Buzz
Giơ tay lên nếu bạn từng hát cho thú cưng hoặc phát nhạc cho chúng trên Spotify. Xem đi, trò chơi này của chúng ta đã được nhạc sĩ chơi cello David Teie đẩy lên một vài bậc - OK, nhiều bậc - xa hơn. Ông viết âm nhạc đặc biệt cho các loài vật.
David Teie đang thực hiện một nhiệm vụ là mang âm nhạc đến với mọi người - không chỉ dành cho tất cả chúng ta mà còn dành cho thế giới động vật. Khi ông không đang chơi cello cho Dàn Giao Hưởng Quốc Gia, bạn có thể thấy ông đang thiết kế tai nghe cho ngựa hoặc suy nghĩ về loại hợp âm nào sẽ thu hút chó săn thỏ. “Tôi biết điều này nghe có vẻ ngớ ngẩn,” ông nói, “nhưng điều thực sự ngớ ngẩn là nghĩ rằng âm nhạc chỉ dành riêng cho một loài.”
Teie tin rằng mối quan hệ giữa động vật và âm nhạc bắt đầu từ trong bụng mẹ.
Với con người, đó là nơi chúng ta nghe nhịp tim của mẹ, hơi thở, giọng nói của bà... và như Teie đã chỉ ra, nhịp điệu phổ biến nhất trong âm nhạc là 4/4, còn được gọi là nhịp phổ biến, phù hợp với dạng thức của một nhịp thở kết hợp với nhịp tim của một người mẹ. Để sáng tác những bài hát có thể kích thích cảm xúc của chúng ta, các nhà soạn nhạc thường mượn âm thanh của con người. Ví dụ, một bài hát nhẹ nhàng sẽ sử dụng âm thanh mà chúng ta thường dùng để diễn đạt tình cảm, thường là với âm cao và nhẹ nhàng, giống như tiếng thì thầm của ai đó, “Thật là một em bé dễ thương.” Một bài hát tức giận sẽ mô phỏng âm thanh của lời đe dọa - cao và to hơn - giống như một người đang la hét, “Mày không thoát khỏi tao đâu!” Bằng cách kết hợp âm thanh được nghe trong quá trình phát triển của một con vật với âm giọng phát ra tùy thuộc vào tâm trạng của nó, Teie hy vọng tạo ra loại âm nhạc khiến chúng xúc động. “Tôi nghĩ, nếu suy nghĩ của tôi là đúng, thì tôi có thể sáng tạo ra âm nhạc cho các loài khác,” ông nói. “Tôi có thể sử dụng công thức âm nhạc này, vốn là như vậy, bỏ đi các thành phần của con người và thay thế bằng các yếu tố của bất kỳ loài nào mà tôi viết âm nhạc cho.Teie bắt đầu thử nghiệm giả thuyết của mình trên một người thân quen: khỉ.
Ông lập ra một danh sách các nhà linh trưởng học đầu ngành và liên hệ với họ để hỏi xem liệu họ có thể làm với ông một thí nghiệm hay không. Sử dụng giả thuyết của mình, ông muốn tạo ra những bài hát có thể giúp trấn an hoặc kích thích các con khỉ. Đầu danh sách là Charles Snowdon, một nhà nghiên cứu về giao tiếp của linh trưởng tại Đại học Wisconsin-Madison. Mặc dù Snowdon không hoàn toàn nhiệt tình với dự án này, ông vẫn rất hứng thú. Teie xin một vài tiếng ghi âm của linh trưởng để sáng tác nhạc, vì vậy Snowdon gửi các bản ghi âm của một nhóm con khỉ sóc đầu trắng - một loài khỉ nhỏ ở Columbia - mà ông đã nghiên cứu, và chúc Teie may mắn.
Làm thế nào để viết nhạc cho những con khỉ nhỏ bé?
