

Triết lý Kintsugi có thể hiểu là việc đánh giá cao cái không hoàn hảo, nhắc nhở chúng ta về sự tạm thời. Khi chúng ta trưởng thành và lớn lên, chúng ta tích lũy nhiều vết thương từ những biến cố và thay đổi trong cuộc sống.

Tuy nhiên, những vết thương tinh thần tạo ra những đường nứt sẽ làm sâu sắc thêm trí tuệ và lòng trắc ẩn của chúng ta khi chúng ta có thể chấp nhận chúng là bằng chứng về sức mạnh, tính dễ bị tổn thương và động lực chữa lành của bản thân.

Chúng tôi hy vọng bạn thưởng thức quá trình đọc bài viết này.