Đầu tiên, Teie đọc về sự phát triển của chúng. Như con người, những con khỉ này nghe giọng và nhịp tim của mẹ trong tử cung, nhưng nhịp tim của chúng nhanh hơn nhiều và giọng của chúng cao hơn một quãng tám. Điều này dẫn đến việc Teie giả định rằng âm nhạc cho loài này cần phải nhanh và cao hơn nhiều so với âm nhạc cho con người. Tiếp theo, Teie sử dụng tiếng ghi âm mà Snowdon gửi, chậm lại 8 lần để ông có thể nghe các nốt, lắng nghe và chuyển biến thành nhạc. Ông rất phấn khích khi nhận thấy cảm xúc của những chú khỉ hòa hợp với các dạng nhạc phổ riêng biệt. Tiếng kêu của những con khỉ trong tình trạng thư thái có các quãng êm tai và nhịp điệu đều đặn, trong khi tiếng kêu lo lắng lại có các quãng nghich tai và nhịp điệu không tuân theo quy tắc nào.Trong quá trình nghiên cứu các tiếng gọi, Teie để ý rằng có hai tiếng ghi âm được Snowdon xếp vào cùng một nhóm thực ra biểu thị hai cảm xúc khác nhau.
Sau một chút suy nghĩ, ông gửi email cho nhà nghiên cứu linh trưởng để thông báo rằng ông tin rằng một trong hai tiếng gọi đó là một tiếng kêu trong nội bộ và cái còn lại là một lời đe dọa. Hóa ra ông đã đúng, và Snowdon rất ngạc nhiên. “Thật là kỳ diệu,” Snowdon nói trong một cuộc phỏng vấn với Washington City Paper. “Ông ấy chưa bao giờ gặp một con khỉ sóc đầu trắng nào trước đây, nhưng lại có thể hiểu được tình trạng cảm xúc của nó chỉ bằng cách phân tích nhạc phổ của tiếng kêu.” Cả hai đã lập ra một nghiên cứu để kiểm tra những bài hát của Teie trên một nhóm khỉ sóc đầu trắng.Teie đã sáng tác hai loại nhạc: một số bài nhẹ nhàng để làm dịu những con khỉ lại và một số khác để kích thích chúng.
Và họ đã thành công. Những giai điệu dễ ngủ và những bản nhạc sôi động đã khiến cho những chú khỉ phấn khích. Teie rất hạnh phúc, và nghiên cứu của ông cùng Snowdon đã được công bố. Tuy nhiên, ông muốn thu thập thêm nhiều bằng chứng hơn về âm nhạc đặc biệt dành cho các loài, vì vậy ông đặt cho mình một thách thức mới. Ông sẽ tạo ra nhạc cho một loài vật được nhiều người yêu quý - và là một loài mà người ta sẽ rất muốn dùng để làm dịu hoặc làm vui: mèo nhà.Ông nhận ra rằng cách tiếp cận để viết nhạc cho mèo khác biệt so với việc viết cho khỉ.
Một ví dụ, Teie nhận thấy rằng việc sử dụng nhịp tim của mèo mẹ trong các sáng tác không mang lại nhiều ý nghĩa vì mèo con trong tử cung không thể nhận biết được nó. Thay vào đó, ông thay bằng tiếng hút sữa, âm thanh đầy trong quá trình phát triển sơ sinh của mèo con. Những bài hát cũng bao gồm các yếu tố âm nhạc phản ánh tiếng kêu rền của mèo và tiếng meo meo của mèo con. Khi nhìn vào dạng sóng âm của tiếng kêu rền của mèo, ông phát hiện một điều không ngờ - mỗi nhịp trong tiếng kêu rền được tạo ra từ hai âm - vì thế ông sử dụng phát hiện này trong âm nhạc của mình. Được khám phá này thúc đẩy, Teie sáng tác hai bài hát để giúp mèo thư giãn. Snowdon và sinh viên của ông Megan Savage đã tiến hành một thí nghiệm để kiểm tra hiệu ứng của chúng trên mèo nuôi. Kết quả rất đáng khích lệ: 77 phần trăm số mèo đã phản ứng tích cực với nhạc của Teie.
Với sự hỗ trợ từ kết quả tích cực, Teie quyết định chia sẻ tác phẩm của mình với công chúng bằng cách khởi động một chiến dịch gây quỹ cộng đồng để sản xuất ra một album nhạc dành cho mèo.
Ông muốn tạo ra một loại nhạc mà người ta có thể phát khi mèo của họ ở nhà một mình, hoặc đang di chuyển bằng xe hơi, hoặc bất cứ nơi nào mà lũ mèo có thể cảm thấy buồn chán hoặc căng thẳng. Tác phẩm của ông lấy cảm hứng từ tiếng hót của chim, tiếng rền của mèo mẹ, tiếng hút sữa của mèo con và tiếng meo meo. Các bản nhạc được thu âm từ những nhạc cụ thông thường như violoncello, đàn hạc, piano và sáo, để những người bạn đồng hành của chúng - con người - cũng có thể tận hưởng. Nhưng Teie kết hợp các bản nhạc với các tần số siêu âm mà chỉ mèo mới có thể nghe được và tăng tốc độ của âm thanh của nhạc cụ - tạo ra một “bản nhạc đàn hạc đi cùng với tốc độ tiếng rền”. Album được phát hành vào năm 2016 và được đón nhận nồng nhiệt bởi những người chăm sóc mèo, dẫn đến một chiến dịch gây quỹ toàn diện trên Kickstarter.Bây giờ Teie đang rất tận tâm với ba dự án: soạn album
thứ 2cho mèo, sáng tác lại các bản nhạc cho chó, và soạn nhạc cho ngựa.
Đối với việc sáng tác nhạc cho chó, Teie đang hợp tác với nhà nghiên cứu Alexandra Horowits, trưởng phòng thí nghiệm Horowitz Dog Cognition tại Đại học Columbia. Dự án này vẫn còn rất mới mẻ. Teie nói rằng sáng tác nhạc cho chó là một thách thức lớn. Khác với khỉ sóc đầu trắng hoặc mèo, chó có nhiều giống khác nhau, và chúng cũng phát ra âm thanh giọng khác nhau. Một con chó săn thỏ có thích loại nhạc giống một con chó Great Dane không? Teie hy vọng sẽ tìm ra câu trả lời.Việc viết nhạc cho ngựa vẫn là một dự án rất tham vọng.
Ngựa được biết đến là loài động vật dễ bị hoảng sợ, và Teie đã nhận ra điều này. Gia đình của ông, được gọi là gia đình của “mã nhân,” ông nói - con gái và vợ ông đều là người cưỡi ngựa - vì vậy ông đã nghe nhiều câu chuyện về việc ngựa dễ hoảng hốt. Ngựa đặc biệt lo lắng khi được kiểm tra móng hoặc khi chúng được chở đi trong xe, theo như lời Teie, vì vậy ông muốn tạo ra loại nhạc có thể giúp chúng trải qua những tình huống này dễ dàng hơn. Khác với mèo và chó, khi những loài vật này chỉ ở trong tử cung của mẹ khoảng 2-3 tháng, ngựa có thời kì thai lâu hơn cả con người: khoảng 11 tháng. “Tôi nghĩ rằng điều này có thể làm cho ngựa có một loại kết nối với âm nhạc giống như con người,” ông nói.Tuy nhiên, khi phát nhạc cho ngựa, rất khó để làm cho chúng lắng nghe.
“Ngựa, như là loài vật con mồi, luôn cảnh giác và lắng nghe những mối đe dọa,” Teie nói. Để tập trung vào một bản nhạc, tiếng ồn khác phải được giảm bớt hoặc chặn lại. Vì vậy, ông thiết kế tai nghe cách âm có thể điều chỉnh để phù hợp với tai quay của chúng. “Dù chúng có vẻ ngốc nghếch, nhưng nếu chúng có thể an ủi những con ngựa nhát cáy, thì cả chúng và chủ của chúng sẽ không còn lo lắng,” Teie nói. Ông nhận thấy rằng những con ngựa đua sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ loại nhạc êm dịu. “Chúng dễ hoảng hốt, và việc dắt chúng đến cổng xuất phát là một thách thức,” ông nói. Như những vận động viên bơi lội như Michael Phelps, được thấy đeo tai nghe trước cuộc thi, Teie ảo tưởng về một tương lai khi mà ngựa cũng có thể sử dụng tai nghe để thư giãn trước cuộc đua.
